سوالات متن درس پنجم دینی دهم انسانی با جواب

سوالات متن درس پنجم دینی دهم انسانی با جواب ؛ در این مقاله پاسخ و جواب نمونه سوال های تشریحی و تعریف کنید و جای خالی مهم امتحانی متن درس ۵ پنجم آیندۀ روشن کتاب دین و زندگی ۱ دهم رشته ادبیات و علوم انسانی متوسطه دوم را قرار داده ایم. در ادامه با بخش دین و زندگی دهم انسانی ماگرتا همراه ما باشید.

سوالات درس قبلی: سوالات متن درس چهارم دینی دهم انسانی

همچنین بخوانید: جواب درس پنجم دین و زندگی دهم انسانی

نمونه سوال های امتحانی متن درس 5 پنجم دین و زندگی دهم انسانی با جواب

۱) آیا پیامبران الهی، تنها امکان وجود جهان دیگر را اثبات می‌کردند؟

پاسخ: پیامبران الهی، نه تنها امکان وجود جهان دیگر را اثبات می‌کردند، بلکه با استدلال‌های مختلف وجود آن را ضروری می‌دانستند.

۲) «دفع خطر احتمالی، لازم است» چگونه قاعده ای است؟

پاسخ: قاعده عقلی

۳) قانون عقلی: «دفع خطر احتمالی، لازم است» را با مثال توضیح دهید.

پاسخ: نگاهی کوتاه به زندگی روزمره‌ی انسان‌ها نشان می‌دهد که انسان در مواقعی که احتمال خطر یا خسارتی در میان باشد، سعی می‌کند جلوی خسارت احتمالی را بگیرد و از خطری که ممکن است پیش آید، بگریزد. در چنین شرایطی حتی اگر شخصی دیوانه یا دروغ‌گو، که در شرایط عادی گفته‌ی او برای ما اعتباری ندارد، به ما خبری بدهد؛ مثلاً خبر از وجود سم در غذای ما دهد، این اعلام خطر را نادیده نمی‌گیریم و احتیاط می‌کنیم. همه‌ی ما در این‌گونه موارد از یک قانون عقلی پیروی می‌کنیم که می‌گوید: «دفع خطر احتمالی، لازم است».

۴) عاقل ترین و راست‌گوترین مردمان در طول تاریخ چه کسانی بوده اند؟

پاسخ: پیامبران

۵) چه کسانی با قاطعیت کامل از وقوع معاد خبر و نست به آن هشدار داده اند؟

پاسخ: پیامبران

۶) چرا سخن گفتن از معاد، در حقیقت سخن گفتن از زندگی است؟

پاسخ: زیرا معاد بخشی قطعی از زندگی آینده ماست، زندگی‌ای که برخلاف زندگانی دنیا که کوتاه و گذراست، جاوید و ابدی خواهد بود.

۷) پیام های آیه «اَللّٰهُ لا اِلٰهَ اِلّا هُوَ لَیَجمَعَنَّکُم اِلیٰ یَومِ القِیامَةِ لا رَیبَ فیهِ وَ مَن اَصدَقُ مِنَ اللّٰهِ حَدیثًا _{سوره‌ی نساء، آیه‌ی ۸}» را بنویسید.

پاسخ: ۱- لازمه ایمان به خدا، اعتقاد به معاد است.
۲- وقوع معاد، امری حتمی است.
۳- موجود معاد، امری انکار ناپذیر است.

۸) همه پیامبران پس «ایمان به خدا»، چه چیزی را مطرح کرده اند؟

پاسخ: ایمان به آخرت

۹) در قرآن کریم بعد از ………. ، درباره هیچ موضوعی به اندازه …… معاد سخن گفته نشده است.

پاسخ: یکتاپرستی – معاد

۱۰) آیا قرآن کریم، تنها به خبر دادن از «آخرت» قناعت کرده است؟

پاسخ: خیر، قرآن کریم تنها به خبر دادن از آخرت قناعت نکرده، بلکه بارها با دلیل و برهان آن را ثابت کرده است.

