ما در این مطلب قصد داریم به معرفی ورق استنلس استیل بپردازیم و دربارۀ ویژگی‌ها و کاربردهای آن با شما صحبت کنیم. ورق استیل نوعی از مقاطع فلزی به شمار می‌آید که پایۀ تولید آن آهن است و در آن کمتر از دو درصد کربن به‌کار رفته‌است. در تولید این نوع ورق، آلیاژهای دیگری هم به کار می‌رود که می‌تواند به سختی آن بیفزاید و یا آن را برای جوشکاری مناسب سازد. در حال حاضر محصولات مختلفی از این نوع فلز ساخته می‌شود به طوری که اگر دور و اطراف خود را نگاه کنید متوجه این امر خواهید شد. در ادامه بیشتر به این محصول خواهیم پرداخت.
ورق استیل چیست؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، پایۀ تولید ورق استیل آهن است و به آن فلزات و مواد دیگری هم اضافه می‌شود که به انعطاف‌پذیری و یا استحکام و سختی آن کمک خواهد کرد. به‌عنوان مثال، اگر کربن بیشتری به این فلز اضافه شود، بر سختی آن افزوده خواهد شد.
حال اگر در تولید ورق استیل، منگنز به مواد آن اضافه گردد، استحکام آن بیشتر می‌شود اما سرعت خنک شدن آن پایین می‌آید. به این ترتیب می‌توان از آن در صنایعی استفاده کرد که این امر نتواند مشکلی در فرآیند کارهای صنعتی به وجود آورد. همچنین اگر به این آلیاژ کروم بیشتری اضافه گردد، ورق خاصیت ضدزنگ استنلس استیل پیدا می‌کند، به‌گونه‌ای که بر استحکام آن نیز افزوده خواهد شد. این قابلیت کمک می‌کند تا بتوان از ورق استیل برای مکان‌ها و تولید محصولاتی استفاده کرد که در ارتباط بیشتری با آب و رطوبت هستند. ساخت انواع ظروف آشپزی و دستگاه‌هایی که در صنایع غذایی و … استفاده می‌گردند، یکی از کارکردهای این نوع مقطع فلزی است.
ورق استیل در دو نوع متفاوت مربع و مستطیل تولید می‌شود که هر یک در ابعاد مختلفی به بازار عرضه شده‌است. گفتنی است که این محصول از مقاومت بالایی در برابر دما و حرارت بهره‌مند است. به طوری که می‌تواند تا دمای 1000+ درجه سانتی‌گراد و همچنین کمتر از 200- درجۀ سانتی‌گراد را تحمل کند.
ورق استیل طی چه مراحلی آماده می‌شود؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، این محصول آلیاژی است که از ترکیب چند نوع مواد که پایۀ آن آهن است تولید شده‌است. در ادامه می‌توانید مراحل تهیۀ این محصول را بخوانید:
- ذوب مواد اولیۀ خام
در اولین مرحله، موادی که باید ورق استیل از آن‌ها ساخته شود درون کوره قرار می‌گیرند و به اندازه‌ای حرارت داده می‌شوند که ذوب گردند و این زمان ممکن است بین 8 تا 12 ساعت به طول بینجامد.
- حذف کربن اضافی
در مرحلۀ بعد، مواد داخل یک سیستم خلا اکسیژن قرار می‌گیرد و کربن اضافی آن حذف می‌شود، زیرا همان‌طور که می‌دانید، کربن زیاد در این محصول می‌تواند انعطاف‌پذیری آن را بسیار کم کندد. در این مرحله می‌توان آلیاژی استاندارد با کربن کم تهیه کرد.
- هم زدن
در مرحلۀ بعدی، لازم است مواد مذاب‌شده ساختار یکدستی پیدا کنند تا ورقی که از آن به‌دست می‌آید کیفیت بالایی داشته باشد. این امر نیز تنها با هم زدن مواد امکان‌پذیر است.
- فرم‌دهی
در زمانی که مواد شروع به سرد شدن می‌کنند، باید فرم‌دهی به آن هم آغاز گردد. نورد داغ موجب می‌شود استیل زبر و زمخت شود که از این نوع استیل برای تولید شمشه استفاده می‌شود. در مقابل برای تولید ورق استنلس استیل، از روش نورد سرد استفاده می‌گردد.
- عملیات حرارتی یا آنیلینگ
یکی از کارهایی که تولیدکنندگان این محصول در فرآیند تولید انجام می‌دهند، حرارت دادن و سپس سردکردن آن برای از بین بردن تنش‌های داخلی ورق است، در این پروسه ممکن است نیاز به رسوب‌زدایی باشد.
