نمونه سوالات متن درس ۱ اول «تغییرات و تحولات فرهنگی» فصل ۲ دوم کتاب تحلیل فرهنگی پایه دوازدهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.
همچنین بخوانید: سوالات متن درس سوم فصل اول تحلیل فرهنگی دوازدهم انسانی
نمونه سوال های متن امتحانی درس 1 اول فصل دوم تحلیل فرهنگی دوازدهم
۱) آیا فرهنگ ثابت است یا متغیر است؟
پاسخ: فرهنگ هم عناصر ثابت دارد و هم عناصر متغیر مثلاً یکی از عناصر ثابت ایرانی‌ها خداجو بودن آنهاست که تقریباً در طول تاریخ همیشه بوده است ولی برخی از نمادها، هنجارها، الگوهای رفتاری ایرانیان، مصادیق فرهنگ، مانند معماری پوشش تغذیه، سبک زندگی در طول تاریخ تغییر داشته است.
۲) نیازهای انسان به چند دسته تقسیم می شوند؟
پاسخ: ۱- نیازهای ثابت: نیازهایی هستند که بدون زمان، مکان، جنسیت و مواردی از این قبیل هستند و به عبارتی ذاتی انسان هستند. جز خصوصیات اصلی وجود آدمی است. مانند امنیت، احساس آرامش، میل به محبت و دوستی، نیاز به خودشکوفایی، عدالت خواهی ،پرسشگری زیبا دوستی
۲- نیازهای متغیر: این نیازها تحت تاثیر شرایطی مانند جنسیت، محل جغرافیایی گروه قومی تغییر پیدا می کند. مانند پوشاک، معماری، تغذیه
۳) آیا روش زندگی گذشتگان و نیاکان با روش زندگی کنونی ما یکسان بوده است؟
پاسخ: در برخی از اصول مانند خداجو بودن، عبادت کردن و مواردی از این قبیل ما دارای شباهتی های بسیاری با آنها هستیم ولی از نظر نمادها، هنجارها و الگوهای رفتاری و آداب و رسوم قطعاً دارای تفاوت های بسیاری هستیم.
مثال آداب و رسوم ازدواج و عزاداری در دوران گذشته با شکل زندگی کنونی متفاوت بوده است. امروزه آداب ازدواج و عزاداری نسبت به گذشته مختصر تر برگزار می شود و در گذشته به علت فرصت بیشتری که در زندگی داشتند آداب و رسوم گسترده تر و شاخ و برگ بیشتری داشته است.
۴) چه عناصری در مراسم ازدواج و عزاداری نیاکان ما تاکنون ثابت باقی مانده است؟ و کدام عناصر فرهنگی در مراسم ازدواج و عزاداری گذشتگان نسبت به امروزه دچار تغییر شده است؟
پاسخ: پیش قدم شدن خانواده پسر در امر خواستگاری و انجام خواستگاری از طریق پسر همچنان در طول تاریخ ثابت باقی مانده است ولی شکل و نوع اهداء هدایا و برگزاری آداب جشن تفاوت‌های بسیاری کرده است.
در خصوص عزاداری نیز همراهی مردم در تشییع پیکر جان باخته و انجام مراسم ختم و نیایش در اماکن مذهبی در طول تاریخ برای ما ایرانی‌ها ثابت بوده است ولی میزان ، زمان و مکان عزاداری در طول تاریخ با تغییراتی روبرو بوده است.
۵) آیا همانطور که ذائقه غذایی افراد جامعه تغییر می کند ذائقه فرهنگی جامعه نیز تغییر می کند؟
پاسخ: ابعاد محسوس و لایه های سطحی فرهنگ دائماً در حال تغییر است مثلاً نمادها، الگوهای عمل ،ابزارها،سبک زندگی، ولی بعد غیرمحسوس و بنیادین فرهنگ چون بیشتر با نیازهای ذاتی انسان در ارتباط است به کمتر دچار تغییر می شوند. مثلاً ایرانی‌ها همیشه خدا جو عدالت محور و آزادی طلب بوده‌اند.
۶) تغییرات فرهنگی به چند صورت ممکن است روی دهند؟
پاسخ: گاهی آرام و به تدریج صورت می گیرد و جامعه با آن سازگار می شود و گاهی ناگهانی و سریع روی می دهد.
