جواب کارگاه تحلیل فصل چهارم علوم و فنون دهم انسانی
گام به گام کارگاه تحلیل فصل 4 علوم و فنون دهم انسانی صفحه 102 تا 106
تدریس کارگاه تحلیل فصل چهارم علوم و فنون دهم انسانی : برای مشاهده پاسخ سوالات صفحه ۱۰۲ تا ۱۰۶ علوم فنون دهم در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا همراه باشید.
مطلب پیشنهادی: جواب کارگاه تحلیل فصل سوم علوم و فنون دهم انسانی
پاسخ کارگاه تحلیل صفحه ۱۰۲ تا ۱۰۶ علوم و فنون دهم انسانی
۱- ابیات زیر را بخوانید و آنها را تقطیع کنید.
چشم دل باز کن که جان بینی
آنچه نادیدنی است آن بینی
هاتف
| پایه‌های آوایی | نشانه‌های هجایی |
|---|---|
| چش م دل با آن چ نا دی | – U – – |
| ز کن ک جان دَ نی ست آن | U – U- |
| بی نی بی نی | – – |
ای مهر تو در دل‌ها وی مُهر تو بر لب‌ها
وی شور تو در سرها وی سرّ تو در جان‌ها
سعدی
| پایه‌های آوایی | نشانه‌های هجایی |
|---|---|
| ای مه ر وی شو ر | –U |
| تُ در دل ها تُ در سر ها | U— |
| وی مُه ر وی سر ر | –U |
| تُ بر لب ها تُ در جان ها | U— |
آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا؟
بی وفا حالا که من افتاده‌ام از پا چرا؟
شهریار
| پایه‌های آوایی | نشانه‌های هجایی |
|---|---|
| آ مَ دی جا بی وَ فا حا | — U- |
| نم ب قر با لا ک من اف | — U- |
| نت وَ لی حا تا د ام از | — U- |
| لا چ را پا چ ر | – U- |
بیا تا قدر یکدیگر بدانیم
که تا ناگه ز یکدیگر نمانیم
مولوی
| پایه‌های آوایی | نشانه‌های هجایی |
|---|---|
| ب یا تا قد ک تا نا گه | U — |
| ر یک دی گر ز یک دی گر | U — |
| ب دا نیم نَ ما نیم | U– |
کی رفته‌ای ز دل که تمنا کنم تو را؟
کی بوده‌ای نهفته که پیدا کنم تو را؟
فروغی بسطامی
| پایه‌های آوایی | نشانه‌های هجایی |
|---|---|
| کی رف ت کی بو د | — U |
| ی ز دل ک ای نَ هُف ت | -U-U |
| تَ من نا کُ ک پی دا کُ | U– U |
| نم تُ را م تُ را | -U- |
آینه ار نقش تو بنمود راست
خودشکن، آیینه شکستن خطاست
نظامی
| پایه‌های آوایی | نشانه‌های هجایی |
|---|---|
| آ ی ن ار خُد ش کَ نا | – U U- |
| نق ش تُ بن یی ن ش کس | – U U- |
| مو د راست تن خَ طاست | – U- |
اگر پای در دامن آری چو کوه
سرت ز آسمان بگذرد در شکوه
سعدی
| پایه‌های آوایی | نشانه‌های هجایی |
|---|---|
| ا گر پا سَ رت زا | U — |
| ی در دا س مان بگ | U — |
| مَ نا ری ذَ رد در | U — |
| چُ کوه ش کوه | U — |
۲- نمونه زیر را از نظر ویژگی‌های قلمرو زبانی بررسی کنید.
جهانا چه بدمهر و بدخو جهانی
چو آشفته بازار بازارگانی
به درد کسان صابری اندر و تو
به بدنامی خویش همداستانی
به هر کار کردم تو را آزمایش
سراسر فریبی، سراسر زیانی
و گر آزمایمت صد بار دیگر
همانی همانی همانی همانی
منوچهری
– سادگی زبان
– تکرار واژه «همانی»
– بیت سوم استفاده از شیوه بلاغی
– به کار گیری اندر به جای «در»
– کمی لغات عربی و لغات بیگانه در مقایسه با دوره‌های بعد
– کاربرد کلمه «بازارگانی» به جای «بازرگانی»
– استفاده از دو نشانه برای متمم (مانند: به درد کسان صابری اندر)
۳- نمونه‌های زیر را از نظر ویژگی‌های سبکی بررسی کنید.
