تاریخ شب یلدا ۱۴۰۲ ⚡️ همه چیز در مورد بلندترین شب سال + شعر

شب یلدا ۱۴۰۲ کی هست؟ شب چله از قدیمی‌ ترین جشن های ایران باستان و به نوعی یک یادگاری با ارزش از قدیم می باشد که نزدیک به چند هزار سال است آن را کنار هم جشن می گیریم. در ادامه با بخش شب یلدا ماگرتا برای مشاهده تاریخ، آداب و رسوم این جشن همراه باشید.

مطلب پیشنهادی : عکس پروفایل شب یلدا

تاریخ دقیق شب یلدا سال ۱۴۰۲

شب یلدا از زمان غروب آفتاب آخرین روز پاییز یعنی ۳۰ آذر شروع شده و با طلوع آفتاب اولین روز زمستان یعنی اول دی به پایان می رسد.

شب یلدا امسال چند شنبه است؟

🍉🍉🍉 تقویم شمسی: ۳۰ آذر ماه سال ۱۴۰۲ 🍉🍉🍉
🎁🎀🎍 تقویم میلادی: 21 دسامبر 2023 🎁🎀🎍
🎄🎄🎄 تقویم قمری: ۷ جمادی الثانیه ۱۴۴۵ 🎄🎄🎄

ایرانیان این شب را به عنوان طولانی ترین شب سال می دانند و دور یکدیگر آن را جشن می گیرند اما امسال به دلیل به وجود آمدن شرایط خاص و خطر ابتلا به بیماری امیدواریم از گرفتن این جشن خطرناک جلوگیری کنید.

ریشه شب یلدا و تفسیر نام آن

یلدا برگرفته از یک واژه سریانی که زبان رایج در میان مسیحیان است به معنی تولد و زایش گرفته شده است. در دوران قدیم ، شب نماد تاریکی و تباهی بوده است و اغلب سعی می کردند که شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور، خانه روشن باشد تا پلیدی و تباهی در آن راه نیابد.

ابوریحان بیرونی دانشمند قرن چهارم هجری شمسی با نام میلاد اکبر از شب یلدا یاد می کند و آن را میلاد خورشید دانسته است. وی در آثار الباقیه در مورد شب یلدا می‌گوید:

و نام این روز میلاد اکبر است و مقصود از آن، انقلاب شَتوی (زمستانی) است. گویند در این روز، نور از حد نقصان به حد زیادت خارج می‌شود و آدمیان به نَشو و نما آغاز می‌کنند و پری‌ها (دیوها) به ذَبول و فنا روی می‌آورند.

باستان شناسان ذکر کرده اند که این جشن آنقدر قدیمی است که تا 7000 سال پیش نیز می توان آیین مربوط به آن را رصد کرد اما در نهایت چیزی که به عنوان شب یلدا به رسمیت شناخته می شود به 500 سال پیش از میلاد بر می گردد.

مسیحیان اولیه این جشن بسیار کهن پارسی را به میترا، الهه نور و سالگرد تولد حضرت عیسی (ع) پیوند دادند. یک داستان ایرانی از یلدا می گوید: در هنگام تولد، خورشید و حضرت عیسی (ع) به هم نزدیک هستند.

میوه های سفره شب یلدا

شب یلدا با خوراکی های خوشمزه اش است که معنی پیدا می کند. اصلی ترین میوه های شب یلدا انار و هندوانه می باشد، چرا که گذشتگان آن را مایه برکت و باروری می دانستند.

هندوانه یادآور گرمای تابستان و حرارت خورشید می باشد ، خواص درمانی فوق العاده ای دارد. علاوه بر این هندوانه کالری بسیار کمی دارد و طول مصرف آن در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد.

آجیل شب یلدا

آجیل شب یلدا شامل پسته، بادام، فندق و گردو است و در بعضی مناطق از میوه های خشک نیز به عنوان آجیل شب یلدا استفاده می شود. دانه‌های آجیل سرشار از کالری و ویتامین و مواد معدنی هستند و نمی گذارند افراد پوستشان خراب شود، ریزش مو بگیرند، افسرده شوند یا قدرت بینایی‌شان کم شود.

انار شب یلدا

این میوه در سفره شب یلدا نماد شادی و زایش و تولد است. انار میوه ای خون ساز است و به کسانی که رنگ پریده و ضعیف هستند، توصیه می شود. مطالعات نشان داده است که مواد موثر موجود در انار می‌توانند طی زمان هضم، باعث کاهش التهاب دستگاه گوارش شوند و همچنین تاثیر خوبی در کاهش فعالیت‌های سلول‌های سرطانی مربوط به سرطان سینه و روده بزرگ داشته باشند.

شام

برای شام شب یلدا معمولا غذاهایی مثل انار پلو، سبزی پلو با ماهی و زرشک پلو و … پخته می شود تا جشن و دورهمی شب یلدا کامل تر شود.

همچنین خشکبار مانند برگه هلو و زردآلو و آجیل شب یلدا نیز در ایران طرفدار بسیاری دارد.

آداب و رسوم شب یلدا

💡 آیین های رایج و معروف و مرسوم شب یلدا عبارتند از :

• آتش روشن کردن ، نماد روشنی و خورشید و دفع تاریکی و تباهی.
• قصه خوانی و مثل گویی که در هر شهر و استان به نوع مختلفی اجرا می شود.
• فال حافظ و شاهنامه خوانی جزء جدا نشدنی شب های یلدا می باشد.
• از جذاب‌ترین آیین‌های شب یلدا یا شب چله، سفره و خوردنی‌های آن است.

