چگونه درس را سریع حفظ کنیم؟ ترفندهایی برای به خاطر سپردن بهتر مطالب

حفظ کردن بی‌مفهوم مطالب درسی، روشی منسوخ و ناکارآمد است. هدف نهایی از مطالعه، درک عمیق مفاهیم و برقراری ارتباط بین آن‌هاست. با این حال، در برخی مواقع نیاز است تا حجم مشخصی از مطالب را برای امتحان یا آزمون خاصی به خاطر بسپاریم. در این مقاله، به راهکارهایی می‌پردازیم که به شما کمک می‌کند تا با صرف زمان کمتر، مطالب درسی را به طور مؤثر حفظ کنید. با آموزش و پرورش ماگرتا همراه باشید.

فریب حجم ظاهری را نخورید!

اولین نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید، این است که صرفا تعداد صفحات کتاب، نشان‌دهنده‌ی حجم واقعی مطالب آموزشی نیست. بسیاری از کتاب‌های درسی، شامل جداول، نمودارها، تصاویر و بخش‌های حاشیه‌ای است که حفظ کردن آن‌ها ضروری نیست. پیش از شروع مطالعه، نگاهی اجمالی به کل فصل یا کتاب بیندازید و بخش‌های مهم و کلیدی را شناسایی کنید. تمرکز خود را بر روی این بخش‌ها قرار دهید و از اتلاف وقت در قسمت‌های غیرضروری جلوگیری کنید.

درک مطلب، کلید یادگیری است

یکی از اشتباهات رایج دانش‌آموزان و دانشجویان، حفظ کردن صرفا لفظی مطالب است. این روش نه تنها وقت‌گیر است، بلکه منجر به فراموشی سریع مطالب در بلندمدت می‌شود. به جای اینکه خط به خط کتاب را حفظ کنید، سعی کنید منظور اصلی نویسنده را درک کنید. با خودتان به زبان ساده توضیح دهید که هر پاراگراف به چه موضوعی می‌پردازد و چه نکات مهمی را در بر دارد.

تقویت حافظه با تکنیک‌های به یادسپاری

برای اینکه مطالب خوانده شده را در بلندمدت به خاطر بسپارید، از تکنیک‌های به یادسپاری استفاده کنید. برخی از این تکنیک‌ها عبارتند از:

ایجاد کدگذاری ذهنی

ذهن انسان، اطلاعات را به صورت تصویری بهتر به خاطر می‌سپارد. برای مطالب مفهومی و انتزاعی، سعی کنید کدگذاری‌های تصویری ذهنی ایجاد کنید. کلمات کلیدی یا عبارات مهم را به تصاویر، اعداد، داستان‌ها یا هر چیز دیگری که به خاطر سپردن آن‌ها را برای شما آسان‌تر می‌کند، تبدیل کنید.

ایجاد قصر ذهنی

قصر ذهنی، روشی برای به خاطر سپردن لیست اطلاعات به ترتیب است. در این روش، مکانی آشنا مانند خانه‌ی خود را در نظر بگیرید و برای هر قسمت از آن، یک کلمه‌ی کلیدی از لیستی که می‌خواهید حفظ کنید، قرار دهید. با مرور ذهنی این مکان و کلمات کلیدی، می‌توانید به ترتیب، کل لیست را به خاطر بیاورید.

بستن حلقه‌ی فراموشی

با فاصله‌ی زمانی مشخص، به سراغ مطالبی که قبلا خوانده‌اید بروید و آن‌ها را به طور اجمالی مرور کنید. مرور دوره‌ای مطالب خوانده شده، از فراموشی آن‌ها جلوگیری می‌کند. بر اساس منحنی فراموشی، با فاصله‌گذاری مناسب در زمان مرور، در ذهن خود حافظه‌ی بلندمدت را فعال می‌کنید.

استفاده از تکنیک لایتنر

این تکنیک با استفاده از باکس‌های مخصوص، به مرور با فاصله‌ی زمانی بهینه کمک می‌کند و باعث تثبیت مطالب در حافظه می‌شود. باکس‌های لایتنر شامل چند قسمت هستند. در ابتدایی‌ترین قسمت، کارت‌هایی با اطلاعاتی که به تازگی خوانده‌اید قرار می‌گیرند. با مرور این کارت‌ها و تشخیص میزان یادگیری خود، آن‌ها را به باکس‌های بعدی با فاصله‌ی زمانی بیشتر منتقل می‌کنید.

