کیست تخمدان چیست؟ علت به وجود آمدن در رحم + علائم و راه درمان

کیست تخمدان و علائم آن در دختران و خانم ها – تخمدان ها بخشی از سیستم تولید مثل زنان را تشکیل می دهند. تخمدان ها در قسمت تحتانی شکم، در دو طرف رحم قرار دارند. بدن زنان دو تخمدان دارد که تخمک و همچنین هورمون های استروژن و پروژسترون را تولید می کند. به عنوان یک زن شما باید همیشه از وضعیت تخمدان های خود آگاه باشید. اگر قصد بارداری و بچه دار شدن دارید، حتما باید سالم بودن وضعیت تخمدان شما مورد بررسی قرار گیرد.

در ادامه با بخش سلامت و درمان ماگرتا همراه باشید.

برخی مواقع، کیسه ای پر از مایعات به نام کیست، در یکی از تخمدان ها ایجاد می شود. بسیاری از خانم ها در طول دوره ی زندگی و حیات خود، حداقل یک کیست تولید می کنند. در بیشتر موارد، کیست بدون درد است و هیچ نشان یا علامتی ایجاد نمی کند.

انواع مختلفی دارند. مانند کیست درموئید و کیست اندومتریوما ، با این حال کیست های عملکردی شایع ترین نوع از کیست ها هستند. دو نوع کیست عملکردی وجود دارد.

• کیست فولیکول
• کیست کورپوس لوتئوم

این کیست های تخمدانی را پزشک تشخیص می دهد و راه درمان آن را پزشک بر حسب سن و وضعیت جسمانی شما، تجویز خواهد کرد.

کیست فولیکول

در طول چرخه ی قاعدگی یک زن، یک تخم در کیسه ای به نام فولیکول رشد می کند. این کیسه در داخل تخمدان ها قرار دارد.

در بیشتر موارد، این فولیکول یا کیسه شکسته می شود و یک تخمک آزاد می کند. اما اگر فولیکول شکسته نشود، مایع درون فولیکول می تواند کیست را در تخمدان تشکیل دهد. با سونوگرافی از ناحیه ی شکم و رحم، این کیست ها قابل مشاهده هستند.

کیست کورپوس لوتئوم

کیسه های فولیکول به طور معمول پس از آزاد شدن تخم ها حل می شوند. اما اگر این کیسه ها حل نشوند و باز شدن اجزای فولیکول ها رخ دهد، مایع اضافی می تواند در داخل کیسه ایجاد شود و این تجمع مایع باعث ایجاد کیست لوتئوم می شود.

انواع دیگر کیست های تخمدان

سیستادنوما: شامل رشد غیر سرطانی کیست هاست که می تواند در سطح خارجی تخمدان ها ایجاد شود.

آندومتریوما: بافت هایی که بطور معمول در داخل رحم رشد می کنند می توانند در خارج از رحم توسعه یابند و به تخمدانها متصل شوند، در نتیجه کیست را ایجاد می کنند.

بعضی از خانم ها دچار نوعی بیماری به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک می شوند. این شرایط به این معنی است که تخمدان ها حاوی تعداد زیادی کیست کوچک هستند. این کیست ها می تواند باعث بزرگتر شدن تخمدان ها شوند. در صورت عدم درمان، تخمدان های پلی کیستیک می توانند باعث ایجاد ناباروری شوند.

اغلب اوقات، کیست تخمدان هیچ علامت یا علائمی را ایجاد نمی کند. با این حال، ایجاد علائم، با رشد آن ظاهر می شود.

• نفخ شکم یا ایجاد تورم
• حرکات دردناک روده
• درد لگن قبل یا در طول چرخه ی قاعدگی
• مقاربت دردناک
• درد در قسمت تحتانی کمر یا ران
• تهوع و استفراغ

علائم فوق وجود کیست تخمدان را نشان می دهند و مهم ترین علائم می باشند.