✅ جالب است بدانید که فقط ایرانی ها طولانی ترین شب سال را جشن نمی گیردند بلکه یلدا در کشوهای اطراف ایران مثل افغانستان، پاکستان و تاجیکستان هم جشن گرفته می شود.

شب یلدا در تهران : در تهران این شب با میوه‌های تازه فصل پاییز ، میوه‌های خشک شده تابستان آجیل مخصوص، شیرینی و هندوانه به صبح می‌رسید .

شب یلدا در کهگیلویه و بویراحمد : آیین غذا بردن برای همسایه‌ های نیازمند از آیین‌های سنتی مردم این استان است که در شب یلدا و دیگر شب های سال صورت می گیرد.

شب یلدا در اصفهان : در اصفهان شب یلدا به دو بخش چله بزرگ و دیگری چله کوچک تقسیم می شود و دو شب را جشن می گیرند.

شب یلدا در گیلان :‌ در بین مردم گیلان رسم است که هنگام برش دادن هندوانه شعر «امشب شب چله / خانم جیر (زیر) پله / چاقو بزنیم / هندوانه کله (سر)» را بخوانند.

شب یلدا در استان فارس : مردم شیراز خواندن شعر و فال حافظ را واجب در این شب می دانند.

شب یلدا در همدان : مردمان همدان در این شب فال سوزن می گیرند.

شب یلدا در کردستان :‌ شب چله در کردستان به ه‌وی چله معروف می باشد.

شب یلدا در بندرعباس : مردمان هرمزگان همگی به دورهم غذاهای سنتی درست کرده و خوش می گذرانند.

شب یلدا در قم : در این شب اگر دختری تازه‌عروس باشد خانواده او هدیه ای به منزل داماد می‌آورند و اگر پسر و دختری با هم نامزد باشند، خانواده‌ پسر در شب یلدا هدیه برای این دختر به منزل پدرش می‌برند.

شعر برای شب یلدا

شعر خوانی در این شب زیبا از بخش های اصلی می باشد از این رو در ادامه شعرهای معروف شب یلدا را آماده کرده ایم.

شعر زیبای شب یلدا حافظ شیرازی

بر سر آنم که گر ز دست برآید
دست به کاری زنم که غصه سر آید
خلوت دل نیست جای صحبت اضداد
دیو چو بیرون رود فرشته درآید
صحبت حکام ظلمت شـب یلداست
نور ز خورشید جوی بو که برآید
بر در ارباب بی‌مروت دنیا
چند نشینی که خواجه کی به درآید
ترک گدایی مکن که گنج بیابی
از نظر ره روی که در گذر آید
صالح و طالح متاع خویش نمودند
تا که قبول افتد و که در نظر آید
بلبل عاشق تو عمر خواه که آخر
باغ شود سبز و شاخ گل به بر آید
غفلت حافظ در این سراچه عجب نیست
هر که به میخانه رفت بی‌خبر آید

شعر شب چله خاقانی

همه شب های غم آبستن روز طرب است
یوسف روز، به چاه شب یلدا بینند
خوشی عافیت از تلخی دارو یابند
تابش معنی در ظلمت اسما بینند

شعر امیرخسرو دهلوی برای شب یلدا

آه ما رعنا تر است از آه ماتم دیدگان
آنچنان کز جمله شبها شب یلدا یکی است

می کند زلف دراز تو به دلهای حزین
آنچه با خسته روانان شب یلدا نکند

در شب یلدای بخت من نیارد شد سفید
گر ید بیضا نماند از گل صبح آفتاب

زلف ماتم دیدگان را شانه ای در کار نیست
دست کوته دار ای مهر از شب یلدای من

شعر کودکانه شب یلدا از مهری طهماسبی دهکردی

باز شب یلدا اومد بلندترین شب سال
منتظرش می‌شینیماز سال پیش تا امسال
همون شبی که میگنبلندتر از هر شبه
شب‌های بعد یلدا کوتاه و کوتاه‌تره
همه ما جمع می‌شیمخونه مادربزرگ
می‌شینیم زیر کرسیهم کوچیک و هم بزرگ
روی میزش نشستهقاچ‌های هندوونه
یه کاسه بزرگ هستانار دونه دونه
کشمش و پسته میدهبا آلو و توت خشک
نقل و نبات شیرینبه هر کی میده یه مشت
آخ که شبای یلداچه شور و حالی داره
هر کسی زود نخوابهیه شب عالی داره

شعر عاشقانه شب یلدا از هوشنگ ابتهاج

تو که کوتاه و طلایی بکنی موها را
منِ شاعر به چه تشبیه کنم یلدا را؟

مثل یک کودک مبهوت که مجبور شود
تا به نقاشی‌اش آبی نکشد دریا را

حرف را می‌شود از حنجره بلعید و نگفت
وای اگر چشم بخواند غمِ ناپیدا را

عطر تو شعر بلندی است رها در همه سو
کاش یک باد به کشفت برساند ما را

تو همانی که شبی پر هیجان می‌آیی
تا فراری دهی از پنجره‌ها سرما را

فال می‌گیرم و می‌خوانی و من می‌خندم
بنشین چای بخور خسته نباشی یارا!

همچنین بخوانید:
عکس پروفایل شب یلدا
و
سفره شب یلدا

🧡 شب یلدا ۱۴۰۲ شما مبارک 🧡

یلدا یعنی یادمان باشد که زندگی آنقدر کوتاه است که یک دقیقه بیشتر با هم بودن را باید جشن گرفت.