سوالات متن درس پنجم جامعه شناسی دوازدهم انسانی

نمونه سوالات متن درس ۵ پنجم «معنای زندگی» کتاب جامعه شناسی ۳ پایه دوازدهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.

همچنین بخوانید: سوالات متن درس چهارم جامعه شناسی دوازدهم انسانی

نمونه سوال های متن امتحانی درس 5 پنجم جامعه شناسی دوازدهم

۱) شباهت ازدواج های امروزی و گذشته را بنویسید.

پاسخ:  هنوز هم انسان‌ها با یکدیگر عهد می‌بندند تا پایان عمر با هم باشند و همدیگر را دوست داشته باشند.

۲) نمونه سوال هایی را ذکر کنید که به پرسش از معنازی زندگی مرتبط است.

پاسخ: زندگی چیست و انسان‌ها با چه آرمان، انگیزه و دلیلی به زندگی ادامه می‌دهند؟
انسان‌ها چه تفاوتی با یکدیگر دارند که برخی در زندگی خود امیدوارند و برخی احساس پوچی و بیهودگی می‌کنند و زندگی را تکراری و ملال آور می‌بینند؟
چه چیزهایی زندگی را گوارا و شیرین می‌کند و چه عواملی آن را تلخ و ناگوار می‌سازد؟
معیار زنده بودن چیست؟
آیا به صرف وجود علائمی چون نفس کشیدن، خوردن و رشد جسمانی می‌توان انسان را زنده دانست؟
مرگ پایان زندگی است یا مرحله‌ای از مراحل زندگی انسان است؟ و…

۳) در جهان متجدد و در میان صاحب نظران علوم اجتماعی چه پرسش هایی درباره معنای زندگی مطرح بوده است؟

پاسخ: این پرسش‌ها در جهان متجدد و در میان صاحب‌نظران علوم اجتماعی نیز مطرح بوده‌اند؛
اینکه آیا زندگی معنادار است؟
چه چیزی به زندگی، لذت‌ها و رنج‌های آن معنا می‌بخشد؟
آیا زندگی معانی از پیش تعیین‌شده دارد یا انسان‌ها خود به زندگی خویش معنا می‌بخشند؟
آیا انسان از معنای زندگی‌اش آگاه است یا از آن غافل است؟
آیا کنش‌های افراد، بیانگر معنای زندگی آنهاست؟
آیا انسان به همه معانی مختلفی که می‌توان برای زندگی در نظر گرفت، گرایش یکسانی دارد یا بنا به سرشت خود، به برخی معانی زندگی گرایش بیشتری دارد و از برخی معانی متنفر و گریزان است؟ و…

۴) مسئله معنا در مورد پدیده ها مطرح است؟

پاسخ: مسئله معنا درباره کل زندگی انسان و در مورد تمام پدیده‌های اجتماعی از جمله کنش‌ها مطرح است.

۵) بررسی و مطالعه پدیده های انسانی و اجتماعی چه زمانی به نتیجه گیری های غلط و اشتباه منجر می شود؟

پاسخ: بررسی و مطالعه پدیده‌های انسانی و اجتماعی، بدون توجه به عمق آنها، به نتیجه‌گیری‌های غلط و اشتباه منجر می‌شود.

۶) یک مثال برای پدیده شهادت طلبی ذکر کنید.

پاسخ: در طول هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، صدها هزار نفر از رزمندگان ایرانی جان خود را از دست دادند. بسیاری از این شهیدان، در سنین جوانی و نوجوانی، در شیرین‌ترین دوران عمر خود، به شهادت رسیدند. روایت‌ها و مستندات به‌ جا مانده از آن دوران، از آرزو و رقابت تنگاتنگ رزمندگان برای شهادت حکایت می‌کند. بسیاری از بازماندگان این دوران، زنده ماندن خود در جنگ و جاماندن از قافله همرزمان شهیدشان را خسرانی بزرگ و مهم‌ترین حسرت زندگیشان می‌دانند.

۷) پدیده فدا کردن جان برای وطن را شرح دهید.