✅ این نشانه های نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند و عبارتند از:

• احساس درد شدید در ناحیه ی لگن
• تب
• غش یا سرگیجه
• تنفس سریع و پی در پی

این علائم می تواند نشان دهنده ی پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان باشد. اگر زود درمان نشود، هر دو عارضه می توانند عواقب جدی را برای فرد به دنبال داشته باشند.

بیشتر کیست های تخمدان خوش خیم هستند و به طور طبیعی بدون درمان از بین می روند. در صورت وجود این کیست علائم بسیار کمی ممکن است مشاهده شود. اما در موارد نادری، پزشک ممکن است در طول معاینه ی روتینی که انجام می دهد، یک توده ی کیست تخمدانی را تشخیص دهد.

پیچ خوردگی تخمدان یکی دیگر از عوارض نادر کیست تخمدان است. این عارضه در شرایطی رخ می دهد که یک کیست بزرگ باعث پیچ خوردگی تخمدان یا حرکت از موقعیت اصلی آن شود.

خون رسانی به تخمدان قطع می شود و در صورت عدم درمان، می تواند باعث ایجاد آسیب یا حتی رخ دادن مرگ ناحیه ی بافت تخمدان شود. اگرچه این عارضه به طور غیر معمول رخ می دهد. پیچ خوردگی تخمدان تقریباً 3 درصد از جراحی های زنان و زایمان اورژانسی را تشکیل می دهد.

پارگی کیست ها که پدیده ای بسیار نادر هستند، می توانند باعث ایجاد درد شدید و خونریزی داخلی شوند. این عارضه خطر عفونت را افزایش می دهد و در صورت عدم درمان می تواند تهدید کننده ی زندگی باشد.

پزشک شما می تواند کیست تخمدان را در طی معاینه ی لگن تشخیص دهد. ممکن است آن ها متوجه تورم در یکی از تخمدان های شما شوند و برای تایید وجود کیست، آزمایش سونوگرافی را تجویز کنند. آزمایش سونوگرافی یک نوع آزمایش تصویربرداری است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصویری از اندام های داخلی شما استفاده می کند. آزمایش سونوگرافی به طور دقیق اندازه، محل، شکل و ترکیب (جامد یا مایع پر شده ی) کیست را مشخص می کند.

روش های تصویربرداری تشخیص

سی تی اسکن: یک دستگاه تصویربرداری بدن است که برای ایجاد تصاویر مقطعی از اندام های داخلی استفاده می کند.

MRI: آزمایشی که از میدان های مغناطیسی برای تولید تصاویر عمیق از اندام های داخلی استفاده می کند.

دستگاه سونوگرافی: یک دستگاه تصویربرداری است که برای دیدن و مشاهده ی تخمدان مورد استفاده قرار می گیرد.

از آنجا که اکثر کیست ها بعد از چند هفته یا چند ماه از بین می روند، ممکن است پزشک شما بلافاصله، برنامه ی درمانی را برای شما تجویز و توصیه نکند. درعوض، آن ها ممکن است آزمایش سونوگرافی را طی چند هفته یا چند ماه تکرار کنند تا وضعیت شما مورد بررسی قرار گیرد.

اگر تغییری در وضعیت شما ایجاد نشد یا اندازه ی کیست افزایش یافت، پزشک شما انجام یک سری آزمایش های اضافی را برای تعیین و مشاهده ی سایر علائم، برای شما تجویز می کند. تا از وضعیت شما آگاه گردد.
این تست ها و آزمایش ها شامل موارد زیر است:

آزمایش بارداری برای اطمینان از اینکه شما باردار نیستید

تست سطح هورمون برای بررسی مسائل مربوط به هورمون های بدن، از جمله مقادیر بیش از حد هورمون

استروژن یا پروژسترون

آزمایش خون 125CA برای غربالگری سرطان تخمدان

برای رفع کیست تخمدان – در صورتی که کیست به خودی خود از بین نرفت یا اندازه اش بزرگتر شد، ممکن است پزشک معالج، انجام عمل جراحی را برای کوچک کردن یا برداشتن کیست تجویز و توصیه کند.

