معنی لغات درس پنجم فارسی ششم ابتدایی ❤️ هفت خان رستم

معنی لغات درس پنجم فارسی ششم ابتدایی ؛ در این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا معنی کلمات و واژه های هم خانواده و مخالف متضاد به همراه معنی شعر متن درس ۵ پنجم هفت خان رستم صفحه ۳۷ ۳۸ ۳۹ و ۴۰ کتاب فارسی ششم دبستان را فراهم کرده ایم. در ادامه با ما همراه باشید.

همچنین بخوانید: جواب سوالات درک مطلب درس ۴ چهارم فارسی ششم
و
معنی کلمات درس چهارم فارسی ششم

معنی شعر و قسمت های سخت درس پنجم هفت خان رستم فارسی ششم

خروشید و جوشید و برکند خاک / ز سمش زمین شد همه، چاک چاک
معنی: رخش، شهیه کنید و جست و خیز کنان، از شدت خشم با ضربه های سمش، زمین را پاره پاره کرد.

آرایه ها: بیت دارای چهار جمله است / خروشید – جوشید – برکند – شد : فعل / خاک: مفعول / سمش: متمم / زمین: نهاد / چاک چاک:‌ مسند / آرایه مبالغه در خروشید و جوشید / آرایه تناسب یا مراعات نظیر بین خاک ، زمین و چاک چاک

بزد تیغ و بنداخت از بر، سرش / فرو ریخت چون رود، خون از برش
معنی: رستم با شمشیر، سرش را از تن جدا کرد و خون فراوانی از تن اژدها جاری شد.

آرایه ها: بیت دارای سه جمله است / بزد – بنداخت – فرو ریخت : فعل / تیغ: مفعول / بر و رود: متمم / خون: نهاد / آرایه تشبیه در مصراع دوم (تشبیه خون به رود) خون: مشبه ، رود: مشبه به ، جاری شدن: وجه شبه / آرایه تناسب بین سر و بر / آرایه مبالغه در مصراع دوم (فرو ریخت چون رود)

بینداخت چون باد، خم کمند / سر جادو آورد ناگه به بند
معنی: رستم با سرعت بسیار زیاد طناب را به طرف جادوگر پرتاب کرد و سرش را با ریسمان بست و او را اسیر کرد.

آرایه ها: بیت دارای دو جمله است / بینداخت – آورد : فعل / باد: متمم / کمند و سر: مفعول / جادو: مضاف الیه / ناگه: قید زمان / آرایه تشبیه سرعت زیاد به باد / آرایه مبالغه در مصراع اول (بینداخت چون باد) / ناگه به بند: کنایه از اسیر کردن

میانش به خنجر به دو نیم کرد / دل جادوان زو پر از بیم کرد
معنی: با خنجر جادوگر را از کمر نصف کرد و تمام جادوگران از این اتفاق ترسیدند.

آرایه ها: بیت دارای دو جمله است / کرد – کرد : فعل / میانش و دل: مفعول / جادوان: مضاف الیه / آرایه مبالغه در مصراع اول (به دو نیم کرد)

چو رستم بدیدش، برانگیخت اسب / بدو تاخت مانند آذر گشسب
معنی: وقتی رستم او را دید، اسبش را به حرکت درآورد و مانند آتش تندی، به سرعت روانه شد.

آرایه ها: بیت دارای سه جمله است / بدیدش – برانگیخت – تاخت : فعل / چو: قید زمان / رستم: نهاد / حرف ش بدیدش و اسب : مفعول / آذرگشسب: متمم / آرایه تشبیه: تشبیه حرکت رستم به آذرگشسب / آرایه مبالغه در مصراع دوم (تاخت مانند آذرگشسب)

سر و گوش بگرفت و یالش دلیر / سر از تن، بکندش به کردار شیر
معنی: رستم سر و گردن ارژنگ دیو را گرفت و مانند شیر شجاع و قوی سرش را از تن جدا کرد.

آرایه ها: بیت دارای دو جمله است / بگرفت – بکندش: فعل / سر – یالش – سر : مفعول / دلیر: قید حالت / تن و شیر: متمم / آرایه تشبیه در مصراع دوم: تشبیه کار رستم به مانند شیر / آرایه تناسب بین سر، گوش و یال (مصراع اول) – سر و تن (مصراع دوم)

ز بهر نیایش، سر و تن بشست یکی پاک جای پرستش بجست
معنی: رستم برای راز و نیاز با خداوند، خودش را شست و جای پاکی را برای عبادت کردن پیدا کرد.

آرایه ها: بیت دارای دو جمله است / بشست – بجست: فعل / نیایش: متمم / سر و تن – جای : مفعول / آرایه تناسب بین سر و تن

از آن پس نهاد از بر خاک، سر چنین گفت کاری داور دادگر!
معنی: بعد از این مشغول عبارت و راز و نیاز با خداوند شد و گفت: ای خداوند بزرگ و عادل!

