گام به گام فعالیت های درس پنجم (5) کتاب جغرافیا دهم برای کلیه رشته های ریاضی، تجربی و انسانی که شامل فعالیت های صفحه ۳۶، ۳۹، ۴۰، ۴۲، ۴۳ و ۴۶ درس «آب و هوای ایران» می باشد را در ادامه در بخش آموزش و پرورش ماگرتا به صورت کامل بیان کرده ایم.
پاسخ درس بعدی: جواب سوالات درس ۶ جغرافیا دهم
جواب فعالیت صفحه ۳۶ جغرافیا دهم
۱- با همکاری دبیرتان و هماهنگی مدیریت آموزشگاه محل تحصیل خود از نزدیکترین ایستگاه هواشناسی شهر و یا روستای خود بازدید علمی کنید.
✅ جواب:
🔹 مقدمه
در راستای آموزش عملی مفاهیم درس جغرافیا و با همکاری دبیر محترم جغرافیا و مدیریت آموزشگاه، بازدیدی علمی از نزدیکترین ایستگاه هواشناسی شهرمان انجام دادیم. هدف از این بازدید، آشنایی با تجهیزات هواشناسی، روشهای ثبت دادههای اقلیمی و کاربردهای این دادهها در زندگی روزمره بود.
🔸 مشخصات ایستگاه
- نام ایستگاه: ایستگاه هواشناسی سینوپتیک (همدیدی) [نام شهر/منطقه]
- نوع ایستگاه: همدیدی (ثبت دستی) / خودکار
- وابسته به: سازمان هواشناسی کشور
- موقعیت جغرافیایی: [طول و عرض جغرافیایی، اختیاری]
- تأسیس: [سال تأسیس، اختیاری]
🔸 تجهیزات و ابزارها
در این بازدید، با ابزارهای مختلف هواشناسی آشنا شدیم، از جمله:
- ترمومتر (دماسنج): برای اندازهگیری دمای هوا
- بارانسنج: برای اندازهگیری میزان بارندگی
- بادسنج و بادنما: برای اندازهگیری سرعت و جهت باد
- رطوبتسنج: برای تعیین رطوبت نسبی هوا
- تابشسنج: برای اندازهگیری میزان تابش خورشید
- سایکرومتر: برای اندازهگیری رطوبت با دمای خشک و مرطوب
- سحابیسنج یا دوربین تشخیص ابرها
- بالن هواشناسی (در برخی ایستگاهها): برای اندازهگیری اطلاعات جوی در ارتفاعات
🔸 کاربردهای دادههای هواشناسی
در گفتوگویی که با کارشناسان هواشناسی داشتیم، به اهمیت دادههای اقلیمی در این زمینهها اشاره شد:
- پیشبینی هوا برای کشاورزی و برنامهریزی زراعی
- صدور هشدارهای جوی برای کاهش خسارات ناشی از طوفان، سیل یا یخبندان
- اطلاعات لازم برای پرواز هواپیماها و ایمنی پرواز
- کمک به مدیریت منابع آب و برق
- پایش تغییرات اقلیمی و مقابله با آثار آن
🔸 نتایج و برداشتها
- بازدید از ایستگاه هواشناسی باعث شد بهطور عملی با اهمیت پیشبینیهای جوی آشنا شویم.
- متوجه شدیم بیشتر پیشبینیها حاصل تحلیل صدها داده لحظهای از سراسر کشور است.
- یکی از آموزندهترین نکات، آشنایی با نقش انسان در ثبت و تحلیل دقیق این اطلاعات بود.
نتیجهگیری
دادههای هواشناسی نقش حیاتی در امنیت، سلامت و اقتصاد جوامع دارند. بازدید از ایستگاه هواشناسی، ما را با یکی از کاربردیترین بخشهای علم جغرافیا آشنا کرد و نشان داد چگونه دادههای علمی میتوانند در خدمت رفاه و پیشرفت کشور قرار بگیرند.
