تفاوت بین مهندس نرم افزار و توسعه دهنده ها ، برنامه نویس و کدنویس

شاید قبلا در مورد کد نویس ، برنامه نویس ، توسعه دهنده و مهندس نرم افزار چیزهایی شنیده باشید اما نمی دانید تفاوت بین آنها دقیقا چیست؟
 بین مهندس نرم افزار (Software Engineer) و توسعه‌دهنده (Developer) ، برنامه‌نویس (Programmer) و کد نویس (Coder) تفاوت هایی است که شاید فکر کنید که هر ۴ تای آنها یکسان هستند اما هر کدام کار و وظایف مختلفی دارند. در این نوشته به بررسی تفاوت بین آن ها می پردازیم و هر کدام را به طور جداگانه مورد بررسی قرار می دهیم.

قبلا درباره Front End و Back End چیست و برنامه نویس Full Stack کیست؟ صحبت کردیم که پیشنهاد می‌کنیم حتما بخوانید.

کد نویس به کسی گفته می‌شود که می‌تواند بدون داشتن مهارت خاص یا حتی رشته مرتبط کد نویسی کند و نیاز به دانش تخصصی و واقعی علوم کامپیوتری ندارد. معمولا کسانی که دارای تخصص دیگری هستند اما آشنا به منطق برنامه نویسی نیستند کُدر می‌گویند.

کدنویس مسئول نوشتن کد برنامه‌ است. در اکثر موارد کدنویس‌ها نمی‌توانند تمامی مراحل مورد نیاز برای تولید یک نرم‌افزار مانند طراحی یا تست را به تنهایی انجام دهند. آنها بیشتر در مرحله‌ی نوشتن کد اصلی نرم‌افزار شرکت می‌کنند. گاهی از اینکه آنها را کدنویس خطاب کنید می‌رنجند.

برای مثال تغییر دادن و یا ویرایش کد‌های از قبل نوشته شده و حتی ایجاد نمونه ای از کدهایی موجود به صورت (کپی) که می‌تواند نتیجه ای به صورت کار بر روی یک سیستم نرم افزاری بر روی وب مانند WordPress یا غیره شود که با کمی تغییرات بر اساس نیاز پروژه خود را به صورت نه چندان حرفه ای ایجاد و توسعه نمایند. اصطلاح درست این نوع اشخاص کُدر می‌باشد.

برنامه‌نویس به کسی گفته می‌شود که توانایی و تخصص مرتبط با برنامه‌نویسی و علوم کامپیوتری را دارد. به عنوان مثال یک مهندس نرم‌افزار از شاخه مهندسی کامپیوتر که با منطق برنامه نویسی آشنا است برنامه نویس محسوب می‌شود. برنامه‌نویس می‌تواند برنامه ای را تحت یکی از زبان‌های برنامه نویسی که خود آن را ترجیح می‌دهد برنامه نویسی کند. مثلا کلاسی را طراحی و پیاده سازی کرده و توابع مورد نیاز خود را در آن ایجاد و توسعه دهد.

برنامه نویس می‌داند در کجا باید از چه نوع دستورات و توابعی استفاده کند تا کد نهایی او نتیجه ای ایجاد کند که از آن انتظار می‌رود. یک برنامه نویس توانایی این را دارد که کُد های نوشته شده توسط دیگر برنامه نویسان را بخواند٬ درک کند و حتی آن‌ها را ویرایش کند.

برنامه نویس شخصیت پیچیده‌تری است. او می‌تواند نرم‌افزار را با هر یک از زبان‌های کامپیوتری اصلی مثل جاوا، پایتون و … تولید کند. برنامه‌نویس‌ها در سطحی بالاتر از کدنویس‌ها قرار دارند. آنها ممکن است تنها در یک حوزه تخصص داشته باشند و یا دستورالعمل‌هایی بنویسند که برای گستره‌ی وسیعی از سیستم‌ها بکار آید.

برنامه‌نویس‌ها الگوریتم‌ها را به خوبی درک می‌کنند. آنها را می‌توان شبیه به توسعه‌دهندگان دانست با این تفاوت که برنامه‌نویس‌ها بیشتر درگیر پیاده‌سازی هستند تا طراحی و جزئیات بیشتری را باید مورد توجه قرار دهند.

