جواب درس چهارم جامعه شناسی دهم انسانی ❤️ اجزا و لایه‌های جهان اجتماعی

جواب درس چهارم جامعه شناسی دهم انسانی ؛ در این مطلب به پاسخ و جواب سوالات هم اندیشی کنید ، تفسیر و تکمیل کنید ، تمرین کنید ، مفاهیم اساسی و خلاصه کنید صفحه ۳۲ ، ۳۵ ،‌۳۶ و ۳۷ درس ۴ چهارم «اجزا و لایه‌های جهان اجتماعی» کتاب جامعه شناسی ۱ پایه دهم رشته انسانی پرداخته ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، همراه ما باشید.

بعدی: جواب درس پنجم جامعه شناسی دهم انسانی

جواب هم اندیشی کنید صفحه ۳۲ درس ۴ جامعه شناسی دهم

با هم‌اندیشی جایگاه تقریبی پدیده‌های اجتماعی زیر را روی دو طیف خُرد – کلان و ذهنی – عینی تعیین کنید: شهر، هدیه دادن برای روز تولد یک دوست، تصوّر من از معلم کلاس اوّل ابتدایی، عدالت اجتماعی.

پاسخ: در تصویر زیر می توانید مشاهده کنید:

پاسخ تفسیر و تکمیل کنید صفحه ۳۵ درس چهارم جامعه شناسی دهم

پاسخ: در تصویر زیر می توانید مشاهده کنید:

حل تمرین کنید صفحه ۳۶ درس ۴ جامعه شناسی دهم

متن زیر را به دقت مطالعه کنید و لایه‌های مختلف جهان اجتماعی اسلام و جهان اجتماعی عرب پیش از اسلام را استخراج کنید.

با ظهور اسلام، ارکان جهان اجتماعی جاهلی، درهم ریخته شد و جهان اجتماعی جدیدی پدید آمد. اسلام زبان مردم را تغییر نداد و بسیاری از مناسبات و روابط اجتماعی را حفظ کرد ولی اموری را تغییر داد که به مرگ جامعه پیشین و تولدِ جهانی جدید منجر شد. شرک، بت، قبیله، خون، شمشیر، شهوت و پول از معانی و مفاهیم جامعه پیشین بودند. این مفاهیم هم سامان اجتماعی شبه جزیره عربستان را شکل می‌دادند و هم جهان بینی اعراب قبل از اسلام را تعیین و مسیر شناخت آنها را مشخص می‌کردند. بت‌ها که در کانون نگاه مشرکانه جهان اجتماعی جاهلی بودند، هویتی قومی و قبیله‌ای داشتند و هر فرد هویت خود را در ارتباط با قبیله خود می‌شناخت و شأن و جایگاه اجتماعی او به شأن و قدرت قبیله او وابسته بود؛ خدایان متنوع، نمادها و صورت های مربوط به قبایل بودند که در خانه خدای گذارده شده بودند. جامعه عرب، جهان را از افق قدرت قبایل مختلف می‌دید و مناسبات و روابط را در حاشیه این قدرت سازمان می‌داد. قانون و مقرراتی فراسوی پیمان‌های قبایل مختلف وجود نداشت و شأن و مرتبه هر فرد و حقوق او به منزلت قبیله او و موقعیت او در قبیله بازمی‌گشت.

در این جهان، علم از برخورد چهره به چهره و زندگی مشترک درون این جهان پدید می‌آمد و در حفظ و استمرار آن دخیل بود و بر این اساس علم انساب برترین علوم بود، زیرا هویت نظام قبیله‌ای را حفظ می‌کرد.

