هواگیری سامانه خنککاری پژو ۴۰۵ یکی از سادهترین اما اثرگذارترین کارهای نگهداری است که اگر بهدرستی انجام شود از داغکردن ناگهانی موتور، نوسان دمای آمپر و خرابی قطعات گرانقیمت جلوگیری میکند. وجود حبابهای هوا مانع گردش یکنواخت مایع و انتقال حرارت میشود و میتواند عملکرد ترموستات و بخاری کابین را مختل کند. با چند ابزار ابتدایی و رعایت ترتیب درست، میتوانید هوا را خارج و مدار را به وضعیت پایدار برگردانید.
این مقاله از بخش خودرو ماگرتا، نقشه راهی عملی از شناخت قطعات درگیر تا اجرای چند روش مطمئن هواگیری است. ابتدا درباره ساختار سامانه و نشانههای هواگرفتگی میخوانید، سپس هر روش را با یک پاراگراف توضیح و بعد «روش اجرا» در دو پاراگراف بلند، قدمبهقدم و ساده دنبال میکنید. در ادامه جدول مقایسهای، فرمولهای عددی پیشنهادی، بایدها و نبایدها، اشتباهات پرتکرار، پرسشهای متداول، نتیجهگیری و بخش بهاشتراکگذاری نظرات آمده است.

شناخت سامانه خنککاری پژو ۴۰۵
در ۴۰۵، مدار خنککاری از رادیاتور، واترپمپ، ترموستات، منبع انبساط، بخاری کابین و شبکهای از شلنگها تشکیل شده است. واترپمپ مایع را در مدار میچرخاند، ترموستات با رسیدن دما به حد مشخص مسیر بهسمت رادیاتور را باز میکند، فنها گرما را از سطح رادیاتور میگیرند و بخاری با عبور مایع داغ از هسته خود هوای گرم تولید میکند. وجود پیچهای هواگیری روی بخشهای مرتفع مسیر به شما امکان میدهد حبابها را که بهسمت بالا میآیند بهراحتی خارج کنید.
وقتی هوا وارد مدار میشود، نقاط مرتفعتر مثل مسیر بالایی رادیاتور یا ورودی بخاری مستعد محبوسکردن حباباند. نتیجه، گردش ناقص، افت گرمایش بخاری، بالا رفتن دمای موضعی و در نهایت اعلام خطر آمپر است. به همین دلیل است که در ۴۰۵ معمولاً هواگیری با بازکردن پیچهای هواگیری و همزمان پرکردن مدار از منبع انبساط انجام میشود تا هوا مسیر خروج داشته باشد و جای آن بهسرعت با مایع پر شود.
علائم هوا گرفتن و پیامدهای بیتوجهی
هواگرفتگی خود را با چند علامت مشخص نشان میدهد: بخاری کابین گرمای کافی ندارد یا دیر گرم میشود، آمپر دما نوسان میکند و گاهی ناگهان جهش دارد، شلنگهای بالا و پایین رادیاتور دمای یکنواخت ندارند و ممکن است صدای شرشر در داشبورد شنیده شود. در برخی مواقع، درپوش منبع انبساط آثار رطوبت یا کف دارد که میتواند ناشی از هوا و بخار در مدار باشد.
بیتوجهی به این علائم بهمرور به مشکلات جدیتر میانجامد. نقاطی که هوا جمع شده، مانند یک عایق حرارتی عمل میکنند و گرما را در آن ناحیه محبوس میسازند. این وضعیت میتواند به تاببرداشتن سرسیلندر، خرابی ترموستات، کاهش عمر واترپمپ و حتی نشتی از اورینگها منجر شود. هواگیری بهموقع مدار را پایدار میکند، افت و خیز دما را میگیرد و گرمایش بخاری را به حالت استاندارد بازمیگرداند.
هواگیری استاندارد با پیچهای هواگیری پژو ۴۰۵
این روش، مرجع و قابل اتکاست و بر پایه بازکردن مرحلهای پیچهای هواگیری در نقاط مرتفع و همزمان پرکردن مدار از منبع انبساط انجام میشود. مزیت آن این است که هم در سرویسهای دورهای و هم پس از کمکردن مایع یا تعویض قطعه، قابل اجرا و قابل تکرار است و رفتار مدار را سریعاً به حالت پایدار برمیگرداند.
