روش نگهداری طوطی برزیلی سرلاکی: ترفندهایی برای رشد سریع و پرهای براق
نکاتی طلایی برای تغذیه درست و اصولی ؛ اشتباهاتی که جان جوجه را به خطر میاندازد
طوطی برزیلی سرلاکی یکی از محبوبترین پرندههای خانگی است، چون هم رنگهای شاد و جذابی دارد و هم خیلی زود با صاحبش صمیمی میشود. منظور از «سرلاکی» معمولاً جوجهای است که هنوز خودش دانهخور نشده و بخش یا تمام تغذیهاش با سرلاک مخصوص پرندگان انجام میشود، به همین دلیل هم حساستر است و هم به مراقبت دقیقتری نیاز دارد. یک اشتباه کوچک در دما، تغذیه یا بهداشت میتواند برای چنین جوجه کوچکی خطرناک باشد.
در این مقاله از بخش سبک زندگی ماگرتا، به صورت کامل و در عین حال قابل اجرا در خانه، روش نگهداری طوطی برزیلی سرلاکی را مرحله به مرحله مرور میکنیم؛ از انتخاب قفس و دما، برنامه سرلاک دادن و زمان شروع دانهخور شدن، تا شیوه رام کردن، بازی، نشانههای بیماری و اشتباهات رایج که باید از آنها دوری کنید.
شناخت طوطی برزیلی سرلاکی و نیازهای اولیه
طوطی برزیلی در اصل همان لاوبرد یا مرغ عشق کوچک جثهای است که به خاطر وابستگی عاطفی به جفت و صاحبش مشهور است. جوجه سرلاکی معمولاً بین حدود سه تا شش هفتگی از والدین جدا میشود و انسان وظیفه تغذیه او را بر عهده میگیرد. در این سن هنوز سیستم ایمنی و دستگاه گوارش کاملاً بالغ نشده، پرها کامل نشده و توان تنظیم دمای بدن هم محدود است، برای همین محیط باید کنترلشده و ایمن باشد.
اولین نیاز مهم جوجه، دمای ثابت و بدون نوسان شدید است. نیاز دوم، تغذیه مناسب با سرلاک مخصوص پرندگان زینتی و نه غذاهای انسانی یا سرلاک بچه انسان است. نیاز سوم، آرامش، کم بودن استرس و ایجاد حس امنیت است؛ یعنی نه سر و صدای زیاد، نه دستبهدست شدن زیاد در روزهای اول و نه شوکهای ناگهانی مثل نور شدید، فریاد و جابهجاییهای بیبرنامه.
شرایط قفس و محیط مناسب برای طوطی برزیلی سرلاکی
در روزهای اول سرلاکی بودن، خیلیها به جای قفس از جعبه یا باکس گرمخانهای استفاده میکنند تا کنترل دما راحتتر باشد، اما از زمانی که جوجه شروع به ایستادن روی پا و پرشهای کوچک میکند، بهتر است او را به قفس منتقل کنید. قفس ایدهآل برای طوطی برزیلی باید اندازهای داشته باشد که پرنده بتواند حداقل چند پرش عرضی انجام دهد و روی چند نشیمنگاه در ارتفاعهای مختلف جابهجا شود، اما آنقدر بزرگ هم نباشد که برای جوجه خیلی ناامن و خالی به نظر برسد.
جای قفس باید دور از جریان هوای مستقیم، کولر و بخاری، پنجرههای پر نور مستقیم و آشپزخانه پر از بو و دود باشد. محیطی آرام، با نور طبیعی ملایم و امکان دیدن رفتوآمد اعضای خانه (بدون شلوغی افراطی) به ایجاد حس امنیت و اجتماعی شدن کمک میکند. کف قفس را میتوان با کاغذ سفید یا دستمال بدون چاپ پوشاند تا هم تمیز کردن آسان شود و هم بتوانید مدفوع پرنده را از نظر رنگ و قوام زیر نظر بگیرید.
در ادامه، راهنمای کاملی برای نگهداری از این پرندههای دوستداشتنی ارائه میشود.
