کنکوری ها بخوانند: با ترک این عادت های غلط، رتبه‌ات را متحول کن!
عادت‌های پنهان دشمن درس خواندن: چطور خلاص شویم؟
دوره‌های امتحانات نزدیک است و شما مصمم هستید که حسابی درس بخوانید و سربلند بیرون بیایید. اما انگار یک نیروی نامرئی سد راهتان می‌شود. ساعت‌ها پشت میز می‌نشینید، کتاب‌ها را ورق می‌زنید و خلاصه‌ها را مرور می‌کنید، اما باز هم احساس می‌کنید که مطالب را به خوبی یاد نگرفته‌اید. خب، شاید مشکل از جای دیگری سرچشمه بگیرد؛ عادات غلط هنگام درس خواندن! این عادات به ظاهر بی‌اهمیت، می‌توانند تمرکزتان را برهم بزنند، بازدهی‌تان را پایین بیاورند و شما را از رسیدن به اهدافتان دور کنند. پس بیایید با هم این میدان مین را خلع سلاح کنیم و با شناسایی و حذف این عادات، به یک دانش‌آموز یا دانشجوی موفق تبدیل شویم!
عادات غلط هنگام درس خواندن: کمین‌گاه‌های کاهش تمرکز
۱. بی‌برنامگی، آفتِ شیرین درس خواندن!
اولین – و شاید مهم‌ترین – عادت غلط هنگام درس خواندن، نداشتن برنامه‌ی مشخص است. اینکه بدون هیچ هدف و نقشه راهی، سراغ کتاب‌ها بروید، مثل این است که با چشم‌بسته وارد یک جنگل انبوه شوید. قطعا در این مسیر سردرگم می‌شوید، زمان زیادی را از دست می‌دهید و در نهایت، دست خالی برمی‌گردید.
بنابراین، یک برنامه‌ی درسی واقع‌بینانه و منعطف تهیه کنید. در این برنامه، حجم مطالب درسی هر روز را مشخص کنید، زمان استراحت‌های کوتاه را لحاظ کنید و حتما برای مرور دوره‌ای هم وقت بگذارید. با داشتن یک برنامه‌ی منظم، دیگر نیازی نیست کل روز را صرف درس خواندن کنید و در عین حال، خیال‌تان هم از بابت پوشش کامل مطالب راحت است.
۲. گوشی قراضه، دشمن درجه یک تمرکز!
این روزها، گوشی‌های هوشمند به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما تبدیل شده‌اند. اما زنگ هشدار، شبکه‌های اجتماعی، پیام‌های گروهی و بازی‌های رنگارنگ گوشی، همگی دشمنان درجه یک تمرکز شما هنگام درس خواندن هستند. با هر زنگ یا لرزشی، حواس‌تان پرت می‌شود و باید دوباره تلاش کنید تا ذهنتان را روی درس متمرکز کنید. این کار نه تنها زمان‌بر است، بلکه باعث می‌شود تا مطالب را به خوبی درک نکنید.
بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم که در زمان درس خواندن، گوشی خود را در حالت سکوت قرار دهید و ترجیحا آن را در یک مکان دور از دسترس بگذارید. به خودتان قول دهید که بعد از اتمام یک دوره‌ی مطالعه‌ی مشخص، به سراغ گوشی بروید. با این ترفند، هم خیال‌تان از بابت تماس‌های ضروری راحت است و هم می‌توانید با خیالی آسوده روی درس خواندن تمرکز کنید.
۳. خداحافظی با چندوظیفگی کاذب!
شاید با خودتان فکر کنید که همزمان می‌توانید هم درس بخوانید و هم به موسیقی گوش دهید یا اینکه در حین مطالعه، پیام‌های دوست‌تان را چک کنید. اما این تصور، یک چندوظیفگی کاذب است! مغز انسان نمی‌تواند به طور کامل روی دو کار به صورت همزمان تمرکز کند. با تلاش برای انجام همزمان چند کار، در واقع فقط کیفیت هر دو کار را پایین می‌آورید.
پس موقع درس خواندن، تمام حواس‌تان را روی همان موضوع متمرکز کنید. موسیقی‌های باکلام یا پر‌نویز را کنار بگذارید و شبکه‌های اجتماعی را فراموش کنید. به خاطر داشته باشید که با تمرکز کامل روی یک موضوع، در زمان و انرژی صرفه‌جویی می‌کنید و مطالب را به شکل بهتری درک خواهید کرد.
