جواب کارگاه تحلیل فصل اول علوم و فنون دوازدهم انسانی ✏️ صفحه ۳۸ تا ۴۰

پاسخ و حل سوال های کارگاه تحلیل فصل 1 یک صفحه 38 ، 39 و 40 کتاب علوم و فنون ادبی 3 پایه دوازدهم انسانی

جواب کارگاه تحلیل فصل اول علوم و فنون ادبی دوازدهم انسانی ؛ در این مطلب به پاسخ و جواب سوالات کارگاه تحلیل فصل ۱ اول صفحه ۳۸ ، ۳۹ و ۴۰ کتاب علوم و فنون ادبی ۳ پایه دوازدهم رشته انسانی پرداخته ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، همراه ما باشید.

پاسخ سوالات درس بعدی: جواب خودارزیابی درس چهارم علوم و فنون دوازدهم انسانی

جواب کارگاه تحلیل فصل ۱ اول صفحه ۳۸ ، ۳۹ و ۴۰ علوم و فنون ادبی دوازدهم انسانی

۱- کدام یک از بیت‌های زیر دارای پایه‌های آوایی ناهمسان است؟ نشانه‌های هجایی و وزن هر یک را بنویسید.

الف) ترک گدایی مکن که گنج بیابی / از نظر رهروی که در گذر آید _حافظ

پایه‌های آوایی	تر کِ گِ دا	یی مَ کن کِ	گن ج بِ یا	بی
پایه‌های آوایی	از نَ ظَ رِ	ره رُ وی کِ	در گُ ذَ را	ید
وزن	مفتعلن	فاعلات	مفتعلن	فع
نشانه‌های هجایی	– U U –	– U -‌ U	– U U –	–

ادامه پاسخ: وزن این بیت ناهمسان است.

ب) بیا عاشقی را رعایت کنیم / ز یاران عاشق حکایت کنیم _{سیّد حسن حسینی}

پایه‌های آوایی	بِ یا عا	شِ قی را	رِ عا یت	کُ نیم
پایه‌های آوایی	زِ یا را	نِ عا شق	حِ کا یت	کُ نیم
وزن	فعولن	فعولن	فعولن	فعل
نشانه‌های هجایی	U – –	U – –	U – –	U –

ادامه پاسخ: وزن این بیت همسان است.

پ) گشت یکی چشمه ز سنگی جدا / غلغله زن، چهره نما، تیزپا _{نیما یوشیج}

پایه‌های آوایی	گش ت ی کی	چش مِ ز سن	گی جُ دا
پایه‌های آوایی	غل غ لُ زن	چه رِ نَ ما	تی ز پا
وزن	مفتعلن	مفتعلن	فاعلن
نشانه‌های هجایی	– U U –	– U U –	– U –

ادامه پاسخ: وزن این بیت همسان است.

ت) دلا بسوز که سوز تو کارها بکند / نیاز نیم شبی دفع صد بلا بکند _حافظ

پایه‌های آوایی	دِ لا بِ سو	ز کِ سو زِ	تُ کا ر ها	بِ کُ ند
پایه‌های آوایی	نِ یا زِ نی	م شَ بی دف	عِ صد بَ لا	بِ کُ ند
وزن	مفاعلن	فعلاتن	مفاعلن	فعلن
نشانه‌های هجایی	U – U –	U U – –	U – U –	U U‌ –

ادامه پاسخ: وزن این بیت ناهمسان است.

۲- نشانه‌های هجایی بیت‌های زیر را به دو صورت دسته بندی کنید. پس از تعیین پایه‌های آوایی، وزن هر یک را بنویسید.