۱۱) استدلال های قرآن کریم برای اثبات وقوع قیامت به چند دسته اصلی تقسیم می شوند؟ توضیح دهید؟

پاسخ: دلایل قرآن در این زمینه را می‌توان به دو دسته‌ی اصلی تقسیم کرد. دسته‌ی اول دلایلی هستند که «امکان» معاد را ثابت می‌کنند و آن را امری ممکن و شدنی نشان می‌دهند و دسته دیگر، دلایلی هستند که «ضرورت» معاد را به اثبات می‌رسانند و تحقق آن‌را لازم می‌دانند.

۱۲) یکی ازدلایلی که سبب می شود عده ای معاد را انکار کنند، چیست؟

پاسخ: این است که چنان واقعه‌ی بزرگ و باعظمتی را با قدرت محدود خود می‌سنجند و هنگامی‌که تحقق آن‌را با قدرت بشری ناممکن می‌بینند، به انکار آن می‌پردازند. حال آنکه بعید بودن چیزی برای انسان هرگز دلیل بر غیرممکن بودن آن نیست.

۱۳) قرآن کریم، یکی از انگیزه های انکار معاد را چه چیزی معرفی کرده است و چرا دلایل و شواهد بر اثبات آن می آورد؟

پاسخ: قرآن یکی از انگیزه‌های انکار معاد را نشناختن قدرت خدا معرفی می‌کند و دلایل و شواهد زیادی می‌آورد تا نشان دهد معاد امری ممکن و شدنی است و خداوند بر انجام آن تواناست.

۱۴) دلایلی که بر امکان معاد دلالت دارند را نام ببرید و هر کدام را توضیح دهید.

پاسخ: ۱- آفرینش نخستین انسان: در برخی آیات قرآن، خداوند توجه منکران معاد را به پیدایش نخستین انسان جلب می‌کند و توانایی خود در آفرینش وی را تذکر می دهد. در این آیات بیان می شود که همان‌گونه که خداوند قادر است انسان را در آغاز خلق کند، می‌تواند بار دیگر نیز او را زنده کند.

۲- بیان نمونه هایی از زنده شدن مردگان: قرآن برای اینکه قدرت خدا را به صورت محسوس‌تری در این زمینه نشان دهد، ماجراهایی را نقل می‌کند که در آنها به اراده‌ی خداوند مردگانی زنده شده‌اند. از آن جمله می‌توان به ماجرای عُزَیر نبی (ع) اشاره کرد:

عُزَیر (ع) یکی از پیامبران بنی‌اسرائیل بود. او در سفری از کنار روستای ویرانی عبور می‌کرد.

استخوان‌های متلاشی و پوسیدهٔ ساکنان آن روستا از لابه‌لای خرابه‌ها پیدا بود. با دیدن این استخوان‌ها این سؤال در ذهن عزیر شکل گرفت که به راستی خداوند چگونه اینها را پس از مرگ زنده می‌کند؟ خداوند، جان وی را در همان دم گرفت و بعد از گذشت صد سال دوباره او را زنده کرد. سپس خطاب به او گفت:
ای عزیر، چه مدت در این بیابان توقف کرده‌ای؟
عزیر گفت: یک روز یا نصف روز.
خداوند فرمود: تو صد سال است که اینجا هستی. به الاغی که سوارش بودی و غذایی که همراه داشتی، نگاه کن و ببین چگونه الاغ پوسیده و متلاشی شده؛ اما غذایت پس از صدسال سالم مانده و فاسد نشده است و اینک ببین که خداوند چگونه اعضای پوسیده و متلاشی شده الاغ را دوباره جمع‌آوری و زنده می‌کند.
عزیر به چشم خود زنده شدن الاغ را دید و گفت: می‌دانم که خدا بر هر کاری توانا است.

نکته: توضیح ۲ را به صورت خلاصه در آورید.

۳- اشاره به نظام مرگ و زندگی در طبیعت: در برخی آیات قرآن، زندگی بعد از مرگ به‌عنوان یک جریان رایج در جهان طبیعت معرفی شده است و از کسانی که با ناباوری به معاد نگاه می‌کنند می‌خواهد تا به مطالعه‌ی جریان همیشگیِ مرگ و زندگی در طبیعت بپردازند تا مسئله‌ی معاد را بهتر درک کنند. فرارسیدن بهار، رستاخیز طبیعت است که نمونه ای از رستاخیز عظیم نیز هست.