۱. شرایط محیطی و قفس
دمای مناسب: جوجهها به محیطی گرم با دمای بیش از ۳۰ درجه سانتیگراد نیاز دارند. برای جوجههای تا یک هفته، دمای ۳۵ درجه سانتیگراد ایدهآل است و به تدریج میتوان دما را کاهش داد. برای پرنده بالغ، دمای مطلوب روزانه بین ۱۶ تا ۲۲ درجه سانتیگراد است (گرمای تا ۳۰ درجه نیز قابل تحمل است).
رطوبت: این پرندگان بومی مناطق گرم و مرطوب هستند و به رطوبت کافی نیاز دارند. محیطهای گرم و خشک برای آنها مضر است.
تهویه و دور از جریان هوا: پرنده باید در محیطی با تهویه مناسب اما دور از هرگونه جریان مستقیم هوا قرار گیرد، زیرا باعث سرماخوردگی و حتی مرگ پرنده میشود.
قفس: قفس باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا پرنده بتواند پرواز کوچکی انجام دهد و از اسباببازیهای متنوع برخوردار باشد.
۲. تغذیه
تغذیه صحیح ستون اصلی سلامت طوطی شماست.
برای جوجهها (تا ۳۵-۴۰ روزگی):
باید از سرلاک مخصوص پرندگان استفاده کنید. تغذیه با سرنگ یا قاشق مخصوص انجام میشود.
نکته ایمنی: قبل از هر بار تغذیه، سرنگ و سر آن را با آب جوش به خوبی بشویید تا از انتقال آلودگی جلوگیری شود.
مراقب باشید غذا در چینهدان جوجه جمع نشود، زیرا باعث خفگی، عفونت و مرگ میشود.
برای پرندگان بزرگسال و جوجههای در حال دانهخواری (بعد از ۴۰ روزگی):
رژیم اصلی: پلت مرغوب با حدود ۱۷% پروتئین, دانههای استاندارد طوطی، و ترکیبی از جو پرک.
مکملهای روزانه: میوهها و سبزیجات تازه مانند سیب، هویج، کلم بروکلی و اسفناج و برخی جوانهها.
مواد ضروری: در دوره تخمگذاری و جوجهآوری، نیاز به کلسیم و پروتئین بیشتر است.
جدول زیر خلاصهای از نیازهای غذایی بر اساس سن را نشان میدهد:
| سن پرنده | غذای اصلی | نکات مهم |
|---|---|---|
| جوجه (تا ۴۰ روزگی) | سرلاک مخصوص پرندگان | تغذیه با سرنگ/قاشق، رعایت بهداشت، مراقبت از چینهدان |
| جوان (۴۰ روز به بعد) | ترکیب سرلاک و دانههای خشک | شروع تدریجی دانهخواری، ارائه میوه و سبزی |
| بزرگسال | پلت، دانههای استاندارد، جو پرک | رژیم متعادل، میوه و سبزی روزانه، کلسیم در دوره تخمگذاری |
دما، نور و زمان خواب مناسب
برای جوجههای سرلاکی، دمای محیط تا زمانی که پرها کامل نشدهاند باید نسبتاً گرم و ثابت باشد. معمولاً دمای حدود بیست و شش تا بیست و هشت درجه برای بسیاری از جوجههای طوطی برزیلی مناسب است، اما این عدد میتواند بسته به سن دقیق، وضعیت پرها و شرایط بدن پرنده کمی تغییر کند. معیار ساده این است که اگر جوجه دائماً خودش را پف میکند و گوشهای میچسبد، احتمالاً سرد است و اگر دهان را باز میکند، بالها را کمی باز نگه میدارد و نفسنفس میزند، ممکن است گرم شده باشد.
