جواب درس ۱۶ تاریخ یازدهم انسانی ☑️ رنسانس و عصر جدید

جواب درس ۱۶ شانزدهم تاریخ یازدهم انسانی ؛ گام به گام درس شانزدهم تاریخ (۲) از بعثت پیامبر اسلام تا پایان صفویه پایه یازدهم رشته انسانی که شامل جواب فعالیت ها و پرسش های نمونه درس 16 شانزدهم رنسانس و عصر جدید از فصل چهارم اروپا در قرون وسطا و عصر جدید در صفحه های ۱۷۵ ، ۱۷۷ ، ۱۷۹ ، ۱۸۳ و ۱۸۶ است را در ادامه در بخش آموزش و پرورش ماگرتا آماده کرده ایم.

پاسخ درس قبل: جواب درس ۱۵ تاریخ یازدهم انسانی

جواب بحث و گفت و گو صفحه ۱۷۳ درس ۱۶ تاریخ یازدهم انسانی

با توجه به مطالبی که در درس ۱۵ خواندید، دربارۀ نشانه‌ها و آثاری که دلالت بر آمادگی جوامع و حکومت‌های اروپایی برای ایجاد تغییر و تحول در اواخر قرون وسطا داشت، بحث و گفت‌وگو کنید.

پاسخ: در اواخر قرون وسطا، اروپا در آستانه‌ی تحولات بزرگی بود که آن را به عصر جدید برد. این تغییرات ریشه در عوامل مختلفی داشت، از جمله:

• رشد شهرها و تجارت: رونق شهرها و گسترش تجارت، طبقه متوسطی از بازرگانان را بوجود آورد که به چالش کشیدن نظام فئودالی کمک کرد.
• تغییرات فرهنگی: رنسانس با تاکید بر انسان‌گرایی و عقل‌گرایی، تفکر قرون وسطایی را به چالش کشید. اختراع چاپ نیز در گسترش دانش و ایده‌های جدید نقش مهمی داشت.
• تحولات سیاسی: تضعیف قدرت اربابان فئودال و ظهور دولت‌های ملی، ساختار سیاسی اروپا را تغییر داد.
• عوامل دیگر: جنگ‌های صلیبی، بحران کلیسا و تغییرات در ساختار خانواده نیز در این تحولات موثر بودند.

به طور خلاصه، این عوامل نشان می‌دهند که جوامع و حکومت‌های اروپایی برای پذیرش تغییرات جدید آماده می‌شدند و به سمت عصر جدید حرکت می‌کردند.

جواب فعالیت ۱ صفحه ۱۷۵ درس ۱۶ تاریخ یازدهم انسانی

بررسی شواهد و مدارک
متن های زیر را بخوانید به پرسش های مربوط به آن پاسخ دهید.
متن ۱: «اروپا از طریق جهان اسلام موفق به احیای آثار ارسطو و سایر نویسندگان یونانی شد. ترجمه ی آثار یونانی به زبان عربی را باید یکی از وجوه درخشان تمدن اسلامی نامید. در سده ی دوازدهم همین آثار از زبان عربی به لاتین ترجمه شد و در دست رس غرب قرار گرفت. آثار علمی مسلمانان در سده های نهم و دهم میلادی موجب شد تا جهان اسلام از دنیای غرب بسیار پیش افتد و در سده های دوازدهم و سیزدهم میلادی آثار علمی مسلمانان در زمینه ی فیزیک و ریاضیات و طب از زبان عربی به لاتین ترجمه شد و در اختیار علمای غربی قرار گرفت» (فوگِل، تمدن مغرب زمین، ج ۱ ص ۴۵۹).
متن ۲: «مدت ها پیش از آن که نام ارسطو و افلاطون به گوش مسیحیان غربی برسد، مسلمانان در خاورمیانه ارزش یافته های علمی یونان کلاسیک را تشخیص دادند و در حفظ و گسترش آن کوشیدند. علمای اسلام عظمت فکری ارسطو را به اتباع مسیحی خود در اسپانیا منتقل کردند و به نوبه ی خود آن را در سده های دوازدهم و سیزدهم به سایر مسیحیان ساکن اروپا انتقال دادند.
ابن سینا، ایرانی مسلمان، از برجسته ترین نمونه ی فیلسوفان اسلامی و از عالمان دانش مندی است که برای حفظ دانش کلاسیک، در عصری مجدانه اهتمام کرد که مسیحیان غربی از درک و فهم آن عاجز بودند. غرب به واسطه ی ابن سینا توانست تفکر یونانیان را در زمینه دنیای مادی و غیر مادی کشف کند و آن ها را با تعلیمات علمای قرون وسطای مسیحی پیوند دهد. در سده ی دوازدهم بخشی از کتاب شفا و قدری بعد هم تمام کتاب قانون در طب به زبان لاتین ترجمه شد. کتاب قانون چند صد سال در غرب مرجع و متون درسی طب بود» (آدلر، تمدن های عالم، ج ۱، ص ۲۳۵).