۲- دو تصویر ماهواره ای ایران (شکل ۴) را با هم مقایسه کنید و بگویید ابرها در چه جهتی حرکت می کنند؟ آیا می توان با مقایسە این تصاویر، وضعیت هوا را پیشبینی کرد؟
✅ جواب: به سمت مرکز از سمت غرب به شرق، با توجه به به جهت جرکت توده های هوای مرطوب احتمال بارش در مرکز شمال غرب و شمال کشور وجود دارد.
۳- به سایت اینترنتی سازمان هواشناسی کشور به نشانی www.irimo.ir مراجعه، و وضعیت هوایی استان محل زندگی خود را بررسی کنید.
۴- تحقیق کنید آیا می توان به روش های تجربی و بدون استفاده از نقشه های هواشناسی و تصاویر ماهواره ای، وضع هوا را پیشبینی کرد؟
✅ جواب:
چشمک زدن ستاره ها = وجود غبار زیاد در هوا
جمع شدن کفشدوزک ها کنار هم = گرم بودن روز
وجود ابرهای سرخ در آسمان در شب = بارش شدید
جمع شدن گوسفندها در کنار هم = هوا طوفانی خواهد شد.
حرکت کردن ابری در زیر ابر دیگر = نشانه شروع بارش باران
بارش زیاد باران در هنگام صبح = آفتاب شدید در ظهر همان روز
جواب فعالیت صفحه ۳۹ جغرافیا دهم
۱- اگر رشته کوه البرز، در جنوب دریای خزر نبود، وضعیت بارش در ناحیە خزری چگونه بود؟
✅ جواب: هیچ تراکمی صورت نمی گرفت و هوای مرطوب به قسمت مرکزی کشور منتقل می شد. همچنین میزان بارش باران در این منطقه نیز کاهش پیدا می کرد.
۲- با توجه به شکل ۱۱، دامنه های شرقی و غربی زاگرس را از نظر میزان بارش مقایسه کنید.
✅ جواب: دامنه غربی به دلیل صعود و تراکم هوا مرطوب و بارانی است اما دامنه شرقی هوای خشک دارد، چون زاگرس مانع عبور هوای مرطوب می شود.
۳- شهرکرد و دزفول در یک عرض جغرافیایی قرار دارند. بررسی کنید کدام شهر سردتر و کدام شهر گرم تر است. چرا؟
✅ جواب: شهر کرد سرد تر می باشد زیرا در ارتفاع ۲۰۶۶ متری قرار دارد اما دزفول در ارتفاع ۱۴۳ متری قرار دارد. شهر کرد مرتفع ترین مرکز استان می باشد.
۴- به نظر شما آیا عوامل دیگری مانند ال نینو بر آب و هوای کشور اثر دارند؟ تحقیق کنید.
✅ جواب: بله تاثیر دارند، مثلا می توان به پدیده انسو اشاره کرد. این پدیده یک رویداد جوی اقیانوسی می باشد که توسط تغییر الگوهای فشار کمی بر بارش های دریافتی کشور ایران تاثیر می گذارد. این پدیده معمولا هر دو تا هفت سال یک بار رخ می دهد.
جواب فعالیت صفحه ۴۰ جغرافیا دهم
جدول زیر را با توجه به شکل ۱۲ تکمیل کنید.
| نام توده هوا | جهت نفوذ به کشور | زمان ورود به کشور | منشا | اثر آب و هوایی |
|---|---|---|---|---|
| توده مرطوب غربی | غرب و شمال غرب ایران | زمستان و دوران سرما | دریا مدیترانه اقیانوس اطلس | برف و باران |
| موسمی | جنوب شرقی ایران | در دوره گرم سال | اقیانوس هند | ایجاد باران های سیلابی |
| توده گرم و خشک | جنوب غربی ایران | دوران گرما | عربستان | افزایش شدید دما |
با توجه به شکل ۱۲، کدام توده های هوا در شهر و استان محل زندگی شما نقش بیشتری دارد؟
✅ جواب: توده هوای گرم و خشک
جواب فعالیت صفحه ۴۲ جغرافیا دهم
با توجه به شکل ۱۴، نوع یا انواع آب و هوای استان محل زندگی خود را مشخص کنید.
