عطسه کردن فرایندی طبیعی است که بدن برای پاک‌سازی بینی و دستگاه تنفسی به کار می‌گیرد. با این حال، گاهی اوقات ممکن است فرد احساس نیاز به عطسه داشته باشد، اما عطسه نمی‌کند و این وضعیت می‌تواند آزاردهنده باشد.
در این مقاله از بخش دانستنی های ماگرتا به بررسی روش‌ها و نکات علمی در مورد این‌که “چه کنیم عطسه کنیم” می‌پردازیم. همچنین، دلایل عدم عطسه و اهمیت این واکنش طبیعی را نیز بررسی خواهیم کرد.
عطسه چیست و چرا رخ می‌دهد؟
تعریف عطسه از منظر علمی
عطسه، پاسخی غیرارادی و ناگهانی به تحریک مخاط بینی است. این واکنش، معمولاً با خروج هوا از بینی و دهان همراه است و می‌تواند ذرات آلرژی‌زا، گرد و غبار یا محرک‌ها را از دستگاه تنفسی دفع کند.
دلایل شایع عطسه نکردن
برخی افراد ممکن است به دلایل مختلف مانند گرفتگی بینی، عدم تحریک مناسب اعصاب بینی یا استفاده از داروهای خاص قادر به عطسه کردن نباشند. این مسئله نه‌تنها ناراحت‌کننده، بلکه ممکن است نشان‌دهنده وجود مشکل در سیستم تنفسی باشد.
چه کنیم عطسه کنیم؟ راه‌های مؤثر
تحریک طبیعی اعصاب بینی
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای تحریک عطسه، تحریک اعصاب بینی است. روش‌هایی مانند:
- استنشاق مواد محرک ملایم: بو کردن فلفل سیاه یا مواد مشابه می‌تواند عطسه را تحریک کند.
- تمیز کردن آرام بینی: با استفاده از یک دستمال تمیز و نرم، سوراخ بینی را به‌آرامی لمس کنید.
استفاده از انفیه
انفیه، یکی از روش‌های سنتی و مؤثر برای تحریک عطسه است. این ماده که معمولاً از ترکیب پودرهای معطر و محرک بینی تهیه می‌شود، می‌تواند مخاط بینی را تحریک کرده و عطسه را تسهیل کند. استفاده از انفیه معمولاً در طب سنتی رایج است و می‌تواند در رفع گرفتگی بینی نیز مؤثر باشد.
نحوه استفاده از انفیه
- مقدار بسیار کمی از انفیه را روی یک دستمال یا انگشت قرار دهید.
- آن را نزدیک بینی ببرید و به‌آرامی بو کنید.
- اگر احساس تحریک نکردید، می‌توانید مقدار اندکی بیشتر استفاده کنید.
تغییر دمای محیط
دمای هوا می‌تواند به‌طور مستقیم روی تحریک بینی تأثیر بگذارد. تغییر از یک محیط گرم به سرد یا بالعکس، گاهی اوقات باعث تحریک عطسه می‌شود.
استفاده از نور روشن
برخی افراد به نور حساسیت دارند و می‌توانند با نگاه کردن به یک منبع نور قوی، عطسه کنند. این پدیده، به نام “عطسه فوتیک” شناخته می‌شود.
اهمیت عطسه برای سلامت
پاک‌سازی مجاری تنفسی
عطسه، به پاک‌سازی بینی و سینوس‌ها از عوامل محرک کمک می‌کند. اگر بدن قادر به عطسه نباشد، احتمال تجمع مواد آلرژی‌زا و ذرات معلق در هوا افزایش می‌یابد.
تقویت سیستم ایمنی
عطسه کردن، به‌نوعی نشان‌دهنده واکنش سیستم ایمنی بدن به محرک‌ها است. با عطسه، بدن سعی می‌کند ذرات مضر را دفع کرده و از بروز عفونت‌ها جلوگیری کند.
آیا راه‌های علمی دیگری وجود دارد؟
تحریک با آب یا بخار
استفاده از بخار گرم یا شستشوی بینی با آب ولرم و نمک می‌تواند به تحریک مخاط بینی و در نتیجه عطسه کمک کند.
تمرکز بر روی آرامش
استرس می‌تواند یکی از عوامل بازدارنده عطسه باشد. با تمرکز روی تنفس عمیق و آرامش‌بخشی، بدن شما ممکن است راحت‌تر واکنش نشان دهد.
ماساژ بینی
ماساژ ملایم بینی و ناحیه اطراف آن می‌تواند جریان خون را بهبود بخشد و احتمال تحریک عطسه را افزایش دهد.
پرسش‌های رایج
چرا گاهی اوقات نیاز به عطسه داریم ولی عطسه نمی‌کنیم؟
این حالت معمولاً به دلیل تحریک ناکافی عصب‌های بینی یا وجود موانعی مانند گرفتگی مخاطی در مجاری تنفسی رخ می‌دهد.
آیا نگه داشتن عطسه برای بدن مضر است؟
بله، نگه داشتن عطسه می‌تواند فشار غیرطبیعی به سینوس‌ها و گوش وارد کرده و حتی باعث آسیب به عروق خونی شود.
آیا استفاده از انفیه برای تحریک عطسه ایمن است؟
بله، اما باید با احتیاط از آن استفاده کرد و از مصرف بیش از حد آن که ممکن است باعث تحریک شدید یا حساسیت شود، پرهیز کرد.
آیا نگاه کردن به نور می‌تواند همیشه عطسه را تحریک کند؟
خیر، این روش تنها برای افرادی که حساسیت به نور دارند مؤثر است و همه افراد به آن واکنش نشان نمی‌دهند.
چه زمانی باید برای عدم عطسه به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر احساس ناراحتی یا گرفتگی شدید دارید که با روش‌های خانگی برطرف نمی‌شود، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
نتیجه‌گیری
عطسه کردن، واکنشی طبیعی و ضروری برای بدن است که به حفظ سلامت مجاری تنفسی کمک می‌کند. اگرچه ممکن است گاهی در تحریک عطسه با مشکل مواجه شویم، اما با استفاده از روش‌های ذکرشده می‌توان به‌راحتی این مشکل را برطرف کرد. اگر این روش‌ها مؤثر نبودند یا علائم دیگری همراه با عدم عطسه مشاهده کردید، مراجعه به پزشک بهترین گزینه است.
