جواب فعالیت های فصل ۱۴ چهاردهم علوم نهم ☀️ جانوران مهره دار

جواب سوالات فصل ۱۴ چهاردهم علوم نهم ؛ در این نوشته به جواب و پاسخ نامه فعالیت های گفت و گو کنید صفحه ۱۵۲ ، جمع آوری اطلاعات و فعالیت صفحه ۱۵۳ ، جمع آوری اطلاعات صفحه ۱۵۴ ، گفت و گو کنید صفحه ۱۵۵ ، جمع آوری اطلاعات صفحه ۱۵۶ و ۱۵۷ ، فعالیت صفحه ۱۵۸ و جمع آوری اطلاعات ۱۶۲ فصل ۱۴ چهاردهم جانوران مهره دار کتاب علوم تجربی نهم متوسطه اول پرداخته ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا همراه ما باشید.

جواب فصل بعدی: جواب فصل پانزدهم علوم نهم

جواب سوالات گفت و گو کنید صفحه ۱۵۲ فصل ۱۴ علوم نهم

درباره دوکی بودن بدن ماهی، لغزنده بودن سطح بدن و قرار گرفتن بخشی از هر پولک جلویی روی پولک عقبی، با همدیگر، گفت و گو کنید و برای هر کدام از این خصوصیات، دلیلی بیان کنید.

پاسخ: بیش تر ماهی ها شکل دوکی دارند و سطح بدنشان لغزنده است. دوکی بودن بدن باعث کاهش اصطکاک بین آب و بدن ماهی می شود و به راحتی می تواند در آب حرکت کند. اگر ماهی ها به صورت مکعب یا کره بودند، نمی توانستند با این سرعت حرکت کنند.

در مورد لغزنده بودن بدن ماهی نیز، این مواد نقش کاهش دهنده اصطکاک را دارند که به ماهی در حرکت و فرار از دست صیاد کمک می کنند. همچنین پولک ها سطح بدن ماهی را می پوشانند. جهت آنها رو به عقب است و هر پولک جلویی روی پولک عقبی قرار دارد تا به ماهی کمک کند، هنگام حرکت رو به جلو هم اصطکاک کم شود و هم پوشش ایجاد شود.

پاسخ جمع آوری اطلاعات و فعالیت صفحه ۱۵۳ فصل چهاردهم علوم نهم

درباره نقش و چگونگی عمل انواع باله در ماهی ها اطلاعاتی جمع آوری و گزارش آن را در کلاس، ارائه کنید.

پاسخ: تعداد باله‌ها در ماهی ها متفاوت است و معمولا هفت عدد را مطرح می کنند، ولی در بعضی ماهی ها بیشتر است. باله ها به دو دسته فرد و زوج تقسیم می شوند. باله های فرد شامل باله پشتی، مخرجی و دمی می شوند.

در برخی موارد ماهیان، تعداد باله پشتی از یک عدد بیشتر است. باله های زوج شامل باله های سینه ای و شکمی یا لگنی می شوند. محل باله شکمی در بدن ماهیان مختلف متغیر است که برای شناسایی ماهیان اهمیت دارد.

عامل اصلی حرکت در ماهی ها باله دمی است. باله های سینه ای و شکمی ضمن کمک به حرکت برای برقراری تعادل، چرخش و ترمز مورد استفاده قرار می گیرند. با حرکت دادن یکی از باله ها جهت آن تغییر می کند و با قرار گرفتن آنها در مقابل آب، سرعت حرکت ماهی کاهش می یابد.

پاسخ فعالیت صفحه ۱۵۳ فصل ۱۴ علوم نهم

تشریح ماهی
یک ماهی تازه قزل آلا، تهیه کنید. ابتدا مشخصات ظاهری مثل باله ها، آبشش ها، پولک ها و خط جانبی آن را بررسی کنید. سپس محوطه شکمی آن را با یک برش طولی در پایین شکم و دو برش به سمت بالا باز کنید و به کمک معلم خود آن را با شکل زیر مقایسه کنید و بخش های مختلف دستگاه گوارش، گردش خون، دفع، تولید مثل و بادکنک شنای آن را مشاهده کنید.

پاسخ: ابتدا شکل ماهی انواع باله ها و حرکت آنها، پولک ها، خط جانبی، سرپوش آبششی و آبشش ها را بررسی کنید. با قیچی یکی از سرپوش های آبششی را از انتها ببرید تا آبشش ها را بهتر بتوانید مطالعه کنید. کمان های آبششی، رشته های آبششی و خارهای آبششی را مشاهده کنید و تعداد آنها را بشمارید.