۱۵) با توجه به داستان عزیز نبی به سوالات زیر پاسخ دهید.

الف) عزیز پیامبر کدام قوم بود؟

پاسخ: بنی اسرائیل

ب) داستان عزیز نبی درباره امکان معاد است یا ضرورت آن؟

پاسخ: امکان معاد

ج) موضوع داستان عزیز نبی چیست؟

پاسخ: اشاره به نمونه هایی از زنده شدن مردگان است.

۱۶) دلایلی که بر ضرورت معاد دلالت دارند را نام ببرید.

پاسخ: معاد لازمه حکمت الهی
معاد لازمه عدل العی

۱۷) آیا قرآن کریم، فقط امکان معاد را قبول دارد؟ توضیح دهید.

پاسخ: خیر، قرآن نه تنها معاد را امری ممکن می‌داند، بلکه وقوع آن را نیز امری ضروری و واقع نشدن آن را امری محال و ناروا معرفی می‌کند.

۱۸) لازمه حکمت خداوند چیست؟

پاسخ: خداوند حکیم است و لازمه‌ی حکمت خدا این است که هیچ کاری از کارهای او بیهوده و عبث نباشد.

۱۹) آیا خداوند، فقط تمایلات و گرایش هایی را در وجود انسان قرار داده است؟ مثال بزنید.

پاسخ: خیر، اگر خداوند تمایلات و گرایش‌هایی را در درون انسان قرار داده، امکانات پاسخگویی به آن تمایلات و نیازها را نیز در عالم خارج قرار داده است؛ به‌طور مثال، در مقابل احساس تشنگی و گرسنگی، آب و غذا را آفریده است تا بتوانیم به وسیله‌ی آن تشنگی و گرسنگی خود را برطرف کنیم.

۲۰) چرا هر انسانی از نابودی، گریزان است؟

پاسخ: اگر به وجود آدمی توجه کنیم، می‌بینیم که خداوند انسان را به‌گونه‌ای آفریده که گرایش به بقا و جاودانگی دارد و از نابودی گریزان است و بسیاری از کارها را برای حفظ بقای خود انجام می‌دهد. همچنین هر انسانی خواستار همه‌ی کمالات و زیبایی‌هاست و این خواستن هیچ حدی ندارد.

۲۱) آیا دنیای کنونی، پاسخگوی بقا و جاودانگی و کمالات نامحدود است؟ توضیح دهید.

پاسخ: دنیا و عمر محدود انسان‌ها پاسخ‌گوی این‌گونه خواسته‌ها نیست؛ بنابراین باید جای دیگری باشد که انسان به خواسته‌هایش برسد. اگر بعد از این دنیا، زندگی‌ای نباشد، در این صورت باید گفت خداوند گرایش به زندگی جاوید را در وجود انسان قرار داده است و سپس او را در حالی که مشتاق حیات ابدی است، نابود می‌کند! آیا این کار با حکمت خداوند سازگار است؟!

۲۲) پیام های آیه «اَفَحَسِبتُم اَنَّما خَلَقناکُم عَبَثًا وَ اَنَّکُم اِلَینا لا تُرجَعونَ _{سوره‌ی مؤمنون، آیه‌ی ۱۱۵}» را بنویسید.

پاسخ: ۱- این آیه ضرورت معاد را در پرتو حکمت الهی بیان می کند.
۲- خلقت انسان، عبث و بیهوده نیست.
۳- انسان به سوی خدا بازگشت می کند.
۴- بازگشت به سوی خدا، هدف خلقت انسان است.

۲۳) ضرورت معاد بر اساس «عدل الهی» را توضیح دهید.

پاسخ: عدل یکی از صفات الهی است. خداوند عادل است و نیکوکاران را با بدکاران برابر قرار نمی‌دهد؛ از این‌رو، خداوند وعده داده است که هرکس را به آنچه استحقاق دارد برساند و حق کسی را ضایع نکند.