الف:
سطح فکری: مردان خدا و افراد با ایمان کسانی هستند که در میان مردم زندگی می کنند وهیچ وقت ازیاد خدا غافل نیستند.
سطح زبانی: به کار گیری لغات مهجور و کهنه – زغن ، بخسبد و در آمیزد | آوردن را به معنی حرف اضافه شیخ ما را
گفتند | کاربرد جملات کوتاه و کامل به ویژه در دو جملة پایانی | استفاده از واژه های عربی چغز، صعوه | زن خواستن به جای ازدواج کردن و زن گرفتن
سطح ادبی: یک نفس: مجاز از لحظه و زمان اندک| تکرار واژه‌ها: فلان،هوا ،گفتن | مراعات نظیر:مشرق، مغرب و بخرد، بفروشد، داد و ستد و بازار
ب:
سطح فکری: رواج نثر داستانی و اشاره به نقش حیله و تفکر و چاره سازی در رستن از بلایا و در بیت نیز به نقش مقدر بودن روزی اشاره دارد .
سطح زبانی: به کار بردن شعر درمیان نثر | به کار گیری فراوان از واژگان عربی: هوّام، متصیّد، مغلّظ جوع، ممر| آوردن ب بر سر فعل: بگرفت | آوردن آنچ به جای آن چه | می گیری و می بری، می اخباری به جای ب مضارع التزامی.
سطح ادبی: استفاده از آرایه‌های ادبی: تشخیص و استعاره در بیت پایانی | به کار بردن تشبیه: شبکة ارزاق: اضافه تشبیهی،ماهی چون لقمة، ماهی چون برف دی .
۴- انواع جناس را در ابیات زیر مشخص کنید.
وقت است تا برگ سفر بر باره بندیم
دل بر عبور از سد خار و خاره بندیم
حمید سبزواری
جناس ناهمسان افزایشی: خار، خاره
جناس ناهمسان اختلافی: باره، خاره
ای مرغ اگر پری به سر کوی آن صنم
پیغام دوستان برسانی بدان پری
سعدی
جناس همسان (تام): پری (بپری: از مصدر پریدن)
پری: استعاره از معشوق
چو شد روز، رستم بپوشید گبر
نگهبان تن کرد بر گبر ببر
فردوسی
جناس ناهمسان اختلافی: گبر، ببر
جناس ناهمسان افزایشی: بر، ببر
اگر تو فارغی از حال دوستان یارا
فراغت از تو میسّر نمی‌شود ما را
سعدی
اشتقاق: فارغ، فراغت
من که باشم در آن حرم که صبا
پرده‌دار حریم حرمت اوست
حافظ
اشتقاق: حرم، حریم، حرمت
جناس ناهمسان افزایشی: حرم، حریم
صبا خاک وجود ما، بدان عالی جناب انداز
بوَد کان شاه خوبان را نظر بر منظر اندازیم
حافظ
اشتقاق: نظر، منظر
من اوّل روز دانستم که با شیرین در افتادم
که چون فرهاد باید شست، دست از جان شیرینم
سعدی
جناس همسان (تام): شیرین: استعاره از معشوق
شیرین: عزیز
۵- الگوی حروف قافیه را در ابیات زیر بنویسید.
پرسیدم از هلال که قدّت چرا خم است؟
گفتا خمیدنِ قدم از بار ماتم است
فدایی
مصوت کوتاه + صامت (-َم)
بسی تیر و دی ماه و اردیبهشت
برآید که ما خاک باشیم و خشت
سعدی
مصوّت کوتاه + صامت + صامت (-ِ شت)
بوی بهارآمد، بنال ای بلبل شیرین نفس
ور پای‌بندی هم چو من، فریاد می‌خوان از قفس
سعدی
مصوت کوتاه + صامت (-َ س)
صد شکر گویم هر زمان، هم چنگ را هم جام را
کاین هر دو بردند از میان، هم ننگ را هم نام را
قاآنی
مصوت بلند + صامت (ام)
چو شد روز رستم بپوشید گبر
نگهبان تن کرد بر گبر ببر
فردوسی
مصوت کوتاه + صامت + صامت (-َ بر)
همچنین بخوانید:
جواب کارگاه تحلیل فصل دوم علوم و فنون دهم انسانی
و
جواب کارگاه تحلیل فصل اول علوم و فنون دهم انسانی
☑️ به پایان جواب کارگاه تحلیل فصل چهارم علوم و فنون دهم انسانی رسیدیم، اگر سوال یا مشکلی در این رابطه داشتید حتما آن را از بخش نظرات بپرسید.