کمان آبششی در هر طرف چهار عدد است که روی هر کدام دو ردیف رشته های آبششی قرار دارند. می توانید کمان ها را از انتها ببرید و آنها را خارج کنید. خط جانبی را مشاهده و بررسی کنید. پولک ها در این قسمت با بقیهٔ پولک ها متفاوت اند.

این پولک ها سوراخی دارند که از رو به روی هم قرارگرفتن آنها کانال جانبی تشکیل می شود که همان خط جانبی است و درون آن گیرنده های مکانیکی (لمس) قرار دارند که مخصوص ماهی ها است. ماهی با وجود این گیرنده ها به راحتی، حرکت آب یا اجسام اطراف خود را حس می کند.

جواب جمع آوری اطلاعات صفحه ۱۵۴ فصل ۱۴ علوم نهم

ماهی‌های خاویاری دریای خزر، مرغوب ترین خاویار جهان را تولید می کنند. درباره انواع ماهی های خاویاری و طرز تهیه آن اطلاعاتی را جمع آوری و به كلاس گزارش دهید.

پاسخ: ماهی های خاویاری از خانواده تاس ماهیان و آبزیان کم نظیری هستند که قدمتی چند صد میلیون ساله دارند و به عصر ژوراسیک برمی گردند. از این رو به آنها فسیل های زنده نیز می گویند که تا به امروز زنده مانده اند. از نظر تعداد گونه ها ۲۷ گونه از این ماهیان در جهان وجود دارند که از این تعداد پنج گونه آن در دریای خزر زندگی می کنند؛ دریایی که خود به تنهایی ۹۳% ذخائر ماهیان خاویاری را در خود جای داده است.

ارزش ماهیان خاویاری نه به دلیل استفاده از گوشت آنان، بلکه به دلیل تخم (تخمک) آنان است که به خاویار یا مروارید سیاه مشهور است که آن را به صورت خام یا همراه تخم مرغ و سبزیجات معطر مصرف می کنند که بسیار پر کالری و انرژی زاست.

خاویار انواع گوناگونی دارد؛ مثل خاویار طلایی، سرخ و سیاه که نوع سیاه آن از ارزش قابل توجهی برخوردار است.

ماهیان خاویاری که در دریای خزر زندگی می کنند به ترتیب کیفیت عبارت اند از: فیل ماهی، قره برون یا ماهی خاویاری ایران، گلد یا ماهی روس، ماهی شیپ و ماهی ازون برون.

پاسخ دیگر: انواع ماهی‌های خاویاری عبارتند از:

1. فیل ماهی (ماهی بلوگا): بزرگ‌ترین گونه ماهیان خاویاری (استروژن)، کمیاب، با طول حداکثر ۴ متر و وزن تا یک تن و ۱۵ کیلوگرم.
2. تاس ماهی ایرانی (آسترا): حداکثر طول ۱ تا ۲ متر و وزن ۶۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم.
3. تاس ماهی روسی (چالباش): حداکثر طول ۱ تا ۲ متر و وزن ۶۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم.
4. اوزون برون (ماهی سورگا): ماهی بلند و کشیده با پوزه بلند، حداکثر طول ۱.۵ متر و وزن ۲۵ کیلوگرم.
5. ماهی شیب: حداکثر طول ۱ متر، وزن سبک و عمر حداکثر ۳۰ سال.

برای حفظ کیفیت خاویار، ماهی‌ها به صورت زنده به صیدگاه منتقل می‌شوند. سپس طبق دستورالعمل‌های فنی و بهداشتی، ماهی شسته شده و پس از ایجاد شکاف در شکم، خاویار از آن خارج می‌شود. پس از دوختن شکم، ماهی را به دریا رها می‌کنند یا برای مصرف گوشت آن را می‌برند. خاویار پس از جدا کردن از کیسه تخمدان با الک‌های مخصوص، توسط خاویارسازان با دقت نمک زده شده و در قوطی‌های ۱.۸ کیلوگرمی قرار می‌گیرد. سپس، پس از هواگیری، خاویار در سردخانه‌ای با دمای ۳ درجه سانتی‌گراد نگهداری می‌شود.

پاسخ گفت و گو کنید صفحه ۱۵۵ فصل چهاردهم علوم نهم

شاید تا به حال شما، مار، مارمولک و لاک پشت را دیده باشید. در مورد اینکه چرا به این جانوران، خزنده می گویند، گفت و گو کنید.

پاسخ: علت نام گذاری این جانوران این است که دست و پای کوتاه دارند یا اصلا ندارند. به همین دلیل هنگام حرکت، بخش هایی از بدن به ویژه شکم آنها روی زمین کشیده می شود.

پاسخ دیگر: به دلیل اینکه مارها بدون دست و پا هستند و سایر خزندگان نیز دست و پاهای کوتاهی دارند، هنگام حرکت سطح زیرین بدنشان بر روی زمین کشیده شده و به حالت خزیدن حرکت می‌کنند.

