سوالات متن درس هشتم منطق دهم انسانی با جواب

نمونه سوالات متن درس ۸ هشتم «قیاس اقترانی» کتاب منطق پایه دهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.

همچنین بخوانید: سوالات متن درس هفتم منطق دهم انسانی

نمونه سوال های متن امتحانی درس 8 هشتم منطق دهم انسانی

۱) از کدام قضایا نمی توان نتیجه ای بدست آورد؟ مثال بزنید.

پاسخ: نمی‌توان از دو قضیه‌ای که ارتباطی با یکدیگر ندارند، نتیجه‌ای به دست آورد.

مثال: (تصویر زیر)

۲) قیاس اقتراقی را با ذکر مثال تعریف کنید.

پاسخ: برای آنکه رابطه‌ای میان دو قضیه برقرار باشد، باید جزء مشترکی میان آنها وجود داشته باشد. به عبارت دیگر لازم است موضوع یا محمول یکی قَرین موضوع یا محمول دیگری باشد. به همین دلیل به این نوع از قیاس، «قیاس اقترانی» می‌گویند.

در قیاس اقترانی، اجزای نتیجه در میان مقدمات پخش شده‌اند.

مثال: (تصویر زیر)

۳) برای چهار شکل قیاس اقتراقی یک مثال بزنید.

پاسخ: در تصویر می توانید مشاهده کنید:

۴) حد وسط را تعریف کنید.

پاسخ: به جزء مشترک میان دو قضیه «حد وسط» می‌گویند.

۵) در قیاس اقتراقی موضوع و محمول نتیجه چگونه به دست می آیند؟

پاسخ: پس از حذف کردن حد وسط، موضوع نتیجه از مقدمه اول و محمول آن از مقدمه دوم به دست می‌آید.

۶) شرط اول برای نتیجه گیری از یک مقیاس چیست؟

پاسخ: شرط اول برای نتیجه گیری از یک قیاس، تکرار حد وسط (به به صورت لفظی و معنایی) است تا دو قضیه با یکدیگر ارتباط پیدا کنند.

۷) چه زمانی فرد دچار مغالطه عدم تکرار حد وسط می شود؟

پاسخ: در صورتی که از قیاسی که حد وسط در آن تکرار نشده است، نتیجه گیری شود، فرد دچار مغالطهٔ «عدم تکرار حد وسط» می‌شود.

۸) اشکال هر یک از استدلال های زیر را بنویسید.

پاسخ: در مورد نخست، اشتراک لفظ باعث عدم تکرار حد وسط شده است. در مورد دوم حمول قضیه اول «دارای موش» است؛ اما موضوع قضیه دوم «موش» است؛ بنابراین حد وسط عیناً تکرار نشده است. در مورد سوم نیز محمول قضیه اول «از آب» است و موضوع قضیه دوم «آب» است؛ بدین جهت در اینجا نیز حد وسط به صورت یکسان تکرار نشده است.

۹) نقش حد وسط در استدلال ها چیست؟

پاسخ: حد وسط تنها نقش ارتباطی میان دو مقدمه استدلال دارد و در نتیجه استدلال حذف می‌شود.

۱۰) کیفیت نتیجه در قیاس اقتراقی از کدام قانون کلی پیروی می کند؟

پاسخ: کیفیت نتیجه در قیاس اقترانی از این قانون کلی پیروی می‌کند که «اگر یکی از مقدمات استدلال سالبه باشد، نتیجه نیز سالبه خواهد بود».

۱۱) ……… از مقدمه اول و محمول آن از مقدمه دوم به دست می‌آید.

پاسخ: موضوع نتیجه

۱۲) چه زمانی متوجه می شویم که نتیجه یک قیاس نامعتبر است؟

پاسخ: کیفیت نتیجه در قیاس اقترانی از این قانون کلی پیروی می‌کند که «اگر یکی از مقدمات استدلال سالبه باشد، نتیجه نیز سالبه خواهد بود». بنابراین با مشاهده مقدمات قیاس می‌توانیم تشخیص دهیم که نتیجه سالبه است یا موجبه. اگر نتیجهٔ قیاس از این قانون پیروی نکرده باشد، آن قیاس نامعتبر است.

۱۳) سور قضایای کلی و جزئی نشان دهنده چه چیزی هستند؟

پاسخ: سور قضایای کلی مشخص می‌کند که همه مصادیق موضوع، مورد نظر گوینده هستند و سور قضایای جزئی نشان می‌دهد که برخی از مصادیق موضوع، مورد نظر گوینده هستند.

۱۴) کدام نکات اساس تعیین اعتبار یک قیاس هستند؟

پاسخ: در قضایای سالبه همه مصادیق محمول و در قضایای موجبه برخی از مصادیق محمول مورد نظر گوینده‌اند. این دو نکته ساده اساس تعیین اعتبار یک قیاس‌اند.

۱۵) دامنه مصادیق موضوع و محمول قضایای محصوره چگونه مشخص می شوند؟ مثال بزنید.

پاسخ: با گذاشتن علامت مثبت (+) برای همهٔ مصادیق و علامت منفی (-) برای برخی از مصادیق، دامنهٔ مصادیق موضوع و محمول قضایای محصوره را به صورت زیر مشخص می‌کنیم:

۱۶) برای موضوع قضایای شخصیه از کدام علامت استفاده می کنیم؟ مثال بزنید.

پاسخ: در قضایای شخصیه نیز همه مصادیق موضوع (که یک فرد مشخص است) مورد نظراند؛ لذا همواره برای موضوع قضایای شخصیه از علامت مثبت (+) استفاده می‌کنیم. مانند:

سقراط⁺ انسان است.
ابن سینا⁺ تاجر نیست.