توجه داشته باشید که یک برنامه نویس توانایی کنترل و هندل کردن بخش دیگری از پروژه را ندارد. برای مثال اگر قرار است پروژه ای را طراحی و توسعه نمایید برنامه نویس بخش بَک-اِند توانایی مدیریت بخش فرانت-اند را ندارد و برعکس. بنابراین برنامه نویسان تنها کُدهایی را می‌نویسند که قرار است در بخش مورد نیاز عملیاتی را انجام دهند و کاری به این ندارند که طراحی رابط کاربری تحت چه نوع فناوری و زبانی در حل توسعه است

و یا ارتباط با پایگاه داده چگونه صورت می‌گیرد چرا که برنامه نویسان مرتبط با آن بخش‌ها با استفاده از مهارت های تخصصی خود در آن بخش آن را هندل خواهند کرد. برنامه‌نویسان معمولا تیم‌های توسعه یک محصول را ایجاد می‌کنند و همگی آن‌ها وابسته یکدیگر هستند بنابراین اگر برنامه نویس واحد بک اند شما نتواند به موقع کد های مورد نیاز بخش فرانت اند شما را آماده و تحویل دهد پروژه شما در زمان تعیین شده به نتیجه مطلوبی نخواهد رسید.

در رابطه با توسعه‌دهنده باید به این توجه داشته باشید که توسعه‌دهنده به تنهایی عنوان نمی‌شود. بنابراین توسعه دهنده به صورت‌های مختلفی وجود دارند (توسعه‌دهنده وب، توسعه‌دهنده نرم‌افزار، توسعه‌دهنده موبایل که در رابطه با نوع پلتفرم باز متفاوت هستند، توسعه دهنده رابط کاربری، توسعه دهنده تجربه کاربری و در نهایت توسعه دهنده فول-استک).
اگر به طراحی علاقه دارید حتما این مقاله را بخوانید : UI و UX چیست،چه تفاوت هایی دارند؟

توسعه‌دهنده کسی است که علاوه بر برنامه‌نویس بودن مهارت و دانش کافی در لایه‌های مختلف پروژه در اختیار داشته باشد که متناسب با نوع تخصص نیز متفاوت است. توسعه دهنده کسی است که می‌تواند بر اساس نوع پروژه وظایف خاصی را در اختیار بگیرد به عنوان مثال اگر به صورت تیمی بر روی یک پروژه کار می‌کنید که شامل برنامه نویس هایی است که هر کدام بخشی از پروژه را برنامه‌نویسی می‌کنند کافی است یک توسعه دهنده داشته باشید تا تمامی کُد های شما را آنالیز٬ اشکال زدائی و بررسی کند و در نهایت آن‌ها را با یکدیگر ارتباط داده و تبدیل به یک پروژه قابل استفاده نماید. چرا که توسعه دهنده دانش مورد نیاز در لایه‌های مختلف را دارد و میداند بخش های مختلف یک محصول نرم‌افزاری یا … چگونه است و چطور باید برنامه نویسی شوند.

توسعه‌دهنده می‌تواند برنامه را بصورت کامل و با توجه به طرح آن، ایجاد کند. نقش او برای توسعه‌ی هر برنامه‌ی کاربردی کلیدی است. توسعه‌دهنده حداقل در یک زبان برنامه‌نویسی متخصص است. در یک تیم توسعه، برخلاف برنامه‌نویس این توسعه‌دهنده است که توان مدیریت تیم را دارد.

توسعه دهنده شخصی است که نباید فقط به یک زبان‌ برنامه نویسی اکتفا کند چرا که برای توسعه محصول حتما باید از چند زبان برنامه نویسی مورد نیاز در پروژه اطلاعات کاملی داشته و بتواند هر جا که نیاز بود کُد‌های مورد نیاز را توسعه و به نتیجه نهایی تبدیل کند. توجه داشته باشید که یک تیم شامل چندین توسعه دهنده به عنوان یک تیم کاملا حرفه ای و زبان زد محسوب می‌شوند

برای مثال شرکت‌های بسیار بزرگ نه تنها برنامه نویسان حرفه ای در تیم خود استخدام می‌کنند بلکه توسعه دهندگانی را از نوع (Full-Stack) در اختیار دارند که مدیریت ارشد پروژه را به عهده گرفته و پروژه را با دانشی که دارد به خوبی مدیریت می‌کند و زمانی که جایی پروژه به نکته ای برسد که برنامه نویسان توانایی حل آن را ندارند توسعه دهنده فول-استک می‌تواند با مهارت‌ها و تجربیات خود آن را حل کند. در رابطه با برنامه‌نویسان فول استک و دیگر موارد نیز توضیح داده خواهد شد.