- عملیات برش و شکل‌دهی
در این مرحله ورق استیل برش خورده و شکل داده می‌شود. اینکه این نوع ورق قرار است در چه صنعتی به‌کار برده شود، موضوعی است که در برش خوردن آن حائز اهمیت است. در این مرحله ورق به‌وسیلۀ قیچی‌های فلزی بزرگ و یا توسط دستگاه‌های پانچ سی‌ان‌سی برش لیزری برش زده می‌شود.
- سنگ‌زنی
بخش دیگری از فرآیند تولید این محصول، سنگ‌زنی است که برای برداشتن ناخالصی‌ها از روی ورق و ایجاد یک سطح صاف و صیقلی انجام می‌شود.
انواع ورق استیل کدام‌اند؟
در این قسمت لازم است به این موضوع اشاره شود که این محصول در دو نوع بگیر و نگیر تولید می‌شود. چنانچه کروم بیشتری به مادۀ آن اضافه شود، خاصیت استنلس استیل پیدا می‌کند. به طوری که آهن‌ربا به آن نمی‌چسبد. در حالیکه اگر آهن به‌کاررفته در آن بیشتر باشد، طبیعتاً آهن‌ربا به آن چسبیده و به‌اصطلاح به آن بگیر می‌گویند.
ورق استیل 304 ، 316 و 321 و همچنین ورق 309 و 310 را می‌توان جزو ورق‌های استیل نگیر به شمار آورد. گفتنی است که برخی از انواع ورق‌های استیل نیز به نسوز معروف‌اند، یعنی آن‌که از نوعی فولاد با اندازۀ مشخصی کربن در تولید آن‌ها استفاده شده‌است. به طوری که در دما و حرارت بالا می‌توانند مقاومت بسیار زیادی از خود نشان دهند. ورق استیل 310 عموماً جزو ورق‌های نسوز به شمار می‌آید و در صنایعی که لازم است ورق تحت دما و حرارت بالایی باشد استفاده می‌گردد.
در ادامه به چند نمونه از کاربردهای انواع ورق استیل اشاره خواهیم کرد:
- ورق 304:
به‌صورت ورق و رول تولید می‌شود و بیشتر در صنایع گاز، پتروشیمی، نفت، صنعت غذایی، دارویی و… استفاده می‌گردد.
- ورق 309:
این ورق نسوز است و در مقابل گرما و حرارت بالا، استقامت زیادی از خود نشان می‌دهد، بنابراین جهت ساخت پاتیل و کوره‌های بخار از این ورق استفاده می‌شود. صنایع خودروسازی، تولید تجهیزات کشاورزی و همچنین ساخت لوله برای جابه‌جایی نفت و گاز و … ازجمله صنایعی هستند که بیشتر از این نوع ورق استفاده می‌کنند.
- ورق 310:
این نوع ورق می‌تواند حرارت بالا تا 1150 درجۀ سانتی‌گراد را تحمل کند، به همین جهت در ساخت قطعات کوره، تولید انواع لوله، مبدل‌های حرارتی، سبدهای حرارتی، انواع الکترود و فیلرها به‌کار گرفته می‌شود.
- ورق 316:
این نوع ورق ضدزنگ و خواص آن شبیه به ورق استیل 304 است، ازاین‌رو می‌توان از آن در ساخت تجهیزات آماده سازی مواد غذایی، ساخت تجهیزات آزمایشگاهی، پنل‌های معماری ساحلی، تولید نرده‌ها، اتصال‌دهنده‌ها و… استفاده کرد.
- ورق 321:
این نوع ورق از آلیاژ 304 گرفته شده‌است. با این تفاوت که در تولید آن میزان تیتانیوم به‌کاررفته تفاوت دارد. این نوع ورق خواص مکانیکی و تحمل گرمای بالایی دارد و در صنایع هوافضا، تولید اتصالات، دستگاه‌های صنایع غذایی، پالایشگاه‌های نفت و … می‌توان از آن استفاده کرد.
جمع‌بندی
در این مطلب تلاش کردیم دربارۀ این محصول و نحوۀ تولید آن و همچنین کاربردی که در صنایع مختلف دارد اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. نکته‌ای که در این بخش لازم است به آن اشاره کنیم، قیمت ورق استیل است، زیرا موادی که در این محصول به‌کار برده می‌شود و ساختاری که از نظر استحکام و ضخامت پیدا می‌کند، در قیمت آن بسیار موثر خواهد بود، بنابراین اگر نیاز به خرید ورق استیل دارید، بهتر است درمورد صنعتی که قرار است این محصول در آن به‌کار رود، با متخصصان این حوزه مشورت کنید.