جواب قلمروهای زبانی ، ادبی و فکری درس سیزدهم فارسی دهم

جواب قلمروهای زبانی ، ادبی و فکری درس 13 سیزدهم فارسی دهم ؛ در این مقاله پاسخ و جواب سوالات تمرین های کارگاه متن پژوهی قلمرو زبانی ، ادبی و فکری صفحه ۱۰۸ و ۱۰۹ درس ۱۳ سیزدهم گرد آفرید کتاب ادبیات فارسی دهم انسانی ، تجربی ، ریاضی و فنی حرفه ای متوسطه دوم را قرار داده ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا همراه ما باشید.

بعدی: معنی شعر دلیران مردان ایران زمین فارسی دهم
جواب درک و دریافت دلیران مردان ایران زمین فارسی دهم
معنی و آرایه های درس چهاردهم فارسی دهم
جواب کارگاه متن پژوهی درس چهاردهم ادبیات فارسی دهم
معنی گنج حکمت ای رفیق فارسی دهم

جواب قلمرو زبانی صفحه ۱۰۸ درس سیزدهم فارسی دهم

۱) به کمک فرهنگ لغت، معانی «برکشیدن» را بنویسید.

پاسخ: بالا کشیدن – بیرون آوردن – پروردن

۲) دو واژه از متن درس بیابید که با کلمه «فتراک» تناسب داشته باشد.

پاسخ: زین – کمند

۳) در گذر زمان، شکل نوشتاری برخی کلمات تغییر می‌کند؛ مانند: «سپید ← سفید».

🟦 از متن درس، نمونه‌ای از تحوّل شکل نوشتاری کلمات بیابید و بنویسید.

پاسخ: اسپ ← اسب / درفشان ← درخشان / کمندافگن ← کمندافکن

۴) در بیت های یکم و بیست و سوم، «چو» را از نظر کاربرد معنایی بررسی کنید.

پاسخ: چو آگاه شد دختر گــــــژدهم / که سالار آن انجمن گشت کم | چو: چون، هنگامی که (حرف پیوند)

رها شد ز بند زره مــوی اوی / درفشان چو خورشید شد روی اوی | چو: مانند، ادات تشبیه (حرف اضافه)

۵) در کدام بیت‌ها «متمّم» با دو حرف اضافه آمده است؟

پاسخ: در بیت های زیر متمم و دو حرفه اضافه را با رنگ قرمز مشخص کرده ایم.

بیت دوم: زنی بود برسان گردی سوار / همیشه به جنگ اندرون نامدار

بیت دوازدهم: به سهراب بر تیر باران گرفت / چپ و راست جنگ سواران گرفت

بیت بیست و دوم: چو آمد خروشـان به تنگ اندرش / بجنبید و برداشت خود از ســرش

جواب قلمرو ادبی صفحه ۱۰۸ درس ۱۳ فارسی دهم

۱) واژگان قافیه در کدام بیت‌ها، دربردارنده آرایه جناس‌اند؟

پاسخ: در بیت های زیر جناس ها را با رنگ قرمز مشخص کرده ایم:

فرود آمد از دژ به کردار شیر / کمر بر میان، بادپایی به زیر

به پیش سپاه اندر آمد چو گرد / چو رعدِ خروشان یکی ویله کرد

نگه کرد سهراب و آمدش ننگ / بر آشفت و تیز اندر آمد به جنگ

رها شد ز بندِ زره موی اوی / درفشان چو خورشید شد، روی اوی

که هم رزم جُستی، هم افسون و رنگ / نیامد ز کار تو بر دوده ننگ

۲) مفهوم عبارت‌های کنایی زیر را بنویسید.

پاسخ: 🟪 سپهبد، عنان، اژدها را سپرد: (کنایه از افسار اسبش را رها کرد)
🟪 رخ نامور سوی توران کنی: (کنایه از بهتر است به سرزمین خود (توران) برگردی)

۳) یک مَثَل از متن درس بیابید و درباره معنا و کاربرد آن توضیح دهید؛ سپس با رجوع به امثال و حکم دهخدا، دو مَثَل، معادل آن بنویسید.