مهندسین نرم افزار(Software Engineer) که به آنها Software Developer هم اطلاق می‌شود, بیشتر با مشتریان پروژه در ارتباط هستند. آنها نیاز های مشتریان را مورد بررسی قرار می‌دهند و  راه حل های نرم افزاری را برای پیاده سازی آن پیدا می‌کنند. تعیین بودجه پروژه, نیازمندی های سیستم, طراحی سیستم و … از جمله وظایف مهم یک مهندس نرم افزار است. تخصص مهندسین نرم افزار به دسته های متنوعی قابل تفکیک است. برای مثال, وقتی یک مهندس نرم افزار, وظیقه طراحی سیستم را برعهده می‌گیرد در حقیقت یک Software Developer است.

مهندس نرم‌افزار، اصول و تکنیک‌های مهندسی نرم‌افزار و علوم کامپیوتر را برای هر آنچه مرتبط با تولید یک محصول نرم‌افزاری جدید است، بکار می‌گیرد؛ از تحلیل نیازهای کاربر گرفته تا طراحی، نگهداری، تست و حتی ارزیابی نهایی نرم‌افزار. مهندسین نرم‌افزار قادر به تولید نرم‌افزار برای هر نوع سیستم مانند سیستم‌های عامل، شبکه، کامپایلرها و… هستند. آنها مدرک دانشگاهی دارند و می‌توانند اثبات تئوریک انجام دهند.

این افراد بر روی طراحی پایگاه های داده, پردازش ها و برنامه های مورد نیاز تمرکز می‌کنند. اگر چه مهندسین نرم افزار درگیر فرآیند کدنویسی نمی‌شوند, اما باید تجربه کافی و تسلط لازم را در حوزه کدنویسی و ابزار مرتبط با آن داشته باشند.

• تجربه : بسیار بالا
• مهارت برنامه‌نویسی: به صورت پیشفرض بالا (متناسب با نوع تجربه) متغیر است در بعضی افراد پایین٬ متوسط٬ بالا و بسیار بالا می‌باشد
• توانایی توسعه در لایه‌های مختلف: بله
• آشنایی با لایه‌های مختلف مهندسی کامپیوتر(شبکه٬ سیستم‌عامل٬ سخت‌افزار و …): بالا
• قابلیت آنالیز و حل مسائل در صورت بروز مشکل نا مشخص در پروژه: بسیار بالا

• تجربه : بالا
• مهارت برنامه‌نویسی : بسیار بالا
• توانایی توسعه در لایه‌های مختلف : خیر
• آشنایی با لایه‌های مختلف مهندسی کامپیوتر (شبکه٬ سیستم‌عامل٬ سخت‌افزار و …): خوب
• قابلیت آنالیز و حل مسائل در صورت بروز مشکل نا مشخص در پروژه: متوسط

• تجربه : خوب
• مهارت برنامه‌نویسی : بالا
• توانایی توسعه در لایه‌های مختلف : خیر
• آشنایی با لایه‌های مختلف مهندسی کامپیوتر(شبکه٬ سیستم‌عامل٬ سخت‌افزار و …): پایین
• قابلیت آنالیز و حل مسائل در صورت بروز مشکل نا مشخص در پروژه: پایین

• تجربه : بسیار پایین
• مهارت برنامه‌نویسی : ندارد 
• توانایی توسعه در لایه‌های مختلف : خیر 
• آشنایی با لایه‌های مختلف مهندسی کامپیوتر(شبکه٬ سیستم‌عامل٬ سخت‌افزار و …): ندارد
• قابلیت آنالیز و حل مسائل در صورت بروز مشکل نا مشخص در پروژه: ندارد

با توجه به تعاریف مرتبط با عناوین باید سعی کنیم که از اصطلاحات صحیح و عناوین مرتبط با خود استفاده کنیم چرا که در صورتی که شما یک برنامه‌نویس هستید نباید بگویید من یک توسعه دهنده وب هستم! این کار باعث ایجاد انتظار از شما خواهد شد که به احتمال بسیار زیاد توانایی انجام آن را نخواهید داشت. حتی برعکس آن ممکن است شما یک توسعه دهنده باشید اما بگویید یک کُدر حرفه ای هستم! در این صورت درجه تخصصی خود را به شدت تنزل داده اید.

روش دیگر برای درک تفاوت بین کدنویس، برنامه‌نویس، توسعه‌دهنده و مهندس نرم‌افزار، بررسی سلسله مراتب آنها است. طوری که کدنویس در پایین‌ترین سطح و مهندس نرم‌افزار در بالاترین سطح قرار دارد. شاید این عناوین شغلی برای شما یکسان به نظر بیایند چون فکر می‌کنید توسعه‌دهنده می‌تواند هر آنچه مهندس نرم‌افزار می‌تواند را انجام دهد اما در واقعیت، تفاوت‌هایی بین این عناوین وجود دارد که بهتر است بدانید.