دقت کنید: این به این معنی نیست که اصلا نباید از موسیقی در حین درس خواندن استفاده کرد. برخی افراد با گوش دادن به موسیقی‌های بی‌کلام و آرامش‌بخش، تمرکز بیشتری پیدا می‌کنند. اما این موضوع کاملا شخصی است و باید ببینید که چه روشی برای شما مفیدتر است.
۴. مطالعه‌ی بی‌هدف، سرگردانی در دریایی از اطلاعات!
فرض کنید که وارد یک کتابخانه‌ی بزرگ شده‌اید، اما هیچ هدفی برای انتخاب کتاب ندارید. ساعت‌ها می‌گذرد و شما همچنان سرگردان هستید و نمی‌دانید کدام کتاب را بردارید و از کجا شروع کنید. مطالعه‌ی بی‌هدف هم دقیقا همین‌طور است. بدون داشتن هدف مشخص، در دریایی از اطلاعات غرق می‌شوید و نمی‌دانید که کدام بخش را باید یاد بگیرید و در نهایت، دست خالی از کتابخانه بیرون می‌آیید.
بنابراین، قبل از شروع مطالعه، هدف خود را به طور واضح مشخص کنید. می‌خواهید یک مفهوم جدید را یاد بگیرید؟ به دنبال حل یک مسئله‌ی خاص هستید؟ یا قصد دارید برای امتحان آماده شوید؟ با داشتن هدف، می‌توانید مسیر مطالعه‌ی خود را تعیین کنید و از سردرگمی و اتلاف وقت جلوگیری کنید.
نکته: برای تعیین هدف مطالعه، می‌توانید از روش SMART استفاده کنید. اهداف SMART باید خاص، قابل‌اندازه‌گیری، قابل‌دسترسی، مرتبط و زمان‌دار باشند.
۵. مطالعه در شرایط نامناسب، مثل رانندگی در جاده‌ای پر از دست‌انداز!
فرض کنید که قصد دارید با ماشین شخصی خود به یک سفر طولانی بروید، اما جاده‌ای که انتخاب می‌کنید پر از دست‌انداز و چاله است. قطعا رانندگی در این شرایط بسیار دشوار و طاقت‌فرسا خواهد بود. مطالعه در شرایط نامناسب هم دقیقا همین‌طور است. اگر در محیطی پر سر و صدا، با نور نامناسب یا با دمای نامطبوع درس بخوانید، تمرکزتان به شدت مختل می‌شود و یادگیری مطالب دشوارتر خواهد شد.
بنابراین، برای مطالعه مکانی آرام، با نور کافی و دمای مناسب انتخاب کنید. همچنین، سعی کنید از وسایلی که می‌توانند حواس‌تان را پرت کنند، مانند تلویزیون، گوشی موبایل یا کامپیوتر، دوری کنید. با ایجاد یک محیط مطالعه‌ی مناسب، می‌توانید به راحتی روی درس‌تان تمرکز کنید و از مطالعه‌ی خود لذت ببرید.
۶. مطالعه‌ی شب امتحانی، مثل نوشتن یک رمان در یک شب!
شاید بارها و بارها این جمله را شنیده‌اید که “شب امتحان بهترین زمان برای مطالعه است!”. اما این جمله نه تنها اشتباه است، بلکه می‌تواند به ضرر شما تمام شود. درس خواندن در حجم زیاد و در مدت زمان کوتاه، نه تنها باعث یادگیری عمیق مطالب نمی‌شود، بلکه استرس و اضطراب شما را هم افزایش می‌دهد. در این شرایط، مغز شما به جای تمرکز روی یادگیری، فقط به دنبال راهی برای فرار از حجم زیاد اطلاعات است.
بنابراین، هرگز مطالعه‌ی شب امتحانی را به عنوان یک راهکار برای موفقیت در نظر نگیرید. سعی کنید از مدت‌ها قبل از امتحان، برنامه‌ریزی منظمی داشته باشید و به طور مرتب درس بخوانید. با این روش، در روز امتحان با ذهنی آرام و آماده به سر جلسه امتحان خواهید رفت و می‌توانید از تمام دانسته‌های خود به بهترین نحو استفاده کنید.