تکنیک‌های فعال مطالعه را به کار بگیرید

مطالعه‌ی منفعلانه، یعنی خواندن صرف متن بدون هیچ‌گونه فعالیت ذهنی، بازدهی پایینی دارد. برای اینکه مطالب را بهتر درک و به خاطر بسپارید، از تکنیک‌های فعال مطالعه استفاده کنید. برخی از این تکنیک‌ها عبارتند از:

خلاصه نویسی

با خلاصه کردن مطالب با جملات خودتان، forced recall یا بازیابی اجباری را تمرین می‌کنید و در نتیجه، درک و یادگیری شما عمیق‌تر می‌شود. خلاصه‌نویسی به سازماندهی ذهنی مطالب و مرور سریع‌تر آن‌ها نیز کمک می‌کند.

ایجاد پرسش و پاسخ

با توجه به محتوای متن، سوالاتی را طراحی کنید و سعی کنید به آن‌ها پاسخ دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنید و بر روی بخش‌هایی که نیاز به مرور بیشتر دارند، تمرکز کنید.

نقشه ذهنی

نقشه‌ی ذهنی، روشی تصویری برای سازماندهی اطلاعات و ارتباط بین آن‌ها است. با استفاده از نقشه ذهنی، می‌توانید مفاهیم و ایده‌های اصلی را به طور بصری به هم مرتبط کنید و به خاطر بسپارید.

تدریس به دیگران

یکی از بهترین روش‌های یادگیری، تدریس مطالب به دیگران است. سعی کنید محتوای درس را برای یک فرد دیگر توضیح دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا درک خود را از مطالب عمیق‌تر کنید و نقاطی را که به طور کامل متوجه نشده‌اید، شناسایی کنید.

بهبود شرایط مطالعه

محیط و شرایط مطالعه نیز بر قدرت یادگیری و حافظه‌ی شما تأثیرگذار است.

محیط مطالعه‌ی مناسب: مکانی آرام و بدون مزاحم را برای مطالعه انتخاب کنید. نور کافی، تهویه‌ی مناسب و دمای مطلوب برای تمرکز بهتر و مطالعه‌ی مؤثر ضروری است.

برنامه‌ریزی: برای مطالعه‌ی خود برنامه‌ریزی کنید و زمان مشخصی را به آن اختصاص دهید. سعی کنید در طول روز به طور مرتب و در بازه‌های زمانی کوتاه مطالعه کنید.

خواب کافی: خواب کافی، نقش مهمی در عملکرد مغز و حافظه دارد. در دوران امتحانات، از مصرف فست‌فود، غذاهای سنگین و پرچرب خودداری کنید و به جای آن، از مواد غذایی مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات و مغزها استفاده کنید.

تغذیه‌ی مناسب: تغذیه‌ی مناسب، نقش مهمی در عملکرد مغز و حافظه دارد. در دوران امتحانات، از مصرف فست‌فود، غذاهای سنگین و پرچرب خودداری کنید و به جای آن، از مواد غذایی مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات و مغزها استفاده کنید. ورزش منظم، گردش خون در مغز را افزایش می‌دهد و به بهبود حافظه و تمرکز کمک می‌کند.

جمع بندی

حفظ کردن صرفا لفظی مطالب، روشی ناکارآمد و غیرعلمی است. برای حفظ مطالب درسی، از تکنیک‌های به یادسپاری و فعال مطالعه استفاده کنید. محیط و شرایط مطالعه را برای خودتان بهینه کنید. از خواب کافی، تغذیه‌ی مناسب و ورزش برای تقویت حافظه و تمرکز خود بهره‌مند شوید. با به کارگیری این راهکارها، می‌توانید در مدت زمان کوتاه‌تر، مطالب درسی را به طور مؤثر حفظ کنید و در امتحانات و آزمون‌ها به موفقیت برسید.