نور باید طبیعی و منظم باشد. خواب عمیق شبانه برای رشد جوجه ضروری است، بنابراین بهتر است بعد از غروب، محیط پرنده را آرام و نیمهتاریک کنید و از روشن گذاشتن چراغهای شدید تا نیمهشب خودداری کنید. یک برنامه ثابت روزانه، شامل ساعات مشخص برای تغذیه، بازی، استراحت و خواب شب، کمک میکند سیستم بدن و روحیه پرنده منظمتر شود و کمتر دچار استرس و جیغهای بیدلیل شود.
تغذیه طوطی برزیلی سرلاکی بعد از دانهخور شدن
وقتی بخش سرلاکی بودن کمکم رو به پایان میرود و جوجه شروع به نوک زدن به دانه و غذاهای جامد میکند، باید برنامه تغذیه را به تدریج تغییر دهید. پایه اصلی غذای طوطی برزیلی دانهها و مخلوطهای مخصوص پرندگان زینتی است، اما این دانهها باید تازه، بدون کپک و متنوع باشند. استفاده از مخلوطهای آماده استاندارد به همراه مقداری تخمه آفتابگردان به صورت محدود میتواند مناسب باشد، اما نباید تمام رژیم غذایی فقط تخمه چرب باشد.
به مرور میتوانید سبزیجات تازه و میوههای مجاز را هم وارد برنامه کنید؛ چیزهایی مثل هویج رندهشده، برگهای سبز تمیز، فلفل دلمهای شیرین و میوههایی مثل سیب بدون هسته، انگور شستهشده و تکههای کوچک میوه نرم. همه چیز باید با شستوشوی کامل و بدون ادویه، نمک یا شکر باشد. آب تازه و تمیز هم باید همیشه در دسترس پرنده باشد و روزانه چند بار تعویض شود، بهخصوص اگر آب قفس کنار ظرف غذا قرار دارد و احتمال آلودگی با دانه و مدفوع بالاتر است.
برنامه سرلاک دادن به جوجه طوطی برزیلی
در مرحله سرلاک، مهمترین چیز رعایت «درست بودن نوع سرلاک، دمای محلول و فاصله مناسب بین وعدهها» است. سرلاک باید مخصوص جوجه طوطیها و پرندگان زینتی باشد و طبق دستور روی بسته با آب جوشیده ولرم آماده شود. دمای خیلی پایین باعث هضم بد و دمای خیلی بالا باعث سوختگی چینهدان میشود؛ به همین دلیل معمولاً توصیه میشود محلول در حدی باشد که روی مچ دست، گرم و مطبوع احساس شود نه سوزان.
تعداد وعدهها به سن جوجه بستگی دارد؛ هرچه کوچکتر باشد، وعدهها بیشتر و حجم هر وعده کمتر است. در جوجههای چند هفتهای، معمولاً فاصله حدود سه تا چهار ساعته بین وعدهها رایج است و بهتدریج که پرنده بزرگتر و فعالتر میشود، میتوان تعداد وعدهها را کم و حجم هر وعده را کمی بیشتر کرد. همیشه باید صبر کنید چینهدان (کیسه جلوی گردن که غذا در آن جمع میشود) قبل از وعده بعدی تقریباً خالی شده باشد، چون پر کردن مداوم چینهدان پر میتواند منجر به عفونت و مشکلات جدی گوارشی شود.
در هنگام سرلاک دادن، پرنده باید در وضعیت طبیعی و نسبتاً عمودی قرار بگیرد، نه کاملاً خوابانده شود و نه به پشت بیفتد. استفاده از قاشق مخصوص خمشده یا سرنگ بدون سوزن، بسته به راحتی شما و عادت جوجه، امکانپذیر است. حجم هر بار را با توجه به اندازه جوجه و راهنمای سرلاک تنظیم کنید و هرگز آنقدر زیاد ندهید که نفس کشیدن برای پرنده سخت شود یا محتوا از دهان و بینی بیرون بزند. بعد از هر وعده، ظرفها و ابزار را به دقت بشویید تا آلودگی میکروبی ایجاد نشود.