روش اجرا
خودرو را روی سطح صاف و ایمن پارک کنید. موتور باید کاملاً سرد باشد. کاپوت را بالا بزنید، منبع انبساط را باز کنید و مایع خنککننده مناسب را آماده داشته باشید. پیچهای هواگیری را در مسیرهای بالادست پیدا کنید. یک دستکش و چند دستمال بردارید. ابتدا منبع را تا نزدیکی علامت MAX پر کنید. حالا اولین پیچ هواگیری را خیلی آرام باز کنید تا مخلوط هوا و مایع خارج شود. در همین حین با نگاه به منبع، کمکم مایع اضافه کنید تا سطح پایین نیاید و هوا از پیچ بیرون رانده شود. وقتی جریان یکنواخت و بدون حباب از پیچ دیدید، پیچ را ببندید. به سراغ پیچ بعدی بروید و همین روند را تکرار کنید. در پایان دور اول، سطح منبع را دوباره تا نزدیکی MAX تنظیم کنید.
اکنون به داخل خودرو بروید، کلید را ببندید، بخاری کابین را روی گرمترین حالت و فن متوسط بگذارید. موتور را روشن کنید و اجازه دهید درجا کار کند. با بازبودن مسیر بخاری، هوای احتمالی حبسشده در هسته بخاری هم مسیر خروج پیدا میکند. گاهی با فشار ملایم شلنگهای بالایی به حرکت حبابها کمک کنید. با رسیدن دما به حد کارکرد، ترموستات باز میشود و سطح منبع کمی تغییر میکند. اگر کاهش سطح محسوس بود، اندک اندک به منبع اضافه کنید. حالا یکبار دیگر به نوبت پیچهای هواگیری را برای چند ثانیه باز و بسته کنید تا هر حباب باقیمانده خارج شود. وقتی جریان هر پیچ صاف و یکدست بود و بخاری گرمای یکنواخت داد، موتور را خاموش کنید و پس از فروکشکردن سطح، منبع را تا حد نرمال پر و درپوش را محکم ببندید. پس از سردشدن کامل، سطح را دوباره چک کنید.
مزایا
- دقیق، استاندارد و قابل اعتماد برای اکثر موقعیتها
- بهبود سریع گرمایش بخاری و ثبات آمپر
- نیاز به ابزار محدود و قابل اجرا در منزل
محدودیتها
- نیازمند دسترسی به پیچهای هواگیری و شناخت محل آنها
- زمانبرتر از راهحلهای خیلی ساده
- نیاز به صبر تا رسیدن موتور به دمای کارکرد
نکات مهم
- موتور حتماً سرد باشد تا ریسک پاشش و سوختگی نداشته باشید.
- منبع را هرگز ناگهانی پر نکنید، اضافه کردن باید آرام و پیوسته باشد.
- باز و بستهکردن پیچها باید ملایم باشد تا به رزوه و اورینگ آسیب نرسد.

هواگیری با شیب ملایم و قیف بلند روی منبع انبساط
وقتی دسترسی یا کار با پیچهای هواگیری برایتان سخت است، قرار دادن خودرو در شیب طوری که دماغه بالاتر باشد و استفاده از قیف بلند یا بطری برعکس روی دهانه منبع انبساط، به بالا کشاندن طبیعی حبابها کمک میکند. این روش بهخصوص وقتی بخواهید در کنار هواگیری، اطمینان خوبی از پر بودن کامل مدار داشته باشید کاربردی است.
روش اجرا
خودرو را روی شیب ملایم طوری پارک کنید که قسمت جلو بالاتر از عقب قرار گیرد. موتور باید سرد باشد. درپوش منبع انبساط را باز کنید و یک بطری نوشابه تمیز را از وسط ببرید تا به شکل قیف بلند دربیاید. قیف را در دهانه منبع محکم کنید تا سطح مایع در قیف بالاتر از مرتفعترین نقطه مدار قرار گیرد. بهآرامی مایع را در قیف بریزید تا منبع و گردن قیف پر شود. حالا موتور را روشن کنید، بخاری را روی گرمترین حالت بگذارید و اجازه دهید درجا کار کند. با بالا بودن سطح مایع، حبابهای پراکنده بهصورت طبیعی به سمت دهانه منبع کشیده میشوند و در قیف بالا میآیند.
