جواب درس ۱۴ چهاردهم جامعه شناسی یازدهم انسانی

جواب درس چهاردهم جامعه شناسی یازدهم انسانی ؛ در این مطلب به پاسخ و جواب سوالات مقایسه کنید ، گفت و گو کنید ، بیندیشید ، بخوانیم و پاسخ دهیم ، با هم تکمیل کنید ، مفاهیم اساسی و خلاصه کنید صفحه ۱۱۶ ، ۱۱۸ ، ۱۱۱۹ ، ۱۲۱ ، ‍۱۲۲ و ۱۲۳ درس ۱۴ چهاردهم «انقلاب اسلامی ایران؛ نقطه عطف بیداری اسلامی» کتاب جامعه شناسی ۲ پایه یازدهم رشته انسانی پرداخته ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، همراه ما باشید.

بعدی: جواب درس ۱۵ پانزدهم جامعه شناسی یازدهم انسانی

پاسخ بخش انقلاب مشروطه صفحه ۱۱۶ درس ۱۴ جامعه شناسی یازدهم

نخستین بیدارگران اسلامی در جهان اسلام، حرکت‌ها و جنبش‌هایی ایجاد کردند. جنبش عدالت‌خانه و جنبش تنباکو دو نمونه از این جنبش‌ها در ایران هستند. دربارهٔ این دو جنبش چه می‌دانید؟ چرا جنبش‌های اجتماعی نخستین بیدارگران اسلامی در ایران متوقف شد؟

پاسخ: جنبش عدالت‌خانه: جنبش عدالت‌خانه در اوایل قرن بیستم به دنبال اصلاح ساختار حکومت قاجار و تأسیس مجلسی برای تدوین قوانین عادلانه بود. هدف این جنبش جلوگیری از استبداد و اعمال قوانین بر اساس احکام الهی بود.

جنبش تنباکو: جنبش تنباکو در سال ۱۸۹۱ علیه قرارداد انحصار توتون و تنباکو با انگلیس شکل گرفت. علما و مردم در این جنبش به‌خاطر رفتارهای استعماری شاه و شرکت انگلیسی متحد شدند و موفق شدند این قرارداد را لغو کنند.

دلایل توقف جنبش‌ها: جنبش‌های نخستین بیدارگران اسلامی به دلیل فشارهای خارجی، دخالت‌های قدرت‌های استعماری و نداشتن وحدت میان گروه‌ها متوقف شدند. همچنین، درگیری‌های داخلی و اختلاف نظر بین بیدارگران و روشنفکران غرب‌گرا مانع از پیشرفت آن‌ها شد.

جواب مقایسه کنید صفحه ۱۱۸ درس ۱۴ جامعه شناسی یازدهم

با توجه به جدول زیر مقاومت منفی، فعالیت رقابت‌آمیز اصلاحی و انقلاب اجتماعی را با یک دیگر مقایسه کنید.

فعالیت اجتماعی – سیاسی	ویژگی	نمونه تاریخی
مقاومت منفی	همکاری با حاکم نامشروع در حد واجبات نظامیه	تدوین رساله‌های جهادیه
فعالیت رقابت‌آمیز اصلاحی	اصلاح رفتار حاکمان یا ساختار حکومت	جنبش تنباکو
انقلاب اجتماعی	تغییر ساختار سیاسی	جنبش عدالتخانه، انقلاب مشروطه

پاسخ: – در مقاومت منفی حاکمیت پادشاه ظالمانه و غیر مشروع دانسته می‌شد و همکاری سیاسی با آن در حد واجبات نظامیه بود و جنبشی در این مرحله صورت نگرفت.
– در فعالیت رقابت‌آمیز، افراد به دنبال اصلاح ساختار حکومت یا رفتار حاکمان هستند.
– در انقلاب اجتماعی کل ساختار حکومتی زیر سؤال رفت و معترضین خواستار تغییر شیوه‌ ی زمام داری و یا تغییرات اساسی در ساختار سیاسی حاکم شدند.