بهداشت، حمام و نظافت محیط
طوطی برزیلی سرلاکی به خاطر سن کم و سیستم ایمنی در حال رشد، در برابر آلودگیها حساستر است، بنابراین تمیزی محیط اهمیت زیادی دارد. کف قفس یا جعبه نگهداری باید روزانه تمیز و تعویض شود تا مدفوع خشک نشود و گرد و غبار و آمونیاک در فضا نپیچد. ظرف آب و غذا باید هر روز شسته و با آب تازه پر شود، چون باقیمانده سرلاک یا تکههای میوه میتواند بهسرعت منبع رشد باکتریها شود.
حمام دادن جوجه سرلاکی زود و بدون احتیاط صحیح نیست. تا زمانی که پرها کامل نشدهاند، میتوانید فقط با یک پنبه یا دستمال مرطوب، خیلی ملایم اطراف منقار و پرهای کثیف شده را تمیز کنید و مراقب باشید بدن پرنده خیس نشود و در معرض باد قرار نگیرد. بعد از بزرگتر شدن و کامل شدن پرها، میتوانید ظرف آب کمعمقی در اختیارش بگذارید تا خودش دوش کوتاه بگیرد، البته در ساعاتی از روز که هوا گرمتر است و امکان خشک شدن سریع پرها وجود دارد.
نگهداری از جوجه
اگر جوجهای را به سرپرستی میپذیرید، نکات زیر بسیار حیاتی هستند:
- حساسیت: جوجهها بسیار حساس و ضعیف هستند و حداقل تا ۵۰ روزگی به مراقبت ویژه نیاز دارند.
- محیط گرم: حتماً در یک لانه یا باکس گرم نگهداری شوند.
- تکنیک تغذیه: با صبر و حوصله، قاشق خمیده را با زاویهای ملایم به سمت چین منقار ببرید یا مقداری سرلاک به گوشه منقارش بزنید تا خودش مزه کند.
- پایش سلامت: مدفوع جوجه را روزانه بررسی کنید. علائمی مانند بیحالی، بیاشتهایی، کز کردن در کف قفس و پف کردن پرها هشدار جدی است و باید فوراً به دامپزشک پرندگان مراجعه کنید.
بهداشت و نظارت روزانه
- نظافت: تمیز کردن منظم قفس و ظروف آب و غذا ضروری است.
- بررسی سلامت: هر روز مدفوع پرنده، فعالیت و حالت عمومیاش را چک کنید.
- معاینه اولیه: بهتر است پس از خرید، پرنده را برای یک معاینه کامل به دامپزشک متخصص پرندگان ببرید تا از سلامت اولیه او مطمئن شوید.
نکات تکمیلی و رفتار
نگهداری تک یا جفت؟: برای اینکه پرنده با شما انس بگیرد و زمانی برای بازی و تعامل با شما داشته باشد، توصیه میشود به صورت تک نگهداری شود. اگر جفت بخرید، آنها بیشتر به هم وابسته شده و با شما ارتباط برقرار نمیکنند.
زمان خواب: خواب شبانه جوجهای که تازه دانهخوار شده حدود ۱۰ ساعت است. خواب بیش از حد معمول در طول روز میتواند نشانه مشکل باشد.
دوره تولک (ریزش پر): در این دوره، غذاهای گرم را از رژیم حذف کرده و جو پرک ارائه دهید. همچنین نوردهی را کاهش دهید و به پرنده استراحت بیشتری بدهید.
اجتماعی کردن و رام کردن طوطی برزیلی
یکی از جذابترین بخشهای نگهداری طوطی برزیلی سرلاکی، همین نزدیک شدن تدریجی و ایجاد رابطه عاطفی است. چون جوجه سرلاکی از ابتدا توسط انسان تغذیه میشود، معمولاً ترس کمتری از دست دارد و اگر رفتار آرام و صبورانهای ببینید، بهسرعت به صاحبش وابسته میشود. با این حال، نباید در روزهای اول او را زیاد در دست بگیرید یا در معرض صداهای بلند و حرکتهای ناگهانی قرار دهید.
