سوالات متن درس یازدهم فلسفه دوازدهم انسانی

نمونه سوالات متن درس ۱۱ یازدهم «دوران متأخّر» کتاب فلسفه ۲ پایه دوازدهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.

همچنین بخوانید: سوالات متن درس دهم فلسفه دوازدهم انسانی

نمونه سوال های متن امتحانی درس 11 یازدهم فلسفه دوازدهم انسانی

۱) فلسفه اسلامی از نظر تاریخی به چند دوره تقسیم می شود و هر دوره شامل چه بازه زمانی می باشد؟

پاسخ: ۱- دوران متقدم (از آغاز ظهور اسلام تا قرن چهارم هجری)
۲- دوران میانه (از قرن پنجم تا دهم هجری)
۳- دوران متاخر (از قرن یازدهم تا عصر حاضر)

۲) معروفترین فیلسوفان ایران در دوره صفویه چه کسانی بودند؟

پاسخ: میرداماد شیخ بهائی / ملاصدرا / میر فندرسکی

۳) برخی از آثار و تالیفات ملاصدرا را نام ببرید.

پاسخ: الشواهد الربوبية / تفسير القرآن الكريم / المبدا و المعاد الحكمة المتعاليه (این کتاب مهمترین و مشهورترین اثر فلسفی ملاصدراست که به آسفار مشهور است و با الهام از سفر چهار مرحل‌های عارفان در چهار بخش اصلی تالیف و تنظیم شده است.)

۴) مراحل سیر و سلوک عارفان برای رسیدن به کمال نهایی را بنویسید.

پاسخ: ۱- سفر اول ، سفر از خلق به حق: خدا در این سفر سالک می‌کوشد از طبیعت و عوالم ماورای طبیعت عبور کند و به حق واصل شود و میان او و خدا حجابی نباشد.
۲- سفر دوم، سفر با حق و در حق: در این سفر سالک می‌کوشد به کمک خداوند سیری در اسما و صفات خداوند نماید.
۳- سفر سوم، سفر از حق به سوی خلق همراه با حق: در این مرحله سالک به سوی خلق باز می گردد در حالی که به حق توجه دارد و همه چیز را مظهر جلوه او می یابد.
۴- سفر چهارم، سفر در خلق با حق: در این سفر سالک می‌کوشد به کمک، حق مردم را هدایت کند و آن ها را سالک راه حق نماید.

۵) كتاب اسفار اربعه ملاصدرا شامل چند بخش است و هر قسمت شامل چه موضوعاتی است؟

پاسخ: چهار بخش
بخش اول: مباحث عمومی فلسفه
بخش: دوم توحید و صفات الهی
بخش سوم افعال خداوند و ربوبیت و حکمت الهی
بخش چهارم علم النفس و مراحل شکل گیری آن تا رسیدن انسان به معاد.

۶) مباحث عمومی فلسفه در کتاب اسفار ملاصدرا با کدام مرحله از سیر و سلوک عرفانی تطبیق می کند؟ توضیح دهید.

پاسخ: سفر از خلق به حق در این سفر سالک می‌کوشد از طبیعت و عوالم ماورای طبیعت عبور کند و به حق واصل شود و میان او و حق حجابی نباشد.

۷) مهمترین کتاب فلسفی ملاصدرا که با الهام از مراحل عرفانی نگاشته شده کدام است؟

پاسخ: کتاب اسفار اربعه یا الحكمة المتعاليه في الأسفار الاربعة

۸) نام مکتب فلسفی ملاصدرا چیست؟ این فلسفه بر چه پایه و اساسی بنیان نهاده شد؟

پاسخ: حکمت متعالیه – این فلسفه نتیجه تکاملی دو مشرب گذشته یعنی فلسفه مشایی و حکمت اشراقی و نیز انس و الفت دائمی وی با وحی الهی و قرآن کریم .بود یعنی حکمت متعالیه از الفت و تلفیق برهان عقلی، شهود قلبی و وحی قرآنی شکل گرفت.

۹) میزان و ملاک فلسفی بودن یک متن یا سخن چیست؟

پاسخ: اولا هر مبحثی که طرح می‌شود باید به موضوع فلسفه یعنی وجود و مسائل بنیادی آن مربوط باشد.
ثانیا متکی بر عقل و استدلال عقلی باشد نه شهود قلبی و بیان نقلی و قرآنی

۱۰) چرا مکتب فلسفی ملاصدرا از معیارهای فلسفه خارج نشده و به علم کلام یا عرفان تبدیل نشد؟

پاسخ: زیرا وی در مباحث فلسفی خود هر دو معیار و ملاک یک مبحث فلسفی را رعایت می‌کرد یعنی مباحث او مرتبط با فلسفه بود و از استدلال عقلی بهره می‌برد و در واقع از شهود و وحی به عنوان تایید و شاهد کمک می گرفت نه به عنوان پایه استدلال.

