تاریخچه و آداب و رسوم عید نوروز در ایران ❤️ + شعر در مورد جشن نوروز

تاریخچه و آداب و رسوم عید نوروز در ایران ؛ نوروز نخستین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با یکم فروردین ماه، جشن آغاز سال نوی ایرانی و یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران ایران باستان است. خاستگاه نوروز در ایران باستان است و هنوز هم مردم مناطق گوناگون فلات ایران، نوروز را جشن می‌گیرند. زمان برگزاری نوروز، در آغاز فصل بهار است که امروزه به آن برابری بهاری می‌گویند. در ادامه برای آشنایی با تاریخچه و آداب و رسوم عید نوروز با بخش فرهنگ و هنر ماگرتا همراه باشید.

نوروز به عنوان یک جشن قدیمی و کهن از اقوام متعددی در منطقه به ارث رسیده است و با رنگ و انگ ویژه، شناسنامه ایرانی به خود گرفته و از آن به عنوان نماد پیوندگر افراد و اقوام ایرانی و ملت ایران یاد می‌شود. ایرانیان نوروز را آغازگر رستاخیز طبیعت، گاه رویش و زایش باغ و بوستان می‌دانند و بر این باور هستند که در نوروز، همزمان با طبیعت، باید روزگار نو و جدیدی را با روان و نگرش نو، در تن‌پوش تازه ای آغاز کنند.

همچنین بخوانید: متن تبریک سال نو ۹۹ ❤️+ عکس نوشته عید نوروز ۱۳۹۹

زمان تحویل سال ۱۳۹۹

ساعت ۷ و ۱۹ دقیقه و ۳۷ ثانیه صبح

روز تحویل سال ۱۳۹۹

روز جمعه ۱ فروردین ۱۳۹۹ هجری شمسی
مطابق با ۲۵ رجب ۱۴۴۱ هجری قمری
و ۲۰ مارس ۲۰۲۰ میلادی

حیوان سال ۱۳۹۹

موش

همچنین سال ۱۳۹۹ سال کبیسه می باشد

تاریخچه عید نوروز همانطور که می دانیم به ایران باستان بر می گردد. طبق اثرات تاریخی و گفته تاریخدان های برجسته دنیا، تاریخچه عید نوروز به قبل از شکل گیری ایران برمی گردد، یعنی پیش از دوره مادها و هخامنشیان. در حدود سه هزار سال قبل از میلاد، دو عید در آسیای میانه و آسیای غربی وجود داشته به نام عید آفرینش که زمان آن اول پاییز بود و همچنین عید رستاخیز که زمان جشن گرفتن آن در اول بهار بوده است. اما مدت ها بعد از آن، این دو عید به یک عید تلفیق شدند که در اول بهار جشن گرفته می شده.

اما مدت ها بعد از آن و در ایران قدیم، سوگ سیاوش یا همان آیین مرگ سیاوش با عید نوروز پیوند خورده است بطوریکه مدتی کوتاه قبل از عید نوروز، مردم به سوگ سیاوش می نشستند و بعد از مدت کوتاهی به برپایی جشن عید نوروز می پرداختند. به شکلی که انگار سیاوش زنده شده است! آریایی هایی که به منطقه فلات ایران وارد شدند، به تدریج آیین های خود را با باورهای قبلی مردم منطقه تلفیق نمودند.

همچنین جمشید را بنیان گذار عید نوروز می شناسند. همچنین درباره تاریخچه عید نوروز باید به یک نکته تقریبا مهم اشاره کرد که این عید توسط داریوش بزرگ به مصر هم منتقل شد و در ان منطقه هم پس از آن نوروز را جشن می گرفتند. مدتی قبل اسنادی از دولت اشکانیان در تاجیکستان پیدا شد که مشخص می کند که نوروز در آن زمان در آغاز بهاران بوده است.