الف) دانست که دل اسیر دارد / دردی نه دواپذیر دارد _نظامی

پایه‌های آوایی	دا نس ت کِ	دل اَ سی ر	دا رد
پایه‌های آوایی	در دی نَ دَ	وا پَ ذی ر	دا رد
وزن	مستفعلُ	فاعلاتُ	فع لن
نشانه‌های هجایی	– – U U	– U – U	– –

پایه‌های آوایی	دا نس ت	کِ دل اَ سی	ر دا رد
پایه‌های آوایی	در دی نَ	دَ وا پَ ذی	ر دا رد
وزن	مفعول	مفاعلن	فعولن
نشانه‌های هجایی	– U	U – U –	U – –

ب) دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر / کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست _مولوی

پایه‌های آوایی	دی شی خ	با چِ را غ	هَ می گش ت	گر د شهر
پایه‌های آوایی	کز دی وُ	دد مَ لو لَ	مُ ان سا نَ	ما رِ زوست
وزن	مفعولُ	فاعلاتُ	مفاعیلُ	فاعِلن
نشانه‌های هجایی	– – U	– U – U	U – – U	– U –

پایه‌های آوایی	دی شی خ با	چِ را غ هَ	می گش ت گر	دِ شهر
پایه‌های آوایی	کز دی وُ دد	مَ لو لَ مُ	ان سا نَ ما	رِ زوست
وزن	مستفعلن	مفاعلُ	مستفعلن	فَعل
نشانه‌های هجایی	– – U –	U – U –	– – U –	U –

پ) دنیا نیرزد آن که پریشان کنی دلیز / نهار بد مکن که نکرده است عاقلی _سعدی

پایه‌های آوایی	دن یا ن	یر زَ دان کِ	پَ ری شان کُ	نی د لی
پایه‌های آوایی	زن ها ر	بد مَ کن کِ	نَ کر دس ت	عا قِ لی
وزن	مفعولُ	فاعلاتُ	مفاعیلُ	فاعِلن
نشانه‌های هجایی	– – U	– U – U	U – – U	– U –

پایه‌های آوایی	دن یا نَ یر	زَ دان کِ پَ	ری شان کُ نی	دِ لی
پایه‌های آوایی	زن ها ر بد	مَ کن کِ نَ	کر دس ت عا	قِ لی
وزن	مستفعلن	مفاعلُ	مستفعلن	فَعل
نشانه‌های هجایی	– – U –	– U – U	– – U –	U –

ت) آبی تر از آنیم که بی رنگ بمیریم / از شیشه نبودیم که با سنگ بمیریم _{شهید محمّد عبدی}

پایه‌های آوایی	آ بی تَ ر	زا نی م کِ	بی رن گ بِ	می ریم
پایه‌های آوایی	از شی ش نَ	بو دی م کِ	با سن گ بِ	می ریم
وزن	مستفعلُ	مستفعلُ	مستفعلُ	مستف
نشانه‌های هجایی	– – U U	– – U U	– – U U	– –

پایه‌های آوایی	آ بی تَ	رَ زا نی م	کِ بی رن گ	بِ می ریم
پایه‌های آوایی	از شی شِ	نَ بو دی م	کِ با سن گ	بِ می ریم
وزن	مفعول	مفاعیل	مفاعیل	فعولن
نشانه‌های هجایی	– – U	U – – U	U – – U	U – –

۳- آرایه‌های مراعات نظیر، تلمیح و تضمین را در بیت های زیر مشخص کنید.

الف) شعاع درد مرا ضرب در عذاب کنید / مگر مساحت رنج مرا حساب کنید _{قیصر امین پور}

پاسخ: مراعات نظیر: شعاع، ضرب، مساحت، حساب / درد، عذاب، رنج

ب) بی تربیت آزادی و قانون نتوان داشت / «سعفص» نتوان خواند نخوانده «کلمن» _{ملک الشعرا بهار}

پاسخ: مراعات نظیر: سعفص و کلمن / آزادی، قانون، تربیت
توضیح: حروف ابجد شیوه‌ای برای مرتب سازی حروف زبان عربی است که بر پایهٔ الفبای اولیه خط فنیقی مرتب شده‌اند. گاهی این شیوه در شماره گذاری موارد یا صفحات به کار می‌رود.
در مشرق زمین مجموعه حروف را (احتمالاً به منظور سرعت در حفظ کردن) در هشت لفظ اما بدون معنی به این ترتیب می‌آورند: ابجد، هوز، حطی، کلمن، سعفص، قرشت، ثخذ، ضظغ.