۱۱) منابع حکمت متعالیه را نام ببرید.

پاسخ: ۱- فلسفه مشّاء به خصوص اندیشه‌های ابن سینا
۲- حکمت اشراق اندیشه های سهروردی
۳- عرفان اسلامی به ویژه اندیشه‌های ابن عربی
۴- تعالیم قرآن کریم و روایات پیامبر و ائمه

۱۲) اصول فلسفی ملاصدرا یا حکمت متعالیه را نام ببرید.

پاسخ: اصالت وجود / وحدت حقیقت وجود / مراتب داشتن وجود

۱۳) نام دیگر فلسفه صدرایی یا ملا صدرا چیست؟ علت این نامگذاری را توضیح دهید.

پاسخ: نام دیگر آن فلسفه اصالت وجودی است. زیرا اصل اصالت وجود بنیادی ترین اصل فلسفی ملاصدراست که بر سایر مباحث فلسفی او اثر عمیق گذاشته و به آنها رنگ و بوی اصالت وجودی بخشیده است.

۱۴) معنای اصالت ماهیت چیست و کدام فیلسوف اصالت ماهیتی بود؟

پاسخ: اصالت ماهیت: امر واقعی خارجی مصداق ماهیت است یعنی آنچه واقعی است ماهیت است نه وجود و وجود صرفا یک مفهوم انتزاعی ذهنی است. / میرداماد

۱۵) مقصود ملاصدرا از اصالت چیست؟ با مثال توضیح دهید.

پاسخ: اصالت به معنی واقعی است که در مقابل آن ذهنی و غیر واقعی قرار دارد مثل اینکه بگوییم آسمان یک امر واقعی است پس مقصود ملاصدرا از وجود اصیل این است که وجود امر واقعی است.

۱۶) نظریه اصالت وجود ملاصدرا را تعریف کنید و آن را شرح دهید.

پاسخ: او معتقد بود که از میان دو مفهوم ماهیت و وجود این وجود است که واقعی و اصیل است و واقعیت خارجی ما به ازاء و مصداق وجود است. پس وجود اصالت دارد نه ماهیت شرح او می‌گفت آنچه ما در خارج می‌یابیم از آسمان و درخت و آب تا حیوان و انسان همه مصداق وجودند البته وجودهایی متفاوت و با نقص و کمالات متفاوت ذهن انسان وقتی به این وجودهای متفاوت نظر می کند، متناسب با تفاوت‌ها و خصوصیات هر کدام از آنها تصورات و مفاهیمی از قبیل، آسمان، درخت، آب، انسان و حیوان را انتزاع می‌کند و آن وجودها را به این تصورات و مفاهیم نامگذاری می‌کند و از هم متمایز می سازد و الا آنچه در خارج است، وجود است، بنابراین جهان چیزی جز وجود و حقیقت وجود نیست.

۱۷) چه عوامل و زمینه هایی سبب شد تا ملاصدرا نظریه اصالت وجود را مطرح کند؟

پاسخ: ابن سینا در شش قرن پیش از ملاصدرا نظریه مغایرت و تفاوت وجود و ماهیت را مطرح کرد و بیان نمود که انسان در هر چیزی دو مفهوم و جنبه به نام وجود و ماهیت یا چیستی و هستی می‌یابد. بعد از گذشت سال‌ها برخی از فلاسفه این سوال را مطرح کردند که حال که آن شی خارجی که منشأ پیدایش دو مفهوم مغایر در ذهن ما شده یکی است، این یک شی واقعا و حقیقتا مصداق کدام یک از دو مفهوم است؟ وجود یا ماهیت؟ برخی از فیلسوفان از جمله میرداماد استاد ملاصدرا گفتند که آن امر واقعی و خارجی مصداق ماهیت است، نه وجود و اصالت با ماهیت است و بیشتر مردم همین نظر را پسندیدند تا اینکه ملاصدرا نظریه اصالت وجود را مطرح ساخت و اثبات نمود که آن حقیقت خارجی وجود است.

۱۸) پیام فلسفی این شعر چیست؟
«وجود اندر کمال خویش جاری است / تعیّن‌ها امور اعتباری است»

پاسخ: جهان چیزی جز وجود و حقیقت وجود نیست و اصالت حقیقی با وجود است و ماهیت‌ها در جهان تصورات و مفاهیمی هستند که ذهن آنها را انتزاع و نامگذاری می کند.

