جواب فعالیت های درس اول جغرافیا دوازدهم انسانی ؛ در این مطلب به پاسخ و جواب فعالیت های صفحه ۳ ، ۵ ، ۶ ، ۹ ، ۱۶ ، ۱۸ و ۲۰ درس ۱ اول «شهرها و روستاها» کتاب جغرافیا ۳ پایه دوازدهم رشته انسانی پرداخته ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، همراه ما باشید.
بعدی: جواب فعالیت های درس دوم جغرافیا دوازدهم انسانی
جواب فعالیت صفحه ۳ درس ۱ جغرافیا دوازدهم انسانی
۱- الف) پرس‌وجو کنید که هسته اولیه روستا یا شهر شما کجاست و هم‌اکنون در کدام بخش و جهت جغرافیایی آن قرار گرفته است.
پاسخ پیشنهادی: کناره‌های رودخانه‌ای در لاهیجان می‌باشد و امروز در غرب این شهرستان واقع است. یا هسته اولیه شهر بیرجند، محله چهار درخت است که هم اکنون در مرکز شهر بیرجند قرار دارد. و یا هسته اولیه شهر قم محله لب چال است.
دانش‌آموزان می‌توانند درباره شیوه زندگی مردمان آن محل در گذشته پرس‌وجو کنند. همچنین درباره تاریخچه آن محل و نحوهٔ رشد و توسعهٔ آن اطلاعاتی کسب کنند.
ب) با هدایت معلم از این ناحیه بازدید و گزارشی همراه با عکس و فیلم از آن تهیه کنید.
پاسخ: دانش‌آموز باید عکس و فیلم از شهر یا روستای خود تهیه کند و به کلاس ارائه کند.
۲- الف) آیا معمولاً هسته اولیه شهرها و روستاها بافت تاریخی و قدیمی آنهاست؟ مثالی بیاورید.
پاسخ: در برخی از شهرها و روستاها بافت تاریخی شهر تهران را محدوده بلامنازع قدیمی و تاریخی شهر تهران، می‌توان برشمرد که در ابتدا هویت مکانی تهران در آن تجلی پیدا کرده است، وجود حصار ناصری در کنار ده‌ها اثر تاریخی در این محدوده بیانگر هستهٔ قدیمی تهران است.
ب) به نظر شما، چرا امروزه برنامه ریزان به حفاظت از هسته اولیه روستاها و شهرها، بازسازی آن و جلوگیری از تخریب و نابودی‌اش توجه می‌کنند؟ توضیح دهید.
پاسخ: زیرا نشان دهنده سبک زندگی، فرهنگ و آداب رسوم گذشتگان است. همچنین سبک معماری هسته اولیه شهرها و روستاها متناسب با شرایط اقلیمی هر منطقه است که می تواند الگوی مناسبی برای بهینه سازی مصرف انرژی در زمان کنونی باشد.
پاسخ فعالیت صفحه ۵ درس اول جغرافیا دوازدهم انسانی
١- با استفاده از نقشه‌های طبیعی و انسانی یک اطلس و جست‌وجو در اینترنت، موقعیت شهر قاهره را از نظر ارتباط با عوامل طبیعی و انسانی محیط پیرامون آن توضیح دهید.
پاسخ: قاهره در شمال مصر که به نام مصر سفلی شناخته می‌شود، در ۱۶۵ کیلومتری جنوب دریای مدیترانه و ۱۲۰ کیلومتری غرب خلیج و آبراههٔ سوئز قرار دارد. شهر قاهره در طول رود نیل کشیده شده است.
۲- با راهنمایی معلم، چند روستا یا شهر را روی نقشه بیابید و موقعیت آنها را توضیح دهید.
پاسخ: مثال ۱: شهر تهران در جنوب دامنه رشته کوه البرز در ۱۱۲ کیلومتری جنوب دریای خزر واقع شده است و از جنوب به دشت کویر و کوه‌های بی‌بی شهربان ختم می‌شود. پیشینه شکوفایی تهران به سال ۱۷۸۸ ام هنگامی که آقا محمدخان قاجار آن را به پایتختی برگزید برمی‌گردد.
مثال ۲: روستای کندوان: کندوان یکی از روستاهای آذربایجان شرقی و شهرستان اسکو است و قدمت ۷ هزار ساله دارد. این روستا در فاصله ۵۲ کیلومتری جنوب تبریز و در دامنه‌های غربی کوه اسکو واقع شده است. برخی باستان شناسان قدمت این روستا را به دورهٔ پیش از اسلام نسبت می‌دهند.
۳- فرض کنید گروهی می‌خواهند از بین پنج مکان، مکانی مناسب برای ایجاد یک سکونتگاه روستایی انتخاب کنند. ابتدا تصویر را مشاهده کنید و سپس با توجه به موارد جدول، به هر مکان امتیاز بدهید. در نهایت، با توجه به مجموع امتیازات مکان مناسب را معرفی کنید.