پاسخ: در همه جنگ‌ها همیشه سربازانی بوده‌اند که با آگاهی کامل از احتمال کشته شدن پا به میدان جنگ گذاشته‌اند؛ این سربازان قطعاً انگیزه‌های مهمی مانند دفاع از وطن و پیروزی بر دشمن داشته‌اند. اما شاید نتوان به آسانی سربازانی را یافت که جان باختن در راهی که برگزیده‌اند را بخشی از کمال خود بدانند و آن را آرزو کنند.

۸) منظور از پدیده خودکشی چیست؟

پاسخ: خودکشی یک کنش غیرعادی است که از گرایش به مردن به جای زنده ماندن حکایت دارد. گرایشی که برخلاف طبیعت و سرشت انسان است.

۹) شباهت و تفاوت شهادت طلبی و فدا کردن جان برای وطن و خودکشی را بنویسید.

پاسخ: شباهت: دست شستن از جان و زندگی در دنیا و استقبال از مرگ است.
تفاوت: تفاوت آنها در معنای متفاوتشان است.

۱۰) برخی از معانی پدیده‌ی شهادت طلبی را بنویسید.

پاسخ: «شوق به حیات جاودانه، عشق به دیدار محبوب، دفاع از دین، مبارزه با ظلم، اقامهٔ حق، مبارزه با باطل و…»،

۱۱) برخی از معانی پدیده فدا کردن جان برای وطن را بنویسید.

پاسخ: «دفاع از غرور ملی، میهن‌ دوستی، غلبه بر دشمن، کشورگشایی، هیجان و…»

۱۲) چه عاملی جامعه شناسان، روان پزشکان، اقتصاددانان، حقوق دانان و حتی فیلسوفان را به مطالعه پدیده خودکشی واداشت؟

پاسخ: پس از انقلاب صنعتی، مسئله خودکشی به شکل بی‌سابقه‌ای در جوامع صنعتی رواج پیدا کرد؛ به گونه‌ای که جامعه‌شناسان، روان‌پزشکان، اقتصاددانان، حقوق‌دانان و حتّی فیلسوفان را به مطالعۀ این پدیده و چاره‌اندیشی برای آن واداشت.

۱۳) مثالی ذکر کنید که نظرات متفاوت صاحب نظران علوم اجتماعی را نسبت به پدیده خودکشی نشان دهد.

پاسخ: برای مثال جامعه‌شناسانی که در تحلیل خودکشی به عوامل اقتصادی مانند فقر، کاهش رفاه عمومی و… توجه کرده‌اند، از سوی برخی دیگر از جامعه‌شناسان با این انتقاد روبه‌رو هستند که نرخ خودکشی در بعضی از کشورها با سطح رفاه عمومی بالا، بیشتر از برخی جوامع با سطح رفاه و شرایط اقتصادی پایین‌تر است.

۱۴) برخی از معانی پدیده خودکشی را بنویسید.

پاسخ: «رنج‌گریزی، احساس پوچی، فشارهای اقتصادی، بحران‌های اجتماعی، بحران معنویت و…»

۱۵) وجود …………، نشانه پیچیدگی و عمق ………. و البته دشواری فهم آنهاست.

پاسخ: نظریات متفاوت – پدیده‌های اجتماعی

۱۶) چرا برخی رویکردهای اجتماعی، هویت زدایی می کنند؟ (رویکردهایی که برای دستیابی به پاسخ های ساده، سر راست و کاملا پیش بینی شده درباره وقوع پدیده های اجتماعی اند،‌ به چه نتایجی می یابند؟

پاسخ: برخی رویکردها برای دستیابی به پاسخ‌های ساده و کاملاً قابل پیش‌بینی درباره چرایی وقوع پدیده‌های اجتماعی، پیچیدگی و عمق این پدیده‌ها را نادیده می‌گیرند و از پدیده‌های اجتماعی و انسانی هویت‌زدایی می‌کنند.

۱۷) آیا تأکید برپیچیدگی کنش‌ها و پدیده‌های اجتماعی و تنوع معانی آنها به این معناست که جوامع انسانی هیچ شباهت و اشتراکی ندارند؟

پاسخ: خیر

۱۸) لازمه شناخت پدیده‌های اجتماعی، شناخت صحیح و توأمان «………….» و «………..» انسان‌هاست.