۱۷) محمول قضایای شخصیه از نظر دامنه مصادیق از کدام قانون تبعیت می کند؟ مثال بزنید.

پاسخ: محمول قضایای شخصیه (از نظر دامنه مصادیق)، از قانون محمول قضایای محصوره تبعیت می‌کنند (یعنی در قضایای موجبه، منفی و در قضایای سالبه، مثبت هستند)، مانند:

سقراط انسان^– است.
ابن سینا تاجر⁺ نیست.

۱۸) شرایط معتبر بودن قیاس را بنویسید.

پاسخ: برای آنکه قیاسی معتبر باشد، باید سه شرط زیر درباره آن صادق باشد:

۱- حداقل یکی از مقدمات موجبه باشد. (هر دو مقدمه سالبه نباشند.)
۲- حد وسط حداقل در یکی از مقدمات دارای علامت مثبت باشد. (حد وسط در هر دو مقدمه علامت منفی نداشته باشد.)
۳- هرکدام از موضوع یا محمول که در نتیجه علامت مثبت داشتند، در مقدمات نیز علامت مثبت داشته باشند.

۱۹) شرط نخست اعتبار قیاس اقتراقی را با ذکر مثال بررسی کنید.

پاسخ: برای بررسی اعتبار قیاس اقترانی، نخست شرط اول (هر دو مقدمه نباید سالبه باشند) را بررسی می‌کنیم. به مثال‌های زیر توجه کنید:

۲۰) شرط دوم اعتبار قیاس اقتراقی را با ذکر مثال بررسی کنید.

پاسخ: اگر هر دو مقدمه سالبه نبودند، به سراغ شرط دوم (حد وسط در هر دو مقدمه علامت منفی نداشته باشد) می‌رویم. بدین منظور دامنه مصادیق حد وسط را تعیین و آنها را با علامت مثبت و منفی مشخص می‌کنیم. به مثال‌های زیر توجه کنید:

۲۱) شرط سوم اعتبار قیاس اقتراقی را با ذکر مثال بررسی کنید.

پاسخ: در این مرحله، دامنه مصادیق تمامی اجزای قیاس را با علامت مثبت و منفی مشخص می‌کنیم و شرط سوم (اگر موضوع یا محمول در نتیجه دارای علامت مثبت بودند، در مقدمات نیز علامت مثبت داشته باشند) را بررسی می‌کنیم:

۲۲) هنگام بررسی اعتبار یک قیاس، به ……….. یا ………….. که در نتیجه منفی‌اند، کاری نداریم.

پاسخ: موضوع – محمولی

۲۳) در بررسی اعتبار یک قیاس، علاوه بر سه شرط ذکر شده، قانون ………. قیاس را نیز بررسی می‌کنیم.

پاسخ: نتیجه

۲۴) پس از حذف کردن حد وسط، ……….… نتیجه از مقدمه اول و ……..… آن از مقدمه دوم به دست می آید.

پاسخ: موضوع – محمول

۲۵) در قضایای …………….. همه مصادیق موضوع (+) مور نظر هستند.

پاسخ: شخصیه

۲۶) برای آنکه قیاسی معتبر باشد، نباید حد وسط در هر دو مقدمه علامت ……………. داشته باشد.

پاسخ: منفی

۲۷) برای آنکه قیاسی معتبر باشد، باید هر دو مقدمه ……. نباشند.

پاسخ: سالبه

۲۸) در ارتباط میان دو قضیه در یک استدلال چهار حالت که در اصطلاح آنها را چهار شکل قیاس اقترانی می نامند، قابل تصورند.

پاسخ: درست

۲۹) اگر موضوع یا محمول کی قرین ، موضوع یا محمول دیگری باشد. به آن «قیاس اقترانی» می گویند.

پاسخ: درست

۳۰) پس از حذف کردن حد وسط، موضوع نتیجه از مقدمه دوم و محمول آن از مقدمه اول به دست می آید.

پاسخ: نادرست

۳۱) شرط اول برای نتیجه گیری صحیح از دو قضیه حملی، عدم تکرار حد وسط (به صورت لفظی و معنایی) است تا دو قضیه با یکدیگر ارتباط پیدا کنند.

پاسخ: نادرست

۳۲) اگر از قیاسی که حد وسط در آن تکرار شده است، نتیجه گیری شود، فرد دچار مغالطه « عدم تکرار حد وسط» می شود.

پاسخ: نادرست

۳۳) در مثال انگور (شیرین است.شیرین همسر خسرو است. انگور همسر خسرو است) «اشتراک لفظ» باعث تکرار حد وسط است.

پاسخ: نادرست

۳۴) در قضایای سالبه، همه مصادیق محمول (+) و در قضایای موجبه، برخی از مصادیق محمول (-) مورد نظر است.

پاسخ: درست

۳۵) سور کلی شامل همه مصادیق موضوع (-) و سور جزئی شامل برخی از مصادیق موضوع (+) است.

پاسخ: نادرست

۳۶) در قضایای شخصیه نیز همه مصادیق موضوع (+) مور نظر هستند.

پاسخ: درست

۳۷) برای آنکه قیاسی معتبر باشد، باید هر دو مقدمه سالبه نباشند.

پاسخ: درست

۳۸) برای آنکه قیاسی معتبر باشد، باید حد وسط در هر دو مقدمه علامت منفی داشته باشد.

پاسخ: نادرست

نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.

همچنین بخوانید: جواب درس هشتم منطق دهم انسانی
و
سوالات متن درس ششم منطق دهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب منطق دهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله سوالات متن درس ۸ هشتم کتاب منطق پایه دهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 💖