در طول کار، هر از گاهی با دستکش، شلنگهای بالا و مسیر بخاری را بهملایمت فشار دهید تا حبابهای سرگردان آزاد شوند. وقتی ترموستات باز شد، ممکن است سطح قیف کمی پایین بیاید؛ آرام آرام اضافه کنید تا سطح همیشه در گردن قیف بالاتر بماند. پس از چند دقیقه کارکرد پایدار و خروج حبابها، موتور را خاموش کنید و اجازه دهید سطح در قیف ثابت شود. قیف را با احتیاط بیرون بیاورید، سطح منبع را تا حد نرمال تنظیم کنید و درپوش را محکم ببندید. بعد از سردشدن کامل موتور، سطح را دوباره کنترل کنید.
مزایا
- ساده، بدون نیاز به باز و بستهکردن پیچها
- هدایت طبیعی حبابها به سمت بالاترین نقطه
- مفید برای هواگیری هسته بخاری
محدودیتها
- نیاز به شرایط شیب یا ایجاد اختلاف ارتفاع
- کنترل ظریف سطح مایع در قیف لازم است
- برای حبابهای مقاوم یا پس از تعمیر گسترده کافی نیست
نکات مهم
- قیف یا بطری باید تمیز و محکم در دهانه بنشیند تا هوا از اطراف نکشد.
- سطح مایع همیشه بالاتر از مرتفعترین نقطه مسیر باشد.
- با فشار شدید شلنگها به اتصالات آسیب نزنید.
هواگیری کامل پس از تعمیرات (تعویض رادیاتور، شلنگ یا واترپمپ)
بعد از بازشدن مدار و تخلیه کامل مایع، اجرای هواگیری دقیق اهمیت دوچندان دارد. در این حالت، pockets بزرگ هوا در نقاط مختلف گیر میافتد و تنها با ترکیب چند گام استاندارد میتوان مدار را کامل پر و پایدار کرد. این روش، همان الگوی کارگاهی دقیقتری است که خیال شما را برای استارتهای بعدی راحت میکند.
روش اجرا
پس از بستن همه اتصالات و اطمینان از سالمبودن اورینگها و بستها، یک نگاه دوباره به مسیرها بیندازید تا چیزی جا نمانده باشد. موتور سرد است. منبع انبساط را باز کنید و مخلوط مناسب مایع خنککننده آماده کنید. با بازکردن اولین پیچ هواگیری در نقطه مرتفع، شروع به ریختن مایع کنید. اجازه دهید تا مایع بدون حباب از پیچ بیرون بزند و آن را ببندید. به سراغ پیچ بعدی بروید و این روند را تکرار کنید تا در دور اول همه مسیرهای بالادست پر شوند. حالا سطح منبع را تا نزدیکی MAX تنظیم کنید.
بخاری کابین را روی گرمترین حالت بگذارید، موتور را روشن کنید و اجازه دهید درجا کار کند. در این مرحله، با رسیدن دما به آستانه کارکرد، ترموستات باز میشود و موجی از حبابهای پنهان آزاد میشود. حالا بهترتیب، هر پیچ هواگیری را برای چند ثانیه باز کنید تا مخلوط هوا و مایع خارج شود و در همان حال سطح منبع را آرام آرام حفظ کنید. بین بازکردن پیچها کمی مکث کنید تا سطح پایدار شود. وقتی جریان هر پیچ صاف و بدون حباب شد و بخاری گرمای یکنواخت داد، موتور را خاموش کنید. پس از فروکش کردن سطح، منبع را تا حد استاندارد پر و درپوش را ببندید. روز بعد در حالت موتور سرد، سطح را دوباره بررسی و در صورت نیاز اندکی اصلاح کنید.
مزایا
- کاملترین روش برای مدار بازشده یا پس از تعمیر
- کمترین احتمال برگشتِ حباب و نوسان آمپر
- سازگار با توصیههای سرویس حرفهای
محدودیتها
- زمانبرتر و نیازمند دقت بیشتر
- دسترسی به همه پیچهای هواگیری ضروری است
- نیاز به رعایت دقیق ترتیب و پایش سطح
نکات مهم
- قبل از شروع، نشتیها را با نگاه دقیق و لمس اتصالات بررسی کنید.
