سوالات متن درس چهارم فلسفه دوازدهم انسانی

نمونه سوالات متن درس ۴ چهارم «کدام تصویر از جهان؟» کتاب فلسفه ۲ پایه دوازدهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.

همچنین بخوانید: سوالات متن درس سوم فلسفه دوازدهم انسانی

نمونه سوال های متن امتحانی درس 4 چهارم فلسفه دوازدهم انسانی

۱) نظر دموکریتوس درباره ماده اولیه تشکیل دهنده جهان و نحوه پیدایش عناصر و اشیاء فعلی در جهان را بنویسید.

پاسخ: به نظر او ماده اولیه تشکیل دهنده جهان اتم ها و ذرات ریز تجزیه ناپذیر و غیر قابل تقسیمی هستند که در فضای غیرمتناهی پراکنده بوده و به شکلی سرگردان حرکت می‌کرده‌اند و برخوردهای اتفاقی، ذراتی که هم‌اندازه و هم‌شکل بوده‌اند گردهم آمده و عناصر اصلی عالم طبیعت را تشکیل داده‌اند؛ یعنی برخورد اتفاقی این ذرّات سرگردان سبب پیدایش عناصر و اشیاء فعلی در جهان شده است.

۲) نظریه مه بانگ (بیگ بنگ) را تعریف کنید.

پاسخ: بر اساس این نظریه جهان کنونی و میلیاردها کهکشان بر اثر یک انفجار بزرگ آغاز شده و به تدریج گسترش یافته است.

۳) لازمه و نتیجه هر یک از اصول زیر چیست؟

پاسخ: اصل علیت: ارتباط و پیوستگی میان هر شیء و منشا آن
اصل وجوب بخشی علت و معلول: تخلف ناپذیری و حتمیت در نظام هستی
اصل سنخیت میان علت و معلول: نظم و قانون مندی های معین میان دسته های مختلف پدیده ها

۴) چهار معنی «اتفاق» را ذکر کنید و با مثال توضیح دهید.

پاسخ: معنای اوّل اتفاق این است که میان پدیده‌ها و علل آنها رابطهٔ ضروری وجود ندارد؛ مثلاً چه بسا همهٔ عوامل پیدایش باران موجود باشد، اما باران نبارد و چه بسا بدون وجود ابر و بدون هیچ علتی، خودبه‌خود باران ببارد.

معنای دوم اتفاق این است که سنخیتی میان اشیا و آثار آنها نیست. چه بسا که از یک پدیده اثری ظاهر شود که هیچ ربطی به آن ندارد؛ مثلاً حرارت سبب یخ بستن آب و آفتاب سبب تاریکی شود.

معنای سوم اتفاق، نبودن غایت و هدف خاص در حرکات و نظم جهان است؛ بدین معنا که این حرکات و نظام‌ها به سمت غایت و هدف معینی به پیش نمی‌روند.

معنای چهارم اتفاق عبارت است از رخ دادن حوادث پیش‌بینی نشده. به‌طور مثال، شخصی برای خرید به فروشگاهی مراجعه می‌کند و دوست خود را هم در آن فروشگاه می‌بیند، بدون اینکه قبلاً از آمدن دوست خبر داشته باشد و آن را پیش‌بینی کرده باشد.

۵) انواع علت را نام برده و با مثال تعریف کنید.

پاسخ: علت تامه: هر گاه وجود تنها یک علت پیدایش معلول شود آن علت را تامه می نامند برای مثال آفتاب علت روشنایی است.

علت ناقصه؛ در مواردی که یک معلول یا پدیده از مجموعه ای از عوامل و علت ها پدید می آید به هر یک از آن عوامل، علت ناقصه گفته می شود. برای مثال برای نوشتن روی کاغذ، وجود قلم،‌انسان، کاغذ و اراده انسان و … برای نوشتن باید باشد هر یک از این عوامل علت ناقصه هستند و مجموعه عوامل علت تامه می باشند.

۶) پذیرش اتفاق به معنی دوم (نفی سنخیت) چه تاثیری در اندیشه و سبک زندگی یک فرد دارد؟ (انکار اصل سنخیت چه آثار و نتایجی به دنبال دارد؟)

پاسخ: الف) پذیرش این معنای اتفاق نفی سنخیت و تناسب علت و معلول را به دنبال دارد، اگر کسی واقعا اصل سنخیت را انکار کند و پدید آمدن هر چیزی را از هر چیزی ممکن بداند به هیچ کاری دست نخواهد زد مثلا نمی تواند برای رفع تشنگی آب بنوشد زیرا رابطه ای میان آب و رفع تشنگی مشاهده نمی کند.