آرایه ها: بیت دارای سوم جمله است / نهاد – گفت: فعل / سر: مفعول / کای: مخفف که ای / داور دادگر: منادا و ترکیب وصفی / آرایه کنایه: نهاد از بر خاک: کنایه از سجده کردن

ز هر بد، تویی بندگان را پناه تو دادی مرا، گردی و دستگاه
معنی: پروردگارا! در برابر تمام بدی ها، پناهگاه بندگانت هستی و تو به من پهلوانی، قدرت و عظمت داده ای.

آرایه ها: بیت دارای دو جمله است / دادی: فعل / تویی – تو: نهاد / گردی: مفعول / را: فک اضافه

نکته: قالب شعر سه بیت آخر مثنوی می باشد.

پیام درس: این درس درباره‌ی هفت خان رستم مطالبی گفته است. رستم برای نجات دادن کیکاووس پادشاه ایران، به مازندران می رود و با دیوها می جنگند. رستم در این سفر هفت مرحله‌‌ی سخت و دشوار را طی می کند که به آن هفت خان کی گویند.

تاریخ ادبیات درس پنجم فارسی ششم

شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی یکی از بزرگترین حماسه های جهان و شاهکار حماسه‌ی ملی ایرانیان است. شاهنامه اثری است منظوم که شامل پنجاه هزار بیت است و سرودن آن حدود سی سال طول کشیده است. در سال 210 میلادی، هزارمین سالگرد نوشته شدن شاهنامه، از سوی یونسکو جشن گرفته شد.

معنی کلمات و لغات درس پنجم هفت خان رستم فارسی ششم

خان: مرحله
دستگاه: قدرت، ثروت
می درد: پاره می کند
جهان: نام یک پهلوان ایرانی
نهاد: گذاشت

اهریمنی: شیطانی
نبرد: جنگ، پیکار
دیوان: دیوها (در این درس)، مجموعه اشعار یک شاعر مثل دیوان حافظ
بند: طناب، اسارت
رخش: اسم اسب رستم

پیکار: نبرد، جنگ
از پای در می آورد: کنایه از شکست دادن
قوی: نیرومند، زورمند
راهی دراز را پشت سر نهاد: کنایه از عبور کردن، سپری کردن
بدین سان: به این شکل

تیمار: پرستاری
فرجام: پایان، سرانجام
خروشید: فریاد می زد
جوشید: هیجان زده شد
بیم: ترس

تاخت: حمله کرد
تلخیص: خلاصه کردن
نخجیر: شکار
کمند: طناب، ریسمان
گردی: پهلوانی

زابلستان: سرزمینی شامل بخش هایی از ایران و افغانستان
آذرگشسب: آتش سوزان یا کنایه از هر چیز مورد ستایش و نیایش
کیکاووس: پادشاه ایرانی در شاهنامه
چیره: پیروز
نیرنگ: فریب

کوفتن: کوبیدن، ضربه زدن
اژدها: مار بزرگ
دیده: چشم
پرخاش می کند: عصبانی می شود
می نماید: نشان می دهد

به تنگ می آید: کنایه از خشمگین شدن، بی صبر و بی طاقت شدن
چاک چاک: پاره پاره و شکافته شده
سهمگین: ترسناک، خوفناک، ترس آور
تیغ: شمشیر
بنداخت: مخفف بی انداخت

برش: سینه، بالا
سپاس: شکرگزاری و قدردانی می کند.
قصد: منظور
حیله گری: بد جنسی
یال: موهای بلند پشت گردن اسب

به کردار: مانند، مثل
پشت سر گذاشتن: کنایه از سپری کردن
داور: قاضی
دادگر: عادل
ز: مخفف از

کلمه های هم خانواده ی درس ۵ پنجم فارسی کلاس ششم

بجست: جست
خشم: خشمگین، خشمناک
موفقیت: موفق، موافق
قصد: مقصد، مقصود
پنهان: نهان

واژه های مخالف و متضاد درس 5 پنجم فارسی پایه ششم

دادگر ≠ ظالم
پیروزی ≠ شکست
پایان ≠ آغاز
فرجام ≠ شروع

همچنین بخوانید: معنی حکایت علم و عمل فارسی ششم به زبان ساده

توجه: شما دانش آموزان عزیز و کوشا می توانید برای دسترسی سریع تر و بهتر به مطالب کمک درسی فارسی ششم دبستان، کلمه و عبارت « ماگرتا » را به همراه مطلب مورد نظر خود جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله معنی لغات و کلمه های هم خانواده و مخالف درس ۵ پنجم فارسی پایه ششم ، برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد و توانسته باشید تا از آن استفاده و بهره برده باشید.