در دوره ساسانیان بخش کوچکی از مردم وجود داشتند که پیرو آیین زرتشت نبودند اما با توجه به اینکه در منطقه تحت حکمرانی ساسانیان قرار داشتند، نوروز را جشن می گرفتند. بعضی از شواهد تاریخی هستند که نشان می دهند در دوره ساسانیان سال های کبیسه رعایت نمی شدند. به همین دلیل هر چهار سال یک روز به اشتباه این عید با تاخیر می افتاد و همین باعث شده تا این عید در تمامی فصول برگزار شود.

یکی دیگر از نکات مهم درباره تاریخچه عید نوروز این است پنج روز اول فروردین را مردم به جشن گرفتن نوروز می پرداختند که به همین دلیل به نوروز عامه معروف است و روز ششم که مختص جشن درباری نوروز بوده است را نوروز بزرگ می نامیدند. مجموعه رسوم عید نوروز و جشن های بهاری با جشن سوری و به وسیله آتش آغاز می شد و در روز سیزده فروردین یا همان سیزده بدر پایان می یافته است.

امروزه عموم مردم تصور می‌کنند که نوروز به معنای روزی نو است و به جدید شدن سال و آمدن فصل جدید مرتبط است، این موضوع تنها یکی از نظریات مربوط به نام‌گذاری نوروز می‌باشد. شاید جالب باشد که بدانید در مبحث نام‌گذاری و واژه‌ی نوروز دو نوروز داریم، خاص و عام. نوروز عام همان روز اول بهار است که اعتدال بهاری نیز گفته می‌شود اما نوروز خاص هم داریم که به روز ششم فروردین ماه می‌گویند و در گذشته با نام روز خرداد شناخته می‌شد.

در شاهنامه اینطور آمده که روزی از روزها جمشید (جم) در حال گذشتن از آذربایجان، بر روی تخت مخصوص خود به نام تخت یا ارگ جمشید نشست و این در حالی بود که تاجی زرین و درخشان بر سر داشت. درخشش تاج وی به قدری بود که جهان نورانی شد و مردم از آن پس آن روز را روز نو جم نام‌گذاری کردند و رفته رفته به نوروز تغییر نام پیدا کرد.

نوروز در ابران و افغانستان آغاز سال نو محسوب می‌شود و در برخی از کشورها یعنی تاجیکستان / روسیه / قرقیزستان / سوریه / عراق / گرجستان / جمهوری آذربایجان / آلبانی / چین / ترکیه / هند / پاکستان و ازبکستان تعطیل رسمی است و مردمانشان جشن نوروز را برپا می‌کنند.

خانه تکانی:

خانه‌تکانی یکی از آیین‌های نوروزی است که مردم بیشتر مناطقی که نوروز را جشن می‌گیرند به آن پایبندند. غبارروبی، گردگیری دیوارهای خانه، اسباب‌ها و زدودن سیاهی از روی آن‌ها و دور ریختن وسایل کهنه و نو کردن آن‌ها در سال جدید همه از آیین های کهن ایرانی است که هیچ سالی به فراموشی سپرده نمی‌شود. این آیین در کشورهای مختلف از جمله ایران، تاجیکستان، افغانستان و جمهوری آذربایجان برگزار می‌شود.

چهارشنبه سوری:

مراسم نوروز از مجموعه‌ای از جشن‌ها و مناسب‌ها تشکیل شده است. جشن نوروز ابتدا با چهارشنبه سوری شروع می‌شود. در این جشن ایرانیان با برافراشته کردن آتش و پریدن از روی آن به استقبال سال جدید می روند.

صلح و آشتی:

از آداب و سنن دیگر عید نوروز صلح و آشتی دادن است که میان ایرانیان رسم است، دل های کینه ورز را به هم نزدیک می کردند و صلح می دادند و این از پیام های بسیار ارزشمند قرآن است که بین مومنین صلح ایجاد کنید تا روابط اصلاح شود.