پاسخ: خورد گاو نادان ز پهلوی خویش: انسان نادان خودش به خودش زیان می‌رساند.

مثل های معادل: از ماست که بر ماست / کرم درخت از خود درخت است / دشمن طاووس آمد پر او / خود کرده را تدبیر نیست.

۴) نمونه‌ای از آرایه اغراق را در شعری که خواندید، بیابید.

پاسخ: در زیر اغراق را با رنگ قرمز مشخص کرده ایم.

کجا نام او بود «گُردآفرید» / زمانه ز مادر، چنین نآورید

سپهبد، عنان، اژدها را سپُرد / به خشم از جهان، روشنایی ببرد

پاسخ قلمرو فکری صفحه ۱۰۹ درس سیزدهم فارسی دهم

۱) دلیل دردمندی و غمگین بودن ساکنان دژ، چه بود؟

پاسخ: به این دلیل که هجیر فرمانده دژ به دست سهراب در بند افتاد و گردآفرید نیز در جنگ شکست خورد.

۲) معنا و مفهوم بیت زیر را به نثر روان بنویسید.

بـه آورد بـا او بسـنده نبـود / بپیچیـد ازو روی و برگاشـت زود

پاسخ: گردآفرید در جنگ حریف سهراب نمی‌شد، برای همین پیچید و زود از او روی برگرداند و به سرعت بازگشت.

۳) فردوسی در این داستان، گردآفرید را با چه ویژگی‌هایی وصف کرده است؟

پاسخ: دلاور – جنگجو – سوارکار – مغرور – وطن‌ پرست – چاره‌ اندیش – حیله‌ گر

۴) «حماسه» در لغت به معنای دلاوری و شجاعت است و در اصطلاح ادبی، شعری است با ویژگی‌های زیر:

🟧 داستانی: هر حماسه‌ای در بستری از حوادث شکل می‌گیرد.

🟧 قهرمانی: شاعر حماسه‌سرا با بهره‌گیری از واژگان و زبان حماسی می‌کوشد انسانی را به تصویر کشد که از نظر توانایی‌های جسمی و روحی از دیگران متمایز باشد.

🟧 قومی و ملی: شاعر حماسه‌سرا بر آن است که اخلاق فردی و اجتماعی و عقاید فکری و مذهبی یک ملت را در قالب حوادث قهرمانی و در زمینه‌ای از واقعیات به نمایش بگذارد.

🟧 حوادثی خارق العاده: طرح حوادث، انسان‌ها و موجوداتی که با منطق عینی و تجربۀ علمی هم‌سازی ندارند؛ نظیر وجود سیمرغ در شاهنامۀ فردوسی.

🟧 بر پایه این توضیح، این درس را با متن روان خوانی «شیرزنان» مقایسه کنید.

پاسخ: هر دو حماسه هستند، هر دو دفاع از میهن را بیان می کنند، در هر دو قهرمانان داستان زن هستند، حوادث خارق العاده ندارد. اما از نظر سبک بیان و لحن و تصویر صحنه‌ های جنگ و ابزارها و شیوه های مبارزه تفاوت دارند.

توجه: برای مشاهده معنی کلمات و آرایه های ادبی درس ۱۳ فارسی دهم، وارد لینک «معنی و آرایه های درس سیزدهم گردآفرید فارسی دهم» شوید.

قبلی: معنی و مفهوم گنج حکمت عامل و رعیت فارسی دهم
جواب کارگاه متن پژوهی درس دوازدهم فارسی دهم
معنی درس دوازدهم رستم و اشکبوس فارسی دهم
جواب درک و دریافت شیر زنان ایران فارسی دهم
معنی لغات و آرایه های روان خوانی شیر زنان ایران فارسی دهم

توجه: شما دانش آموز پایه دهم رشته های نظری ریاضی ، تجربی و انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به معنی کلمات و جواب سوالات تمرین درس های کتاب ادبیات فارسی دهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوال های تمرینات کارگاه متن پژوهی قلمروهای صفحه 108 و 109 درس 13 سیزدهم ادبیات فارسی دهم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 😊