پاسخ: تفاوت‌های – اجتماعی / وجوه مشترک

۱۹) رویکرد جامعه شناسی تفسیری چیست؟

پاسخ: ماکس وبر معتقد بود کنش اجتماعی، معنادار است و پدیده‌های معنادار را نمی‌توان همانند پدیده‌های طبیعی، از طریق حواس مطالعه کرد، بلکه باید معنای آنها را فهمید.

۲۰) چرا وبر جامعه شناسی خود را تفهمی – تبیینی معرفی کرد؟ (چرا ماکس وبر، تفهم را روش مستقلی برای علوم انسانی نمی دانست؟)

پاسخ: وبر با اینکه فهمیدن را برای درک معنای پدیده‌های اجتماعی ضروری می‌دانست، امّا از آنجا که هنوز علم را به علم تجربی محدود می‌دانست، معتقد بود آنچه جامعه‌شناسان از مطالعه پدیده‌ها می‌فهمند باید با روش تجربی اثبات شود وگرنه ارزش علمی ندارد. از این رو تفهم را روش مستقلی برای علوم انسانی نمی‌دانست بلکه آن را مقدمه و پیش‌نیازی برای روش علمی که همان روش تجربی بود، می‌انگاشت. به همین دلیل، وبر جامعه‌شناسی خود را تفهمی  تبیینی معرفی می‌کرد. 

۲۱) از نظر ماکس وبر چرا جامعه شناسی نمی تواند درباره ارزش ها و آرمان ها داوری کند؟

پاسخ: از نظر او جامعه‌شناس، فقط می‌تواند آرمان‌ها و ارزش‌های اجتماعی را توصیف کند؛ امّا نمی‌تواند دربارۀ آرمان‌ها و ارزش‌ها که پدیده‌های نامحسوس و غیرتجربی‌اند، داوری علمی کند، امّا نمی‌تواند درباره درست یا غلط بودن این عقاید و ارزش‌ها داوری کند و به نقد یا اصلاح آنها بپردازد؛ زیرا از نظر وبر با این کار جامعه‌شناس از دایره علم خارج می‌شود یا با نام علم، کار غیرعلمی می‌کند.

۲۲) در چه قرنی و چگونه زمنیه رونق و غلبه تفسیر و رویکرد تفسیری فراهم شد؟

پاسخ: در قرن بیستم نتایج این باور که مرز علم و غیرعلم را تجربه و تبیین تجربی تعیین می‌کند، مورد تردید قرار گرفت و زمینۀ رونق و غلبه «تفسیر» و «رویکرد تفسیری» فراهم شد.

۲۳) تفاوت تبیین و تفسیر را بنویسید.

پاسخ: اگر تبیین را دانش جهان شمول (قوانین همه‌جایی و همیشگی) بدانیم؛ تفسیر، دانش محلی (اینجایی و اکنونی) است؛ به این معنا که همه دانش‌ها، تولیداتی اجتماعی و فرهنگی هستند. 

۲۴) پیامدهای غلبه رویکرد تفسیری را بنویسید.

پاسخ: ۱- با غلبه رویکرد تفسیری، این بار تبیین در حاشیه تفسیر قرار می‌گیرد،
۲- علوم انسانی و اجتماعی دیگر دغدغه نزدیک شدن به علوم طبیعی را ندارند
۳- تفسیر به‌ عنوان روش مستقل و ویژه علوم انسانی و اجتماعی به رسمیت شناخته می‌شود.

۲۵) رویکرد تفسیری چه دیدگاهی در مورد فهم زندگی اجتماعی دارد؟

پاسخ: رویکرد تفسیری در تقابل با رویکرد تبیینی بر این باور است که کنشگران بر اساس معنایی که در ذهن دارند، دست به عمل می‌زنند. بنابراین برای فهم زندگی اجتماعی باید از ظاهر پدیده‌های اجتماعی عبور کرد و به معانی نهفته در کنش‌ها راه یافت.

۲۶) وقتی از معنای کنش می پرسیم دقیقا درباره چه چیزی سوال می کنیم؟

پاسخ: ۱- گاهی منظورمان قصد و هدف کنشگر از انجام دادن کنش است.
۲-  گاهی منظورمان چیزی است که کنش انسان، نماد و نشانه‌ای از آن است و بر آن دلالت می‌کند.