زیارت اهل قبور در عید نوروز:

یکی از چیزهایی که اسلام به نوروز تزریق کرده صله قبور است و این که مردم از اموات و گذشتگان یاد می کند این سنت از ادیان الهی است و مختص به اسلام نیست . زیارت قبور سنت بسیار شایسته و بایسته است.

نو پوشی، تمیز پوشی، مصافحه:

از دیگر آداب در عید نوروز نو پوشی و تمیز پوشی است که از ارزش های بزرگ اسلام هم محسوب می شود ، همچنین مصاحفه و دست دادن از آداب دیگر عید است و در روایات آمده تا دستان مومنین در دست یک دیگر است همچون برگ پاییز گناهانشان می ریزد.

دعای لحظه تحویل سال:

یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ

معنی فارسی:

ای تغییر دهنده دلها و دیده‏‌ها * ای مدبر شب و روز * ای گرداننده سال و حالت‌ها * بگردان حال ما را به نیکوترین حال

چیدن سفره هفت سین:

سنجد: نماد عشق و دلباختگی است و از مقدمات اصلی تولد و زایندگی. عده ای عقیده دارند که بوی برگ و شکوفه درخت سنجد محرک عشق است.

سبزه: نماد شادابی و سرسبزی و نشانگر زندگی بشر و پیوند او با طبیعت است.

سمنو: نماد زایش و باروری گیاهان است و از جوانه های تازه رسیده گندم تهیه می شود.

سکه: که نمادی از خیر و برکت و درآمد است.

سیب: هم نماد  مهر و مهرورزی.

سماق و سیر: نماد چاشنی و محرک شادی در زندگی به شمار می روند.

اما غیر از این گیاهان و میوه های سفره نشین، خوان نوروزی اجزای دیگری هم داشته است: در این میان « تخم مرغ» نماد زایش و آفرینش است و نشانه ای از نطفه و نژاد. «آینه» نماد روشنایی است و حتماً باید در بالای سفره جای بگیرد. «آب و ماهی» نشانه برکت در زندگی هستند. ماهی به عنوان نشانه اسفند ماه بر سفره گذاشته می شود.

کتاب مقدس هم یکی از پایه های اصلی سفره هفت سین است و بر اساس آن هر خانواده ای به تناسب مذهب خود، کتاب مقدسی را که قبول دارد بر سفره می گذارد.

در کابل و شهرهای شمالی افغانستان به جای سفره هفت سین، سفره هفت میوه رایج است. میوه‌هایی مثل زردآلو، سنجد، پسته، بادام، کشمش سبز و سرخ در این سفره قرار داده می‌شوند. علاوه بر این، سفره هفت شین در میان پیروان زرتشت و سفره هفت میم در نقاط مختلف فارس رواج دارد.

دید و بازدید در عید نوروز:

یکی از سنت های عید نوروز دید و بازدید است که در فرهنگ اسلامی آمده که اگر کسی مومنی را زیارت کند،گویا خدا را در عرش زیارت کرده و کسی که در راه دیدن مومن به مشکلی برخورد کند خدا هفتاد مشکل از او را برطرف می کند.

هدیه دادن به دیگران در عید نوروز:

یکی از آداب دیگری که همواره در عید نوروز وجود داشته، هدیه دادن است که به بسیار سنت شایسته‌ایی است .

سفر کردن:

سفر کردن از آداب دیگر عید نوروز  و از لازمه های زندگی بشر می‌باشد و همواره هجرت ها در طول تاریخ تمدن ساز و تمدن پرور بوده است و سفر ها در ایام عید با هدف صله رحم، تفریح و یا زیارت انجام می شود که بسیار نیکو است.