۱- یکی از مهم ترین اقدامات دانش مندان دوره ی رنسانس احیای آثار یونان باستان به عنوان سرچشمه خرد و اندیشه بود. با توجه به متن های ۱ و ۲، توضیح دهید که اروپاییان چگونه به این هدف دست یافتند؟

پاسخ: با استفاده آثاری که مسلمانان ترجمه کرده بودند و ثانیا در ارتباطی که با مسیحیان داشتند و آگاهی از مطالب ارزشمند کتب ارسطو، افلاطون و سایر علمانی یونانی،‌ اهمیت آن را به مسیحیان منتقل کرد.

۲- با توجه به متن دوم تأثیر آثار و اندیشه های ابن سینا را در فرهنگ و تمدن غرب چگونه ارزیابی می کنید؟

پاسخ: ابن سینا یکی از بزرگترین دانشمندان و فیلسوفان ایران و جهان اسلام می باشد که آثار فراوانی در زمینه های گوناگون علمی، فلسفی، پزشکی و … دارد. بسیاری از این آثار تا مدت های مدیدی در دانشگاه های اروپایی به عنوان مرجع علمی مورد استفاده قرار می گرفت و آثار این دانشمند بزرگ تاثیر بسیار زیادی بر افکار دانشمندان اروپایی گذاشت.

جواب فکر کنیم و پاسخ دهیم صفحه ۱۷۷ درس شانزدهم تاریخ یازدهم انسانی

به نظر شما چرا هنرمندان عصر رنسانس انسان را در کانون توجه خود قرار دادند؟

پاسخ کوتاه: به دلیل گسترش افکار و آرای اومانیستی در این دوره

پاسخ بلند: هدف آن‌ها در ابتدا مقابله با سیطره‌ی بلامنازع اندیشه‌ی سنّتی قرون وسطای اروپا و کلیسای کاتولیک و اصول الهیات و فلسفه‌ی وابسته به آن‌ها بود. هنرمندان عصر رنسانس می‌خواستند با بررسی، احیاء و مراقبت و نگهداری از هنر و فرهنگ دوره‌ی باستان، شخصیّت بشری را پرورش بدهند و احساسی لذّت‌بخش و این جهانی را برای انسان به ارمغان بیاورند. به همین منظور اومانیسم‌ها در میان بسیاری از اصول خود، این ایده را تبلیغ می‌کردند که انسان مرکز جهان خودش است و مردم باید دستاوردهای انسانی را در آموزش، هنرهای کلاسیک، ادبیات و علوم مورد استقبال قرار دهند. از مهم‌ترین ریشه‌های ظهور هنر رنسانس، تغییرات در نگرش انسان به طبیعت، یادگیری انسان و افزایش سطح سواد عمومی بود. هنر رنسانس با مفهوم جدید “اومانیسم” هدایت می‌شد. فلسفه‌‌ای که پایه و اساس بسیاری از دستاوردها (به عنوان مثال دموکراسی) یونان باستان بوده‌است. اومانیسم تعصبات مذهبی و غیرمذهبی را فرومایه می‌دانست و در عوض بیشترین اهمیت را به عزت و ارزش فرد می‌داد.