- اضافه کردن مایع همیشه آرام و پیوسته باشد.
- پس از نخستین رانندگی، حتماً سطح را در حالت سرد مرور کنید.

هواگیری اضطراری کنار جاده
اگر در مسیر با جهش دما و نشانههای هواگرفتگی روبهرو شدید، یک هواگیری اضطراری میتواند شما را به مقصد یا تعمیرگاه برساند. این روش، جایگزین سرویس دقیق نیست، اما با رعایت ایمنی، جلوی آسیبهای جدیتر را میگیرد و دمای موتور را موقتاً کنترل میکند.
روش اجرا
بهمحض مشاهده افزایش خطرناک دمای آمپر یا افت گرمایش بخاری، در جای ایمن توقف کنید. موتور را خاموش کنید و اجازه دهید چند دقیقه حرارت فروکش کند. از بازکردن ناگهانی درپوش منبع انبساط در حالت داغ خودداری کنید. وقتی دما کمی پایین آمد، با دستکش ضخیم و پارچه، درپوش را فقط نیمدور آزاد کنید تا فشار اضافی بهآرامی تخلیه شود. پس از اطمینان از نبود پاشش، درپوش را بردارید و مقدار کمی آب یا مخلوط آماده خنککننده اضافه کنید. اگر به پیچ هواگیری دسترسی آسان دارید، برای چند ثانیه باز کنید تا هوا خارج شود و سپس ببندید. سطح منبع را تا حد نرمال تنظیم و درپوش را محکم کنید.
بخاری کابین را روی گرمترین حالت و فن را متوسط بگذارید تا بخشی از گرمای مدار به کابین منتقل شود. خودرو را با دور آرام و بدون فشار اضافه حرکت دهید و آمپر را زیر نظر داشته باشید. این راهکار موقت است. بهمحض رسیدن به شرایط مناسب، هواگیری استاندارد را کامل انجام دهید یا به کارگاه مراجعه کنید تا عیب ریشهای مثل نشتی ریز یا ضعف درپوش منبع بررسی شود.
مزایا
- بازیابی موقت پایداری دما در شرایط اضطرار
- نیاز به ابزار حداقلی و قابل اجرا کنار جاده
- امکان رساندن خودرو به نقطه امن یا کارگاه
محدودیتها
- راهحل موقت و نه جایگزین سرویس کامل
- ریسک پاشش در صورت عجله و دمای بالا
- ممکن است علت اصلی مانند نشتی باقی بماند
نکات مهم
- هرگز درپوش منبع را در دمای بسیار بالا ناگهانی باز نکنید.
- اضافه کردن مایع باید بهآرامی و با مراقبت انجام شود.
- پس از رسیدن به مقصد، سرویس کامل را بهتعویق نیندازید.
جدول مقایسهای خلاصه روشها
این جدول، نگاه سریعی به انتخاب روش متناسب با شرایط شما میدهد. برای جزئیات اجرایی، به بخش هر روش مراجعه کنید.
| روش | بهترین کاربرد | سطح مهارت لازم | ریسک خطا | زمان اجرا | نتیجه معمول | 
|---|---|---|---|---|---|
| استاندارد با پیچهای هواگیری | سرویس دورهای و پس از افت سطح | متوسط | کم | متوسط | ثبات دما و گرمایش پایدار | 
| شیب و قیف روی منبع | تکمیل هواگیری سبک و بهبود بخاری | کم | متوسط | کم تا متوسط | خروج طبیعی حبابها | 
| کامل پس از تعمیر | مدار کاملاً بازشده یا تعویض قطعه | متوسط رو به زیاد | کم | بیشتر | پایداری طولانیمدت | 
| اضطراری کنار جاده | بازگشت موقت تا مقصد | کم | متوسط رو به زیاد | کم | کنترل موقت دما | 
فرمول عددی پیشنهادی برای مقدار مایع، ترتیب و زمانبندی
این فرمولها به شما کمک میکنند هواگیری را قابل تکرار و قابل سنجش اجرا کنید.
- نسبت رقیقسازی مایع خنککننده: ۵۰ به ۵۰ با آب مقطر برای استفاده چهارفصل. در مناطق بسیار سرد، میتوانید تا ۶۰ درصد ضدیخ بروید به شرط رعایت توصیه سازنده.
