چه زمانی روغن موتور ماشین خود را عوض کنیم ؟

تعویض روغن موتور همیشه یکی از دغدغه‌های اصلی مالکان خودروها بوده و هست به خصوص این مساله در خودروهایی که قیمت بالاتری دارند نگرانی بیشتری ایجاد می کند. روغن به عنوان روان‌کننده قطعات موتور مورد استفاده قرار می گیرد و باعث افزایش طول عمر موتور می‌شود. اگرچه تولیدکنندگان روغن موتور به رانندگان توصیه می کنند پس از طی مسافت مشخصی اقدام به تعویض روغن خودرو نمایند اما در بعضی مواقع، روغن موتور کارایی خود را زودتر از زمان استاندارد از دست می‌دهد و در این شرایط ممکن است به موتور ماشین آسیب جدی وارد شود. با ماگرتا همراه باشید.

برای دانستن زمان و کیلومتر مناسب برای تعویض روغن موتور بهترین کار رجوع به دفترچه‌ ی راهنمای خودرو است چون این عدد برای هر خودرویی می تواند متغیر باشد و اینکه مثلا بگوییم هر 10 هزار یا هر 50 هزار کیلومتر برای تعویض روغن یک عدد ثابت است فکر اشتباهی است. همچنین شرایط کاری موتور نیز در عمر روغن موتور موثر است. بسیاری از خودروهای کاری مانند پیکاپ‌های مدرن به یک آلارم مجهز هستند که زمان تعویض روغن را به راننده هشدار می دهند اما همه ی خودرو ها دارای این آلارم نیستند. 

یکی از اولین قدم ها چک کردن روغن موتور است. به طور معمول راننده باید این کار را هر ماه یکبار انجام دهد. اگر از چک کردن سطح روغن موتور اطلاعاتی ندارید بهتر است این کار را به یک مکانیک یا یک تکنسین تعویض روغن بسپارید. این نکته را نیز اضافه کنیم که کیفیت روغن را به هیچ وجه از روی ظاهر آن نمی توان تشخیص داد و این کاری کاملا غیر علمی و بی اساس است. گیج روغن تنها برای چک کردن سطح روغن موتور کاربرد دارد. 

همچنین اگر خودرویی مانند بی ام و دارید، چیزی به نام گیج روغن به صورت فیزیکی در خودروی شما وجود ندارد و باید سطح روغن را در منوهای خودرو چک کنید. نحوه ی انجام آن در دفترچه راهنمای خودرو آموزش داده شده است.

اگر سطح روغن موتور پایین تر از استاندارد باشد لازم است تا مقداری روغن به خودرو اضافه شود. دیدن براده های فلزی در روغن موتور نیز یک نشانه ی بد است. اگر روغن موتور سفید هم شده باشد نشان دهنده ی نفوذ مایع خنک کننده به سیستم روغن کاری است.

از وظایف روغن موتور می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• کاهش اصطکاک قطعات محرک موتور
• کاهش سایش قطعات موتور
• عملکرد بهتر قطعات متحرک موتور
• تمیز نگه داشتن قطعات موتور
• خنک کردن قطعات داخلی موتور
• تمیز نگه‌داشتن قطعات داخل موتور از دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و رسوبات بین قطعات
• آب‌بندی کامل بین سیلندر و پیستون
• محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگی
• کارکرد بهینه موتور در دماهای مختلف

بسیاری از افراد بر این باورند که روغن موتور را باید هر هزار کیلومتر یا هر ماه تعویض کرد، برخی دیگر می گویند هر هزار کیلومتر یا هر سال باید روغن را عوض کرد. همانطور که در ابتدا گفتیم یک نسخه برای همه ی خودروها وجود ندارد بلکه باید ببینید در دفترچه راهنمای خودروها سازنده چه کیلومتر و بازه ی زمانی را برای روغن موتور تعریف کرده است. 

حتی در یک برند خاص نیز این عدد برای مدل های مختلف متغیر است. برای مثال تویوتا را در نظر بگیرید. روغن تویوتا راو4 باید با ویسکوزیته ی 5W-20 باشد و هر 7 هزار کیلومتر روغن آن را تعویض کرد.

اما برای تویوتا پریوس باید از روغن با ویسکوزیته ی 0W-20 استفاده کرد و روغن آن را می توانید هر 15 هزار کیلومتر تعویض کنید. در حالی که برای تویوتا تاندرا باید روغن را هر 5 هزار کیلومتر تعویض کرد. به همین خاطر است که می گوییم حتما دفترچه راهنمای خودرو را چک کنید. 

البته بر اساس تجربه ی نگارنده معمولا خودروسازان ماکزیمم عمر را برای روغن موتور در نظر می گیرند و بهتر است کمی زودتر از عدد کارخانه روغن را تعویض کنید. اما دیر تر تعویض کردن روغن دیگر عواقبی به همراه خواهد داشت. 

برند روغن موتور خیلی مهم نیست مهم مشخصات آن است. باید ببینید سازنده ی خودرو چه ویسکوزیته ای را پیشنهاد می کند برای برخی خودروها ممکن است چند عدد یا یک عدد را عنوان کنند.

اگر خودروی شما دفترچه نداشته باشد و نمی دانید که چه روغنی مناسب خودروی شماست می توانید به سایت های سازندگان روغن موتور مراجعه کنید برای مثال در این لینک می‌ توانید با جستجوی مدل و نوع موتور خودرو روغن موتور کاسترول مناسب برای خودروی خود را پیدا کنید و در این لینک نیز می توانید با جستجوی مدل و نوع پیشرانه روغن موتور ادینول مناسب برای خودروی خود را به راحتی پیدا کنید. 