پاسخ: موقعیت مکانی ج نسبت به بقیه مناسب‌تر است.
| امکانات موجود / مکان | الف | ب | ج | د |
|---|---|---|---|---|
| دسترسی به آب | ۴ | ۳ | ۲ | ۱ |
| کشت غلات | ۳ | ۳ | ۳ | ۱ |
| مناسب برای چرای دام | ۱ | ۴ | ۴ | ۴ |
| دسترسی به چوب برای سوخت | ۱ | ۱ | ۱ | ۳ |
| موقعیت دفاعی | ۱ | ۱ | ۴ | ۲ |
| غیر سیلابی بودن | ۱ | ۳ | ۳ | ۴ |
| جمع امتیازات | ۱۱ | ۱۵ | ۱۷ | ۱۵ |
خوب (۴ امتیاز) متوسط (۳ امتیاز) ضعیف (۲ امتیاز) خیلی ضعیف (۱ امتیاز)
حل فعالیت صفحه ۶ درس ۱ جغرافیا دوازدهم انسانی
در این بخش با برخی تفاوت‌های شهر و روستا آشنا شدید. اکنون فکر کنید و دست کم پنج شباهت سکونتگاه‌های روستایی و شهری را بیان کنید.
پاسخ: وجود واحدهای مسکونی – معابر – میادین – فروشگاه – مساجد
جواب فعالیت صفحه ۹ درس اول جغرافیا دوازدهم انسانی
١- با توجه به نمودار هرمی صفحه ۷ سلسله مراتب سکونتگاه‌ها میان رتبه سکونتگاه‌ها و وسعت حوزه نفوذ آنها چه رابطه‌ای وجود دارد؟
پاسخ: سکونتگاه‌های کوچک یا کم جمعیت معمولا خدمات محدودتری را به ساکنان ارائه می دهند و در سکونتگاه‌های بزرگ اتر تعداد و تنوع خدمات بسیار زیاد است. هر چه رتبه سکونتگاه پایین تر باشد حوزه نفوذ آن کوچک‌تر است.
٢- شکل مقابل سه مغازه را در یک شهر کوچک نشان می‌دهد.
الف) شکل و وسعت حوزه نفوذ سه مغازه را با هم مقایسه کنید.
پاسخ: حوزه نفوذ مغازه ۲ از همه وسیع تر است و دامنه نفوذ آن در قسمتی که مغازه های ۱ و ۲ قرار دارند، محدود تر است و در قسمتی که مغازه دیگری وجود ندارد بیشتر وسعت یافته است. زیرا مانعی برای توسع این مغازه وجود ندارد.اما مغازه 3 که حوزه نفوذ آن در رتبه دوم است از سه جهت محدودیت دارد. از سمتی به مغازه ۲، از سمتی به مغازه ۱ و از سمتی به رودخانه محدود می شود، فقط در یک جهت امکان نفوذ برای آن وجود دارد. مغازه ۳ کمترین وسعت نفوذ را دارد زیرا از دو جهت محدود به مغازه ۲ و ۳ است و از طرفی به رودخانه محدود می شود و از طرف دیگر با سکونتگاه بعدی فاصله زیادی دارد.
ب) کدام مغازه وسیع‌ترین حوزه نفوذ را دارد؟
پاسخ: مغازه ۲
پ) چرا مغازه ۱ کم وسعت ترین حوزه نفوذ را دارد؟ توضیح دهید.
پاسخ: چون به مغازه شماره ۱ نزدیک است و مسافت کمتری را طی می‌کند. به دلیل وجود موانعی که وجود دارد، مانند وجود رودخانه
ت) چرا ساکنان غرب شهر بزرگ برای خرید به مغازه ٣ مراجعه نمی‌کنند؟
پاسخ: چون به مغازه ۲ نزدیک ترند،
ث) چرا حوزه نفوذ مغازه ۳ از سمت شرق گسترش نیافته است؟
پاسخ: چون در سمت شرق دو مغازه دیگر وجود دارد و مردم به آن دو مغازه نزدیک ترند.
ج) آیا در مکان‌یابی احداث یک مغازه یا سایر مراکز خدماتی باید به حوزه نفوذ آنها توجه کرد؟ چرا؟
پاسخ: بله – به دلیل وجود سکونتگاه‌های دیگر در نزدیکی مغازهٔ شمارهٔ ۱ و ممکن است حوزهٔ نفوذ سکونتگاه‌ها با هم تداخل پیدا کنند.
٣- به کمک معلم، روی نقشه استان محل زندگی‌تان، روستاها، شهرهای کوچک و بزرگ، مراکز دهستان، شهرستان‌ها و… را پیدا کنید. نام آنها را بنویسید و سلسله مراتب آنها را نمایش دهید.