۲۴) چرا زندگی انسان در دنیا به گونه ای است که امکان تحقق «عدالت الهی» را به طور کامل نمی دهد؟ (پاسخ زیر را خلاصه کنید.)

پاسخ: الف) در این عالم همه به پاداش یا کیفر تمام اعمال خود نمی‌رسند. به‌عنوان نمونه، چه بسیار افرادی که کارهای نیک فراوانی دارند و به جمع زیادی از انسان‌ها خدمت کرده‌اند و نیز چه بسیار کسانی که در دوران عمر خود از هیچ جنایت و خیانتی فروگذار نمی‌کنند، اما قبل از آنکه به پاداش و یا سزای اعمال خود برسند، چشم از جهان فرو می‌بندند.

ب) این جهان ظرفیت جزا و پاداش کامل انسان‌ها را ندارد. به‌عنوان نمونه، چگونه می‌توان پاداش بسیاری از اعمال، مانند شهادت در راه خدا را در این دنیا داد؟ و یا چگونه می‌توان در این جهان کسی را که به هزاران نفر ستم روا داشته و یا صدها نفر را قتل عام کرده است، کیفر داد؟ به‌عنوان مثال اعدام کسی چون صدام و حامیان وی به هیچ عنوان با جرم شهید کردن صدهاهزار انسان بی‌گناه، و معلول و شیمیایی کردن هزاران جانباز برابری نمی‌کند.

اگر جهان دیگری نباشد، که ظالم را به مجازات واقعی‌اش برساند و حق مظلوم را بستاند، بر نظام عادلانه‌ی خداوند ایراد وارد می‌شود.

۲۵) چرا در این عالم همه به پاداش یا کیفر تمام اعمال خود نمی رسند؟

پاسخ: به‌عنوان نمونه، چه بسیار افرادی که کارهای نیک فراوانی دارند و به جمع زیادی از انسان‌ها خدمت کرده‌اند و نیز چه بسیار کسانی که در دوران عمر خود از هیچ جنایت و خیانتی فروگذار نمی‌کنند، اما قبل از آنکه به پاداش و یا سزای اعمال خود برسند، چشم از جهان فرو می‌بندند.

۲۶) چرا این جهان ظرفیت جزا و پاداش کامل انسان‌ها را ندارد؟

پاسخ: به‌عنوان نمونه، چگونه می‌توان پاداش بسیاری از اعمال، مانند شهادت در راه خدا را در این دنیا داد؟ و یا چگونه می‌توان در این جهان کسی را که به هزاران نفر ستم روا داشته و یا صدها نفر را قتل عام کرده است، کیفر داد؟ به‌عنوان مثال اعدام کسی چون صدام و حامیان وی به هیچ عنوان با جرم شهید کردن صدهاهزار انسان بی‌گناه، و معلول و شیمیایی کردن هزاران جانباز برابری نمی‌کند. اگر جهان دیگری نباشد، که ظالم را به مجازات واقعی‌اش برساند و حق مظلوم را بستاند، بر نظام عادلانه‌ی خداوند ایراد وارد می‌شود.

۲۷) پیام های آیه «اَم نَجعَلُ الَّذینَ آمَنوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ کَالمُفسِدینَ فِی الاَرضِ اَم نَجعَلُ المُتَّقینَ کَالفُجّارِ _{سوره‌ی ص، آیه‌ی ۲}» را بنویسید.

پاسخ: ۱- این آیه ضرورت معاد را در پرتو عدل الهی را بیان می کند.
۲- نبود معاد به معنی یکسان بودن سرانجام انسان های صالح و ناصالح است.
۳- خداوند عادل است.

۲۸) عبارت «و برای ما مثَلی زد، در حالیکه آفرینش نخستین خود را فراموش کرده است، گفت: کیست که این استخوان‌های پوسیده را دوباره زنده کند؟ بگو همان خدایی که آنها را برای نخستین بار آفرید و او به هر خلقتی، داناست.»؛ استدلال بر «امکان» معاد دارد یا «ضرورت» آن؟ و به کدام موضوع اشاره دارد؟

پاسخ: «امکان معاد» ؛ اشاره به «پیدایش نخستین انسان» دارد.