۲۷) برای پی‌بردن به هدف کنش، باید به ذهن ……. راه یابیم.

پاسخ: کنشگر

۲۸) فهم هر کنش مستلزم چیست؟

پاسخ: فهم هر کنشی مستلزم دسترسی به معنای ذهنی (فردی) و معنای فرهنگی (اجتماعی) نهفته در آن است.

۲۹) علت پیدایش خرده فرهنگ ها و گروه های مختلف با معانی گوناگون چیست؟

پاسخ: همین فعّالیت و خلّاقیت کنشگران، موجب پیدایش معانی گوناگون و در نتیجۀ آن، پدید آمدن خرده فرهنگ‌ها و گروه‌های مختلف، درون هر جهان اجتماعی می‌شود.

۳۰) پیدایش فرهنگ های مختلف، نتیجه چیست؟

پاسخ: خلّاق و فعّال بودن انسان‌ها در تولید معانی، موجب پیدایش فرهنگ‌ها و جهان‌های اجتماعی مختلف می‌شود.

۳۱) جهان‌های اجتماعی مختلف، معانی …… و …….. متفاوتی پدید می‌آورند.

پاسخ: ذهنی – فرهنگی

۳۲) ……….. معانی، موجب پیچیدگی کنش‌های انسانی و دشواری فهمیدن معانی آنها می‌شود.

پاسخ: تنوع و تکثر

۳۳) این روش‌ها در مقابل ………. قرار می‌گیرند که در جامعه‌شناسی تبیینی به‌کار می‌روند

پاسخ: «روش‌های کمّی»

۳۴) مفهوم قوم نگاری را توضیح دهید.

پاسخ: «قوم‌نگاری» یکی از این روش‌ها است. در این روش، پژوهشگر برای مدتی با قومی که قصد تحقیق درباره آنها را دارد، زندگی می‌کند؛ خود را در شرایط فرهنگی آن قوم قرار می‌دهد و کنش‌هایشان را تجربه می‌کند تا آنها را بهتر بشناسد.

۳۵) مطالعه موردی را توضیح دهید.

پاسخ: «مطالعه موردی» یکی دیگر از روش‌های کیفی است. اگر محققی بخواهد تمامی ابعاد یک پدیده اجتماعی خاص مثلاً یک فرد، یک نهاد اجتماعی یا یک فرهنگ را مطالعه کند و عمق پنهان و منحصر به‌ فرد بودن آن را نشان دهد، از این روش استفاده می‌کند. در مطالعه موردی یک ده، موقعیت جغرافیای، اوضاع جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و به‌ طور کلی جزئیات زندگی مردم ده بررسی می‌شود.

۳۶) در …….. یک ده، موقعیت جغرافیای، اوضاع جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و به‌طور کلی جزئیات زندگی مردم ده بررسی می‌شود.

پاسخ: مطالعه موردی

۳۷) برای فهم کنش انسان از چه روش هایی استفاده می شود؟

پاسخ: قوم نگاری – مطالعه موردی

۳۸) روش هایی که در جامعه شناسی تبیینی به کار می ورد به نام ……………… شناخته می شود.

پاسخ: روش‌های کمّی

۳۹) قوم نگاری و مطالعه مورد در مقابل ………… قرار می گیرد که در جامعه شناسی تبیینی به کار می روند.
الف) روش تفسیری ب) روش های کمی
ج) روش تفهمی د) روش های کیفی

پاسخ: ب) روش های کمی

۴۰) در کدام روش پژوهش، محقق موقعیت جغرافیایی، اوضاع جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و به طور کلی جزییات زندگی مردم یک ده یا یک روستا را بررسی می کند؟
الف) روش کمی ب) مطالعه موردی
ج) روش های آماری د) قوم نگاری

پاسخ: ب) مطالعه موردی

نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.

همچنین بخوانید: سوالات متن درس سوم جامعه شناسی دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب جامعه شناسی دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله نمونه سوالات متن درس ۵ پنجم کتاب جامعه شناسی پایه دوازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش دیدگاه بیان کنید. 💕