بهتر است هر روز چند نوبت کوتاه با صدای آرام با پرنده صحبت کنید، نزدیک قفس بنشینید و اجازه دهید بدون اجبار، به سمت شما بیاید. وقتی کمی بزرگتر شد و روی چوب نشیمن تسلط پیدا کرد، میتوانید تمرین «روی دست آمدن» را شروع کنید؛ به این صورت که انگشت یا دستتان را آرام جلوی سینه پرنده میگیرید و با ملایمت او را تشویق میکنید قدم روی دست بگذارد. جایزههای کوچک غذایی مجاز، نوازش ملایم پشت سر و تکرار این تمرین در زمانهایی که پرنده خسته یا گرسنه نیست، به شکلگیری اعتماد و بازیگوشی کمک زیادی میکند.
نشانههای هشدار دهنده در سلامتی طوطی برزیلی
شناخت نشانههای اولیه بیماری در طوطی برزیلی سرلاکی حیاتی است، چون این جوجهها کوچکاند و افت ناگهانی وزن یا آب بدن میتواند در مدت کوتاهی خطرناک شود. تغییرات مهم شامل بیحالی، خوابآلودگی غیرعادی، پف کردن طولانی، نفسنفس زدن، ترشحات بینی یا چشم، اسهال یا تغییر شدید رنگ و بوی مدفوع، کاهش اشتها، استفراغ یا بالا آوردن سرلاک، و تغییر ناگهانی در صدای پرنده است.
اگر هر کدام از این علائم را دیدید، بهترین کار این است که در اولین فرصت با دامپزشک پرندگان زینتی مشورت کنید. در این فاصله، دمای محیط را کمی گرمتر و ثابت نگه دارید، از دستکاری زیاد پرنده پرهیز کنید و اگر جوجه سرلاکی است، چه حجم سرلاک و چه فاصله زمانی بین وعدهها را با دقت بیشتری رعایت کنید. خوددرمانی با داروهای انسانی یا داروهای بدون نسخه برای پرندگان، بدون نظر متخصص، میتواند آسیب جدی به همراه داشته باشد.
هزینهها و خرید
- قیمت: قیمت طوطی برزیلی در ایران بسته به عواملی مانند نژاد، سن و محل جغرافیایی، حدوداً ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان متغیر است.
- نکته قبل از خرید: قبل از خرید، از توانایی خود برای مراقبت طولانیمدت از این پرنده مطمئن شوید و با خصوصیات آن کاملاً آشنا شوید.
نکته بسیار مهم: این راهنما جایگزین مشاوره با دامپزشک متخصص پرندگان نیست. همیشه در صورت مشاهده هرگونه علائم نگرانکننده، سریعاً با یک متخصص تماس بگیرید.
نگهداری از طوطی برزیلی با تمام مسئولیتهایش، تجربهای پربار و لذتبخش است. با ارائه محیطی امن، تغذیهای سالم و توجه کافی، شما دوستی وفادار و شاد خواهید داشت.
اشتباهات رایج در نگهداری طوطی برزیلی سرلاکی
بسیاری از مشکلات طوطیهای برزیلی سرلاکی ناشی از چند اشتباه تکراری است. یکی از آنها استفاده از سرلاک نامناسب یا رقیق کردن سرلاک بیش از حد یا بالعکس، خیلی غلیظ درست کردن آن است. اشتباه رایج دیگر، دادن غذاهای انسانی چرب، شور، شیرین یا ادویهدار به جوجه است؛ چیزهایی مثل نان نمکی، چیپس، شیرینی و خوراکیهای سر میز انسان نهتنها مفید نیستند، بلکه میتوانند آسیب جدی به کبد و کلیه و دستگاه گوارش بزنند.
نگهداری در محیط پر سر و صدا، جابهجاییهای مداوم قفس، نگذاشتن قفس در جای ثابت، دستزدن بیش از حد در روزهای اول، کمتوجهی به نظافت آب و ظرف سرلاک و نگذاشتن زمان کافی برای خواب شب، از دیگر خطاهای رایج است. گاهی هم صاحبان، از روی محبت، پرنده را دائم روی شانه یا در اتاقهای مختلف میگردانند، بدون اینکه به خطرات مثل سقوط، گیر کردن بین در و مبل، گاز گرفتن توسط حیوانات دیگر یا استنشاق دود و بخارهای مضر توجه کنند.
