سوالات متن درس نهم جامعه شناسی دوازدهم انسانی

نمونه سوالات متن درس ۹ نهم «پیشینه علوم اجتماعی در جهان اسلام» کتاب جامعه شناسی ۳ پایه دوازدهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.

همچنین بخوانید: سوالات متن درس هشتم جامعه شناسی دوازدهم انسانی

نمونه سوال های متن امتحانی درس 9 نهم جامعه شناسی دوازدهم

۱) هر دو گروه کار نیک می‌کنند اما من برای ……… فرستاده شده‌ام.

پاسخ: تعلیم

۲) «در چه چیزی ………. است؟» گفتند: «او داناترینِ مردم به نَسَب‌های اعراب و به روزهای مهمِ جاهلیت آنان است».

پاسخ: علامه

۳) در اسلام علم چه جایگاهی دارد؟

پاسخ: در اسلام، علم از مهم‌ترین ارزش‌هاست. 

۴) از نظر قرآن هدف آفرینش چیست؟

پاسخ: در قرآن کریم از علم به عنوان هدف آفرینش یاد شده است.

۵) از نظر اسلام، علت برتری انسان بر فرشتگان چیست؟

پاسخ: علم، علت برتری انسان بر فرشتگان معرفی گردیده و انسان به سبب علم، خلیفهٔ خداوند در زمین شده است.

۶) بر اساس قرآن کریم، علت بعثت پیامبران چیست؟

پاسخ: پیامبران نیز برای تعلیم و تربیت آدمیان مبعوث شده‌اند.

۷) قرآن کریم کتاب …….. است.

پاسخ: علم

۸) آیا در اسلام، همه علوم از جایگاه و ارزش یکسانی برخوردارند؟

پاسخ: علم مراتب و انواعی دارد و یادگیری همه علوم ارزش یکسانی ندارد.

۹)  آموختن برخی علوم مانند …….. ، در اسلام ……… شده است.

پاسخ: سِحر – منع

۱۰) قرآن کریم مسلمانان را به آموختن کدام علم تشویق و از یادگیری چه نوع علمی منع کرده است؟

پاسخ: در واقع، مسلمانان به آموختن علم نافع تشویق شده‌اند و از یادگیری علمی که فایده‌ای نداشته باشد، منع گردیده‌اند.

۱۱) در بیانیه گام دوم انقلاب، جایگاه علم در غرب چگونه توصیف شده است؟

پاسخ: دنیای غرب به برکت دانش خود بود که توانست برای خود ثروت و نفوذ و قدرت دویست ساله فراهم کند.

۱۲) ………… آشکارترین وسیله ……….. و ………… یک کشور است. 

پاسخ: دانش – عزت و قدرت

۱۳) روی دیگر دانایی، …….. است.

پاسخ: توانایی

۱۴) بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب، سیاست علمی کشور چیست؟

پاسخ: ما به سوءاستفاده از دانش مانند آنچه غرب کرد، توصیه نمی‌کنیم. امّا مؤکداً به نیاز کشور به جوشاندن چشمه دانش در میان خود اصرار می‌ورزیم.
باید به قله‌ها دست یابیم. باید از مرزهای کنونی دانش در مهم‌ترین رشته‌ها عبور کنیم.
 این راه را با احساس مسئولیت بیشتر و همچون یک جهاد در پیش گیرید.

۱۵) قرآن کریم مسلمانان را به آموختن آن تشویق کرد؟

پاسخ: علم نافع

۱۶) علمی که به کار کشور بیاید و برای مشکلات کشور مفید باشد.

پاسخ: علم نافع

۱۷) علمی که ما را شکوفا کند و ظرفیت های ما را به فعلیت برساند.

پاسخ: علم نافع

۱۸) انواع علوم نافع را توضیح دهید.

پاسخ: علوم ابزاری که نیازهای روزمره جامعه اسلامی را برطرف می‌کنند، مانند علم پزشکی، علوم فنی و مهندسی و علوم پایه که به نوعی مادر این علوم به‌شمار می‌آیند، از جمله علوم نافع‌اند. اما علوم نافع در جهان اسلام به این علوم محدود نمی‌شود. علومی که درباره چگونگی استفاده از علوم ابزاری و اهداف، ارزش‌ها و آرمان‌های انسان صحبت می‌کنند نیز علم نافع هستند. علاوه بر این، علومی که درباره حقیقت انسان و آغاز و انجام او سخن می‌گویند نیز علم نافع محسوب می‌شوند. این دسته از علوم یعنی علم به نفس، علم توحید و علم به مبدأ و معاد، از نافع‌ترین علوم شمرده شده‌اند.

