جواب خودارزیابی درس یازدهم علوم و فنون دوازدهم انسانی

جواب خودارزیابی درس یازدهم علوم و فنون ادبی دوازدهم انسانی ؛ در این مطلب به پاسخ و جواب سوالات خودارزیابی صفحه ۱۰۹ ، ۱۱۰ و ۱۱۱ درس ۱۱ یازدهم «وزن در شعر نیمایی» کتاب علوم و فنون ادبی ۳ پایه دوازدهم رشته انسانی پرداخته ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، همراه ما باشید.

همچنین بخوانید: جواب خودارزیابی درس دهم علوم و فنون دوازدهم انسانی

جواب خودارزیابی صفحه ۱۰۹ ، ۱۱۰ و ۱۱۱ درس ۱۱ یازدهم علوم و فنون ادبی دوازدهم

۱- پس از خوانش درست اشعار نیمایی زیر و نوشتن پایه‌های آوایی هریک از مصرا‌ع‌ها، وزن و نشانه‌های هجایی را مقابل هر مصراع بنویسید.

هست شب یک شب دم کرده و خاک
رنگ رخ باخته است
باد، نوباوهٔ ابر، از برِ کوه
سوی من تاخته است. نیما یوشیج

پاسخ: در تصویر زیر می توانید مشاهده کنید:

ادامه پاسخ: شاعر در رکن اول به جای فعلاتن فاعلاتن آورده و اصل وزن فعلاتن است و این از اختیارات شاعری (وزنی) است.

۲- برای اشعار نیمایی زیر مانند نمونهٔ بالا خانه‌هایی تولید کنید، پایه‌های آوایی و وزن و نشانه‌های هجایی هر مصراع را بنویسید. سپس اختیار شاعری به‌کار رفته در این شعر را مشخّص کنید.

میان مشرق و مغرب ندای محتضریست
که گاه می‌گوید
من از ستارهٔ دنباله‌دار می‌ترسم
که از کرانهٔ مشرق طلوع خواهد کرد شفیعی کدکنی

پاسخ: در تصویر زیر می توانید مشاهده کنید:

ادامه پاسخ: در پایان مصرع اول هجای کشیده بلند حساب می‌شود.
در هجای ماقبل آخر مصرع دوم و سوم و چهارم اختیار ابدال وجود دارد.
در هجای دوم مصرع سوم اختیار حذف همزه مشاهده می‌شود.

۳- پس از تعیین پایه‌های آوایی و وزن هر مصراع شعر زیر، دلیل ناهمسانی پایه‌های آوایی این شعر و تفاوت آن را با اشعار سنتی بیان کنید.

چون درختی در صمیم سرد و بی ابر زمستانی
هرچه برگم بود و بارم بود؛
هرچه از فرّ بلوغ گرم تابستان و میراث بهارم بود؛
هرچه یاد و یادگارم بود،
ریخته است. اخوان ثالث

پاسخ: در تصویر زیر می توانید مشاهده کنید:

ادامه پاسخ: در این شعر همان طور که در تقطیع ارکان آن دیده می‌شود، در هر مصرع تعداد ارکان با مصرع دیگر متفاوت است و بر همین اساس تعداد هجاها برابر نیست و مصرع‌ها کوتاه و بلند شده‌اند.
به بیان دیگر تعداد وزن واژه‌های هر بخش آن یکسان نیست. اما در شعر سنتی در هر مصرع تعداد ارکان با مصرع‌های دیگر برابر است.

۴- اشعار زیر در چه قالبی سروده شد‌ه‌اند؟ یکی از ویژگی‌های این نوع شعر را بیان کنید.

الف) و به آنان گفتم
هرکه در حافظهٔ چوب ببیند باغی،
صورتش در وزش بیشهٔ شور ابدی خواهد ماند.
هرکه با مرغ هوا دوست شود،
خوابش آرام‌ترین خواب جهان خواهد بود. سهراب سپهری

پاسخ: شعر نو است و در قالب نیمایی سروده شده است و وزن و آهنگ عروضی دارد.

پاسخ دیگر: این شعر در قالب نیمایی است، زیرا در هر مصرع تعداد ارکان با مصرع دیگر متفاوت است و بر همین اساس تعداد هجاها برابر نیست و مصرع‌ها کوتاه و بلند شده‌اند.

ب) پروانه و شمع و گل شبی آشفتند / در طرف چمن
وز جور و جفای دهر با هم گفتند / بسیار سخن
شد صبح، نه پروانه به‌جا بود و نه شمع / ناگاه صبا
بر گل بوزید و هر دو با هم رفتند / من ماندم و من ملک‌الشعرا بهار

پاسخ: شعر سنتی در قالب مستزاد؛ این قالب، وزن و آهنگ عروضی دارد، همه مصراع ها دارای وزن عروضی یکسان هستند، اما هر مصراع با یک پاره موزون جداگانه (و گاهی با وزن متفاوت از وزن اصلی شعر) از لحاظ معنایی تکمیل می شود.

۵- پس از تعیین پایه‌های آوایی و وزن هر بیت، نام بحر آن را بنویسید.

الف) چون می‌روی بی من مرو، ای جان جان بی تن مرو / وز چشم من بیرون مشو، ای شعلۀ تابان من مولوی

پاسخ: در تصویر زیر می توانید مشاهده کنید:

ب) تو از هر در که بازآیی، بدین خوبیّ و زیبایی، / دری باشد که از رحمت، به روی خلق بگشایی سعدی

پاسخ: در تصویر زیر می توانید مشاهده کنید:

پ) همیشه تا برآید ماه و خورشید، / مرا باشد به وصل یار، امّید فخرالدین اسعد گرگانی

پاسخ: در تصویر زیر می توانید مشاهده کنید:

ت) الا تا نخواهی بلا بر حسود / که آن بخت برگشته خود در بلاست سعدی

پاسخ: در تصویر زیر می توانید مشاهده کنید:

همچنین بخوانید: جواب کارگاه تحلیل فصل سوم علوم و فنون دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و سوالات دروس کتاب علوم و فنون ادبی ۳ دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوالات خودارزیابی درس 11 یازدهم صفحه 109 ، 110 و 111 کتاب علوم و فنون ادبی پایه دوازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 💕