۲۹) استدلال های قرآن کریم برای اثبات وقوع قیامت را می‌توان به چند دسته اصلی تقسیم کرد؟

پاسخ: می توان آنها را به «دو» دسته اصلی تقسیم کرد:
دسته اول: استدلال هایی که «امکان» معاد را ثابت می کنند و آن را از حالت امری بعید و غیر ممکن خارج می سازند. و دسته دوم، دلایلی هستند که «ضرورت» معاد را به اثبات می‌رسانند و تحقق آن‌را لازم می‌دانند.

۳۰) آیۀ ۱۱۵ ،سوره مـؤمنـون « أَفَحسبتُم أَنَّما خَلَقْنَاکُم عبثًا وأَنَّکُم إِلَینَا لَا تُرْجعونَ » درباره چه موضوعی است؟ توضیح دهید.

پاسخ: ضرورت معاد بر اساس حکمت الهی »؛ اگر بناست با این همه استعدادها و سرمایه های مختلفی که خداوند در وجود ما قرار داده است، خاک شویم و معادی هم نباشد، این سؤال مطرح می شود که دلیل آفریدن این استعدادها و سرمایه ها در درون ما، چه بوده است؟ ما که از همان ابتدا خاک بودیم، پس دلیل این آمدن و رفتن چه بود؟ آیا بر این اساس آفرینش انسان و جهان بی هدف و عبث نخواهد بود؟

۳۱)  دفع خطر احتمالی، لازم است. چگونه قاعده ای است؟

پاسخ: عقلی

۳۲) پیامبران الهی، تنها امکان وجود جهان دیگر را اثبات می کردند.

پاسخ: این جمله غلط است.

۳۳) در قرآن کریم، بعد از یکتا پرستی، درباره هیچ موضوعی به اندازه معاد سخن گفته نشده است.

پاسخ: این جمله صحیح است.

۳۴) قرآن کریم تنها به خبر دادن از آخرت قناعت نکرده، بلکه بارها با دلیل و برهان آن را ثابت کرده است.

پاسخ: این جمله صحیح است.

۳۵) اگر به وجود آدمی توجه کنیم، می بینیم که خداوند انسان را به گونه ای آفریده که گرایش به بقا و جاودانگی ندارد.

پاسخ: این جمله غلط است.

۳۶) در این عالم همه به پاداش یا کیفر تمام اعمال خود می رسند.

پاسخ: این جمله غلط است.

۳۷) این جهان ظرفیت جزا و پاداش کامل انسان ها را ندارد.

پاسخ: این جمله صحیح است.

۳۸) پیامبران الهی، مرگ را گذرگاهی به سوی ………… در جهان آخرت می دانند.

پاسخ: حیات برتر

۳۹) دفع خطر احتمالی، لازم است. یک قاعده ………… است.

پاسخ: عقلی 

۴۰) پیامبران …………………… مردمان در طول تاریخ بوده اند.

پاسخ: عاقل ترین و راستگوترین

۴۱) قرآن یکی از انگیزه های انکار معاد را نشناختن ………… معرفی می کند.

پاسخ: قدرت خدا

۴۲) قرآن نه تنها معاد را امری ………… می داند، بلکه وقوع آن را نیز امری ………… می داند.

پاسخ: ممکن – ضروری

۴۳) اگر جهان دیگری نباشد، که ظالم را به مجازات واقعی اش برساند و حق مظلوم را بستاند بر ……………. ایراد وارد می شود.

پاسخ: نظام عادلانه خداوند

نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.

سوالات درس بعدی: سوالات متن درس ششم دینی دهم انسانی

نمونه سوالات متن درس ۵ پنجم کتاب دینی دهم انسانی متوسطه دوم با جواب را در این مقاله مشاهده کردید. امیدوارم از آن استفاده کرده باشید و از صفحات دیگر ماگرتا دیدن نمایید. برای بهتر پیدا کردن جواب ها در آخر کلمات جستجو شده داخل گوگل کلمه ماگرتا را قرار دهید. همچنین سوالات خود را در بخش دیدگاه بنویسید.