۷) تغییر فرهنگی با تحول فرهنگی چه تفاوت هایی دارد؟
پاسخ: دگرگونی در لایه های سطحی فرهنگ مانند دگرگونی در نمادها هنجارها، ابزارها مادی فرهنگ، الگوهای رفتاری نشان دهنده تغییر فرهنگی است. ولی اگر لایه های بنیادین فرهنگ دگرگون شود یعنی آرمان‌ها، عقاید، باورها و ارزشها (ریشه های فرهنگ) عوض شوند. این دگرگونی، تحول فرهنگی نامیده می شود.
۸) عدم درک به موقع تحولات فرهنگی چه نتایجی در جامعه از خود به جای می گذارد؟
پاسخ: موجب ناتوانی مدیریت تغییر و تحولات فرهنگی شده و این عدم مدیریت صحیح به تحجر و عقب ماندگی جامعه منجر می شود.
۹) تحول فرهنگی در جامعه چه نتایجی از خود به جای می گذارد؟
پاسخ: تحول فرهنگی موجب دگرگونی در همه ارکان فرهنگ می شود و هویت اجتماعی و هویت فرهنگی جامعه را دگرگون می کند. به عبارتی در بلند مدت موجب می شود که ارزش های بنیادین و غیر محسوس فرهنگ عوض شود.
۱۰) ورود تلفن همراه به زندگی کدام بخش از زندگی ما را تغییر داده است؟ آیا در سطح فرهنگ محسوس و ملموس تأثیر گذاشته است یا فرهنگ غیر محسوس و نامحسوس را هم متأثر کرده است؟ آیا زمینه ساز تغییر فرهنگی است یا باعث تحول فرهنگی هم می شود؟
پاسخ: ورود تلفن همراه به زندگی ما ایرانی‌ها در ابتدا در ابعاد محسوس فرهنگ (نمادها، هنجارها و مناسبات) تغییر به وجود آورده است ولی ممکن است به تدریج در طول زمان اعتقادات مردم را نسبت به برخی از ارزشها و اصول فرهنگی خود دچار دگرگونی کند در این صورت با تحول فرهنگی روبرو شده‌ایم.
۱۱) عوامل موثر بر تغییرات و تحولات فرهنگی را نام ببرید.
پاسخ: ۱- نوجویی و نوآوری
۲- پذیرش اجتماعی و فرهنگی
۳- طرد اجتماعی و فرهنگی
۴- تلفیق و انطباق
۱۲) هر یک از عوامل موثر بر تغییرات و تحولات فرهنگی توضیح دهید و مثال بزنید؟
پاسخ: ۱- نوجویی و نوآوری: یکی از ویژگی‌های خدادای انسان، حس کنجکاوی و تعالی‌جویی است.این ویژگی، موجبات نوجویی، ابداع و نوآوری را در تمام عرصه‌های زندگی فردی و اجتماعی فراهم می‌آورد و عرصه‌های فرهنگی و جهان فرهنگی نیز براساس این ویژگی، دگرگون می‌شوند. این عامل، زمانی موضوع مطالعه فرهنگی قرار می‌گیرد که عمومیت یابد و تقریباً همه‌ی افراد جامعه از این نوآوری متأثر شوند؛ مانند ورود تلفن همراه به زندگی فردی و اجتماعی ما و تأثیر آن بر فرهنگ جامعه.
۲- پذیرش اجتماعی و فرهنگی: آن‌گاه که عنصر فرهنگی جدید، به واسطه نوجویی یا در اثر مبادلات فرهنگی با سایر فرهنگ‌ها، وارد فرهنگ می‌شود و مورد پذیرش عمومی قرار می‌گیرد، زمینه‌ی دگرگونی فرهنگی را فراهم می‌آورد. به عنوان مثال: استفاده از روش برگزاری انتخابات برای جابه‌جایی قدرت در کشورها. اما اگر نوآوری که به وسیله‌ی یک فرد و یا گروهی از افراد جامعه عرضه می‌شود، مورد توجه و تبعیت همگان قرار نگیرد، و به دست فراموشی سپرده شود، این نوآوری، باعث تحول فرهنگی نمی‌شود.