پاسخ فعالیت ۲ صفحه ۱۷۹ درس ۱۶ تاریخ یازدهم انسانی

بررسی شواهد و مدارک
متن های زیر را بخوانید و با هم فکری به پرسش های مربوط به آن ها پاسخ دهید.
متن ۱: یکی از پیش گامان تعلیم و تربیت در عصر رنسانس به نام ویتورینو دافلتره (Vittorino da Faltre) می گفت: «همه وظیفه ندارند در فلسفه و طب و یا حقوق افضل شوند و طبیعت به همه یک سان نظر نکرده؛ اما برای همه مقدر شده تا در جامعه زندگی کنند و از فضلیت پیروی نمایند» (فوگِل، تمدن مغرب زمین، ج ۱، ص ۵۴۸ – ۵۴۹).
متن ۲: مواد و موضوع های درسی که در دوره ی رنسانس به دانش آموزان آموزش داده می شد به «هنرهای ذوقی» موسوم بود که شامل تاریخ، فلسفه اخلاق، بلاغت و فصاحت، ادبیات، شعر، ریاضی، نجوم و موسیقی می شد. آموزش زبان یونانی و لاتین، تربیت بدنی و تعلیم دیانت مسیح هم از برنامه های مدارس بود. ویتورینو درباره ی موضوع های درسی گفته است: «در زمره ی» این مطالعات من مکان اول را به تاریخ می دهم، چون هم جذاب است و هم مفید؛ و این کیفیات هم مورد نظر دانش مندان است و هم خواسته ی سیاست مداران؛ فلسفه ی اخلاق بعد از تاریخ اهمیت دارد که در واقع به معنای خاص هنر ذوقی است و مقصود از آن راهنمایی انسان به سرّ آزادی است. پس تاریخ به ما مثال های روشن از مفاهیمی می دهد که فلسفه تلقین می کند. فلسفه می گوید انسان چه کار کند؛ تاریخ می گوید انسان در گذشته چه گفته و چه کرده و از آن ها برای امروز چه عبرت های عملی به دست می آوریم» (همان، ص ۵۴۸).

۱- از متن اول چه برداشتی می توان درباره اهداف تعلیم و تربیت در عصر رنسانس کرد؟

پاسخ: بر اساس این نظریه هدف آموزش و پرورش و تربیت دانشمندان برجسته بود ،‌بلکه می خواستند شهروندانی را تربیت کنند که نقش سودمندی در جامعه ایفا کنند و در حیات شهری فعال باشند.

۲- متن دوم بیان گر چه تحولی در نظام تعلیم و تربیت عصر رنسانس نسبت به قرون وسطا است؟

پاسخ: در این دوره برای تعالی و رشد جسمی و روحی انسان ارزش بسیاری قائل بودند و انسان گرایان بر اصل آموزش انسان به منظور رشد استعداد و شکوفایی آن اسرار می ورزیدند.

۳- درس تاریخ در برنامه تعلیم و تربیت دوره رنسانس چه جایگاه و اهمیتی داشته است؟

پاسخ: از جایگاه و اهمیت بالایی برخوردار بود. زیرا این درس را هم جذاب و آموزنده می دانست.

پاسخ بحث و گفت‌وگو صفحه ۱۷۹ درس ۱۶ تاریخ یازدهم انسانی

با راهنمایی دبیر دربارۀ تأثیر اندیشه انسان‌گرایی بر گرایش اروپاییان به علوم تجربی و روش‌های علمی مبتنی بر مشاهده و تجربه، گفت‌وگو کنید.