پاسخ پیشنهادی:
استان تهران → در شهرستان شمیرانات → در رودبار (بخش)
رودبار در پایین‌ترین بخش هرم و استان تهران در بالاترین بخش و رأس هرم قرار دارد.
پاسخ فعالیت صفحه ۱۶ درس ۱ جغرافیا دوازدهم انسانی
۱- آیا در شهر محل زندگی شما حومه نشینی وجود دارد؟ حومه‌ها در کدام جهت شهر و از چه نوع‌اند؟ ساکنان آنها را بیشتر کدام گروه‌های اجتماعی تشکیل می‌دهند؟ در این باره تحقیق کنید و نتایج را به کلاس گزارش دهید.
پاسخ: بله – مثلاً در شهر تهران که به سمت غرب تهران تا وردآورد گسترش دارد و همچنین در شرق نیز حومه نشینی وجود دارد و در هرکدام از آنها نوع و شکل آنها فرق می‌کند. مثلاً در جنوب شرق و غرب بیشتر حومه‌ها از نوع فقیر نشین می‌باشند ولی در شرق و غرب حومه‌های نسبتاً بهتری وجود دارد. در غرب حومه‌ها بیشتر از نوع سکونت‌گاهی و صنعتی نیز می‌باشد.
۲- الف) با توجه به جدول صفحه ۱۳ کدام قاره‌ها به ترتیب بیشترین شهرها با جمعیت بیش از ده میلیون نفر را دارند؟
پاسخ: آسیا – آمریکای – آفریقا
ب) به نظر شما علت ظهور مگالاپلیس‌ها و شهرهایی با بیش از ۱۰ میلیون نفر جمعیت در مشرق و جنوب شرقی آسیا در چند دهه اخیر چیست؟
پاسخ: می‌توان هم عوامل انسانی و هم عوامل طبیعی را دخیل دانست. معمولاً مردم تمایل دارند در مکان‌های خوش آب و هوا، مرطوب و معتدل و قابل دسترسی به منابع آب و غیره زندگی کنند که در شرق و جنوب شرق آسیا این شرایط طبیعی وجود دارد، مهم‌ترین آنها قرار گرفتن در کنار اقیانوس آرام می‌باشد. از طرفی عوامل انسانی که مهم‌ترین آنها عامل اقتصادی می‌باشد. در به وجود آمدن مگالاپلیس‌ها نقش دارد. مانند مگالاپلیس توکیو – یوکوهاما در ژاپن.
۳- آیا افزایش شهرهای میلیونی، فشار بر منابع و محیط زیست را بیشتر می‌کند؟ چرا؟ دلیل بیاورید.
پاسخ: بله – به علت جمعیت فراوانی که در این شهرها وجود دارند و نیازهای این جمعیت باید تامین شود. نیازهایی چون تامین آب آشامیدنی سالم، فضای سبز، سیستم حمل و نقل، تامین مسکن و …. که هر کدام می تواند مشکلات زیست محیطی فراوانی از جمله هوا، آلودگی صوتی، کمبود منابع آب و برق، تغییر کاربری زمین و فرسایش خاک، ترافیک، فاضلاب های خانگی و صنعتی و … .
حل فعالیت صفحه ۱۸ درس اول جغرافیا دوازدهم انسانی
۱- آیا مدل روابط شهر و روستا در بالا را می‌توان با نظریه مرکز – پیرامون، که در سال گذشته خوانده‌اید، انطباق داد؟ استدلال کنید.
پاسخ: بله – چون در اینجا نیز روستاها مثل کشورهای پیرامون فقط مواد اولیه و نیروی کار را به شهرها ارائه می کنند و در مقابل کالاهای ساخته شده در کارخانه های شهری و افراد آموزش دیده شهری برای ارائه خدمات به روستاها می آیند. می توان گفت به لحاظ شکل ظاهری همان رابطه برقرار است.
۲- درباره یک روستا در جهان یا ایران که عملکردی غیر از کشاورزی و دامپروری دارد، تحقیق کنید و گزارش خود را به کلاس ارائه دهید.
پاسخ: روستاهایی که خدمات غیر کشاورزی دارند. مثلا روستاهای معدنی، گردشگری می توان تحقیق و ارائه داد.
پاسخ دیگر: با توجه به فعالیت غالب روستاییان در زمینه‌های متفاوت چون صنایع دستی، صیادی، گردشگری، پرورش کندو عسل، معدن و نظایر آن دانش‌آموزان می‌توانند یک روستا را معرفی نموده و در مورد آن پژوهش انجام داده و به کلاس ارائه دهند.
پاسخ کامل: یکی از روستاهای جالب در ایران که عملکردی غیر از کشاورزی و دامپروری دارد، روستای دولاب در استان همدان است. این روستا به دلیل وجود صنایع دستی و تولیدات محلی شناخته شده است.