جواب سوال بخش انقلاب اسلامی صفحه ۱۱۸ درس ۱۴ جامعه شناسی یازدهم

رهبران دینی بعد از شکست در مشروطه، از موضع فعالیت رقابت‌آمیز به موضع مقاومت منفی بازگشتند. این موضع در مرجعیت شیعه تا شروع انقلاب اسلامی ادامه یافت. انقلاب اسلامی ایران چگونه به‌وجود آمد و چه تفاوتی با انقلاب مشروطه داشت؟

پاسخ: چگونگی پیدایش انقلاب اسلامی: انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ به رهبری امام خمینی (ره) شکل گرفت. این انقلاب به دلیل نارضایتی از حکومت شاه، فساد اداری و حمایت‌های غربی‌ها ایجاد شد. امام خمینی به عنوان مرجع دینی مردم را از مقاومت منفی به سمت فعالیت رقابت‌آمیز و سپس به یک حرکت انقلابی هدایت کرد.

تفاوت با انقلاب مشروطه: ۱. هدف: انقلاب مشروطه بیشتر به دنبال اصلاحات سیاسی و ایجاد مجلس بود، در حالی که انقلاب اسلامی خواستار تغییر کلی نظام و ایجاد حکومت اسلامی بود. ۲. رهبری: انقلاب اسلامی رهبری مستحکم‌تری داشت و از حمایت گسترده‌تر اقشار مختلف جامعه بهره‌مند بود. ۳. ابعاد: انقلاب اسلامی علاوه بر بعد سیاسی، ابعاد فرهنگی و اجتماعی گسترده‌تری داشت و به دنبال برقراری یک نظام دینی بود.

جواب بخوانیم و پاسخ دهیم صفحه ۱۱۹ درس چهاردهم جامعه شناسی یازدهم

تأثیر شگفت انقلاب اسلامی ایران بر معادلات و روابط و نظام‌های سیاسی و فرهنگی چنان عمیق و گسترده بود، که کارشناسان آمریکایی در محرمانه‌ترین گزارش‌های خود ناچار به آن اقرار کردند. گزارش زیر که برای سران وزارت خارجه آمریکا تهیه شده از جملۀ آنهاست:
استانلیتی. اسکودرو

خیلی محرمانه

چه اشتباهی در ایران رخ داد؟

در تمام مدت بعد از جنگ جهانی (دوم و به خصوص از سال ۱۹۵۳) (۱۳۳۲ هجری شمسی) به این طرف آمریکا با شاه ایران و رژیمش رابطه ای بسیار نزدیک برقرار نمود. ما در سرنگونی نخست وزیر چپگرا و ناسیونالیست یعنی مصدق و بازگرداندن شاه از تبعید مختصرش در اروپا، نقش بسیار مؤثری را ایفا نمودیم ما چند میلیارد دلار در زمینه پروژه‌های کمک دوجانبه مصرف کردیم که بسیاری از آنها به خوبی قابل درک بود و مورد تمجید قرار گرفت. بر اساس منافع مشترک امنیتی و نیز قدرت خرید، ایران ما به ایران کمک کردیم تا به صورت قدرت بی چون و چرا در خلیج فارس در آید. ما در آن کشور دارای هزاران مستشار و تکنیسین نظامی و غیر نظامی بودیم از حاکمی نیرومند و مستبد حمایت می‌کردیم که در نتیجه بصیرت خویش به ضرورت عمران ملی پی برده بود و ظاهراً آن قدر شجاع بود که هدایت ایران را در مسیر اصلاحات اقتصادی و اجتماعی ملی به دست گرفت تا ایران بتواند به قرن بیستم وارد شود.

… شرح کامل وقایع و نیروهایی که منجر به سقوط دیکتاتوری شاه گردید تا مدتها موضوع بحثهای علمی خواهد بود. به هر حال در این نوشتار امکان این کار نیست ولی میتوان گفت که این وضع به طور مسلم نتیجه مستقیم یک انقلاب اصیل داخلی بود، نه ناآرامی و آشوب هدایت شده از خارج.

… سال ها سرکوب فساد عدم مدیریت چاپلوسی و تملق وعده های توخالی و عدم سیاست و کارایی کلی هر دو ستون رژیم را تضعیف و باعث شد که بسیاری از ایرانیها که به هر حال نسبت به حکومت خویش بدبین و بی اعتماد هستند نسبت به موفقیت‌های چشمگیر و با ارزش حکومت سلطنتی واقعیات را نادیده بگیرند نوآوری سریع و فرصت‌های آموزشی رو به رونق نیز صحنه را برای سقوط پهلوی فراهم نمود.

