جواب قلمروهای زبانی ، ادبی و فکری درس سیزدهم فارسی دهم

جواب قلمروهای زبانی ، ادبی و فکری درس 13 سیزدهم فارسی دهم ؛ در این مقاله پاسخ و جواب سوالات تمرین های کارگاه متن پژوهی قلمرو زبانی ، ادبی و فکری صفحه ۱۰۶ و ۱۰۷ درس ۱۳ سیزدهم گرد آفرید کتاب ادبیات فارسی دهم انسانی ، تجربی ، ریاضی و فنی حرفه ای متوسطه دوم را قرار داده ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا همراه ما باشید.

همچنین بخوانید: جواب کارگاه متن پژوهی درس دوازدهم فارسی دهم

جواب قلمرو زبانی صفحه 106 درس سیزدهم فارسی دهم

۱) به کمک فرهنگ لغت، معانی «برکشیدن» را بنویسید.

پاسخ: بالا کشیدن – بیرون آوردن – پروردن

۲) دو واژه از متن درس بیابید که با کلمه «فتراک» تناسب داشته باشد.

پاسخ: زین – کمند

۳) در گذر زمان، شکل نوشتاری برخی کلمات تغییر می‌کند؛ مانند: «سپید ← سفید».

از متن درس، نمونه‌ای از تحوّل شکل نوشتاری کلمات بیابید و بنویسید.

پاسخ: اسپ ← اسب / درفشان ← درخشان / کمندافگن ← کمندافکن

۴) در بیت های یکم و بیست و سوم، «چو» را از نظر کاربرد معنایی بررسی کنید.

پاسخ: چو آگاه شد دختر گــــــژدهم / که سالار آن انجمن گشت کم | چو: چون، هنگامی که (حرف پیوند)

رها شد ز بند زره مــوی اوی / درفشان چو خورشید شد روی اوی | چو: مانند، ادات تشبیه (حرف اضافه)

۵) در کدام بیت‌ها «متمّم» با دو حرف اضافه آمده است؟

پاسخ: در بیت های زیر متمم و دو حرفه اضافه را با رنگ قرمز مشخص کرده ایم.

بیت دوم: زنی بود برسان گردی سوار / همیشه به جنگ اندرون نامدار

بیت دوازدهم: به سهراب بر تیر باران گرفت / چپ و راست جنگ سواران گرفت

بیت بیست و دوم: چو آمد خروشـان به تنگ اندرش / بجنبید و برداشت خود از ســرش

جواب قلمرو ادبی صفحه 106 درس 13 فارسی دهم

۱) واژگان قافیه در کدام بیت‌ها، دربردارنده آرایه جناس‌اند؟

پاسخ: در بیت های زیر جناس ها را با رنگ قرمز مشخص کرده ایم:

فرود آمد از دژ به کردار شیر / کمر بر میان، بادپایی به زیر

به پیش سپاه اندر آمد چو گرد / چو رعدِ خروشان یکی ویله کرد

نگه کرد سهراب و آمدش ننگ / بر آشفت و تیز اندر آمد به جنگ

رها شد ز بندِ زره موی اوی / درفشان چو خورشید شد، روی اوی

که هم رزم جُستی، هم افسون و رنگ / نیامد ز کار تو بر دوده ننگ

۲) مفهوم عبارت‌های کنایی زیر را بنویسید.

پاسخ: * سپهبد، عنان، اژدها را سپرد: (کنایه از افسار اسبش را رها کرد)
* رخ نامور سوی توران کنی: (کنایه از بهتر است به سرزمین خود (توران) برگردی)

۳) یک مَثَل از متن درس بیابید و درباره معنا و کاربرد آن توضیح دهید؛ سپس با رجوع به امثال و حکم دهخدا، دو مَثَل، معادل آن بنویسید.

پاسخ: خورد گاو نادان ز پهلوی خویش: انسان نادان خودش به خودش زیان می‌رساند.

مثل های معادل: از ماست که بر ماست / کرم درخت از خود درخت است / دشمن طاووس آمد پر او / خود کرده را تدبیر نیست.

۴) نمونه‌ای از آرایه اغراق را در شعری که خواندید، بیابید.

پاسخ: در زیر اغراق را با رنگ قرمز مشخص کرده ایم.

کجا نام او بود «گُردآفرید» / زمانه ز مادر، چنین نآورید

سپهبد، عنان، اژدها را سپُرد / به خشم از جهان، روشنایی ببرد

پاسخ قلمرو فکری صفحه 107 درس سیزدهم فارسی دهم

۱) دلیل دردمندی و غمگین بودن ساکنان دژ، چه بود؟

پاسخ: به این دلیل که هجیر فرمانده دژ به دست سهراب در بند افتاد و گردآفرید نیز در جنگ شکست خورد.

۲) معنا و مفهوم بیت زیر را به نثر روان بنویسید.

بـه آورد بـا او بسـنده نبـود / بپیچیـد ازو روی و برگاشـت زود

پاسخ: گردآفرید در جنگ حریف سهراب نمی‌شد، برای همین پیچید و زود از او روی برگرداند و به سرعت بازگشت.

۳) فردوسی در این داستان، گردآفرید را با چه ویژگی‌هایی وصف کرده است؟

پاسخ: دلاور – جنگجو – سوارکار – مغرور – وطن‌ پرست – چاره‌ اندیش – حیله‌ گر

۴) «حماسه» در لغت به معنای دلاوری و شجاعت است و در اصطلاح ادبی، شعری است با ویژگی‌های زیر:

🟧 داستانی: هر حماسه‌ای در بستری از حوادث شکل می‌گیرد.

🟧 قهرمانی: شاعر حماسه‌سرا با بهره‌گیری از واژگان و زبان حماسی می‌کوشد انسانی را به تصویر کشد که از نظر توانایی‌های جسمی و روحی از دیگران متمایز باشد.

🟧 قومی و ملی: شاعر حماسه‌سرا بر آن است که اخلاق فردی و اجتماعی و عقاید فکری و مذهبی یک ملت را در قالب حوادث قهرمانی و در زمینه‌ای از واقعیات به نمایش بگذارد.

🟧 حوادثی خارق العاده: طرح حوادث، انسان‌ها و موجوداتی که با منطق عینی و تجربۀ علمی هم‌سازی ندارند؛ نظیر وجود سیمرغ در شاهنامۀ فردوسی.

بر پایه این توضیح، این درس را با متن روان خوانی «شیرزنان» مقایسه کنید.

پاسخ: هر دو حماسه هستند، هر دو دفاع از میهن را بیان می کنند، در هر دو قهرمانان داستان زن هستند، حوادث خارق العاده ندارد. اما از نظر سبک بیان و لحن و تصویر صحنه‌ های جنگ و ابزارها و شیوه های مبارزه تفاوت دارند.

همچنین بخوانید: جواب قلمرو زبانی ، ادبی و فکری درس یازدهم فارسی دهم

توجه: شما دانش آموز پایه دهم رشته های نظری ریاضی ، تجربی و انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به معنی کلمات و جواب سوالات تمرین درس های کتاب ادبیات فارسی دهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوال های تمرینات کارگاه متن پژوهی قلمروهای صفحه 106 و 107 درس 13 سیزدهم ادبیات فارسی دهم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 😊