ویژگی‌های روستای دولاب:
- صنایع دستی: در این روستا، ساکنان به تولید صنایع دستی مانند سفالگری و بافت فرش مشغول هستند. این فعالیت‌ها نه تنها به حفظ فرهنگ محلی کمک می‌کند بلکه منبع درآمدی برای خانواده‌ها نیز فراهم می‌آورد.
- توریسم: دولاب به دلیل زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی، به مقصدی برای گردشگران تبدیل شده است. وجود آثار تاریخی و طبیعت بکر، این روستا را به محلی جذاب برای بازدیدکنندگان تبدیل کرده است.
- آموزش و مهارت‌آموزی: در این روستا، کارگاه‌های آموزشی برای یادگیری مهارت‌های صنایع دستی برگزار می‌شود که جوانان را تشویق به ماندن در روستا و فعالیت‌های غیرکشاورزی می‌کند.
تأثیرات اقتصادی:
این نوع فعالیت‌ها باعث ایجاد اشتغال و کاهش مهاجرت جوانان به شهرها شده است. همچنین، با توجه به بازارهای محلی و بین‌المللی برای محصولات دستی، درآمد ساکنان افزایش یافته و پایداری اقتصادی روستا تقویت شده است.
به طور کلی، روستای دولاب نمونه‌ای از موفقیت در تنوع‌بخشی به اقتصاد روستایی است که می‌تواند الگویی برای سایر مناطق باشد.
جواب فعالیت صفحه ۲۰ درس ۱ جغرافیا دوازدهم انسانی
۱- عوامل مهاجرت‌های روستا – شهری را در چند گروه دسته بندی کنید.
پاسخ: عوامل طبیعی: مانند خشکسالی، سیل، زلزله و آتشفشان و …؛
عوامل انسانی: مانند حمل‌و نقل، درآمد، خدمات آموزشی، بهداشتی و …؛
عوامل سیاسی: مانند جنگ، تصمیمات سیاسی دولت‌ها و …
۲- به نظر شما، تبدیل شدن روستاها به شهر چه پیامد‌هایی دارد؟
پاسخ: پیامدها در روستاها: کمبود نیروی کار، کاهش محصولات کشاورزی، وابستگی به واردات و تغییر در ساختمان سنی و جنسی جمعیت.
پاسخ پیشنهادی: جمعیت روستاها وقتی به ۱۰۰۰۰ نفر برسد به عنوان شهر شناخته می شود و با ایجاد شهرداری در آنجا کلیه خدمات روستایی قطع می گردد. در حالی که خیلی از امکانات شهری هنوز به این روستاها ورود نکرده اند به عنوان مثال شهرهایی مثل زهان سه قلعه محمد شهر که سال ها است به عنوان شهر شناخته می شوند هنوز هیچ یک از ظرفیت های شهری در آن دیده نمی شود مردم این شهرها باید عوارض شهری پرداخت کنند، در حالی که از خدمات تاکسی و اتوبوسرانی بی بهره اند. اشتغال شهری تقریبا صفر است و از مردم بومی در اداره این شهرها استفاده نمی شود مردم همچنان به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند و در سطح درآمدی پایین به سر می برند اما باید هزینه های شهری پرداخت نمایند در واقع شهر بودن امتیازی برای این روستاها محسوب نمی شود که هیچ بلکه از امتیازات روستایی خود نیز بی بهره اند.
۳- نام کلان شهرهای ایران را که بیش از ۱ میلیون نفر جمعیت دارند، جست‌وجو کنید و بنویسید.
پاسخ: تهران – مشهد – تبریز – اصفهان – شیراز – کرج – قم – اهواز
۴- شهر محل زندگی شما چند نفر جمعیت دارد و در کدام طبقه سلسله مراتب شهری قرار می‌گیرد؟
پاسخ: به عنوان مثال شهر تهران حدود ۸ میلیون نفر جمعیت دارد و در رأس هرم سلسله مراتب شهری قرار دارد. هم جمعیت بیشتر و هم خدماتی که ارائه می‌کند زیاد است.
پاسخ دیگر: شهر مشهد، دومین شهر پرجمعیت ایران، با جمعیتی حدود ۳ میلیون نفر است. مشهد به عنوان یک کلانشهر در طبقه‌بندی شهری قرار می‌گیرد. این شهر به دلیل وجود حرم مطهر امام رضا (ع)، یکی از مهم‌ترین مقاصد زیارتی در ایران و جهان اسلام است.
همچنین بخوانید: جواب فعالیت های درس سوم جغرافیا دوازدهم انسانی
توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب جغرافیا دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.
✅ در انتها امیدواریم که مقاله پاسخ فعالیت های درس ۱ اول کتاب جغرافیا پایه دوازدهم انسانی متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 🌹