ب) علاوه بر این چنین فردی نمی تواند نظم و هماهنگی موجود در طبیعت را تبیین کند و حتی نمی تواند دانشمندان را به کشف علل طبیعی پدیده ها تشویق کند.

ج) در حقیقت انکار اصل سنخیت بی اعتباری و بی اعتنایی به همه علوم است و متناقض با هستی نظام مند و قانون‌مند است.

۷) پذیرش اتفاق به معنی سوم یعنی نفی غایتمندی جهان چه تاثیری در تفکر و سبک زندگی یک فرد دارد؟

پاسخ: پذیرفتن این معنای اتفاق، معمولاً نفی «علت نخستین» و «آفریننده» را به‌دنبال دارد، زیرا غایتمند بودن جهان بدان معناست که مجموعۀ حوادثی که در جهان رخ می‌دهد، هدف و غایت معیّن و از پیش تعیین شده‌ را دنبال می‌کند و قبول این غایتمندی فقط با قبول علت نخستین و علة العلل، یعنی قبول آفریننده امکان پذیر است. پس اگر کسی نظم و غایتمندی جهان را نپذیرد خدا را نپذیرفته است.

۸) کدام دسته از فلاسفه اتفاق به معنای نفی غایتمندی را قبول ندارند؟ توضیح دهید.

پاسخ: آن دسته از فلاسفه که برای جهان علت نخستین و آفریننده را اثبات می‌کنند، معتقدند که این نوع اتفاق هم مانند دو معنای اوّل امکان‌پذیر نیست و همه حوادث جهان از ابتدا تاکنون و در آینده در جهت یک هدف و غایت از پیش تعیین شده قرار دارند. به‌ عبارت دیگر: جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم، به‌ سوی کمال خود در حرکت است و مرحله به مرحله کامل‌تر می‌شود.

۹) کدام دسته از فیلسوفان اتفاق به معنای نفی غایتمندی جهان را قبول دارند؟

پاسخ: آن دسته از فیلسوفان که به خداوند وعلت نخستین برای جهان معتقد نیستند، غایتمندی زنجیره حوادث را نیز انکار می‌کنند و حتی وجود فرایندهای تکاملی در جهان را امری اتفاقی به حساب می‌آورند که از پیش تعیین شده نبوده است.

۱۰) تنها معنای صحیح اتفاق کدام است؟ چرا؟

پاسخ: اتفاق به معنی چهار یعنی رخ دادن حوادث پیش بینی نشده، زیرا با هیچ یک از اصول و لوازم علیت مخالف نیست بنابراین کاربرد درستی دارد و مربوط به علم ناقص و محدود ما نیست به حوادث پیرامونی است.

۱۱) آیا کسی وجود دارد که معنای اول اتفاق یعنی نفی ضرورت و وجوب بخشی علت به معلول را پذیرفته باشد؟

پاسخ: خیر – هیچ فیلسوفی موافق این معنا نیست.

۱۲) چرا گاهی برخی از مردم گمان می کنند رابطه ضرورت میان علت و معلول برقرار نیست؟

پاسخ: زیرا آنان از تمام اجزای علت آگاه نیستند یعنی ممکن است علت ناقص باشد و مجموعه عوامل لازم برای پدید آمدن معلول کافی نباشد.

۱۳) کدام گروه از فلاسفه اتفاق به معنای سوم یعنی نفی سنخیت را قبول ندارند؟

پاسخ: هیچ کدام از فلاسفه اسلامی از جمله ملاصدرا، طباطبایی و ابن سینا و برخی فیلسوفان اروپایی این معنا را قبول ندارند.

۱۴) اشعار زیر کدام یک از معانی اتفاق را در می کنند؟
الف) گندم ز گندم بروید جو ز جو
ب) از جمادی مردم و نامی شدم / وز نما مردم به حیوان بر زدم

پاسخ: الف) نفی سنخیت
ب) نفی غایتمندی

نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.

همچنین بخوانید: جواب درس چهارم فلسفه دوازدهم انسانی
و
سوالات متن درس دوم فلسفه دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب فلسفه دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله نمونه سوالات متن درس ۴ چهارم کتاب فلسفه پایه دوازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش دیدگاه بیان کنید. 💕