جواب درس چهارم فلسفه دوازدهم انسانی ✏️ کدام تصویر از جهان

جواب درس چهارم فلسفه دوازدهم انسانی ؛ در این مطلب به پاسخ و جواب فعالیت های اظهار نظر ، مقایسه و به کار ببندیم صفحه ۲۳ ، ۲۴ ، ۲۶ و ۲۷ درس ۴ چهارم «کدام تصویر از جهان؟» کتاب فلسفه ۲ پایه دوازدهم رشته انسانی پرداخته ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، همراه ما باشید.

بعدی: جواب درس پنجم فلسفه دوازدهم انسانی

جواب اظهارنظر صفحه ۲۳ درس ۴ فلسفه دوازدهم انسانی

نظر شما در این باره چیست؟

پاسخ: نظر ما این است که علت تمام این اتفاقات خداوند بزرگ است.

آیا واقعا حوادثی سراغ دارید که به صورت اتفاقی و تصادفی رخ داده باشد؟

پاسخ: هر حادثه ای که اتفاق می افتد، یک دلیل و علتی دارد، حتی اگر نتوانیم فعلاً علت و دلیلش را بفهمیم. در نتیجه حوادثی که در روزمره برای ما اتفاق می افتد که از نظر ما به صورت اتفاقی و تصادفی است، علت و دلیلی داشته اند. در اینجا می توان به ظاهر شدن تصادفی عدد 6 بعد از پرتاب تاس اشاره کرد. در ظاهر این رخداد به صورت تصادفی و اتفاقی روی داده است، اما وقتی تمام شرایط محیطی و نحوه ی پرتاب تاس دقت کنیم و آن ها را در نظر بگیریم می توان اثبات کرد که این رخداد به صورت اتفاقی پیش نیامده است (تحقیق دانشمندان گرجستانی در این زمینه).

آیا ضرب المثل «دری به تخته خورد و فلانی به ثروت رسید» می‌تواند بیانگر نوعی اتفاق در جهان باشد؟

پاسخ: خیر نمی تواند باشد.

تعریف شما از اتفاق چیست؟

پاسخ: اتفاق، رویدادی ناگهانی و بدون دلیل و علت است.

پاسخ اظهارنظر صفحه ۲۴ درس چهارم فلسفه دوازدهم انسانی

به نظر شما کدام یک از معانی فوق کمتر امکان‌پذیر است و کدام، بیشتر؟

پاسخ: معانی اول، دوم و سوم اتفاق را همه فیلسوفان مسلمان و برخی از فیلسوفان غیر مسلمان که به علت العلل معتقدند را انکار می کنند ، اما معنای چهارم اتفاق که بی ارتباط با اصل علیت نیست بیشتر امکان پذیر است.

حل مقایسه صفحه ۲۶ درس ۴ فلسفه دوازدهم انسانی

دیدگاه این دو دسته فلاسفه را با یکدیگر مقایسه کنید و ببینید کدام یک امتیازات بیشتری دارد؟

پاسخ: کسی که خدا را قبول دارد، می تواند برای جهان یک نقشه از پیش تعیین شده و یک هدف و غایت قائل شود، اما کسی که خدا را قبول ندارد نمی تواند برای جهان نقشه و هدف تعیین کند.

کسی که برای جهان نقشه و هدف قائل است، می داند که حوادثی که در جهان خلقت رخ می دهد، اتفاقی نیست، بلکه برای آن است که در نهایت و پایان به این هدف نهایی مورد نظر خالق منجر شود.

اما کسی که جهان را دارای نقشه و هدف نمی داند، حوادث را صرفاً اتفاقاتی می داند که به جایی نخواهد انجامید، در نتیجه دو رفتار متفاوت از این دو نگرش به دست می آید کسی که برای جهان نقشه و هدف قائل است می کوشد آن هدف و نقشه را بشناسد و در مسیر آن نقشه و هدف عمل کند. اما کسی که جهان را هدفمند نمی داند، هرچه که به فکر خودش بیاید، آن را هدف قرار می دهد و یا اینکه نگاهی ناامیدانه و مأیوسانه به جهان پیدا می کند و به نیهیلیسم و پوچ گرایی می رسد.

در گروه سوم هم این سوال پیش می آید که اصلاً جهان بدون علت وجود چگونه می تواند خود، هدف غایی داشته باشد. بایستی علت العللی باشد که بتوان برای آن هدف و غایتی در نظر گرفت؛ بنابراین این نوع دیدگاه هم بعد از مدتی به دیدگاه نوع دوم می گراید و همان نتیجه ای حاصل می شود که برای نوع دوم بوجود می آید.

در نتیجه دیدگاه اول دارای امتیازات بیشتری است.

پاسخ دیگر: کسانی که معتقد به علّه‌العلل هستند و جهان را هدفمند و دارای سیر تکاملی می‌دانند، برای زندگی خود هدف و برنامه دارند‌، در انجام کارهای خود مصمّم هستند، به آینده امیدوار هستند.
امّا در دیدگاه دوّم که وجود جهان را نتیجه اتفاق و بدون هدف و غایت می‌دانند نمی‌توانند برنامه ریزی درستی در زندگی داشته باشند، معمولا در زندگی دچار یأس و ناامیدی می‌شوند‌، انگیزه‌ای برای کشف حقایق جدید ندارند و قوانین علمی برای آن‌ها معنادار نخواهد بود.