۱۹) کدام دسته از علوم از نافع ترین علوم در اسلام دانسته می شوند؟

پاسخ: علومی که درباره حقیقت انسان و آغاز و انجام او سخن می‌گویند.

۲۰) این دسته از علوم یعنی علم به نفس، …………. و علم به مبدأ و معاد، از نافع‌ترین علوم شمرده شده‌اند.

پاسخ: علم توحید

۲۱) علم به جامعه و تاریخ ……….. نیز از دیگر علومی هستند.

پاسخ: (علوم اجتماعی)

۲۲) چگونه علم به جامعه و تاریخ (علوم اجتماعی) می توانند در گروه علوم نافع باشند؟

پاسخ: اگر به قصد درس آموختن از رفتار گذشتگان و شناخت قوانین اجتماعی برای استفاده از آن قوانین در حال و آینده آموخته شوند، علم نافع هستند.

۲۳) …….. از روش ………. استفاده می‌کنند.

پاسخ: علوم ابزاری – حسی و تجربی

۲۴) موضوع (علم به نفس – علم توحید – علم به مبدا و معاد) چیست؟

پاسخ: درباره حقیقت انسان و آغاز و انجام او سخن می گوید.

۲۵) آیا قرآن کریم به زندگی اجتماعی انسان نیز توجه کرده است؟

پاسخ: قرآن کریم کتابِ هدایت بشری است و در مسیر هدایت، به زندگی اجتماعی انسان توجه ویژه‌ای دارد. قرآن در موارد متعددی هم به توصیف و تبیین زندگی اجتماعی انسان‌ها می‌پردازد؛ یعنی به این اشاره می‌کند که در جوامع چه می‌گذرد و چرا؟، هم به نقد و ارزیابی جوامع و فرهنگ‌های بشری می‌پردازد و هم جامعۀ آرمانی مورد نظر خود را ترسیم می‌کند.

۲۶) قرآن کریم، قوانین حاکم بر تداوم و تغییر جوامع و امت‌های مختلف را ………. می‌نامد.

پاسخ: «سنت‌های الهی»

۲۷) آیا قرآن کریم به فرهنگ های مختلف و امت های گذشته نیز اشاره می کند؟

پاسخ: علاوه بر این، به فرهنگ‌های مختلف و امت‌های گذشته نیز اشاره می‌کند و رفتار و فرهنگ گذشتگان را مورد ارزیابی انتقادی قرار می‌دهد؛ رفتار عاقلانه‌ آن‌ها را تأیید می‌کند و از رفتار جاهلانه و سفیهانه آنها انتقاد می‌کند.

۲۸) دو مورد از ویژگی های جامعه آرمانی قرآن را بنویسید.

پاسخ: همچنین قرآن بارها درباره جامعه آرمانی سخن می‌گوید و آن را جامعه‌ای معرفی می‌کند که در آن به عدالت و قسط رفتار می‌شود. جامعه آرمانی قرآن، فرهنگ حق دارد و در آن به کسی ظلم نمی‌شود و در برابر ظلم دیگران مقاومت می‌شود. این جامعه، قصد ظلم به دیگر جوامع را ندارد امّا ظلم دیگران را هم نمی‌پذیرد، به علاوه، تا آنجا که بتواند به ستم‌دیدگان و مستضعفان جهان یاری می‌دهد.

۲۹) بر اساس قرآن کریم، علت بعثت پیامبران چیست؟

پاسخ: قرآن کریم یادآوری می‌کند که پیامبران خدا برای تعلیم این‌گونه معارف و ساختن جامعه و فرهنگ، بر اساس عدالت و قسط مبعوث شده‌اند.

۳۰) قرآن کریم ……….. متعددی را به ما معرفی می‌کند و آنها را …………. می‌نامد. 

پاسخ: سنت‌های اجتماعی – سنت‌های الهی

۳۱) متفکران مسلمان در جهان اسلام با توجه به آموزه های قرآنی، چه نوع علمی را پدید آوردند؟ و چگونه پدید آوردند؟

پاسخ: متفکران مسلمان در جهان اسلام با توجه به آموزه‌های قرآنی، علم اجتماعی نافع و متناسب با جهان اجتماعی خود را پدید آورده‌اند. آنها جوامع مختلف را مطالعه کرده و آثار و کتاب‌های فراوانی نوشته‌اند.