پاسخ: انسان‌گرایی، با تأکید بر اهمیت انسان و توانایی‌های او، تحولی عظیم در نگاه به جهان ایجاد کرد. این اندیشه، با زیر سؤال بردن آموزه‌های کلیسا و تأکید بر تجربه شخصی، زمینه‌ساز پیدایش روش علمی شد.

عوامل کلیدی این تحول عبارتند از:

• تردید در آموزه‌های کلیسا: انسان‌گرایان با مطالعه‌ی آثار کلاسیک، به اهمیت مشاهده و تجربه پی بردند.
• اهمیت فرد و تجربه شخصی: آن‌ها معتقد بودند که حقیقت را می‌توان از طریق مشاهده و آزمایش به دست آورد.
• بازگشت به منابع کلاسیک: مطالعه‌ی آثار فلاسفه یونان باستان، الهام‌بخش دانشمندان برای استفاده از روش‌های علمی شد.

پیامدهای این تحول عبارتند از:

• تولد روش علمی: این روش بر مشاهده، آزمایش و نتیجه‌گیری استوار است.
• پیشرفت در علوم طبیعی: دانشمندانی مانند گالیله و کوپرنیک با استفاده از این روش، نظریه‌های جدیدی ارائه دادند.
• توسعه فناوری: اختراع ابزارهایی مانند تلسکوپ و میکروسکوپ، امکان مطالعه‌ی دقیق‌تر پدیده‌های طبیعی را فراهم کرد.

در مجموع، انسان‌گرایی با ترویج تفکر انتقادی و تجربه‌گرایی، به پیشرفت علوم تجربی و فناوری در اروپا کمک شایانی کرد.

پاسخ فعالیت ۳ صفحه ۱۸۳ درس شانزدهم تاریخ یازدهم انسانی

بررسی شواهد و مدارک
متن زیر را بخوانید و با هم فکری به پرسش های مربوط به آن پاسخ دهید.
بارتولومه دِلاس کاساس (۱۴۴۷ – ۱۵۶۷ م) کشیش، در جوانی از فاتحان و برده داران اسپانیایی بود. او چندی بعد از رفتار خود پشیمان و به افشای رفتار ظالمانه ی هم وطنانش پرداخت. «مسیحیان با اسب ها، شمشیرها و نیزه ها رفتار عجیب و بیرحمی های هول ناکی با مردم داشتند. پیروان مسیحیان در داخل سرزمین رخنه نمودند و از جان هیچ کودک و پیری نگذشتند، به زنان حامله هم رحم نکردند، گویی می خواستند گله ای بره را در آغل های خود قصابی کنند، هر جا سرخ پوستی می یافتند او را می دریدند» (فیلیپ جی.آدلر، ص ۳۹۴).

۱- شما منشأ و علت این رفتارهای غیر انسانی را چگونه ارزیابی می کنید؟

پاسخ: این رفتار ناشی از خوی نخوت (تکبر، خودبینی) و برتری جویی آنان بود.

۲- آیا این رفتارها با تعالیم حضرت مسیح (ع) مطابقت داشت؟

پاسخ: خیر، در هیچ یک از ادیان الهی رفتار خشونت آمیز توصیه نشده است و مسیحیت هم مهربانی را توصیه می کند.

جواب فکر کنیم و پاسخ دهیم صفحه ۱۸۳ درس ۱۶ تاریخ یازدهم انسانی

به نظر شما چرا تأثیرات فرهنگی و اجتماعی استعمار اروپایی در قاره ی آمریکا گسترده تر از آسیا بود؟

پاسخ: ۱) از آنجایی که مردم آسیا دارای پیشینه و سابقه‌ی تاریخی، تمدن و فرهنگ گسترده ای بودند، چندان تحت تاثیر فرنگ جدید قرار نگرفتند و حتی مسلمانان توانستند خودشان در قرون وسطا بر اروپا تاثیر بگذارند. اما در قاره‌ی آمریکا وضع به شکل دیگری بود. تمدنی که در این قاره وجود داشت، ابتدایی و آسیب پذیر بود و دین و آیین قدرتمندی نیز وجود نداشت. تا این مردم حول آن یکپارچه و متحد شوند، بنابراین اروپاییان به سادگی توانستند از نظر فرهنگی و اجتماعی بر آن ها اثر بگذارند.

