پلاک خودرو و موتور سیکلت در ایران [راهنمای انواع پلاک ماشین]

در گذشته در پلاک خودرو ها پنج رقم و نام شهری که خودرو در آن پلاک شده بود دیده می‌شد یا به همراه شماره پلاک و نام شهر عددی دیگر در آن درج می‌شد. با افزایش خودرو در کشور، تصمیمی اتخاذ شد تا یکی از حروف الفبای فارسی نیز به نام شهرها افزوده شود و سپس نوبت به پلاک‌هایی رسید که نام شهر با عدد دو رقمی ترکیب و پلاک‌های جدیدی بر روی خودروها نصب شد.

در دهه هشتاد پلاک‌ها دارای کدی دو رقمی مخصوص هر استان و عددی 5 رقمی با حروفی در بین آن به مالکان ارائه گردید. پلاک با طرح جدید تا حدود بیش از ۶۱ میلیون خودرو شخصی را می‌تواند تحت پوشش قرار دهد. آیا شما میدانید هر پلاک مربوط به کدام شهر و استان است؟ با خودرو ماگرتا همراه باشید.

پلاک‌های وسایل نقلیه ایرانی دارای یازده نوع برای خودروها و پلاک موتورسیکلت‌ها هستند که در چهار رنگ صادر می‌شوند. شماره‌گذاری خودروها نیز به صورتی است که می‌توان از شماره پلاک آن‌ها به اطلاعاتی مانند استان صادرکننده پلاک، تاریخ صدور پلاک و … پی برد. انواع پلاک‌ها شامل موارد زیر است:

• شخصی
• تاکسی
• عمومی
• دولتی
• جانبازان و معلولین
• ترانزیت
• کشاورزی
• تشریفات
• نظامی
• تاریخی
• موتورسیکلت‌ها
• مناطق آزاد تجاری صنعتی

شماره‌گذاری خودرو ها نیز به صورتی است که می‌توان از شماره پلاک آن‌ها به اطلاعاتی مانند استان صادرکننده پلاک، تاریخ صدور پلاک و … پی برد.

پلاک‌های ملی شخصی، همان‌طور که از نام آن‌ها مشخص است، برای خودروهای شخصی معمولی جامعه صادر می‌شود.

حروف مورد استفاده در پلاک خودرو های شخصی شامل ب، ج، د، ژ (معلولین)، س، ص، ط، ق، ل، م، ن، و، هـ، ی می‌شود.

این پلاک ویژهٔ معلولین و جانبازان طراحی شده‌است. دلیل طراحی این پلاک این بوده‌است که در صورت پارک در محل پارک ویژهٔ معلولین و جانبازان قابل تشخیص باشند و همچنین برای دادن سهمیه بنزین و درمان نیز ساماندهی شوند.

این پلاک کاملاً شبیه به پلاک ملی شخصی صادر می‌شود و تنها تفاوتش در این است که در آن به جای حروف از نماد ویژه معلولین و جانبازان استفاده شده‌است.

این پلاک برای خودروهایی طراحی شده‌است که از منطقه آزاد تجاری وارد شهرها میشوند و برای آن‌ها مهلت محدودی مشخص شده‌است. در این پلاک از حرف گ استفاده می‌شود و یک تاریخ نیز در قسمت پایینی کادر مربع‌شکل به پلاک اضافه شده‌است.

پلاک ملی خودروهای عمومی، پلاکی است که به خودروهای حمل‌ونقل عمومی مانند تریلی‌ها، وانت‌بارها، اتوبوس و مینی‌بوس‌ها و … تعلق دارد. اعداد و حروف این پلاک مشکی است و بر روی یک پس‌زمینهٔ زردرنگ چاپ می‌شود. در این نوع پلاک حرف ع به معنای عمومی چاپ می‌شود.

پلاک ملی تاکسی‌ها فقط برای ناوگان تاکسی رانی در ایران صادر می‌شود. شکل پلاک تاکسی‌ها شبیه به پلاک خودروهای شخصی است؛ با این تفاوت که رنگ زمینهٔ آن زرد و حرف الفبای آن ت است که در بالای آن کلمهٔ TAXI (تاکسی) به لاتین نوشته شده‌است.

کد منطقهٔ صدور پلاک در واقع محل انجام وظیفه تاکسی را مشخص می‌کند. اعداد و حروف این پلاک مشکی بوده و بر روی یک پس‌زمینهٔ زردرنگ چاپ می‌شود. این نوع پلاک به صورت کد منطقه‌ایِ مرکز استان‌ها (غیر از استان تهران) صادر می‌شود.

این پلاک ویژه خودروهای سپاه پاسداران (حرف ث)، ارتش (حرف ش)، نیروی انتظامی (حرف پ)، وزارت دفاع (حرف ز) و ستاد کل فرماندهی نیروهای مسلح (حرف ف) است.

این پلاک به شکل مستطیل است و از چپ به راست خوانده می‌شود که شامل یک عدد دو رقمی، یک عدد سه‌رقمی، و در آخر، یک عدد دو رقمی در یک کادر مربع‌شکل است که محل صدور پلاک را نشان می‌دهد.