۳- طرد اجتماعی و فرهنگی: با ورود عنصر فرهنگی جدید، برخی از عناصر ناکارآمد فرهنگ موجود، به ویژه در دو لایه نمادها و هنجارها، یا تغییر کرده و یا طرد شده و کنار گذاشته می‌شوند. هر یک از تغییرات مذکور، می‌توانند در کوتاه مدت یا درازمدت، زمینه‌ی دگرگونی عناصر و مولفه‌های فرهنگی را فراهم آورند. همچنین اگر عناصری از فرهنگ با ارزشها و نیازهای جدید سازگار نبوده و پاسخگوی آنها نباشند، طرد می‌شوند.
۴- تلفیق و انطباق: عنصر فرهنگی تازه وارد برای پذیرفته شدن در یک جامعه، مراحلی را می‌گذراند و برحسب نقش و اهمیتی که دارد، تأثیرات و تغییراتی را در عناصر هم‌جوار ایجاد می‌کند. ممکن است مدت زمانی طولانی (مثلاً یک نسل یا بیشتر) لازم باشد تا بین عنصر تازه وارد و عناصر قدیم، سازگاری و انطباق مطلوب ایجاد شود.
۱۳) چه نمادها و هنجارهای در زندگی ما ایرانی‌ها در طول زمان طرح و کنار گذاشته شده اند؟ و چه نمادها و هنجارهای مجددا به زندگی ما را پیدا کرده اند؟
پاسخ: بسیاری از نمادها و هنجارهای شغلی در طول زمان دچار تغییر شده اند به عنوان مثال ما مشاغلی مانند درشکه چی یا کارگر تلگراف خانه نداریم و حذف شده اند. در سال‌های اخیر برخی از جوانان به دنبال استفاده مجدد و بازآفرینی برخی از نمادهای زرتشتی مانند فروهر در زندگی خود هستند یا به طالع بینی و پیشگویی و فال قهوه و مواد از این قبیل می پردازند.
۱۴) تأخر فرهنگی چیست؟
پاسخ: تأخر فرهنگی یا واپس ماندگی فرهنگی نوعی عدم تعادل فرهنگی به حساب می آید و یعنی فاصله بین عناصر و اجزاء محسوس فرهنگ با ارزشها عقاید و باورهای فرهنگی.
مثلاً تلفن همراه وارد زندگی می شود ولی شیوه صحیح استفاده آن از نظر ارزشها رعایت نمی شود.
مثلاً منزل مادر بزرگ رفته‌ایم و به جای صحبت با مادر بزرگ سرمان در گوشی تلفن است. رانندگی می کنیم ولی با شتاب آب چاله‌ها را به اطرافیان می پاشیم.
۱۵) چرا پذیرش و تغییرات بعد محسوس فرهنگ سریعتر انجام می شود و ولی سرعت دگرگونی فرهنگی غیرمحسوس (ارزش ها و عقاید) به کندی انجام می شود؟
پاسخ: زیرا تحولات فرهنگی در ارزشها و عقاید بنیادین بسیار کند است و نسبت به این دگرگونی و تغییرات مقاومت فرهنگی صورت می گیرد ولی پذیرش اشکال محسوس و مادی فرهنگ ساده‌تر و سریع تر انجام می شود.
۱۶) تغییر فرهنگی با تحول فرهنگی چه تفاوت هایی دارد؟
پاسخ: دگرگونی در لایه های سطحی فرهنگ مانند دگرگونی در نمادها هنجارها، ابزارها مادی فرهنگ، الگوهای رفتاری نشان دهنده تغییر فرهنگی است ولی اگر لایه های بنیادین فرهنگ دگرگون شود یعنی آرمان‌ها، عقاید، باورها و ارزشها (ریشه های فرهنگ) عوض شوند این دگرگونی، تحول فرهنگی نامیده می شود.
۱۷) عدم درک به موقع تحولات فرهنگی چه نتایجی در جامعه از خود به جای می گذارد؟
پاسخ: موجب ناتوانی مدیریت تغییر و تحولات فرهنگی شده و این عدم مدیریت صحیح به تحجر و عقب ماندگی جامعه منجر می شود.
نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.
همچنین بخوانید: گام به گام فصل دوم تحلیل فرهنگی دوازدهم
و
سوالات متن درس دوم فصل اول تحلیل فرهنگی دوازدهم انسانی
توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب تحلیل فرهنگی دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.
✅ در انتها امیدواریم که مقاله سوالات متن درس ۱ اول فصل دوم کتاب تحلیل فرهنگی پایه دوازدهم انسانی ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 💕