_{منبع: اسناد لانه جاسوسی آمریکا جلد ۷، صص ۴۳ تا ۴۷ سند شماره ۱۲ مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی}

نکات قابل برداشت

۱- دخالت مستقیم آمریکا در سرنگونی حکومت ملی و قانونی دکتر مصدق
۲- حفظ منافع آمریکا توسط شاه در خلیج فارس
۳- تمجید از شاه به خاطر اجرای طرح‌های مورد قبول آمریکا
۴- اصیل بودن انقلاب اسلامی و عدم وابستگی آن به هیچ کشور و سازمان خارجی
۵- اقرار به فساد گسترده و ناکار آمدی رژیم پهلوی
۶- فاصله زیاد میان عدم مدیریت و ناکارآمدی رژیم پهلوی و اقدامات کوچک اقتصادی و اجتماعی

سؤال: پرسش و پاسخ سند مذکور را نقد و ارزیابی کنید؟ پرسش چیست؟ پاسخ کدام است؟

سؤال: چه اشتباهی در ایران رخ داد؟

پاسخ: گزارش به تحلیل عواملی می‌پردازد که منجر به سقوط رژیم پهلوی و انقلاب اسلامی ایران شد. این عوامل شامل:

1. دخالت آمریکا: دخالت آمریکا در سرنگونی دولت دکتر مصدق و حمایت از شاه به عنوان یک حاکم مستبد و نیرومند.
2. حفظ منافع آمریکا: شاه به‌عنوان حامی منافع آمریکا در خلیج فارس عمل می‌کرد و از قدرت خود برای این هدف استفاده می‌نمود.
3. تمجید از شاه: از شاه به خاطر اجرای طرح‌های اقتصادی و اجتماعی که با منافع آمریکایی‌ها همخوانی داشت، تمجید شده است.
4. اصالت انقلاب اسلامی: تأکید بر این نکته که انقلاب اسلامی یک انقلاب اصیل داخلی بوده و تحت هدایت خارجی شکل نگرفته است.
5. فساد و ناکارآمدی رژیم: اقرار به فساد گسترده و عدم کارایی رژیم پهلوی که باعث بی‌اعتمادی مردم به حکومت شد.
6. فاصله بین ناکارآمدی و اصلاحات: اشاره به فاصله‌ی زیاد میان فساد و ناکارآمدی رژیم و تلاش‌های کوچک اقتصادی و اجتماعی که نتوانستند اعتماد مردم را جلب کنند.

این ارزیابی نشان می‌دهد که علیرغم تلاش‌های رژیم برای پیشرفت، ناکارآمدی و فساد بنیادی در ساختار حکومت، زمینۀ سقوط آن را فراهم کرد.

پاسخ گفت و گو کنید صفحه ۱۲۰ درس چهاردهم جامعه شناسی یازدهم

درباره شباهت‌ها و تفاوت‌های انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی ایران گفت‌وگو کنید.

پاسخ: انقلاب مشروطه: بیشتر یک انقلاب اجتماعی تحت تأثیر انقلاب فرانسه بود، بیشتر مقاومت منفی را دنبال می‌‌کرد و بعد از آن اصلاحی بود. حاکمیت بیشتر در دست انگلستان بود، بین منوّرالفکران و بیدارگران نزاع بود.

انقلاب اسلامی: یک انقلاب سیاسی – اجتماعی است، حاکمیت بیشتر در دست امریکا بود، بین گروه‌های مختلف از جمله منوّرالفکران و بیدارگران هماهنگی بیشتر شد، رهبری مستحکم‌تری نسبت به مشروطه داشت و انسجام انقلاب اسلامی از انقلاب مشروطه بیشتر است.

