معنی درس ۵ فارسی و نگارش دهم فنی حرفه ای ؛ شعر مهر و وفا + قلمرو زبانی، ادبی و فکری

معنی درس پنجم «مهر و وفا» فارسی و نگارش دهم فنی حرفه ای ؛ در این نوشته معنی ساده و روان شعر صفحه ۳۶ کتاب فارسی و نگارش دهم هنرستان را به همراه آرایه های ادبی و قلمرو زبانی و فکری و ادبی آن برای شما دانش آموز عزیز قرار داده‌ایم. با آموزش و پرورش ماگرتا همراه باشید.

پاسخ بعدی: جواب کارگاه درس پژوهی صفحه ۳۷ فارسی و نگارش دهم فنی حرفه ای

معنی شعر مهر و وفا درس پنجم فارسی و نگارش دهم هنرستان

قالب: غزل
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
نوع ادبی: ادبیات غنایی (عاشقانه)

هر آنکه جانب اهل وفا نگه دارد / خداش در همه حال از بلا نگه دارد

معنی (قلمرو فکری): هر کس از اهل وفا و محبت جانبداری کند، در هر حالی که هست خدا او را از بلا محفوظ می دارد.

قلمرو ادبی:
۱- قالب: چامه یا غزل
۲- وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (رشته انسانی)
۳- جانب کسی را نگه داشتن: کنایه، پشتیبانی کردن
۴- نگه دارد: ردیف
۵- هر، در: جناس
۶- واج آرایی «ا»

قلمرو زبانی:
۱- هرآن که: اسم مبهم، هر کسی که
۲- جانب: سمت، جهت
۳- اهل وفا: وفاداران، کسانی که به پیمان دوستی پایبند هستند، مردان خدا، عارفان و اولیاءالله = حافظ جای دیگر می‌گوید: نشان اهل وفا عاشقی است با خوددار / که در مشایخ شهر این نشان نمی‌بینم
۴- نگه دارد: در مصراع اول مضارع التزامی ولی در مصراع دوم مضارع اخباری
۵- خداش: خدایش: خدا او را

حدیث دوست نگویم مگر به حضرت دوست / که آشنا سخن آشنا نگه دارد

معنی (قلمرو فکری): سخن از عشق گفتن جز در درگاه یار سزاوار نیست چرا که دوست راز دوست را فاش نمی کند.

قلمرو ادبی:
۱- تضمین شعر سعدی
۲- واژه آرایی: دوست، آشنا

قلمرو زبانی:
۱- حدیث: ماجرا، روایت، سخن
۲- مگر: جز
۳- حضرت: حضور، محضر، آستانه، درگاه
۴- آشنا: دوست
۵- مفعول: حدیث دوست، سخن آشنا
۶- نگویم: مضارع اخباری نمی‌گویم
۷- نگه دارد: مضارع اخباری نگه می‌دارد
۸- نگه داشتن سخن: رازداری

دلا معاش چنان کن که گر بلغزد پای / فرشته‌ات به دو دست دعا نگه دارد

معنی (قلمرو فکری): ای دل چنان زندگی کن که اگر لغزش و خطایی از تو سر زد فرشته آسمانی برای بخشوده شدن گناه تو دست به دعا بلند کند و تو را از گزند گناهان و حوادث حفظ کند.

قلمرو ادبی:
۱- دلا: ای دل، جانبخشی
۲- دل: مجاز از انسان
۳- بلغزد پای: کنایه از خطا کند، دچار کژروی شود
۴- دل، پا، دست: تناسب
۵- واج آرایی: «د»

قلمرو زبانی:
۱- معاش: زندگی، زیست، زندگانی کردن
۲- بلغزد پای: سرخوردن
۳- دلا: ندا و منادا
۴- معاش کن: فعل امر
۵- پای: نهاد «ات»: ضمیر شخصی پیوسته، مفعول (فرشته به دو دست دعا، نگه داردت / تو را نگه دارد.)

گرت هواست که معشوق نگسلد پیمان / نگاه دار سر رشته تا نگه دارد

معنی (قلمرو فکری): اگر در آرزوی آن هستی که معشوق به عهد و پیمان خود وفا کند، به پیمان و محبت خود پای بند باش تا او نیز چنین کند.

قلمرو ادبی:
۱- سر رشته را نگه دار: کنایه از وفاداری کن
۲- دار، دارد: همریشگی (رشته انسانی)
۳- گر، سر: جناس
۴- واج آرایی: «گ»، «ر»

قلمرو زبانی:
۱- هوا: آرزو، امید / «ـَ ت» در «گرت»: ضمیر هوای تو، مضاف الیه
۲- نگسلد: پاره نکند، جدا نکند (مضارع التزامی از گسیختن یا گسستن)، نگسلد پیمان: پیمان شکنی نکند
۳- معشوق: نهاد
۴- رشته: مهر و محبت
۵- نهاد است: معشوق نگسلد پیمان

صبا بر آن سر زلف ار دل مرا بینی / ز روی لطف بگویش که جا نگه دارد

معنی (قلمرو فکری): ای باد صبا! وقتی به حریم یار من راه یافتی و در زلف او پیچیدی، به دل من که در زلف او آشیان دارد، سفارش کن که آن پناهگاه امن را از دست ندهد.