پرسش های متداول
سن مناسب برای نگهداری طوطی برزیلی سرلاکی در خانه چه زمانی است؟
بهتر است جوجهای را انتخاب کنید که کمی سرلاکی است اما چشمها باز، بدن نسبتاً سرحال و بخشی از پرها درآمده باشد. جوجههای بیش از حد کوچک و بدون پر، برای افراد تازهکار خطر بیشتری دارند و مراقبت از آنها تخصص و تجربه بالاتری میخواهد.
چند بار در روز باید به طوطی برزیلی سرلاکی سرلاک بدهم؟
تعداد وعدهها به سن جوجه بستگی دارد، اما در بسیاری از موارد جوجههای چند هفتهای هر سه تا چهار ساعت یکبار سرلاک میخورند و به مرور با بزرگتر شدن، تعداد وعدهها کمتر و فاصله بین آنها بیشتر میشود. همیشه باید صبر کنید چینهدان قبل از وعده بعدی تقریباً خالی شده باشد.
چه زمانی میتوانم سرلاک را کم کنم و دانهخور شدن را شروع کنم؟
وقتی میبینید جوجه خودش شروع به نوک زدن به دانه و غذاهای نرم میکند، میتوانید به تدریج سرلاک را کاهش دهید و در عین حال، ظرف دانه، مخلوطهای مخصوص و سبزیجات نرم در اختیارش بگذارید. این مرحله باید آرام و طی چند هفته انجام شود تا پرنده دچار افت وزن و استرس نشود.
آیا طوطی برزیلی سرلاکی را میتوان تنها نگه داشت یا حتماً باید جفت داشته باشد؟
طوطی برزیلی پرندهای اجتماعی است، اما اگر از سن سرلاکی با انسان بزرگ شود و زمان کافی برای بازی و توجه دریافت کند، میتواند به عنوان تکپرنده هم زندگی سالم و شادی داشته باشد. در صورت نداشتن وقت کافی، داشتن جفت میتواند تنهایی او را کمتر کند، اما روابط و فضای قفس باید درست مدیریت شود.
چگونه محیط مناسب برای خواب شب طوطی برزیلی فراهم کنم؟
بهتر است شبها قفس را در محیطی نسبتا آرام، با نور کم و بدون رفتوآمد زیاد قرار دهید. میتوانید روی بخشی از قفس را با پارچه نازک بپوشانید تا احساس امنیت بیشتری داشته باشد، اما باید هوا بهخوبی جریان داشته باشد و دما ثابت بماند. خواب منظم و کافی برای رشد و آرامش رفتاری پرنده ضروری است.
نتیجه گیری
روش نگهداری طوطی برزیلی سرلاکی ترکیبی از چند عامل اصلی است؛ دمای مناسب و ثابت، تغذیه دقیق با سرلاک استاندارد و سپس رژیم غذایی متعادل، محیط آرام و تمیز، توجه به نشانههای هشداردهنده سلامتی و صرف زمان کافی برای بازی و اجتماعی کردن. اگر از همان ابتدا برنامهای منظم برای تغذیه، خواب، نظافت و ارتباط عاطفی تنظیم کنید، جوجه کوچک شما به مرور به طوطی برزیلی بالغی تبدیل میشود که هم از نظر جسمی سالم است و هم از نظر روحی شاد و باهوش.
به اشتراک گذاری نظرات شما
اگر تجربهای از نگهداری طوطی برزیلی سرلاکی، چالشهایی مثل سرلاک دادن، رام کردن، بیماری یا اشتباهاتی که دیگر تکرارشان نمیکنید دارید، خوشحال میشوم آنها را با دیگران به اشتراک بگذارید تا بقیه هم بتوانند با آگاهی بیشتر از این پرنده دوستداشتنی مراقبت کنند.