جواب به کار ببندیم صفحه ۲۷ درس چهارم فلسفه دوازدهم انسانی

۱- در ابتدای درس، حوادث و پدیده‌هایی ذکر شد که به نظر برخی، مصداق اتفاق هستند. به نظر شما هر یک از این نمونه‌ها با کدام معنا از معانی اتفاق تناسب دارند؟

پاسخ: نظر دموکریتوس با معانی دوم و سوم اتفاق سازگار است، یعنی هم اصل سنخیت را نفی می کند و هم غایتمندی میان پدیده ها. نظریه مربوط به تکامل زیستی موجودات نیز با معانی دوم و سوم اتفاق سازگار است و منجر به انکار اصل سنخیت و غایتمندی می شود؛ زیرا تغییرات عالم طبیعت، هیچ کدام اتفاقی نیست و هر تغییری ناشی از عواملی خاص است.

۲- آیا می‌توان بدون یک علت بالذات یا علةالعلل، که در ادیان الهی آن را «خدا» می‌نامند، «اتفاق» به معنای سوم را مردود دانست؟

پاسخ: اگر یک شعوری بر جهان حاکم نباشد که آن را به سوی غایتی پیش ببرد، نمی‌شود معتقد به غایتمندی بود. اینکه ارسطو برای ایجاد هر چیزی به مجموع ۴ علّت (فاعلی، غایی، صوری و مادّی) معتقد بود‌، اینگونه می‌توان برداشت کرد که هر چهار علّت در کنار هم لازم است و علّت غایی بدون علّت فاعلی پذیرفتنی نیست.

۳- پذیرش «اتفاق» به معنای دوم و سوم چه تأثیری در اندیشه و تفکر و سبک زندگی یک فرد دارد؟

پاسخ: ۱) پذیرش اتفاق به معنای دوّم (نفی سنخیت علّت و معلول): باید انتظار هر اتّفاقی را داشت، فرد اقدام به هیچ کاری نخواهد کرد، پذیرش و تبیین نظم در جهان آفرینش ممکن نخواهد بود، همه علوم اعتبار خود را از دست خواهند داد و نمی‌توان هیچ دانشمندی را دعوت به کشف علل پدیده‌ها کرد.
۲) نتیجه پذیرش اتّفاق به معنای سوّم (نفی غایتمندی جهان): جهان غایتمند و دارای هدف نیست، افراد احساس پوچی و سرگردانی می‌کنند، کسی نمی‌تواند هدف و برنامه مشخصی برای خود برگزیند و مطابق با آن عمل کند، زندگی نیز بی‌معنا خواهد بود.

۴- ضرب المثل زیر کدام معنای اتفاق را رد می‌کند؟ چرا؟
«گندم از گندم بروید جو ز جو»

پاسخ: هم اتفاق به معنای دوّم (نفی سنخیت) را ردّ می‌کند به این معنا که هر علتی‌، معلول خاص خودش را به دنبال دارد و هر معلولی نیز از علتی خاص صادر می‌شود (از دانه گندم، گندم می‌روید و از دانه جو، جو پدید می‌آید. همچنین اتّفاق به معنای سوّم (‌نفی غایتمندی) را هم ردّ می‌کند، با توجه به ضرب المثل اگر کسی گندم کاشت، این دانه گندم به سمت غایت و هدف خود حرکت می‌کند و تکامل پیدا می‌کند تا تبدیل به یک خوشه گندم شود و همچنین دانه جو.
از طرفی هم برای هر کدام هدف و غایت خاص خودش وجود دارد، غایت دانه گندم، گندم شدن است و غایت دانه جو، تبدیل به خوشه جو شدن.

پاسخ دیگر: این عبارت به نفی اتفاق به معنای دوم اشاره دارد. مصرع «گندم از گندم بروید، جو ز جو» اصل سنخیت علت و معلول را بیان می‌کند و روشن می‌سازد که هر چیزی از هر چیزی پدید نمی‌آید؛ بلکه هر علت خاص، معلول خاص خود را به وجود می‌آورد.

۵- شعر زیر انکار کدام معنای اتفاق است؟

از جمادی مردم و نامی شدم / وز نما مردم به حیوان بر زدم
مردم از حیوانی و آدم شدم / پس چه ترسم کی ز مردن کم شدم
حمله دیگر بمیرم از بشر / تا برآرم از ملائک پر و سر

پاسخ: انکار معنای سوم اتّفاق (نفی غایتمندی).

پاسخ طولانی‌تر: نفی اتفاق به معنای سوم است، زیرا این ابیات مثنوی مولوی به بیان حرکات غایتمندانه و هدفدار در جهان می‌پردازد و نشان می‌دهد که گیاهان، حیوانات و انسان‌ها به صورت تصادفی پدید نیامده‌اند. بلکه هر یک از این موجودات حلقه‌ای از زنجیره‌ی نظام خلقت هستند و به تکمیل یکدیگر کمک می‌کنند.

قبلی: جواب درس سوم فلسفه دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب فلسفه دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوالات درس ۴ چهارم کتاب فلسفه پایه دوازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 💕