✅ جواب: آب و هوای گرم و خشک
جواب فعالیت صفحه ۴۳ جغرافیا دهم
عوامل زیر در ایجاد بیابانهای ایران نقش دارند:
۱- پرفشار جنب حاره ای
۲- جهت رشته کوه های البرز و زاگرس
۳- دور بودن از دریاها و منابع رطوبتی
باتوجه به آموخته های خود، نقش هر یک از عوامل فوق را در ایجاد شرایط بیابانی در یک مکان توضیح دهید.
✅ جواب:
پرفشار جنب حاره ای: فشار هوا در همه عرض های جغرافیایی یکسان نیست. هوای سرد و سنگین در حوالی مدارهای راس السرطان و راس الجدی فرو می نشیند و مناطق پرفشار جنب حاره ای را ایجاد می کند. نتیجه این امر کم شدن رطوبت، عدم بارش و گرمی هوا در این مناطق است.
جهت رشته کوه های البرز و زاگرس: جهت کشیدگی رشته کوه های البرز از شرق به غرب و رشته کوه زاگرس از شمال غربی به جنوب شرقی است. این کشیدگی به مانند سدی اجازه ورود رطوبت را از مناطق شمالی و غربی به داخل کشور نمی دهد و مانع شکل گیری باران در مناطق داخلی کشور می شود.
دور بودن از دریاها و منابع رطوبتی: مناطق داخلی ایران از منابع رطوبتی شمالی و جنوبی کشور بسیار دور است و این امر باعث شده هوا رطوبت کمی در این مناطق داشته باشد و بارش باران نیز کاهش یابد.
جواب فعالیت صفحه ۴۶ جغرافیا دهم
۱- چند مورد از پیامدهای منفی عدم توجه به تأثیر اقلیم را در معماری بیان کنید.
✅ جواب: هدر رفت انرژی، آسایش کمتر، مصرف زیاد انرژی درگرمایش و سرمایش خانه،
۲- با توجه به تقسیمات آب و هوایی ایران، ویژگیهای معماری زیر، در کدام نوع آب و هوا باید رعایت شود؟
الف) استفاده از پایه های چوبی برای ساختمان
✅ جواب: معتدل خزری
ب) پنجره های کوچک با سایبان
✅ جواب: گرم و خشک
پ) بام های شیب دار یا شیروانی
✅ جواب: معتدل خزری
ت) انطباق جهت ساختمان با نسیم ساحل و دریا
✅ جواب: گرم و شرجی
ث) دادن شکل گنبدی به بنا
✅ جواب: گرم و خشک
ج) بهره گیری از جهت آفتاب در بنا
✅ جواب: کوهستانی
چ) استفاده از بادگیر
✅ جواب: گرم و خشک
ح) استفاده از خاک و گل که ظرفیت حرارتی زیادی دارند
✅ جواب: گرم و خشک
۳ـ روز جهانی بیابان زدایی در تقویم چه روزی است؟
✅ جواب: هفدهم ژوئن یعنی بیست و هفتم خرداد روز جهانی محیط زیست و بیابان زدایی می باشد.
پاسخ درس قبلی: جواب سوالات درس ۴ جغرافیا دهم
🔔 در این نوشته جواب فعالیت های درس پنجم جغرافیا دهم را برای رشته های انسانی، تجربی و ریاضی فیزیک بررسی کردیم. جهت مشاهده گام به گام سایر درس های جغرافی کافیست شماره آن را به همراه عبارت «ماگرتا» در گوگل جست و جو کنید.