- ترتیب پیشنهادی هواگیری: ابتدا نقاط بالادست نزدیک ترموستات، سپس مسیر رادیاتور بالایی، بعد مسیر بخاری و در نهایت مرور دوباره همه نقاط پس از بازشدن ترموستات.
- زمانهای کلیدی: دور اول هواگیری سرد حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، کارکرد درجا تا رسیدن به دمای کارکرد ۵ تا ۱۰ دقیقه، دور دوم هواگیری گرم ۵ تا ۱۰ دقیقه، مرور نهایی سطح پس از سردشدن کامل در روز بعد.
- سطحسنجی: پس از هر بار بازکردن پیچ هواگیری، سطح منبع را آهسته به حد نرمال برگردانید. اضافهکردن ناگهانی میتواند مجدد حباب ایجاد کند.
- آزمون بخاری: در انتهای کار، خروج گرمای یکنواخت از دریچههای بخاری و نبود صدای شرشر، نشانه تخلیه مناسب هوا است.
جدول عددی راهنما
| موضوع | مقدار پیشنهادی | توضیح کاربردی | 
|---|---|---|
| نسبت ضدیخ به آب | ۵۰ به ۵۰ | چهارفصل و پایدار؛ رعایت کیفیت آب مقطر | 
| مدت کارکرد درجا تا بازشدن ترموستات | ۵ تا ۱۰ دقیقه | با دمای محیط متغیر است | 
| دفعات مرور پیچهای هواگیری | ۲ دور | یکبار در حالت سرد، یکبار پس از بازشدن ترموستات | 
| بازبینی روز بعد | ۱ بار | در حالت سرد، سطح منبع را کنترل کنید | 
بایدها و نبایدها
| باید | چرا | نباید | چرا | 
|---|---|---|---|
| موتور را در حالت کاملاً سرد هواگیری کن | کاهش ریسک پاشش و سوختگی | درپوش منبع را ناگهانی در دمای بالا باز نکن | بخار و فشار میتواند خطرناک باشد | 
| بخاری را روی گرمترین حالت بگذار | هوای هسته بخاری بهتر خارج میشود | مایع را یکباره زیاد اضافه نکن | ورود موجی مایع میتواند حباب ایجاد کند | 
| پیچهای هواگیری را ملایم باز و بسته کن | محافظت از رزوه و اورینگ | پیچها را بیش از حد سفت نکن | احتمال آسیب رزوه و نشتی | 
| شلنگها را بهملایمت فشار بده | کمک به حرکت حبابها | شلنگها را با فشار زیاد خم نکن | احتمال آسیب به اتصالات | 
| بعد از اولین رانندگی سطح را مرور کن | جبران افت سطح طبیعی | نشتیهای ریز را نادیده نگیر | هواگیری ناقص یا آسیب ثانویه محتمل است | 
اشتباهات پرتکرار که نتیجه را خراب میکند و راه جلوگیری
۱) شروع در حالت موتور گرم
راهحل: همیشه منتظر سردشدن کامل باشید. بازکردن درپوش در دمای بالا خطرناک است و به دستکاری آرام مدار امکان نمیدهد.
۲) بستن محکم بیش از حد پیچهای هواگیری
راهحل: سفت تا آببندی کافی. زیادهروی رزوه و اورینگ را آسیب میزند و نشتیهای آتی میسازد.
۳) ریختن سریع و یکباره مایع
راهحل: اضافهکردن باید آهسته و پیوسته باشد تا هوا فرصت خروج پیدا کند و موج ناگهانی، حباب تازه نسازد.
۴) نادیده گرفتن بخاری
راهحل: بخاری گرم نشدن یا صدای شرشر نشانه هوا در آن بخش است. بخاری را روی گرمترین حالت قرار دهید تا مسیر باز باشد.
۵) توقف پس از دور اول
راهحل: بعد از بازشدن ترموستات دور دوم هواگیری را انجام دهید. باز شدن مسیر بزرگ، حبابهای پنهان را آزاد میکند.
۶) بیتوجهی به نشتیهای ریز
راهحل: پس از کار، زیر خودرو و اتصالات را بازبینی کنید. هر نشتی، هوا را دوباره وارد مدار میکند.
