سوالات متن درس چهارم فلسفه یازدهم انسانی با جواب

نمونه سوالات متن درس ۴ چهارم «آغاز تاریخی فلسفه» کتاب فلسفه پایه یازدهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.

همچنین بخوانید: سوالات متن درس سوم فلسفه یازدهم انسانی

نمونه سوال های متن امتحانی درس 4 چهارم فلسفه یازدهم

۱) آیا آغاز اندیشه بشر مربوط به زمان و مکانی خاصی است؟ توضیح دهید؟

پاسخ: خیر – برای دانش فلسفه نمی‌توان، از نظر زمانی آغازی تعیین کرد. همان‌طور که نمی‌توان گفت فلسفه ابتدا در کدام سرزمین پدید آمده است. البته، این سخن دربارۀ همۀ دانش‌ها صدق می‌کند.

بی‌تردید هر جا که تمدنی شکل گرفته کسانی هم بوده‌اند که درباره اساسی‌ترین مسئله‌های هستی و زندگی بشر می‌اندیشیده و سخن می‌گفته‌اند، گرچه آثار مکتوبی از آنان به ما نرسیده باشد و ما اطّلاعی از آن اندیشه‌ها و سخن ها نداشته باشیم.

۲) چرا نمی توانیم تاریخ دقیقی از آغاز فلسفه ارائه دهیم؟

پاسخ: برخی از تمدن‌ها آن قدر قدیمی‌اند که در اثر گذر زمان و آمد و شد حوادث، آثار تمدنی آنها از بین رفته است. همین قدر می‌دانیم که تمدن‌های قدیم‌تر و ساده‌تر، مقدمه و پلکان شکل‌گیری تمدن‌های جدیدتر بوده‌اند و دستاوردهای آنها به تمدن‌های جدیدتر منتقل شده است. با توجّه به این دلایل، اطلاعات امروز ما به هیچ وجه نمی‌تواند تاریخ دقیقی از آغاز فلسفه ارائه دهد؛ ما تنها می‌توانیم براساس آثار باقی مانده، گزارشی اجمالی از دورترین اندیشه‌های فلسفی ارائه کنیم.

۳) نظر سهروردی را درباره‌ی حکیمان و فیلسوفان ایران باستان بیان کنید؟

پاسخ: سهروردی که از فیلسوفان بزرگ دورۀ اسلامی است، معتقد است که در دورۀ کیانیان انسان‌های وارسته‌ای بوده‌اند که هم به حکمت و فلسفه می‌اندیشیدند و هم دارای سلوک معنوی بوده‌اند. این حکیمان اندکی پیش از فیلسوفان دورۀ یونان باستان و برخی نیز هم‌زمان و پس از آنان می‌زیسته‌اند.

۴) در کدم تمدن ها که پیش از تمدن یونان شکل گرفته اند، کم و بیش حکمت و فلسفه رواج داشته است؟

پاسخ: تمدن‌های چین، هند، بین‌النهرین و مصر

۵) در مورد از آثاری که حکایت از تفکر در مسائل بنیادین هستی داشته باشند را نام ببرید؟

پاسخ: اوپانیشادها که شامل متون متعدد هندو است و گاتاها که سروده‌های زرتشت می‌باشد.

۶) چرا از سرزمین یونان به عنوان مهد تفکر فلسفی یاد می کنند؟

پاسخ: نخستین مجموعه‌ها یا قطعه‌هایی که به زبان فلسفی نگاشته شده یا جنبۀ فلسفی در آنها غلبه داشته، از یونان باستان به یادگار مانده است. به همین جهت از سرزمین یونان به عنوان مهد تفکر فلسفی یاد می‌کنند. در آنجا بود که دانش فلسفه شکل گرفت و تفسیر جهان با روش عقلانی رایج شد.

۷) زادگاه فلسفه یونان در کجا بود و مباحث فلسفی از چه زمانی پایه گذاری شدند؟

پاسخ: زادگاه فلسفه یونانی بخشی بود از سرزمین یونان باستان واقع در غرب آسیای صغیر (کشور ترکیه کنونی) که «ایونیا» نامیده می‌شد. در اینجا بود که در حدود شش قرن پیش از میلاد مباحث فلسفی پایه‌گذاری شد و اولین فیلسوفان یونان پا به عرصه وجود گذاشتند.