این پلاک مخصوص خودروهای دولتی اعم از سواری، اتوبوس، مینی‌بوس، کامیون و… است.

این پلاک به شکل مستطیل است و از چپ به راست خوانده می‌شود و از چپ به راست شامل یک عدد دورقمی، حرف الف، یک عدد سه‌رقمی و یک عدد دورقمی در کادر مربع‌شکل است. اعداد و حروف این پلاک سفید رنگ است که بر روی یک پس‌زمینهٔ قرمز رنگ چاپ می‌شود.

پلاک سیاسی مخصوص خودروهای سفارت‌ها است و فقط کارکنان شاغل در سفارت می‌توانند از این خودروها استفاده کنند. صاحبان این خودروها بدون عوارض واردات خودرو می‌توانند خودرو خود را وارد کنند. حرف میانی در این پلاک‌ها به دو صورت D (برای دیپلمات‌ها) و S (برای خدمات سفارت‌خانه‌ها) است.

پلاک ترانزیت به منظور شناسایی وسیله نقلیه به صورت بین‌المللی صادر و تحویل می‌گردد. از تاریخ ۱۳۸۹/۷/۳ هیچگونه خدماتی به دارندگان پلاک‌های مدل TEH و THR داده نمی‌شود.

همچنین از تاریخ ۱۳۹۱/۵/۱ هیچگونه خدماتی به پلاک‌های مدل IR داده نمی‌شود.

پلاک ترانزیت کنونی شبیه به پلاک ملی خودروهای ایران ساخته می‌شود با این تفاوت که به صورت لاتین نوشته می‌شود. این پلاک‌ها از چپ به راست خوانده می‌شود که به ترتیب شامل دو عدد یک حرف و سه عدد و در آخر در یک پس زمینه آبی رنگ دو عدد دیگر نوشته می‌شود.

در سمت چپ این پلاک در یک نوار آبی رنگ آرم کانون جهانگردی و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران که در بالای آن به لاتین ایران (IRAN) نوشته شده‌است چاپ می‌شود. در زیر پلاک در یک پس زمینه آبی عبارت Touring & Automobile Club of Islamic Republic of Iran به معنی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران نوشته شده‌است.

پلاک خودروهای تاریخی ایران پلاکی است که به خودروهای قدیمی که دارای ویژگی‌های زیر باشند:

• خودروهای قدیمی: خودروهایی که بیش از ۲۵ سال از تولید آن گذشته باشد و از لحاظ طراحی و مهندسی ساخت یا کاربردی بی‌نظیر باشد.
• خودروهای نفیس: خودروهایی که بیش از ۵۰ سال از تولید آن گذشته باشد.
• خودروهای ویژه: خودروهایی که دارای بعد فرهنگی باشد.

این پلاک به شکل مستطیل است و برخلاف سایر پلاک‌های مورد استفاده، اندازهٔ آن به صورت استاندارد آمریکایی (دارای ۱۲ اینچ طول و ۶ اینچ عرض) است و به سه قسمت مستطیلی تقسیم می‌شود که در مستطیل سمت راست بالا عبارت تاریخی ذکر شده، در سمت راست پایین شمارهٔ پلاک قید شده و در سمت چپ پلاک در یک نوار آبی‌رنگ پرچم ایران در بالا که زیر آن عبارت I.R. IRAN نوشته شده و در قسمت پایین همین نوار عکسی از مکانی تاریخی زده شده‌است.

این نوع پلاک ویژهٔ موتورسیکلت‌ها است که فقط در قسمت عقب وسیله نقلیه نصب می‌شود و این پلاک به صورت مستطیل بوده و اندازه آن مطابق با استاندارد پلاک‌های موتورسیکلت در اروپا است. این پلاک به سه بخش تقسیم می‌شود که در قسمت بالا چپ، مستطیل آبی‌رنگ با پرچم و نوشتهٔ I.R. IRAN قرار گرفته‌است. در قسمت بالا یک عدد سه‌رقمی وجود دارد که نشانگر محل صدور پلاک است. در پایین نیز یک عدد پنج‌رقمی وجود دارد.

مرداد ماه ۱۳۹۶ پلیس راهور از پلاک‌های جدید منطقهٔ آزاد رونمایی کرد که مشخصات بارز آن یکسان‌سازی پلاک تمامی مناطق آزاد و تخصیص کد عددی علاوه بر درج نام و لوگوی منطقهٔ آزاد در سمت راست پلاک است؛

که مانند قبل حروف به صورت فارسی در بالا و به صورت انگلیسی در پایین نوشته می‌شود. به‌طور مثال کد ۱۱ مربوط به خودروهای شخصی پلاک سفید منطقه آزاد قشم و کد ۱۲ مربوط که خودروهای تاکسی و عمومی پلاک زرد است. (با کدهای پلاک ملی اشتباه گرفته نشود).

هم‌اکنون این پلاک جایگزین پلاک‌های طرح قدیم شده و مالکین خودروهای منطقهٔ آزاد می‌توانند نسبت به تعویض پلاک خودروی خود به پلاک جدید اقدام کنند.