جواب سوال متن کادر صفحه ۱۲۱ درس ۱۴ جامعه شناسی یازدهم

قرن بیستم را قرن انقلاب‌های آزادی بخش می‌دانند و انقلاب اسلامی، آخرین انقلاب قرن بیستم است. در این قرن، انقلاب‌ها و جنبش‌های آزادی بخش در بسیاری از کشورهای جهان سوم در آفریقا، آسیای جنوب شرقی و آمریکای لاتین شکل گرفتند. انقلاب اسلامی ایران با این انقلاب‌های آزادی بخش چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارد؟

پاسخ: شباهت‌ها:

1. جهت‌گیری ضد استعماری: مانند دیگر انقلاب‌های آزادی‌بخش، انقلاب اسلامی ایران نیز علیه سلطه سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی شکل گرفت.
2. تلاش برای استقلال: هر دو نوع انقلاب به دنبال کسب استقلال و آزادی از قدرت‌های استعماری بودند.

تفاوت‌ها:

1. نظام‌مندی: انقلاب‌های آزادی‌بخش بیشتر به جنبش‌های چریکی و گروه‌های سیاسی وابسته بودند، در حالی که انقلاب اسلامی ایران یک انقلاب مردمی با رهبری دینی بود.
2. ایدئولوژی: انقلاب‌های آزادی‌بخش معمولاً تحت تأثیر نظریه‌های چپ و سوسیالیستی شکل می‌گرفتند، در حالی که انقلاب اسلامی بر پایه آموزه‌های اسلامی و دینی بود.
3. نتایج فرهنگی: انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان یک حرکت فرهنگی و تمدنی، هویتی فرهنگی برای جهان اسلام به ارمغان آورد، در حالی که دیگر انقلاب‌ها اغلب به نتایج سیاسی محدود می‌شدند.

حل بیندیشید صفحه ‍۱۲۲ درس ۱۴ جامعه شناسی یازدهم

برای یک شباهت و چهار تفاوت انقلاب اسلامی ایران و انقلاب‌های آزادی بخش، پنج عنوان مناسب انتخاب کنید.

پاسخ: تفاوت ها:

انقلاب ایران	انقلاب‌های آزادی بخش
مستقل	وابسته
فراگیر	حزبی
پیرو مکتب دینی اسلام	پیرو مکاتب سیاسی
هویت فرهنگی مستقل	وابسته ی اقتصادی – فرهنگی
ایجاد قطب‌بندی جدید	ماندن در وضعیت پیرامونی

شباهت: هر دو «ضد استعماری» هستند.

جواب با هم تکمیل کنید صفحه ۱۲۲ درس چهاردهم جامعه شناسی یازدهم

مقایسه انقلاب ایران و انقلاب‌های آزادی بخش

شباهت‌ها	تفاوت‌ها
جهت گیری ضد استعماری	۱- انقلاب های آزادی بخش (تحت حمایت بلوک شرق) / انقلاب ایران (عدم وابستگی به بلوک شرق و غرب) ۲- انقلاب آزادی بخش (جنبش چریکی) / انقلاب ایران (فراگیر و مردمی) ۳- انقلاب آزادی بخش (در قالب نظریات و مکاتب چپ) / انقلاب ایران (در قالب آموزه های اسلامی)

پاسخ مفاهیم اساسی صفحه ۱۲۳ درس ۱۴ جامعه شناسی یازدهم

انقلاب اسلامی ایران، ….

پاسخ: حرکت رقابت‌آمیز، جنبش عدالت‌خانه، انقلاب مشروطه، بیدارگران اسلامی، مقاومت منفی

حل خلاصه کنید صفحه ۱۲۳ درس چهاردهم جامعه شناسی یازدهم

– انقلاب اسلامی ایران، تنها یک انقلاب سیاسی نبود بلکه هویتی فرهنگی و تمدنی داشت.

