جواب خودارزیابی درس پنجم علوم و فنون دوازدهم انسانی ⚡️ صفحه ۵۴ تا ۵۶

پاسخ و حل سوال های خودارزیابی صفحه 54 ، 55 و 56 درس 5 پنج کتاب علوم و فنون ادبی 3 پایه دوازدهم انسانی

جواب خودارزیابی درس پنجم علوم و فنون ادبی دوازدهم انسانی ؛ در این مطلب به پاسخ و جواب سوالات خودارزیابی صفحه ۵۴ ، ۵۵ و ۵۶ درس ۵ پنجم «اختیارات شاعری (۱): زبانی» کتاب علوم و فنون ادبی ۳ پایه دوازدهم رشته انسانی پرداخته ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، همراه ما باشید.

پاسخ سوالات درس بعدی: جواب خودارزیابی درس ششم علوم و فنون دوازدهم انسانی
و
جواب کارگاه تحلیل فصل دوم علوم و فنون دوازدهم انسانی

جواب خودارزیابی صفحه ۵۴ ، ۵۵ و ۵۶ درس ۵ پنجم علوم و فنون ادبی دوازدهم

۱- مصوّت بلند «ی» در چه صورت همیشه کوتاه و مصوّت بلند «و» در چه صورت همیشه بلند تلفظ می‌شود؟

پاسخ: اگر مصوِت بلند «ی» در میان کلمات ساده یا کلمهٔ با پسوند یا پیشوند یا ضمیر متّصل، مانند: «بیا، گیاه، عامیانه، زیاد، سیاست، بیاموز، قیامت» و واژه‌هایی از این قبیل بیاید، همواره کوتاه است./ مصوب بلند «و» در کلمات تک هجایی همیشه بلند است مانند: مو، رو، جو و… جز کلمهٔ «سو» هنگام اضافه شدن مانند سوی.

پاسخ دیگر: مصوّت بلند/ (ی)/ در کلماتی مانند: بیا، گیاه، عامیانه، زیاد، سیاست، بیاموز، قیامت و واژه‌هایی از این قبیل بیاید، همواره کوتاه است/ مصوّت بلند / و/ در کلمات تک هجایی بو، رو، جو، مو و … هیچ گاه کوتاه نمی‌شود؛ امّا در کلمه «سو» در صورت اضافه شدن به کلمه‌‌ای دیگر، ممکن است کوتاه شود.

۲- تقطیع مثال‌های زیر، به صورتی که بین کمانک تقطیع شده است، با کدام اختیارات شاعری مطابقت دارد؟

جادویی (- U -)	ساقی ما (- U U -)	آهوی دشت (- U – – U)
درخت دوستی (U – – – U -)	سوی من (U U -)	بهانه (U – -)
تو گفتی (- – -)	شب و روز (U – – U)

پاسخ: جادویی (- U -)، تغییر کمیّت مصوّت‌ها – کوتاه تلفّظ کردن مصوّت‌های بلند
ساقی ما (- U U -)، تغییر کمیّت مصوّت‌ها – کوتاه تلفّظ کردن مصوّت‌های بلند
آهوی دشت (- U U -)، تغییر کمیّت مصوّت‌ها – کوتاه تلفّظ کردن مصوّت‌های بلند
درخت دوستی (U – – – U -)، تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت‌های کوتاه
سوی من (U U -)، تغییر کمیّت مصوّت‌ها – کوتاه تلفّظ کردن مصوّت‌های بلند
بهانه (U – -)، تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت‌های کوتاه
تو گفتی (- – -)، تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت‌های کوتاه
شب و روز (U – – U)، تغییر کمیّت مصوّت‌ها -‌‌ بلند تلفّظ کردن مصوّت‌های کوتاه

۳- پس از تقطیع هجایی ابیات زیر، اختیارات شاعری زبانی به کار رفته در هر کدام را مشخص کنید.

الف) گفت: ای پسر این نه جای بازی است / بشتاب که جای چاره‌سازی است _نظامی

گف تی پِ سَ – – U U	رین نَ جا یِ – U – –	با زیست – –
بش تا ب کِ – – U U	جا یِ چا رِ – U – U	سا زیست – –
مستفعلُ	فاعلاتُ	فع لن

ادامه پاسخ: حذف همزه در هجای دوم مصرع اول و هجای پنجم مصرع اول و هجای پایانی هر دو مصرع

ب) فریاد که در رهگذر آدم خاکی / بس دانه فشاندند و بسی دام تنیدند _{فروغی بسطامی}

فریا د کِ – – U U	در ره گُ ذَ – – U U	رِ آ دَ م U – U U –	خاکی – –
بس دا نِ فِ – – U U	شان دن دُ ب – – U U	سی دا م تَ – – U U	نیـ دند – –
مستفعلُ	مستفعلُ	مستفعلُ	مستف

ادامه پاسخ: در هجای نهم مصرع اول: تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت‌های کوتاه

پ) بر همه اهل جهان سیّد و سرور علی است / در رهِ دین خدا، هادی و رهبر علی است _{قدسی مشهدی}

بر هَ مِ اه – U U –	لِ جَ هان U U – –	سی یِ دُ سر – U U –	ور عَ لیست – U –
در رَ ه دی	نِ خُ دا	ها د یُ ره	بر عَ لیست
– U U –	U U – –	– U U –	– U –
مفتعلن	فاعلن	مفتعلن	فاعلن