نوبهار است در آن کوش که خوشدل باشی
که بسی گل بدمد باز و تو در گل باشی

من نگویم که کنون با که نشین و چه بنوش
که تو خود دانی اگر زیرک و عاقل باشی

چنگ در پرده همین می‌دهدت پند ولی
وعظت آن گاه کند سود که قابل باشی

در چمن هر ورقی دفتر حالی دگر است
حیف باشد که ز کار همه غافل باشی

نقد عمرت ببرد غصه دنیا به گزاف
گر شب و روز در این قصه مشکل باشی

گر چه راهیست پر از بیم ز ما تا بر دوست
رفتن آسان بود ار واقف منزل باشی

حافظا گر مدد از بخت بلندت باشد
صید آن شاهد مطبوع شمایل باشی

“حافظ”

چند گویی کـه چو هنگام بهار آید
گل بیارید و بادام بـه بار آید

روی بستان را چون چهره ی دلبندان
از شکوفه رخ و از سبزه عذار آید

اینچنین بیهوده ای نیز مگو با من
کـه مرا از سخن بیهوده عار آید

شصت بار آمد نوروز مرا مهمان
جز همان نیست اگر ششصد بار آید

هر کـه را شست ظالم فلک آرایش
باغ آراسته وی را بـه چه کار آید ؟

سوی من خواب و خیال اسـت جمال او
گر بـه چشم تو همی نقش و نگار آید

“ناصرخسرو”

برآمد باد صبح و بوی نوروز
به کام دوستان و بخت پیروز

مبارک بادت این سال و همه سال
همایون بادت این روز و همه روز

چو آتش در درخت افکند گلنار
دگر منقل منه آتش میفروز

چو نرگس چشم بخت از خواب برخاست
حسد گو دشمنان را دیده بردوز

بهاری خرم است ای گل کجایی
که بینی بلبلان را ناله و سوز

جهان بی ما بسی بوده است و باشد
برادر جز نکونامی میندوز

نکویی کن که دولت بینی از بخت
مبر فرمان بدگوی بدآموز

منه دل بر سرای عمر سعدی
که بر گنبد نخواهد ماند این گوز

دریغا عیش اگر مرگش نبودی
دریغ آهو اگر بگذاشتی یوز

“سعدی”

عید نوروز

عید نوروز می ‏رسد از راه
شادی از روی خانه می‏بارد

پدرم با چه دقتی دارد
بوته ‏های بنفشه می‏کارد

مادر مهربان من از صبح
شستشو کرده هر چه را بوده

پرده را شسته ، شیشه را شسته
نیست در خانه ، ذره‏ای دوده

تازه وقت غروب هم مادر
خسته ، اما برای شادی ما

می‏نشیند لباس می‏دوزد
تا بپوشیم روز عید آن را

“سپیده رحیمی”

دوباره آمد از راه
بهار سبز و زیبا

جوانه زد درختان
در ده کوچک ما

پروانه ‏های‌ رنگی
می‏رقصند روی گل ها

در دشت ودر بیابان
در باغ های‌ زیبا

مادربزرگ خوبم
دوباره سفره چیده

هفت سین سفره گوید
کـه سال نو رسیده

“ملیحه آقاجانی”

جهان از باد نوروزی جوان شد
زهی زیبا که این ساعت جهان شد

شمال صبحدم مشکین نفس گشت
صبای گرم‌رو عنبرفشان شد

تو گویی آب خضر و آب کوثر
ز هر سوی چمن جویی روان شد

چو گل در مهد آمد بلبل مست
به پیش مهد گل نعره‌زنان شد

کجایی ساقیا درده شرابی
که عمرم رفت و دل خون گشت و جان شد

قفس بشکن کزین دام گلوگیر
اگر خواهی شدن اکنون توان شد

چه می‌جویی به نقد وقت خوش باش
چه می‌گوئی که این یک رفت و آن شد

یقین می‌دان که چون وقت اندر آید
تو را هم می‌بباید از میان شد

چو باز افتادی از ره ره ز سر گیر
که همره دور رفت و کاروان شد

بلایی ناگهان اندر پی ماست
دل عطار ازین غم ناگهان شد

“عطار نیشابوری”