جواب سوالات جمع آوری اطلاعات صفحه ۱۵۶ فصل ۱۴ علوم نهم

درباره سم مارهای سمی و استفاده‌های آن، اطلاعاتی را جمع آوری و گزارش آن را به صورت پاورپوینت در کلاس، ارائه دهید.

نکته: در این قسمت ما اطلاعاتی درباره مارهای سمی و استفاده های آن را گفته ایم که شما باید آن را به پاورپوینت تبدیل کنید.

پاسخ: انواع سم مارها در دو گروه تقسیم می شوند: ۱) هموتوکسین یا زهرهای مختل کننده جریان خون،
۲) نوروتوکسین یا زهرهای مختل کننده جریان عصبی.
۳) سیتوتوکسین یا زهرهای از بین برنده سلول های بدن.

انواع دیگر سمومی که مار‌ها ترشح می‌کنند، بخش خاصی از سلول‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند و شامل کاردوتوکسین، میوتوکسین و نفروتوکسین می‌شوند.

سم مار عمدتاً برای بی حرکت کردن و کشتن شکار می باشد و از نظر دفاعی احتمالاً اهمیت حیاتی دارد . نیش دندان یا فنگ (Fang) را به دندان تغییر شکل یافته مار گویند که شیار دار یا مجوف است. فنگ‌ها در گروه افعی ها بزرگ هستند و روی استخوان فک بالا قرار دارند و توسط ماهیچه‌ها حرکت می کنند . در صورتیکه فنگ‌ها در گروه آلاپیده مانند کبراها کوتاه تر و به طور ثابت روی استخوان فک بالایی قرار می گیرند.

دارو‌های مشتق شده از هوموتوکسین در درمان حملات قلبی و اختلالات خونی مفید واقع می‌شوند. اولین داروی گرفته شده از توکسین مار‌های سمی برای درمان فشار خون بالا مورد استفاده قرار گرفت. این سم از یک پیت وایپر برزیلی گرفته شد و دارای ماده‌ای بود که مانع عملکرد صحیح آنزیم آنژیوتانسین در بدن می‌شد. بدن انسان از این آنزیم برای تداوم فشار خون ثابت استفاده می‌کند. بنابراین، محققین پزشکی نسخه مصنوعی پروتئین موجود در سم مار را تولید کرده و در دارو‌های مربوط به درمان فشار خون بالا از آن استفاده می‌کنند.

شاید این قضیه بدیهی به نظر برسد، وقتی سم وجود دارد، پادزهر نیز باید وجود داشته باشد. اما باید دانست که فرآیند جمع آوری سم و تولید یک پادزهر، که از سال‌های ۱۸۰۰ به این سو تغییری در آن رخ نداده، بسیار خسته کننده است. متخصصین سم را از نیش مار استخراج کرده و در یک بطری مخصوص جمع آوری و سپس خشک می‌کنند.

در مرحله بعد، مقدار اندکی از سم را به یک حیوان انتخاب شده تزریق می‌کنند، و پس از چند هفته، خون حیوان را کشیده و پادتنی را که بدن حیوان برای مقابله با زهر ساخته، استخراج می‌کنند. آنزیم‌های تشکیل دهنده فعال را از مابقی پادتن قطع می‌کنند و سپس محصول نهایی را خشک کرده و یا اینکه برای مصرف انسانی به صورت مایع به بازار می‌فرستند.

جواب جمع آوری اطلاعات صفحه ۱۵۷ فصل چهاردهم علوم نهم

با مراجعه به منابع معتبر، در مورد اهمیت و چگونگی انجام دو گزاره زیر، اطلاعاتی را جمع آوری کنید و در کلاس ارائه نمایید.

الف) آفتاب پرست در محیط های مختلف، رنگ خود را تغییر می دهد.

پاسخ: آفتاب پرست ها با تغییر رنگ محیط به سرعت تغییر رنگ وی دهند. برخلاف نظر عامه، که تصور می کنند با هدف استتار این کار انجام می شود، ولی این واکنش بیشتر اوقات عصبی و نشانه وارد شدن تنش به آنها است.

تغییر رنگ آنها در اثر وجود یاخته هایی است که به نام کروماتوفورس که در قسمت زیرین پوست قرار دارند و در سه لایه قرار گرفته اندو لایه زیرین رنگدانه سیاه، لایه میانی رنگدانه آبی و لایه رویی رنگدانه زرد و قرمز دارند. بین این یاخته ها فضاهای بین یاخته ای هست که به این رنگدانه ها اجازه حرکت می دهند. حرکت این مواد و قرار گرفتن این رنگدانه ها در محل های مختلف ترکیب رنگی مختلفی را به وجود می آورد که نشانه آن بروز تغییر رنگ است.