پاسخ: – فعالیت رقابت‌آمیز، ابتدا به صورت اصلاح رفتار حاکمان بود ولی در جریان جنبش تنباکو به سمت اصلاح ساختار هدایت شد و در نهایت به جنبش عدالت خانه منجر شد.
– جنبش عدالت خانه یک انقلاب اجتماعی بود که منوّرالفکران غرب‌‌زده نیز به آن پیوستند و نام مشروطه را برای آن برگزیدند اما منظور آنان از مشروطه، حاکمیت سکولار و منظور از تأسیس مجلس، محلی برای تدوین قوانینی منطبق بر اراده و خواست بشر بود.
– هدف جنبش عدالت‌ خانه، اصلاح ساختاری شیوه‌ زمامداری شاه بود و در پی تأسیس مجلسی بود که قوانین عادلانه‌ الهی را تدوین کند.
– شباهت انقلاب ایران با انقلاب‌های دیگر در این است که همگی جهت‌گیری ضد استعماری داشتند و به‌دنبال حذف سلطه سیاسی غرب بودند.
– در ابتدای حکومت قاجار که با قدرت شمشیر ایل خود، به پیروزی رسیده بودند، عالمان، حاکمیت آنها را ظالمانه و غیر مشروع می‌دانستند ولی برای حفظ امنیت کشور در حد ضرورت با آن همکاری می‌کردند. (مقاومت منفی).
– ۷۰ سال پس از مشروطه امام خمینی (ره) فعالیت رقابت‌‌آمیز را با اعتراض به کاپیتولاسیون و رفتار استعماری شاه آغاز کرد ولی این حرکت اصلاح رفتار و ساختار را پشت سر گذاشت و به‌ صورت یک حرکت انقلابی است. هدف آن حذف شاهنشاهی و تحقّق حکومت اسلامی بود، درآمد.

جواب آنچه از این درس آموختیم صفحه ۱۲۳ درس ۱۴ جامعه شناسی یازدهم

پاسخ: انقلاب اسلامی ایران ویژگی‌های متمایزی نسبت به دیگر جنبش‌های اجتماعی داشت. امام خمینی (ره) این انقلاب را به عنوان یک هدیه الهی برای ملت ایران معرفی کردند. انقلاب اسلامی تنها یک انقلاب سیاسی نبود، بلکه همه انسان‌ها را مخاطب قرار می‌داد.

جنبش‌های پیشین: جنبش مشروطه و جنبش تنباکو نمونه‌هایی از فعالیت‌های نخستین بیدارگران اسلامی بودند. این جنبش‌ها به دنبال اصلاح رفتار حاکمان قاجار بودند. پس از شکست مشروطه، عالمان شیعه به موضع «مقاومت منفی» بازگشتند که در آن همکاری با حاکمیت ظالم فقط در حد ضرورت‌های اجتماعی انجام می‌شد. اما در مواجهه با بیگانگان، این موضع به «فعالیت رقابت‌آمیز» تغییر کرد و عالمان دینی تلاش کردند تا رفتار و ساختار حکومت را اصلاح کنند.

انقلاب اسلامی: انقلاب اسلامی در مقایسه با انقلاب مشروطه، یک حرکت انقلابی گسترده بود که هدف آن حذف شاهنشاهی و تحقق حکومت اسلامی بود. امام خمینی (ره) با بازگرداندن مردم از مقاومت منفی به فعالیت رقابت‌آمیز، زمینه‌های این انقلاب را فراهم کردند. این انقلاب به نوعی بازگشت به حرکت ناتمام مشروطه بود و در آن، تجربه‌های تاریخی و اجتماعی قبل از آن مورد توجه قرار گرفت.

تفاوت با انقلاب‌های آزادی‌بخش: در حالی که انقلاب‌های آزادی‌بخش در دیگر کشورها به طور عمده تحت حمایت بلوک شرق بودند، انقلاب اسلامی ایران هیچ وابستگی به این بلوک‌ها نداشت. همچنین، انقلاب اسلامی یک حرکت مردمی با رهبری دینی بود که به دنبال تحقق اهداف اسلامی و فرهنگی بود، در حالی که دیگر انقلاب‌ها بیشتر تحت تأثیر نظریه‌های چپ و ایدئولوژی‌های سکولار شکل می‌گرفتند.

به طور کلی، انقلاب اسلامی ایران به عنوان یک انقلاب فرهنگی و تمدنی، نه تنها در پی قطع وابستگی سیاسی بود، بلکه تلاش داشت هویتی مستقل و فرهنگی را در جهان اسلام ایجاد کند.

قبلی: جواب درس ۱۳ سیزدهم جامعه شناسی یازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه یازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب جامعه شناسی یازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوالات درس ۱۴ چهاردهم کتاب جامعه شناسی پایه یازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 💕