۲) در قاره‌ی آسیا حکومت های مقتدر با جمعیت زیاد و ارتش های قدرتمند وجود داشت. (مانند ایران صفوی یا امپراتوری عثمانی)‌ اما در قاره‌ی آمریکا حکومت ها پراکنده و نه چندان قدرتمند بودند.

جواب کاوش خارج از کلاس صفحه ۱۸۶ درس ۱۶ تاریخ یازدهم انسانی

در مورد سایر نتایج نهضت پروتستان در اروپا، با راهنمایی دبیر، گزارشی تهیه و در کلاس ارائه کنید.

پاسخ: نهضت پروتستان تأثیرات گسترده‌ای بر اروپا گذاشت که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• تغییرات اجتماعی و فرهنگی: گسترش سواد، تغییر نگرش به کار، توسعه هنر و ادبیات و تغییرات در ساختار خانواده از جمله این تغییرات بودند.
• تغییرات سیاسی: تقویت دولت‌های ملی، جنگ‌های مذهبی و توسعه آزادی‌های فردی از جمله نتایج سیاسی این نهضت بودند.
• تغییرات اقتصادی: توسعه سرمایه‌داری و تجارت از جمله تأثیرات اقتصادی پروتستان بودند.

به طور کلی، پروتستان به چالش کشیدن قدرت کلیسا، تقویت دولت‌های ملی و شکل‌گیری جامعه مدرن کمک کرد. با این حال، این نهضت همچنین منجر به جنگ‌ها و اختلافات مذهبی شد.

جواب فعالیت ۴ صفحه ۱۸۶ درس شانزدهم تاریخ یازدهم انسانی

بررسی شواهد و مدارک
در این جا بندهای ۵ – ۲۱ – ۵۰ – ۸۸ از رساله ی ۹۵ بندی لوتر آمده است. آن ها را بخوانید و به پرسش های زیر پاسخ دهید.
۵- پاپ نه قدرت و نه اراده ی آن را دارد که مجازاتی را عفو کند، مگر مجازات هایی که خودش با صواب دید خود یا بر حسب قانون کلیسایی بر مردم تحمیل کرده است.
۲۱- وقتی واعظان آمرزش فروش می گویند، آدم به دلیل آمرزش پاپی از گناهان خود آمرزیده می شود و روح او نجات می یابد، خطا می گویند.
۵۰- مسیحیان بدانند آن کس که حاجت مندی را ببیند و از کنار او [بی اعتنا] بگذرد و بعداً به خاطر بخشش خود [به پاپ] پول بدهد، آمرزش پاپ را به دست نمی آورد، بلکه غضب خدا را به خود متوجه می کند.
۸۸- چرا پاپ که از ثروت مندترین اغنیای بشر است، با پول خود تالار کلیسای سن پیتر را نمی سازد و چرا به پول مؤمنان فقیر چشم دوخته است؟ (فوگل، تمدن مغرب زمین، ج ۲، ص ۵۸۳)

۱- برداشت شما از این بندها چیست؟ استدلال کنید.

پاسخ: تحریک شدید در آیین مسیحیت توسط برخی علمای آن دین را نشان می دهد که دین را وسیله ای قرار داده بودند تا از آن بتوانند کسب درآمد کنند و مردم فقیر و ناآگاه را سرکیسه نمایند.