ادامه پاسخ: در هجای پنجم مصرع اول: تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت‌های کوتاه

ت) ز دو دیده خون فشانم ز غمت شب جداییچه کنم که هست اینها گل باغ آشنایی _عراقی

زِ دُ دی د U – U U	خون فِ شا نم – U – –	زِ غَ مت شَ U – U U	بِ جُ دا یی U U – – –
چه کُ نم کِ U – U U	هس ت این ها – U – –	گُ لِ با غِ U – U U	آ ش نا یی – U – –
فعلاتُ	فاعلاتن	فعلاتُ	فاعلاتن

ادامه پاسخ: در هجای سیزدهم مصرع اول: تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت کوتاه

ث) تفرّج کنان در هوا و هوس / گذشتیم بر خاک بسیار کس _سعدی

تَ فر رُج U – –	کُ نان در U – –	هَ وا و U – U –	هَ وس U –
گُ ذش تی U – –	م بر خا U – –	کِ بس یا U – –	ر کس U –
فعولن	فعولن	فعولن	فعل

ادامه پاسخ: در هجای نهم مصرع اول: تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت کوتاه

ج) من نمی‌گویم زیان کن یا به فکر سود باش / ای ز فرصت بی‌خبر در هر چه هستی، زود باش _بیدل

من نِ می گو – U – –	یم ز یان کن – U – –	یا بِ فک رِ – U – U –	سو د باش – U –
ای ز فر صت – U – –	بی خَ بر در – U – –	هر چِ هس تی – U – –	زو د باش – U –
فاعلاتن	فاعلاتن	فاعلاتن	فاعلن

ادامه پاسخ: در هجای دوازدهم مصرع اول: تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت‌های کوتاه

چ) بیچارگی ورا چو دیدند / در چاره گری زبان کشیدند _نظامی

بی چا ر گی – – U – U	یِ وُ را چُ U U – – –	دی دند – –
در چا رِ گَ – – U U	ری زَ بان ک – U – U	شی دند – –
مستفعلُ	فاعلاتُ	فع لن

ادامه پاسخ: در هجای پنجم مصرع اول: تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت‌های کوتاه
در هجای چهارم مصرع اول؛ تغییر کمیّت مصوّت – کوتاه تلفّظ کردن مصوّت بلند

ح) خَلَد گر به پا خاری آسان برآید / چه سازم به خاری که در دل نشیند؟ _{طبیب اصفهانی}

خَ لد گر U – –	بِ پا خا U – –	رِی یا سان – – – U	بَ را یَد U – –
چِ سا زم U – –	بِ خا ری U – –	کِ در دل U – –	نِ شی ند U – –
فعولن	فعولن	فعولن	فعولن

ادامه پاسخ: در هجای هفتم مصرع اول؛ تغییر کمیّت مصوّت – کوتاه تلفّظ کردن مصوّت بلند

خ) همه برگ بودن همی ساختی / به تدبیر رفتن نپرداختی _سعدی

هَ مِ بر U U – –	گِ بو دن U – –	هَ می سا – – – U	خ تی U –
بِ تد بی U – –	رِ رف تن U – –	نَ پر دا U – –	خ تی U –
فعولن	فعولن	فعولن	فعل

ادامه پاسخ: در هجای دوم مصرع اول: تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت کوتاه

د) آمد سوی کعبه سینه پرجوش / چون کعبه نهاد حلقه در گوش _نظامی

آ مد سو یِ – – – U U	کع بِ سی نِ – U – –	پر جوش – –
چُن کع بِ نَ – – U U	ها د حل قِ – U – U	در گوش – –
مستفعلُ	مستفعلُ	فع لن

ادامه پاسخ: در هجای سوم مصرع اول: تغییر کمیّت مصوّت‌ها – کوتاه تلفّظ کردن مصوّت بلند

ذ) سوی چاره گشتم ز بیچارگی / ندادم بدو سر به یکبارگی _فردوسی

سو یِ چا – U – U – –	رِ گش تم U – –	زِ بی چا U – –	رِ گی U –
نَ دا دم U – –	بِ دو دل U – –	بِ یک با U – –	رِ گی U –
فعولن	فعولن	فعولن	فعل

ادامه پاسخ: در هجای دوم مصرع اول: تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت کوتاه
در هجای اول مصرع اول (سو) یک هجای بلند می‌باشد که در صورت اضافه شدن کوتاه تلفظ می‌شود.

ر) نکوهش مکن چرخ نیلوفری را / برون کن ز سر باد و خیره سری را _{ناصرخسرو}

نِ کو هش U – –	مَ کن چر U – –	خِ نی لو U – –	فَ ری را U – –
بُ رون کن U – –	زِ سر با U – –	دُ خی رِ U – U –	سَ ری را U – –
فعولن	فعولن	فعولن	فعولن

ادامه پاسخ: در هجای نهم مصرع دوم: تغییر کمیّت مصوّت‌ها – بلند تلفّظ کردن مصوّت کوتاه

پاسخ سوالات درس قبلی: جواب خودارزیابی درس چهارم علوم و فنون دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و سوالات دروس کتاب علوم و فنون ادبی ۳ دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوالات خودارزیابی درس 5 پنجم صفحه 54 ، 55 و 56 کتاب علوم و فنون ادبی پایه دوازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 💖

برچسب ها