ب) مارمولک ها، گاهی دم خود را قطع می کنند.

پاسخ: مارمولک هنگام خطر و در تماس موجود با دمش، دم خود را قطع می کند. این ویژگی که اتوتومی (خودبری) معروف است با انقباض ماهیچه های دم انجام می شود و قسمتی از دم که ارتباط بین مهره ای ضعیفی را دارد از بدن جدا می شود. دم پس از جدا شدن در اثر وجود پیام عصبی در اعصاب تا مدتی تکان می خورد و همین حالت باعث می شود توجه صیاد (شکارچی) به دم جلب شود و جاندار (مارمولک) از مهلکه فرار کند.

جواب فعالیت صفحه ۱۵۸ فصل ۱۴ علوم نهم

چند نوع مختلف پر را به کلاس بیاورید. از هر پر، قطعه کوچکی را جدا کنید و در زیر میکروسکوپ، مشاهده کنید.

ــ ساختمان انواع پر را با هم مقایسه کنید.
ــ کدام نوع از پرها، استحکام بیشتری دارند؟ چرا؟
ــ درباره نقشی که هر نوع از پرها در پرندگان دارند، گفت ‌و گو و نتیجه را در کلاس، ارائه کنید.

نکته: پاسخ هر سه سوال مطرح شده در این فعالیت در متن زیر که ویژگی های هر سه نوع پر است وجود دارد.

پاسخ: سه نوع پر، شاه پرها، پوش پرها و کرک پرها را داریم.

شاه پرها: پرهایی که در بال برای پرواز و در دم برای صعود و سقوط مورد استفاده قرار می گیرند، پرهای بلندی هستند که شکل آنها با هم متفاوت است. در دم یکنواخت ولی در بال کمی خمیده هستند. شاه پرها استحکام خیلی زیادی دارند.

پوش پرها: پوشش بدن را در سطح انجام می دهند و در محل هایی که لازم است انحنایی ایجاد شود، یا خمیدگی و چینش روی هم، آن را ایجاد می کنند؛ مثلا روی سر، جلوی بال یا جلوی چینه دان که باید انحنا داشته باشد، پوشش پرها آن را ایجاد می کنند.

کرک پرها: پرهایی که خیلی ریز هستند و نزدیک پوست قرار دارند، به صورت فشرده و در کنار هم قرار گرفته اند و به بدن حالت عایق را می دهند. جوجه ها در ابتدای تولد فقط کرک دارند و بقیه پرها بعدا ظاهر می شود.

جواب سوالات جمع آوری اطلاعات صفحه ۱۶۲ فصل ۱۴ علوم نهم

گفته می شود وجود گراز و خرس در جنگل، فوایدی دارد. در این مورد از منابع معتبر، اطلاعاتی را جمع آوری و به صورت گزارش در کلاس ارائه نمایید.

پاسخ: اهمیت گراز در جنگل: گراز پوزه دراز و محکمی دارد و بیشتر از ریشه گیاهان تغذیه می کند؛ هنگام خوردن غذاهای گیاهی خاک را شخم می زند. در بیابان ها، علفزارها و جنگل هایی که گراز وجود دارند، به دلیل زیرورو شدن خاک و پاشیده شدن آن روی دانه های گیاهان، به آنها تراکتور طبیعت گفته می شود. البته وجود گرازها در زمین های کشاورزی باعث از بین بردن محصولات کشاورزی می شود.

شخم زدن زمین توسط گرازها مخصوصا در زمستان علاوه بر هوادهی خاک و نابودی لارو آفات، غذا را برای پرندگان و گونه های دیگر بیرون می آورند که نوعی رابطه همسفرگی بین آنها برقرار است.

اهمیت خرس در جنگل: خرس ها جانوران همه چیز خوارند، ولی در بیشتر اوقات سال از دانه و میوه های گیاهان استفاده می کنند. پس از خوردن این ها تعدادی زیادی از دانه ها به همراه مدفوع خرس دفع می شود که در محیط های مختلف جنگل پخش می شود و چون همراه مواد زائد خرس روی زمین قرار می گیرند با رسیدن رطوبت به آنها رویش کرده و سریعا رشد می کنند و به این ترتیب باعث افزایش درختان جنگلی و حفظ محیط زیست می شود.

جواب فصل قبلی: پاسخ فصل سیزدهم علوم نهم

توجه: شما دانش آموز پایه نهم متوسطه اول می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به پاسخ نامه فعالیت های کتاب علوم تجربی نهم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله پاسخ نامه و جواب سوالات فعالیت های فصل 14 چهاردهم علوم نهم ، برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد و توانسته باشید تا از آن استفاده و بهره برده باشید.