۲- آیا اقدام پاپ و کلیسای کاتولیک در جهت رسم فروش گناهان به حیثیت و آبروی کلیسا و پاپ لطمه شدیدی وارد ساخت؟ چرا؟

پاسخ: بله، زیرا او لوتر مسئله آموزش گناهان در برابر پول را به شدت مورد نقد قرار داد. اون بیان داشت خداوند پدری مهربان است که به رایگان گناهان را می آمرزد و دریافت پول سوء استفاده از دین است.

جواب پرسش های نمونه صفحه ۱۸۶ درس ۱۶ تاریخ یازدهم انسانی

۱- به چه دلایلی ایتالیا خاستگاه نهضت رنسانس محسوب می شود؟ دو مورد را شرح دهید.

پاسخ: زیرا شهرهای اروپایی سرآمد شهره های اروپا در تجارت بانکداری و صنعت بودند، شهرهای بندری ونیز و جنوا تجارت دریایی در سرتاسر مدیترانه را در اختیار داشتند.
درگیری پاپ و پادشاهان در اواخر قرون وسطا استقلال و آزادی عمل بیشتری برای دولت شهرهای ایتالیا بوجود آورد.
سرزمین ایتالیا قلب امپراطوری روم باستان بود و آثار و بناهای عظیمی در آن بود که وجود هنرمندان و قشر فرهنگی سطح بالا در آن بودند.

۲- نقش مسلمانان را در نهضت علمی رنسانس مورد نقد و بررسی قرار دهید.

پاسخ: دانشمندان اروپایی در قرون وسطا از طریق اندلس (اسپانیا مسلمان) و سیسیل با دستاوردهای فکری و فرهنگی جهان اسلام آشنا شدند.
جنگ های صلیبی و گسترش روابط تجاری میان اروپا و شرق باعث افزایش آشنایی و آگاهی اروپاییان با ابعاد مختلف تمدن اسلامی شد، همچنین ترجمه آثار فیلسوفان مسلمان بویژه ابن سینا و ابن رشد تاثیر بسزایی داشته است.

۳- پیامدهای سیاسی اکتشافات جغرافیایی را تجزیه و تحلیل کنید؟

پاسخ: افزایش ذخیره فراوان طلا و نقره که از سرزمین های تازه کشف شده به اروپا رسیده بود موجب افزایش بیشتر قدرت پادشاهان اروپایی شد و توانستند ارتش های ملی و ناوگان دریایی خود را قوی تر کنند اما همین کشف سرزمین های جدید و گسترش قلمرو باعث تشدید رقابت و درگیری سیاسی و نظامی دولت های اروپایی شد.

۴- دلایل نهضت پروتستان و نتایج آن را بررسی کنید.

پاسخ: این نهضت بخاطر اصلاحات دینی مارتین لوتر بوجود آمد. اولین مسئله که ذهن او را درگیر کرده بود ارتباط ایمان با انجام کارهای نیک می باشد و او به این نتیجه رسیده بود آنچه باعث رستگاری انسان می شود ایمان است به کارهای نیک که بر خلاف دیدگاه اغلب کلیساها بود و در واقع به نوعی جنگ با کلیسا را آغاز کرد و همچنین جزو مخالفان دریافت پول به منظور آمرزش گناهان بود و خدا را پدری مهربان می دانست که به رایگان می بخشد همین نهضت وحدت مسیحیان را از بین برد و در گروه کاتولیک و پروتستان بوجود آمدند.

پاسخ درس قبل تر: جواب درس ۱۴ تاریخ یازدهم انسانی

😃اگر سوالی در رابطه با جواب پرسش های نمونه و فعالیت های درس ۱۵ پانزدهم کتاب تاریخ انسانی یازدهم دارید آن را از قسمت دیدگاه بپرسید. همچنین جهت مشاهده گام به گام سایر درس های کتاب کافیست شماره درس را به همراه عبارت ماگرتا در گوگل جست و جو کنید.