جهان اسلام با مجموعه معناهایی شکل می‌گیرد که از وحی الهی بر سینه سترگ رسول خاتم، نازل شد و از آنجا در بستر تاریخ جریان یافت. الله، توحید، تقوی، وحی، عقل، علم، حقیقت، فضیلت، عدالت، قسط، ایمان، کفر و نفاق از مفاهیم محوری این نظام معنایی هستند. این معانی با برخی از مفاهیم جاهلی در ستیز آشکار قرار می‌گیرند و جز به حذف و نابودی آنها راضی نمی‌شوند و به بازخوانی و بازسازی برخی دیگر از مفاهیم جامعه جاهلی می‌پردازند. از دسته اول شرک، بت، ظلم و ربا و از دسته دوم قبیله، عشیره، عهد، پیمان، غضب و شهوت، معانی و مفاهیمی هستند که ابتدا ارتباط آنها با دیگر مفاهیم مرکزی جهان شرک قطع می‌گردد و سپس در حاشیه مفاهیم محوری جهان اسلام به صورت صله رحم، عفت و شجاعت، جهاد و شهادت بازخوانی می‌شوند. قرآن کریم روابط و مناسباتی که بر محور عصبیّت قبیله‌ای شکل می‌گرفت به روابطی بر محور اعتقاد به خدای یکتا تبدیل می‌کند و روابط دنیوی را در حاشیه معانی الهی و قدسی به خدمت می‌گیرد و کسانی را که مناسبات قومی و قبیله‌ای را مقدم می‌دارند و باورها و اعتقادات دینی را در خدمت این مناسبات قرار می‌دهند، توبیخ کرده و ظالم و فاسق می‌نامد.

پاسخ: برای استخراج لایه‌های مختلف جهان اجتماعی اسلام و جهان اجتماعی عرب پیش از اسلام، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

لایه‌های مختلف جهان اجتماعی عرب پیش از اسلام

1. مفاهیم و ارزش‌ها:
   • شرک و بت‌پرستی: وجود خدایان متعدد و بت‌ها که هویت قومی و قبیله‌ای داشتند.
   • قبیله‌گرایی: هویت افراد وابسته به قبیله خود بود و قدرت قبیله تعیین‌کننده شأن اجتماعی فرد بود.
   • خون و انتقام: روابط اجتماعی بر اساس انتقام‌جویی و خون‌خواهی شکل می‌گرفت.
2. ساختار اجتماعی:
   • نظام قبیله‌ای: جامعه عرب به صورت قبایل مختلف سازماندهی شده بود و قانون و مقررات فراتر از پیمان‌های قبیله‌ای وجود نداشت.
   • علم انساب: علم انساب به عنوان برترین علم شناخته می‌شد که هویت نظام قبیله‌ای را حفظ می‌کرد.
3. روابط اجتماعی:
   • وفاداری و جوانمردی: برخی از خصوصیات اخلاقی مانند وفاداری و جوانمردی در میان اعراب مورد ستایش قرار داشت.
   • مناسبات اقتصادی: تجارت در میان قبایل وجود داشت، اما بیشتر بر پایه غارت و چپاول بود.

لایه‌های مختلف جهان اجتماعی اسلام

1. مفاهیم و ارزش‌ها:
   • توحید و ایمان به خدا: محور اصلی جهان اجتماعی اسلام، اعتقاد به خدای یکتا است.
   • عدالت و قسط: مفاهیم عدالت و قسط به عنوان اصول بنیادین در روابط اجتماعی معرفی شدند.
   • فضیلت و تقوی: فضیلت‌ها مانند عفت، شجاعت، و صله رحم در مرکز توجه قرار گرفتند.
2. ساختار اجتماعی:
   • تغییر در روابط قبیله‌ای: قرآن روابط بر محور عصبیّت قبیله‌ای را به روابط بر محور اعتقاد به خدا تبدیل کرد.
   • حذف مفاهیم جاهلی: مفاهیم منفی مانند شرک، ظلم، و ربا حذف شدند.
3. روابط اجتماعی:
   • ایجاد همبستگی دینی: مسلمانان به عنوان یک جامعه واحد با همبستگی دینی شناخته شدند.
   • توجه به حقوق انسانی: حقوق افراد فراتر از وابستگی‌های قبیله‌ای مورد توجه قرار گرفت.

نتیجه‌گیری

با ظهور اسلام، ارکان جهان اجتماعی جاهلی درهم ریخته شد و مفاهیم جدیدی جایگزین آنها گردید. این تغییرات نه تنها ساختار اجتماعی را دگرگون کرد بلکه مسیر شناخت افراد را نیز تغییر داد.

جواب مفاهیم اساسی صفحه ۳۷ درس چهارم جامعه شناسی دهم

نهاد اجتماعی، ….

پاسخ: تشریح، پدید‌های اجتماعی خُرد، پدیده‌های اجتماعی کلان، پیوستار جهان اجتماعی، ابعاد ذهنی، ابعاد عینی، کنش درونی، کنش بیرونی، لایهٔ‌های سطحی، لایه‌های عمیق و بنیادین، عقاید کلانی

پاسخ خلاصه کنید صفحه ۳۷ درس ۴ جامعه شناسی دهم

اجزای جهان اجتماعی را می توان به صورت های مختلفی طبقه بندی کرد.