۱۹) نظریه وحدت وجود را از منظر عُرفا با مثال توضیح دهید.

پاسخ: عارفان از دیرباز معتقد بودند که هستی یکی است و یک حقیقت است و کثرت‌های جهان اصالت ندارند. آنان گفتند نسبت حقیقت وجود به این کثرت هایی که می‌بینیم مانند نسبت آب دریا به امواج است. این امواج فراوان که مرتب می آیند و می‌روند و گاهی از بزرگی و عظمت آنها هم یاد می‌کنیم چیزی جز همان آب نیستند. درخت و انسان و خورشید و همه این امور گوناگون از خود هویت و وجودی ندارند و صرفا آب و سایه های آن حقیقت اند.

۲۰) عارفان از چه طریقی به نظریه وحدت وجود پی بردند و آن را چگونه اثبات می کردند؟

پاسخ: از طریق شهود عرفانی دریافتند آنان برای اثبات نظر خود کمتر به استدلال متوسل می‌شدند و بیشتر از طریق تمثیل و تشبیه به دیگران می رساندند.

۲۱) وحدت حقیقت وجود را از نظر ملا صدرا توضیح دهید.

پاسخ: او می گوید وجود خارجی امری واحد است و موجودات در حقیقت هستی با هم وحدت دارند و یکسانند. هستی یک حقیقت و یک واحد حقیقی بیش نیست و آنچه از کثرت در جهان می‌بینیم به معنای وجودهای مختلف و متکثر نیست، بلکه معنای دیگری دارد.

۲۲) ملا صدرا برای اثبات وحدت وجود از کدام اصل استفاده کرد؟ توضیح دهید.

پاسخ: اصل اصالت وجود. / ملاصدرا می گفت حال که واقعیت اصالت با وجود است نه ماهیت و وجود هم امر مشترک و واحد همان اشیاست پس حقیقت یکی بیش نیست و جایی برای تکثر واقعی در عالم وجود ندارد.

۲۳) اصل مراتب داشتن وجود را از دیدگاه ملاصدرا شرح دهید.

پاسخ: از نظر ملاصدرا با اینکه هستی و وجود یک حقیقت واحد است اما این حقیقت دارای درجات، مراتب و شدت و ضعف است. وجود در تجلیات و ظهورات خود دارای مراتبی می‌شود و هر مرتبه ای از وجود به میزان درجه وجودی خود ظهور آن حقیقت واحد و یگانه است.

۲۴) ملاصدرا وحدت وجود و مراتب داشتن وجود را در مقام مثال به چه چیزی تشبیه می کند؟ و چه نتیجه ای از آن می گیرد؟

پاسخ: این حقیقت واحد مانند یک کانون نور درخشان است که اشعه ی آن به میزانی که از کانون دور می شوند، ضعیف و ضعیف تر می شوند و همین اختلاف در شدت و ضعف سبب تمایز آنها از یکدیگر و پیدایش کثرت در جهان می شود. یعنی ما یک حقیقت به نام نور داریم که در مرتبه ای قوی و در مرتبهای ضعیف است. اما هم نور قوی و هم نور ضعیف در هر صورت نور هستند و با چیزی دیگر ترکیب نشده اند.

۲۵) به عقیده ملاصدرا چه عاملی سبب تمایز اشیاء و پیدایش کثرت در جهان می شود؟

پاسخ: اختلاف موجودات و اشیاء در شدت و ضعف نور حقیقت وجود

۲۶) هر یک از اشعار زیر با کدام یک از اصول فلسفی ملاصدرا مرتبط است؟
الف) که یکی هست و هیچ نیست جز او / وحده لا اله الا هو
ب) وجود اندر کمال خویش جاری است / تعیّن‌ها امور اعتباری است
ج) در هزاران جام گوناگون شرابی بیش نیست / گرچه بسیارند انجم آفتابی بیش نیست
د) این همه عکس می و نقش نگارین که نمود / یک فروغ رخ ساقی است که در جام انداخت

پاسخ: الف) وحدت حقیقت وجود
ب) اصالت وجود
ج)مراتب داشتن وجود
د) وحدت وجود

نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.

همچنین بخوانید: جواب درس یازدهم فلسفه دوازدهم انسانی
و
سوالات متن درس نهم فلسفه دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب فلسفه دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله نمونه سوالات متن درس ۱۱ یازدهم کتاب فلسفه پایه دوازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش دیدگاه بیان کنید. 💕