معنی شعر خاک آزادگان درس یازدهم فارسی دهم + آرایه ها

معنی شعر خاک آزادگان درس یازدهم فارسی دهم ؛ در این مقاله معنی و آرایه های ادبی و زبانی شعر درس ۱۱ یازدهم خاک آزادگان صفحه ۸۲ کتاب ادبیات فارسی دهم انسانی ، تجربی ، ریاضی و هنرستان متوسطه دوم را قرار داده ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا همراه ما باشید.

همچنین بخوانید: جواب قلمرو زبانی ، ادبی و فکری درس یازدهم فارسی دهم

معنی و آرایه های شعر خاک آزادگان درس 11 ادبیات فارسی دهم

قالب: غزل (چامه) اجتماعی
وزن: ت تن تن ت تن تن ت تن تن ت تن تن (مختص رشته انسانی)

به خون، گَر کِشی خاک من، دشمن من / بجوشد گُل اندر گُل از گلشن من

معنی: ای دشمن من ! اگر بخواهی خاک (سرزمین) من را به خون بکشی باز دوباره از باغ و گلزار من گل می روید.

آرایه های ادبی: خاک: مجاز از سرزمین
به خون کشیدن: کنایه از کشتن و نابود کردن
گل: استعاره از جوانان جانباز
گل اندر گل: کنایه از فراوان
خاک، گل، گلشن: تناسب
واج آرایی «گ»
گلشن: استعاره از میهن یا گور
گل بجوشد: استعاره پنهان

آرایه های زبانی: گر: اگر
گلشن: گلخانه، گلستان، گلزار

تنم گر بسوزی، به تیرم بدوزی / جدا سازی ای خصم، سر از تن من

معنی: اگر مرا تیر باران کنی و بدنم را بسوزانی و یا با تیر مرا هدف بگیری، ای دشمن حتی اگر سر از تن من جدا کنی.

آرایه های ادبی: سوختن: کنایه از نابود کردن
بسوزی، بدوزی: جناس
سر از تن جدا ساختن: کنایه از کشتن
تن، من: جناس
سر، تن: تناسب
موقوف المعانی: با بیت بعدی هم معنی است

آرایه های زبانی: سوختن: سوزاندن (بن ماضی: سوخت، بن مضارع: سوز)
به تیرم بدوزی: جهش ضمیر
به تیر دوختن: تیر زدن (بن ماضی: دوخت، بن مضارع: دوز)
خصم: دشمن
به تیرم بدوزی: جهش ضمیر (من را با تیر بدوزی)

کجا می‌توانی، ز قلبم رُبایی / تو عشق میان من و میهن من؟

معنی: هرگز نمیتوانی عشق میان من و میهنم را از من بربایی و بگیری (از بین ببری)

آرایه های ادبی: واژه آرایی: من
واج آرایی «ن»

آرایه های زبانی: کجا: چگونه
ربودن: دزدیدن، سریع گرفتن (بن ماضی: ربود، بن مضارع: ربا)
پرسش انکاری

من ایرانی‌ام آرمانم شهادت / تجلّیِ هستی است، جان کندن من

معنی: من ایرانی هستم و آرزوی من شهادت است. مرگ من باعث زندگی دوباره است. (به زندگی و جاودانگی راستین دست می‌یابم.)

آرایه های ادبی: جان کندن: کنایه از درگذشتن و مردن
واج آرایی «ن»

آرایه های زبانی: آرمان: آرزو، عقیده
تجلی: جلوه گری

مپندار این شعله، افسرده گردد / که بعد از من افروزد از مَدفَن من

معنی: گمان نکن که عشق میان من و میهنم آتشی است که از بین می‌رود؛ زیرا پس از من از گور من زبانه خواهد کشید.

آرایه های ادبی: شعله: استعاره از عشق به میهن
افسرد، افروخت: تضاد
واژه آرایی: من، از

آرایه های زبانی: پنداشتن: تصور کردن (بن ماضی: پنداشت، بن مضارع: پندار)
افسردن: سرد شدن، خاموش شدن، یخ بستن (بن ماضی: افسرد، بن مضارع: افسر)
افروختن: روشن شدن (بن ماضی: افروخت، بن مضارع: افروز)
مدفن: جای دفن، گور

نه تسلیم و سازش، نه تکریم و خواهش / بتازد به نیرنگ تو، تو سن من

معنی: نه با تو صلح و سازش می‌کنم و نه از تو خواهش و تمنا خواهم کرد، بلکه این روح نا آرام من بر حیله و نیرنگ تو خواهد تاخت.

آرایه های ادبی: توسن: استعاره از هستی من یا میهن من
واج آرایی «ن»

آرایه های زبانی: سازش: کنار آمدن، آشتی
تکریم: گرامی‌داشت
خواهش: درخواست و التماس
تاختن: حمله کردن (بن ماضی: تاخت، بن مضارع: تاز)
نیرنگ: فریب
توسن: اسب سرکش، متضاد رام

کنون رودِ خلق است، دریای جوشان / همه خوشۀ خشم شد خرمن من

معنی: مردمی که مانند رود بودند اکنون مانند دریای جوشان شده اند و همۀ هستی من از خشم تو آکنده شده است.

آرایه های ادبی: رود خلق: اضافه تشبیهی
رود خلق، دریای جوشان است: تشبیه، اغراق
خرمن: استعاره از هستی
خوشه خشم: اضافه تشبیهی
خرمن من خوشه خشم شد: تشبیه، کنایه از افزایش و گسترش یافتن
واج آرایی «خ»

آرایه های زبانی: خلق: آفریده، مردم
خرمن: توده غلّه دروشده

من آزاده از خاکِ آزادگانم / گل صبر، می‌پرورد دامن من

معنی: من آزاده‌ای از سرزمین آزادگان (ایران) هستم. صبر و بردباری را مثل گلی پرورش می‌دهم و همیشه صبور خواهم بود.

آرایه های ادبی: خاک: مجاز از سرزمین
گل صبر: اضافه تشبیهی
دامن: استعاره از هستی

آرایه های زبانی: آزاده: ایرانی، آزادمرد، کسی که از اسارت بازمی‌گردد
پروردن: پروراندن (بن ماضی: پرورد، بن مضارع: پرور)

جز از جامِ توحید، هرگز ننوشم / زنی گر به تیغ ستم گردن من

معنی: حتی اگر با شمشیر ستم گردن مرا بزنی، من فقط خداوند را می‌پرستم و یکتاپرستم می‌مانم.

آرایه های ادبی: جام: مجاز از نوشیدنی
جام توحید: اضافه تشبیهی
تیغ ستم: اضافه تشبیهی یا اضافه اقترانی
گردن زدن: کنایه از کشتن
واج آرایی «ن»

آرایه های زبانی: توحید: یکتاپرستی

همچنین بخوانید: معنی گنج حکمت یک گام فراتر فارسی دهم

توجه: شما دانش آموز پایه دهم رشته های نظری ریاضی ، تجربی و انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به معنی کلمات و جواب سوالات تمرین درس های کتاب ادبیات فارسی دهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله معنی و آرایه های ادبی و زبانی شعر خاک آزادگان درس یازدهم ادبیات فارسی دهم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 😉