۸) در آغاز شکل گیری فلسفه، آنچه بیش از هر چیز ذهن اندیشمندان را به خود مشغول می داشت چه بود؟

پاسخ: دگرگونی‌هایی بود که پیوسته در جهان طبیعت رخ می‌داد. آنها کوشش می‌کردند تا به دیدگاهی دست یابند که بتوانند به درستی این دگرگونی‌ها را از نظر عقلی، تحلیل کنند.

۹) مورخان فلسفه چه کسی از نخستین اندیشمند یونانی می دانند که اندیشه فلسفی مشخصی داشته است؟

پاسخ: تالس

۱۰) تالس چه چیزی را دقیقا پیش بینی کرده بود؟

پاسخ: وی در حدود سال ۵۸۰ قبل از میلاد دقیقاً پیش‌بینی کرد که در سال ۵۸۵ پیش از میلاد خورشیدگرفتگی رخ می‌دهد و این خورشیدگرفتگی در همان زمان رخ داد.

۱۱) از نظر تالس اولین عنصر و پایه و اساس سایر چیزها چیست؟

پاسخ: آب

۱۲) چرا تالس معتقد بود که همه چیز، در نهایت، از آب ساخته شده است؟

پاسخ: زیرا او می‌دید که آب در درجات بالا بخار می‌شود و در درجات بسیار پایین منجمد و سخت می‌گردد و وقتی به صورت باران می‌آید، گیاهان از زمین می‌رویند. پس اینها هم حتما شکل دیگری از آب‌اند.

۱۳) فیثاغورس چگونه یک دستگاه عمیق فلسفی بنیان نهاد؟

پاسخ: او ریاضیات را به گونه‌ای خاص با فلسفه و عرفان در هم آمیخت و یک دستگاه فلسفی عمیق بنیان نهاد.

۱۴) ارسطو درباره فیثاغورس و پیروان او چه می گوید؟

پاسخ: فیلسوفانی که به نام فیثاغوریان خوانده می‌شوند، نخستین کسانی بوده‌اند که خود را وقف ریاضیات کرده و باعث پیشرفت آن شده‌اند. در نظر آنان، اصول ریاضی دربارۀ تمام موجودات صادق است و اعداد و اصول اعداد، همان عناصر اوّلی همه موجودات هستند.

۱۵) فیثاغورس چه کارهایی کرد؟

پاسخ: – پایه گذار ریاضی و هندسه
– اعداد و اصول اعداد عناصر اولی همه موجودات هستند.‌
– لفظ فلسفه را برای اولین بار به کار برد.
– نخستین بار واژه تئوری به معنای رایج و واژه کیهان را برای جهان به کار برد.

۱۶) شهرت هراکلیتوس در تاریخ فلسفه به دلیل دو اندیشه است، آنها را بیان کنید.

پاسخ: اولی وحدت اضداد است. دومی تغییر و تحول دائمی جهان است.

۱۷) عقیده هراکلیتوس درباره وحدت اضداد را با ذکر مثال توضیح دهید؟

پاسخ: اموری که با هم ضد هستند، می‌توانند با یکدیگر جمع شوند؛ مثلاً دامنۀ کوه، هم سربالایی است و هم سرپایینی. دربارۀ یک لیوان که تا نصف آن آب است، هم می‌توان گفت نیم لیوان خالی است و هم می‌توان گفت نیم آن پر است و این دو جمله تضادی با یکدیگر ندارند. پس وجود این اضداد است که جهان را می‌سازد و گریزی از ستیز و تضاد نیست.

۱۸) عقیده هراکلیتوس درباره تغییر و تحول دائمی جهان را بیان کنید؟

پاسخ: او می‌گفت «همه چیز در سیلان و حرکت است.» هیچ چیز ثابتی درا ین جهان وجودن دارد. دگرگونی، قانون زندگی و قانون کائنات است، بر همه چیز فرمان می‌راند و نمی‌توان از آن گریخت. باید قبول کنیم که «نمی‌توان در یک رودخانه دو بار شنا کرد.»