پاسخ: – تأکید بیش از حد به تشابه‌ها، استفاده نادرست از مفهوم مقایسه است.
– تقسیم بندی پدیده‌های اجتماعی بر اساس اندازه و دامنه، پیوستار خُرد – کلان را ایجاد می‌کند.
– همهٔ پدیده‌های اجتماعی، هویتی معنایی و عینی دارند.
– همهٔ پدیده‌های اجتماعی، بُعد محسوس و عینی ندارند.
– تغییر پذیری زیاد یا حذف، بدون نقش حیاتی و اساسی از ویژگی‌های لایه‌های سطحی جهان اجتماعی‌اند.
– تأثیرات همه جانبه، تغییرات ناچیز و داشتن نقش حیاتی و اساسی، از ویژگی‌های لایه‌های بنیادین و عمیق جهان اجتماعی هستند.
– نهاد اجتماعی مجموعه‌ای از لایه‌های اجتماعی است که برای رفع نیاز‌های افراد و جهان اجتماعی ایجاد می‌شود.

جواب آنچه از این درس آموختیم صفحه ۳۷ درس ۴ جامعه شناسی دهم

پاسخ: در درس چهارم جامعه‌شناسی دهم، ما به بررسی اجزای مختلف جهان اجتماعی و نحوه شناخت آنها پرداختیم. این درس بر مبنای تشبیه جهان اجتماعی با بدن انسان، به تشریح اجزای آن و اهمیت شناخت لایه‌های مختلف آن پرداخته است.

نکات کلیدی درس:

1. اجزای جهان اجتماعی: جهان اجتماعی از اجزای مختلفی تشکیل شده است که دانشمندان آن را بر اساس معیارهای مختلف تقسیم‌بندی می‌کنند. این اجزا شامل پدیده‌های اجتماعی خُرد (مانند کنش‌های فردی) و کلان (مانند فرهنگ و جامعه) هستند.
2. طیف خُرد – کلان: پدیده‌های اجتماعی می‌توانند بر اساس اندازه و دامنه‌شان در یک طیف خُرد-کلان قرار گیرند. برای مثال، پدیده‌هایی مانند کلاس و مدرسه به سمت خُرد و نظام آموزشی به سمت کلان گرایش دارند.
3. ابعاد ذهنی و عینی: پدیده‌های اجتماعی از منظر ذهنی و عینی نیز تقسیم‌بندی می‌شوند. پدیده‌های عینی، مانند ساختمان‌ها و قوانین، بُعد محسوس‌تری دارند، در حالی که پدیده‌های ذهنی، مانند عقاید و ارزش‌ها، بُعد معنایی بیشتری دارند.
4. لایه‌های جهان اجتماعی: لایه‌ها به دو دسته عمیق و سطحی تقسیم می‌شوند. لایه‌های عمیق، مانند عقاید و ارزش‌ها، تأثیرات تعیین‌کننده‌ای بر جهان اجتماعی دارند و تغییر آنها سخت است، در حالی که لایه‌های سطحی به راحتی قابل تغییرند و تأثیرات کمتری دارند.
5. نهادهای اجتماعی: نهادهای اجتماعی، مجموعه‌ای از عقاید، ارزش‌ها، هنجارها و نمادهایی هستند که برای تأمین نیازهای اجتماعی تعیین می‌شوند. نهادهایی چون خانواده، آموزش و پرورش، و سیاست از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی به حساب می‌آیند.
6. تأثیرات فرهنگی و اجتماعی: همچنین، در این درس به بررسی تحولات اجتماعی مانند ظهور اسلام و تأثیرات آن بر جهان اجتماعی عرب پیش از اسلام اشاره شده است. تغییرات بنیادین در عقاید و ارزش‌ها، به بازسازی و تغییر نهادهای اجتماعی منجر شد.

در نهایت، شناخت لایه‌ها و اجزای جهان اجتماعی به ما کمک می‌کند تا پیچیدگی‌های این جهان را بهتر درک کنیم و روابط بین اجزا و لایه‌ها را تحلیل کنیم.

قبلی: جواب درس سوم جامعه شناسی دهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب جامعه شناسی دهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوالات درس ۴ چهارم کتاب جامعه شناسی پایه دهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 🌹