قرص های ضد بارداری

اگر به صورت مکرر کیست تخمدان دارید، پزشک می تواند برای جلوگیری از تخمک گذاری و جلوگیری از ایجاد کیست جدید، داروهای ضد بارداری خوراکی را برای شما تجویز کند. همچنین داروهای ضد بارداری خوراکی می توانند، خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهند.

خطر سرطان تخمدان در زنان یائسه بیشتر مشاهده شده است. لازم به ذکر است که هرگز سرخود، قرص ضدبارداری مصرف نکنید. مقدار مصرف و دوز مصرف آن را پزشک شما تشخیص می دهد.

لاپاروسکوپی

اگر کیست شما کوچک باشد و از نتایج آزمایش تصویربرداری برای رد بیماری سرطان استفاده شود، پزشک شما می تواند برای برداشتن کیست، لاپاروسکوپی انجام دهد. این روشی است که پزشک شما انجام می دهد و برش کوچکی را در نزدیکی ناف شما ایجاد می کند و سپس یک وسیله ی کوچک در شکم شما وارد می کند تا کیست خارج شود.

لاپاراتومی

اگر کیست بزرگی دارید، پزشک شما می تواند کیست را از طریق ایجاد برش بزرگ در شکم، از بین ببرد. آنها بیوپسی فوری را انجام می دهند. و اگر تشخیص دهند که کیست سرطانی است، ممکن است یک هیسترکتومی را برای از بین بردن تخمدانها و رحم شما انجام دهند.

نمی توان از به وجود آمدن آن پیش گیری کرد. با این وجود، اگر زنان به صورت روتین نزد دکتر زنان خود را معاینه کنند، پزشک می تواند کیست تخمدان را زود و سریع تشخیص دهد. کیست تخمدان خوش خیم، سرطانی نیست. با این حال، علائم سرطان تخمدان می تواند علائم یک کیست تخمدان را تقلید کند.

بنابراین، لازم است که حتما به پزشک مراجعه کنید تا پزشک بتواند خوب و دقیق مشکل شما را تشخیص دهد. اگر علائم زیر را دارید، حتما به پزشک خود بگویید تا بتواند مشکل شما را به صورت دقیق و خوب تشخیص دهد. مانند:

• تغییر در چرخه ی قاعدگی (پریود نامنظم)
• احساس درد به صورت مداوم در ناحیه ی لگن
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن غیر قابل توضیح

و دیگر نشانه آن پرشدن مداوم ناحیه ی شکم می باشد.

در بلند مدت کیست تخمدان ممکن است چه عوارضی ایجاد کنند؟

دیدگاه زنان پیش از یائسگی با این بیماری خوب است. اکثر کیست ها طی چند ماه از بین می روند. با این حال، کیست های مکرر تخمدان می توانند در زنان یائسه و خانم هایی که دچار عدم تعادل هورمونی هستند، ایجاد شوند.

در صورت عدم درمان به موقع، برخی از کیست ها می توانند باروری را در زن کاهش دهند. این عامل با آندومتریوما و سندرم تخمدان پلی کیستیک شایع است.

برای بهبود باروری، پزشک شما می تواند کیست را برداشته یا طی عمل جراحی اندازه ی آن را کوچک کند. کیست های عملکردی، کیست سیست آدنوما و کیست های پوستی در باروری تأثیر نمی گذارد.

پزشک ممکن است انجام عمل جراحی را برای برداشتن کیست و معاینه هر کیستی که در تخمدان ها بعد از یائسگی شکل می گیرند، تجویز و توصیه کند.

دلیل این امر، خطر ابتلا به کیست سرطانی یا سرطان تخمدان بعد از یائسگی است. با این حال، کیست تخمدان خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش نمی دهد. برخی از پزشکان اگر قطر آن از 5 سانتی متر بزرگتر باشد، کیست را با جراحی بر می دارند تا به طور کامل از بین ببرند.