۱۹) پارمنیدس فلسفه خود را چگونه عرضه کرد و کدام یک از مفاهیم اصلی فلسفه توجه کرد؟

پاسخ: او فلسفه خود را به صورت شعر عرضه کرده و با بیانی شاعرانه به توصیف عقاید خود پرداخته است. او برای نخستین بار به مفهوم «بودن» و «شدن» (وجود و حرکت) که از مفاهیم اصلی فلسفه هستند، توجه دقیق کرده و تفاوت آن دو را ذکر کرده است.

۲۰) دیدگاه پارمنیدس درباره هستی را بیان کنید؟

پاسخ: وی بر خلاف هراکلیتوس، می‌گفت که هستی، یک امر واحد ثابت است و حرکت و شدن ندارد. او می‌گفت در جهان واقع، نیستی راه ندارد و نمی‌توان گفت «نیستی، هست»، زیرا این جمله تناقض آمیز است. ما با یک واقعیت بدون تغییر و جاودان و فناناپذیر روبه‌رو هستیم.

۲۱) به نظر پارمندیس چگونه می توان به یک واقعیت بدون تغییر و جاودان و فناپذیر رسید؟

پاسخ: از طریق حواس نمی‌توان به این واقعیت رسید. تنها با تفکر عقلی است که این حقیقت را می‌توان دریافت. به عبارت دیگر: حواس فقط همین مرتبه ظاهری جهان و هستی را نشان می‌دهد که نشان دهنده امور مختلف و متغیر است. امّا با عقل می‌توان به آن لایه باطنی و حقیقی هستی رسید که بدون تغییر و جاودانه است.

۲۲) آرایه و نظریات گوناگون و غالبا متضاد اندیشمندان یونانی چه نتایجی در پی داشت؟

پاسخ: ۱- سبب شد تا نوعی تشویش و نگرانی بر مردم آن روزگار غالب شود.
۲- بی اعتمادی نسبت به دانش و اندیشه در ذهن مردم پراکنده گردید.

۲۳) چه چیزی منجر به ظهور سوفیست ها شد؟

پاسخ: آرا و نظریات گوناگون و غالبا متضادی که این اندیشمندان عرضه داشتند، سبب شد تا نوعی تشویش و نگرانی بر مردم آن روزگار غالب شود و بذر بی‌اعتمادی نسبت به دانش و اندیشه در ذهن ایشان پراکنده گردد. این آشفتگی فکری به ظهور دانشمندانی منجر گردید که منادی بی‌اعتباری علم وا ندیشه شدند. این گروه که خود را «سوفیست»، یعنی دانشمند می‌خواندند.

۲۴) به چه دلیل سوفیست ها اصل حقیقت و واقعیت را انکار کردند؟

پاسخ: به این دلیل که سخن اندیشمندان و جهان شناسان با یکدیگر متضاد است و آنها نتوانسته‌اند تفسیر درستی از جهان به‌دست آورند، نظریات آنان را بیهوده دانستند و به‌جای آموزش علوم به فن سخنوری روی آوردند و همان‌طور که گفته شد، به جای رسیدن به حقیقت، پیروزی بر رقیب را هدف قرار دادند و به آنجا رسیدند که اصل حقیقت و واقعیت را انکار کردند.

۲۵) دو مورد از آثار به جا مانده از تمدن های باستانی که حکایت از تفکر در مسائل بنیادین هستی داشته را نام ببرید.

پاسخ: اوپانیشادها (شامل متون متعدد هندو) و گاتاها (شامل سروده های زرتشت).

۲۶) چرا سوفیست ها نظریات اندیشمندان و جهان شناسان باستان را بیهوده می دانستند؟

پاسخ: به این دلیل که سخنان آن ها با یکدیگر متضاد است و آنان نتوانسته اند تفسیر درستی از جهان به دست آورند.

نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.

همچنین بخوانید: جواب سوالات درس چهارم فلسفه یازدهم

توجه: شما دانش آموز پایه یازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب فلسفه یازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله نمونه سوالات متن درس ۴ چهارم کتاب فلسفه پایه یازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 💖