جواب خودارزیابی درس پنجم علوم و فنون دهم انسانی ⚡️ صفحه ۵۰ و ۵۱

جواب سوالات درس پنجم «هماهنگی پاره های کلام» کتاب علوم و فنون ادبی (۱) پایه دهم انسانی که شامل خودارزیابی صفحه ۵۰ و ۵۱ می باشد را در ادامه در بخش آموزش و پرورش ماگرتا برای شما دانش آموز عزیز آماده کرده‌ایم.

پاسخ درس بعدی: جواب درس ششم علوم و فنون دهم انسانی

جواب خودارزیابی صفحه ۵۰ درس پنجم علوم و فنون دهم انسانی

۱- صامت و مصوت‌های مصراع اول بیت نخست را مشخص نمایید.

نشاید که خوبان به صحرا روند
همه کس شناسند و هر جا روند
حلالست رفتن به صحرا، ولیک
نه انصاف باشد که بی ما روند
سعدی

ن ـَ | شا | یَد | کِ | خو | بان| بِ | صَح | را | رَ | وَند
صامت + مصوت | ص + م | ص +م +ص |ص +م | ص +م | ص +م +ص |ص +م |ص +م +ص |ص + م | ص + م |ص
+م+ص

۲- هر بیت را به هجاهای تشکیل دهنده آن تجزیه کنید؛ سپس هر هجا را با علامت خاص آن بنویسید.

عجب نیست از گل که خندد به سروی
که در این چمن پای در گل نشیند
طبیب اصفهانی

توضیح: در پاره‌ی سوم مصراع اول و دوم، شاعر نیست را در برابر این چَ آورده است؛ به همین خاطر هجای کشیده را همان‌گونه که توضیح داده شد به دو هجای بلند و کوتاه تبدیل کردیم تا کارمان آسان‌تر شود. در هجای بلند «این» نیز مصوّت بلند قبل از ن (یعنی ی) کوتاه محسوب می‌شود پس این معادل سه واج است و بلند محسوب می‌شود نه کشیده.

اگر هوشمندی به معنی گرای
که معنی بماند نه صورت به جای
سعدی

توضیح: هجاهای پایان مصراع‌ها خواه بلند باشد خواه کشیده باشد خواه کوتاه، باید بلند محسوب شود؛ به همین دلیل هجاهای کشیده‌ی رای و جای را بلند محسوب کردیم.

۳- در بیت زیر، چند هجای کوتاه وجود دارد؟

تا رنج تحمّل نکنی، گنج نبینی
تا شب نرود، صبح پدیدار نباشد
سعدی

تعداد هجاهای کوتاه ۸ تا می باشد که در مصرع اول ۴ هجای کوتاه و در مصرع دوم ۴ هجای کوتاه وجود دارد.

۴- برای کاربردهای گوناگون (صامت، مصوّت) هریک از واج‌های زیر، نمونه‌هایی بنویسید.

همچنین می‌توانید از مثال‌های زیر نیز استفاده کنید:

■ «و»
صامت: وقت، وارد، نانوا، وزن، مداوا، ورزش، مواد
مصوت: نور، مور، آهو، روده، هوش، تور، مور، کوه

■ «ی»
صامت: یاد، پایه، باید، آید، دریا، همسایه، عیب
مصوت: سیب، فارسی، میخ، سی، ایست، بینش

■ «ه»
صامت: راه، کوه، کاه، ماه، نگاه، اندوه
مصوت: نامه، دانه، کوزه، پوزه، سایه، مدرسه، که، کوچه

۵- علامت هجاهای کدام بیت، چهار بار (U – – – ) تکرار شده است؟
✅ جواب: بیت اول

الف) الا یا اَیّها السّاقی أدِرکأساً و ناوِلها 
که عشق آسان نمود اوّل، ولی افتاد مشکل‌ها
حافظ

ب) خلوتم چراغان کن، ای چراغ روحانی
ای ز چشمه نوشت، چشم دل چراغانی
شهریار

پ) من از اینجا به ملامت نروم
که من اینجا به امیدی گروم
سعدی

ت) بلم آرام چون قویی سبکبار
به نرمی بر سر کارون همی رفت
تولّلی

پاسخ درس قبلی: جواب درس چهارم علوم و فنون دهم انسانی

✅ به پایان جواب خودارزیابی درس پنجم صفحه ۵۰ و ۵۱ علوم و فنون دهم انسانی رسیدیم، جهت مشاهده گام به گام سایر دروستان کافیست نام آن را به همراه عبارت ماگرتا در گوگل جست و جو کنید. همچنین اگر سوالی داشتید حتما آن را از بخش نظرات بپرسید.