روغن های سنتتیک Synthetic به روغن هایی گفته می شوند که از ترکیبات مصنوعی و مشتقات نفت تولید می شوند نه از نفت خام. این روغن ها از قیمت بالاتری نسبت به روغن های معمولی برخوردارند و کارایی آنها نیز بالاتر است. اما باید در نظر داشته باشید تا زمانی که سازنده ی خودرو استفاده از روغن های سینتیک را پیشنهاد نکرده باشد نباید از آنها استفاده کنید. در حقیقت اگر خودروی شما نیاز به روغن سنتتیک نداشته باشد، استفاده از این روغن تنها هزینه های شما را افزایش خواهد داد. 

این نوع روغن ها عمری تا دو برابر روغن های معمولی دارند. همچنین روغن های سینتیک به گونه ای طراحی می شوند که در برابر دما نیز مقاومت بالاتری داشته باشند. در برخی خودروها که دمای کارکرد موتور بسیار بالاست اینگونه از روغن موتورها تاثیر خود را نشان می دهند. 

یکی از عادت های رانندگی که برای خودرو بسیار مضر است طی کردن مسافت های کوتاه با خودرو است. در این حالت در حالی که روغن موتور هنوز به دمای مناسب خود نرسیده است شما به مقصد می رسید.

روغن موتور تا زمانی که به دمای کارکرد خود نرسد کارایی کافی را نخواهد داشت و به همین دلیل چنین کاری برای موتور بسیار مضر است. اینجاست که روغن های سینتیک کارایی بالاتر خود را نشان می دهند. همچنین اگر در مناطقی با تابستان های بسیار گرم یا زمستان های بسیار سرد نیز زندگی می کنید روغن های سینتیک کارایی بهتری خواهند داشت. 

این که می گوییم عمر روغن های سینتیک بالاتر است دلیل بر این نمی شود که روغن موتور را دیرتر از زمان اعلام شده توسط سازنده می توانید تعویض کنید. همچنین در موتورهایی که مستعد جرم گیری هستند استفاده از روغن های سینتیک ایده ی خوبی است. 

عادت های رانندگی موثر روی روغن موتور

روغن موتور یک دمای کارکرد مشخصی دارد که تا به آن دما نرسد عملکرد کافی را نخواهد داشت. در انگلیسی به این اصطلاحا Operating Tempreture گفته می شود. همانطور که در بالا اشاره کردیم یکی از خطرناک ترین عادات رانندگی استفاده از خودرو در مسیرهای کوتاه است. چون روغن موتور گرم نمی شود و کارایی کافی ندارد. همچنین اگر خودرو را زیاد در ترافیک استفاده می کنید بهتر است روغن را کمی زودتر عوض کنید. به گفته ی یکی از مکانیک ها ۵ هزار کیلومتر راه رفتن در اتوبان بهتر از ۱۵۰۰ کیلومتر راندن در ترافیک شهری است. 

از سویی در خودروهایی که تحت فشار هستند نیز باید روغن موتور را زودتر از خودروهای دیگر تعویض کرد. برای مثال اگر با خودرو یدک کشی می کنید یا بار حمل می کنید باید دقت کنید که روغن موتور زودتر مستهلک خواهد شد. اگر عادت به رانندگی اسپرت نیز دارید و زیاد به خودرو گاز می دهید هم باید بدانید عمر روغن موتور کوتاه تری خواهید داشت. 

سیاه شدن روغن موتور

بسیاری بر این باورند که سیاه شدن روغن موتور به معنای زمان تعویض آن است اما در واقع سیاه شدن روغن، خاصیت پاک کنندگی روغن موتور را نشان می دهد به طوری که مواد افزودنی پاک کننده موجود در روغن موتور، دوده حاصل از احتراق را در خود بشکل معلق نگه می‌دارد و روغن تیره می‌شود. سیاه نشدن روغن دلیلی بر مرغوبیت آن نیست، بلکه به این معناست که روغن قابلیت جذب ناخالصی های موجود را نداشته است.

صدای نامناسب موتور

روغن برای روان ‌کاری بین قطعات محرک موتور مورد استفاده قرار می گیرد و وقتی به مرور زمان، روغن موتور خاصیت خود را از دست بدهد، عملکرد موتور کاهش پیدا می کند و  قطعات با هم برخورد می‌کنند و صدای موتور از حالت عادی بیشتر می شود.

روشن شدن چراغ چک موتور

چراغ چک موتور به دلیل کم بودن روغن موجود در موتور روشن می شود که در این شرایط باید میزان روغن موتور را بررسی کنید و در صورت کم بودن آن به منظور تعویض روغن به تعمیرگاه مراجعه فرمایید.

عوامل موثر در مدت کارکرد تعویض روغن موتور

• شرایط کار و عملکرد موتور
• مدت زمان ماندن روغن در کارتر
• کیفیت احتراق موتور
• کیفیت فیلترهای هوا و روغن

در شرایط کارکرد سخت مثل طی مسافت‌های کوتاه، استارت زدن های مکرر، در جا کار کردن زیاد، ترافیک و یا حرکت در محیط‌های با گرد و غبار زیاد، شرایط آب و هوایی نامناسب (مناطق سرد سیر)، (مناطق گرم سیر)، روغن موتور را هر 5000 هزار کیلومتر تعویض کنید.

روغن بعضی خودرو‌ها را می‌توان تا 12000 کیلومتر تعویض نمود اما باید توجه داشت که افزایش کیلومتر تعویض موجب افزایش صدمات ناشی از تجمع رسوبات به صورت لجن و کاهش کارایی به خودرو و آلودگی بیشتر محیط زیست می‌گردد.

با تعویض به موقع روغن می‌توانید سلامت موتور را تا حد زیادی تضمین کنید و عمر مفید پیشرانه را افزایش دهید.