۷) بیتوجهی به کیفیت مایع
راهحل: از ضدیخ باکیفیت و آب مقطر استفاده کنید. رسوب و خوردگی نتیجه استفاده از آب نامناسب است.
پرسشهای متداول
آیا بدون بازکردن پیچهای هواگیری هم میتوان هواگیری کرد؟
میتوان با شیب و قیف بلند تا حدی این کار را انجام داد، اما روش استاندارد با پیچهای هواگیری دقیقتر و قابلاعتمادتر است، بهویژه پس از تعمیرات.
چرا بخاری من بعد از هواگیری هنوز ولرم است؟
یا هوا در هسته بخاری باقی مانده یا مدار کامل پر نشده است. بخاری را روی گرمترین حالت بگذارید و دور دوم هواگیری را پس از بازشدن ترموستات انجام دهید.
آیا اضافهکردن آب لولهکشی اشکالی دارد؟
برای مواقع اضطراری بله، اما برای کار دائمی از آب مقطر و ضدیخ مناسب استفاده کنید تا از رسوب و خوردگی جلوگیری شود.
بعد از هواگیری سطح منبع پایین میآید؛ طبیعی است؟
بله، در یکی دو بار نخست کارکرد ممکن است سطح اندکی افت کند. صبح روز بعد در حالت سرد سطح را مرور و به حد نرمال برگردانید.
درپوش منبع چه نقشی دارد؟
درپوش سالم فشار مدار را کنترل و از جوش زودرس جلوگیری میکند. درپوش معیوب میتواند هوا را وارد مدار کند یا باعث نوسان دما شود.
چطور بفهمم ترموستات باز شده است؟
شلنگ بالایی رادیاتور گرم میشود و سطح منبع اندکی تغییر میکند. در این لحظه دور دوم هواگیری بسیار مؤثر است.
میتوانم هنگام هواگیری گاز بدهم؟
کارکرد درجا کافی است. در برخی موارد افزایش ملایم دور تا حدود ۲۰۰۰ rpm برای چند ثانیه میتواند به حرکت حبابها کمک کند، اما زیادهروی نکنید.
چرا آمپر هنوز نوسان دارد؟
ممکن است هواگیری کامل نشده، نشتی ریز وجود دارد یا قطعهای مانند ترموستات مشکل دارد. بازبینی مرحلهای و هواگیری مجدد راهگشاست.
آیا استفاده از مکمل شستوشو لازم است؟
پس از تعمیرات بزرگ یا شک به رسوب، شستوشوی مدار طبق دستور سازنده مفید است، ولی در هواگیری معمولی الزامی نیست.
هواگیری چقدر زمان میبرد؟
بسته به روش و وضعیت مدار، معمولاً ۲۰ تا ۴۵ دقیقه زمان کارگاهی نیاز دارد و بازبینی روز بعد تکمیلکننده است.
نتیجهگیری
بهترین روش هواگیری پژو ۴۰۵ وابسته به شرایط شما است. برای سرویسهای معمول، هواگیری استاندارد با پیچهای هواگیری دقیقترین راه است و ثبات دمایی و گرمایش بخاری را سریع برمیگرداند. اگر دسترسی به پیچها دشوار است، روش شیب و قیف بلند میتواند تکمیلکننده خوبی باشد. پس از تعمیرات، الگوی کامل و مرحلهای ضروری است تا pockets هوا بهطور کامل خارج شود. در شرایط اضطراری کنار جاده، راهکار موقت شما را به نقطه امن میرساند، اما جایگزین سرویس کامل نیست. با رعایت فرمولهای ساده و بایدها و نبایدها، میتوانید هر بار هواگیری تمیز، ایمن و پایدار انجام دهید و از سلامت موتور و آسایش کابین مطمئن بمانید.
بهاشتراکگذاری نظرات شما
شما از کدام روش بهره بردهاید و نتیجه چگونه بوده است. اگر ترتیب مخصوص، ترفند فشردن شلنگها، زمانبندی بازکردن پیچها یا تجربهای درباره کنترل آمپر دارید، دقیق بنویسید تا دیگران هم با آزمون کمتر به نتیجه بهتر برسند.
 
				

