قلمرو ادبی:
۱- ای صبا: جانبخشی
۲- سر: ایهام تناسب، ۱- نوک ۲- کله (در معنای دوم با زلف و روی تناسب دارد)
۳- دل را سر زلف دیدن: کنایه از عاشق زلف یار دیدن
۴- روی: ایهام تناسب، ۱- به خاطر ۲- چهره (در معنای دوم با زلف و سر تناسب دارد)
۵- جا نگه دارد: وفادار باشد، حق دوستی را ادا کند
۶- دل، زلف: تناسب
۷- واج آرایی: «ر»

قلمرو زبانی:
۱- صبا: نام بادی است که از شمال شرقی وزد، باد بهاری؛ در ادبیات فارسی نماد پیک و قاصدی است میان عاشق و معشوق
۲- اَر: اگر
۳- زروی لطف: از راه مهربانی و لطف
۴- «ـَ ش» در «بگویش»: متمم = به او بگو
۵- صبا: منادا (ای صبا)
۶- که جا نگه دارد: مفعول برای فعل «بگو».

چو گفتمش که دلم را نگاه دار، چه گفت؟ / ز دست بنده چه خیزد، خدا نگه دارد

معنی (قلمرو فکری): چون به او گفتم نگهبان دل من باش، پاسخ داد که از دست بنده کاری ساخته نیست، خدا آن را نگه دارد.

قلمرو ادبی:
۱- دلم را نگاه دار: کنایه از وفادار باش، دلم را نشکن
۲- گفتم، گفت: همریشگی (همریشگی)
۳- دست: مجاز از توان و نیرو
۴- خاستن: بلند شدن (بن ماضی: خاست؛ بن مضارع:‌ خیز)
۵- ز دست بنده چه خیزد: پرسش انکاری
۶- خدا نگه دارد: تلمیح به «توکلّتُ علی الله»
۷- دست، دل: تناسب

قلمرو زبانی:
۱- «ـَ ش» در «گفتمش»: متمم = به او
۲- «چه» در مصراع دوم: نهاد / دل: مفعول برای «نگاه دار» و «نگه دار» برای بار دوم: حذف به قرینۀ لفظی
۳- از دست بنده چه خیزد: استفهام انکاری، ازتوان بنده خارج است

سر و زر و دل و جانم فدای آن یاری / که حق صحبت مهر و وفا نگه دارد

معنی (قلمرو فکری): تمام هستی و وجودم فدای آن یار عزیزی باد که حق دوستی و وفاداری را رعایت می کند.

قلمرو ادبی:
۱- سر: مجاز از جان
۲- زر: مجاز از دارایی
۳- سر و زر و دل و جانم: مجاز از همه هستی ام
۴- سر، زر: جناس
۵- سر، دل، جان: تناسب
۶- مهر: ایهام تناسب (مهر و وفا نام دو دلداده در داستان‌های عاشقانه)
۷- حق صحبت نگه دارد: کنایه، وفادار باشد

قلمرو زبانی:
۱- زر، دل، جان: معطوف
۲- مصراع اوّل: حذف فعل به قرینۀ معنوی (فدای آن یاری باد /باشد…)
۳- حق صحبت مهر و وفا: گروه مفعولی
۴- صحبت: همنشینی

غبار راهگذارت کجاست تا حافظ / به یادگار نسیم صبا نگه دارد

معنی (قلمرو فکری): غبار راهی که آن قدم نهاده ای کجاست تا حافظ آن را به عنوان یادگاری از باد صبا نگاه دارد.

قلمرو ادبی:
۱- غبار راهت کجاست: کنایه از ارزشمندی یار
۲- واج آرایی: «ا»، «ر»

قلمرو زبانی:
۱- راهگذر: گذرگاه، معبر
۲- است: فعل غیر اسنادی
۳- به یادگار: به عنوان یادگاری
۴- «ـَ ت» مضاف الیه
۵- غبار راهگذر: نهاد برای جملۀ اوّل و مفعول محذوف برای جملۀ دوم
۶- نسیم صبا: باد صبا، نسیم صبحگاهی

معنی کلمات و واژه های سخت درس ششم فارسی دهم

توجه: شما دانش آموزان عزیز می توانید برای دسترسی سریع تر و بهتر به مطالب کمک درسی فارسی و نگارش دهم برای رشته های مشترک فنی حرفه ای، کلمه و عبارت «ماگرتا» را به همراه مطلب مورد نظر خود جستجو کنید.

پاسخ قبلی: جواب مثل نویسی صفحه ۳۵ فارسی و نگارش دهم فنی حرفه ای

✅ در انتها امیدواریم که این معنی درس پنجم ۵ فارسی و نگارش دهم هنرستان، برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد و توانسته باشید تا از آن استفاده و بهره برده باشید.