۷. عدم مرور و یادآوری، مثل فراموش کردنِ کلید در خانه!
فرض کنید که صبح روز امتحان از خواب بیدار می‌شوید و با عجله آماده می‌شوید. اما ناگهان متوجه می‌شوید که کلیدتان را گم کرده‌اید! در این شرایط، حسابی مضطرب می‌شوید و نمی‌دانید چه کار کنید. عدم مرور و یادآوری مطالب درسی هم دقیقا همین‌طور است.
حتی اگر ساعت‌ها برای یادگیری یک مطلب خاص وقت صرف کنید، اگر آن را به طور مرتب مرور و یادآوری نکنید، به مرور زمان فراموش خواهید کرد.
بنابراین، در برنامه‌ی مطالعه‌ی خود، حتماً زمانی را برای مرور و یادآوری مطالب در نظر بگیرید. می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند خلاصه‌نویسی، فلش‌کارت یا حل نمونه سوالات برای مرور استفاده کنید. با مرور و یادآوری مداوم، مطالب در حافظه‌ی بلندمدت شما ثبت می‌شوند و به راحتی می‌توانید از آنها در امتحانات و موقعیت‌های مختلف استفاده کنید.
جمع‌بندی: وداع با عادات غلط، سلام به موفقیت تحصیلی!
همان‌طور که در این مقاله اشاره شد، عادات غلط هنگام درس خواندن می‌توانند مانند مین‌هایی پنهان در مسیر یادگیری شما باشند و شما را از رسیدن به اهدافتان دور کنند. با شناسایی و حذف این عادات، می‌توانید به طور موثرتر درس بخوانید، تمرکز خود را افزایش دهید و در نهایت، به یک دانش‌آموز یا دانشجوی موفق تبدیل شوید.
به خاطر داشته باشید که تغییر عادات کار آسانی نیست و نیاز به زمان و تلاش دارد. اما با صبر و حوصله و با استفاده از راهکارهای ارائه شده در این مقاله، می‌توانید این عادات را کنار بگذارید و به یک روش مطالعه‌ی صحیح و کارآمد دست پیدا کنید.
در آخر، چند نکته‌ی کلیدی را برای به یاد سپردن:
- برنامه‌ریزی داشته باشید: یک برنامه‌ی درسی واقع‌بینانه و منعطف تهیه کنید و به آن پایبند باشید.
- محیط مطالعه‌ی مناسبی را انتخاب کنید: مکانی آرام، با نور کافی و دمای مناسب برای مطالعه پیدا کنید.
- از حواس‌پرتی‌ها دوری کنید: گوشی موبایل، تلویزیون و کامپیوتر را خاموش کنید و در مکانی درس بخوانید که سر و صدای زیادی وجود نداشته باشد.
- با هدف مطالعه کنید: قبل از شروع مطالعه، هدف خود را به طور واضح مشخص کنید.
- به طور فعال مطالعه کنید: فقط مطالب را به صورت طوطی‌وار حفظ نکنید، بلکه سعی کنید آنها را درک کنید و با مثال‌های مختلف مرتبط کنید.
- مرور و یادآوری را فراموش نکنید: به طور مرتب مطالب را مرور کنید تا در حافظه‌ی بلندمدت شما ثبت شوند.
- از روش‌های مختلف مطالعه استفاده کنید: از روش‌های مختلفی مانند خلاصه‌نویسی، فلش‌کارت، حل نمونه سوالات و بحث گروهی برای مطالعه استفاده کنید.
- به خودتان استراحت کافی بدهید: در بین ساعات مطالعه، به خودتان استراحت کافی بدهید تا ذهنتان بازسازی شود.
- از خواب کافی و تغذیه‌ی مناسب غافل نشوید: خواب کافی و تغذیه‌ی مناسب نقش مهمی در تمرکز و حافظه‌ی شما دارند.
- مثبت‌اندیش باشید: به خودتان ایمان داشته باشید و با انگیزه درس بخوانید.
با رعایت این نکات، می‌توانید بر عادات غلط هنگام درس خواندن غلبه کنید و در مسیر موفقیت تحصیلی گام بردارید.