پ) همچو فرهاد بود کوهکنی پیشه ما / کوه ما سینه ما ناخن ما تیشه ما _{ادیب نیشابوری}

پاسخ: تلمیح: بیت اشاره به داستان عشق فرهاد به شیرین دارد که برای رسیدن به معشوق با تیشه به کندن کوه بیستون اقدام کرد. مراعات نظیر: سینه، ناخن

ت) دستم نداد قوت رفتن به پیش دوست / چندی به پای رفتم و چندی به سر شدم _سعدی

پاسخ: مراعات نظیر: دست، پای، سر

ث) چند آن همه دیروز؟ چرا این همه امروز / دستی به فراوانی فردا برسانیم _{محمدرضا روزبه}

پاسخ: مراعات نظیر: دیروز، امروز، فردا

ج) بیداری زمان را با من بخوان به فریاد
ور مرد خواب و خفتی
«روسربنه به بالین، تنها مرا رها کن»_{محمدرضا شفیعی کدکنی}

پاسخ: مراعات نظیر: خواب و خفتی، بالین، سر
تضمین: «رو سر بنه به بالین، تنها مرا رها کن« شعر مولانا

۴- شعر زیر را از نظر ویژگی‌های تاریخی دوره بیداری بررسی نمایید.

ای مرغ سحر چو این شب تار / بگذاشت ز سر سیاهکاری
و ز نفحهٔ روح بخش اسحار / رفت از سر خفتگان خماری
بگشود گره ز زلف زر تار / محبوبه نیلگون عماری
یزدان به کمال شد پدیدار / و اهریمن زشت خو حصاری
یاد آر ز شمع مرده یاد آر _{علی اکبر دهخدا}

پاسخ: این شعر سروده علی اکبر دهخدا است و برای میرزا جهانگیر خان شیرازی (ملقّب به صور اسرافیل) سروده شده است. دهخدا و میرزا جهانگیرخان، سال ها به فعالیت های سیاسی و آزادی خواهانه پرداختند و سال ها در روزنامه صور اسرافیل با نوشته های خود، به نقد شرایط وقت پرداختند. در نهایت، میرزا جهانگیرخان به همراه هشت تن دیگر از فعالان سیاسی آن دوره ابتدا تکفیر، سپس به دستور محمد علی شاه قاجار کشته شد. این شعر در وصف همه آزادی خواهان و الهام گیری از سرگذشت میرزا جهانگیرخان سروده شده است و نشان دهنده شرایط تیره و تار آن زمان و استبداد حاکم است.

۵- شعر زیر را از نظر آرایه‌های بدیع معنوی بررسی کنید.

غلغلی انداختی در شهر تهران ای قلم / خوش حمایت می‌کنی از شرع قرآن ای قلم
گشت از برق تو ظاهر نور ایمان ای قلم / مشکلات خلق گردد از تو آسان ای قلم
نیستی آزاد در ایران ویران ای قلم _{سید اشرف‌الدین گیلانی}

پاسخ: تهران مجاز از ایران
قلم مجاز از کلام
در واژگان مشکلات و آسان از راه تداعی، رابطه تضاد معنایی وجود دارد.
برق و نور رابطه مراعات نظیر (تناسب) دارند.
واژگان شرع، قرآن و ایمان تداعی کننده فضایی مذهبی و دینی هستند و رابطه مراعات نظیر تشکیل داده اند.
بیت یادآور آیه نخستین سوره قلم نیز هست: نون و القلم و ما یسطرون: قسم به قلم و آنچه می نویسد.
در حیطه علم بیان نیز بارزترین آرایه شعر، بهره گیری از تشخیص (استعاره مکنیه) در گفتگو با قلم است

پاسخ سوالات درس قبلی: جواب خودارزیابی درس سوم علوم و فنون دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و سوالات دروس کتاب علوم و فنون ادبی ۳ دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوالات کارگاه تحلیل فصل 1 اول صفحه 38 ، 39 و 40 کتاب علوم و فنون ادبی پایه یازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 🌹

برچسب ها