۳۲) سه نفر از اندیشمندان که در حوزه علوم اجتماعی آثار مهمی از خود به جا گذاشته اند را نام ببرید.

پاسخ: فارابی، ابوریحان بیرونی و ابن خلدون

۳۳) فارابی علم اجتماعی را زیر مجموعه علوم انسانی می‌دانسته و آن را ………….. نامیده است.

پاسخ: «علم مدنی»

۳۴) فارابی با توجه به چه جوامعی، با چه نوع شناختی و بر چه اساسی، جوامع مختلف را تقسیم کرد؟

پاسخ: او با توجه به جوامع زمان خود و جوامع گذشته و همچنین با استدلال عقلی، جوامع مختلف را بر اساس نوع علم، اندیشه، فرهنگ و رفتاری که دارند، به انواعی تقسیم کرده است.

۳۵) فارابی جوامعی را که از علوم عقلی بی‌بهره‌اند، ………… نامیده است.

پاسخ: «مدینه جاهله»

۳۶) از نظر فارابی، مدینه جاهله چه ویژگی هایی دارد؟

پاسخ: فارابی جوامعی را که از علوم عقلی بی‌بهره‌اند، «مدینه جاهله» نامیده است. در جوامع جاهله علم ابزاری می‌تواند وجود داشته باشد اما علمی که از ارزش‌ها، آرمان‌ها و حقیقت زندگی سخن بگوید، وجود ندارد.

۳۷) از نظر فارابی، مدینه فاضله چه ویژگی هایی دارد؟

پاسخ: فارابی جامعه‌ای را که بر محور علم سازمان یافته باشد، مدینه فاضله می‌نامد. مدینه فاضله، جامعه آرمانی مورد نظر اوست. علم در مدینه فاضله، به علم تجربی محدود نمی‌شود و علوم عقلی و وحیانی را نیز دربرمی‌گیرد.

۳۸) فارابی جامعه‌ای را که بر محور علم سازمان یافته باشد، ……….. می‌نامد.

پاسخ: مدینه فاضله

۳۹) در مدینه فاضله کدام علم ها وجود دارد؟

پاسخ: علم در مدینه فاضله، به علم تجربی محدود نمی‌شود و علوم عقلی و وحیانی را نیز دربرمی‌گیرد.

۴۰) در نظریه فارابی، کدام جوامع در نتیجه انحراف از مدینه فاضله، شکل گرفته اند؟

پاسخ: «مدینه فاسقه» و «مدینه ضاله»

۴۱) از نظر فارابی، مدینه فاسقه چه ویژگی هایی دارد؟

پاسخ: مدینه فاسقه جامعه‌ای است که در اثر انحراف عملی از مدینهٔ فاضله به‌وجود می‌آید. در مدینه فاسقه، با آنکه مردم علوم وحیانی و عقلانی را می‌شناسند، امّا از آنها بهره نمی‌گیرند، یعنی با آنکه مردم حقیقت و عدالت را می‌شناسند یا امکان شناخت آن را دارند، بر اساس آن عمل نمی‌کنند.

۴۲) در ……….، نظرات علمی پذیرفته شده در مدینه فاضله هم تحریف می‌گردند و آرمان‌ها، ارزش‌ها و امور غیرعقلانی، آرمان‌ها و ارزش‌های عقلانی معرفی می‌شوند.

پاسخ: مدینه ضاله

۴۳) ویژگی های مدینه ضاله را در دیدگاه فارابی بنویسید.

پاسخ:  مدینه ضالّه جامعه‌ای است که در اثر انحراف نظری از مدینه فاضله شکل می‌گیرد. در مدینه ضاله، نظرات علمی پذیرفته شده در مدینه فاضله هم تحریف می‌گردند و آرمان‌ها، ارزش‌ها و امور غیرعقلانی، آرمان‌ها و ارزش‌های عقلانی معرفی می‌شوند.

۴۴) فارابی جوامع زمان خود را کدام نوع مدینه می داند؟

پاسخ: پس از ارائه این تقسیم‌بندی، فارابی با نگاه انتقادی به جوامع زمان خود می‌نگرد و آن جوامع را مدینه‌های فاسقه یا ضاله می‌داند.

۴۵) دو مورد از ویژگی های علم مدنی فارابی بنویسید.

پاسخ: – به توصیف و فهم کنش‌ها و ساختارهای جوامع مختلف می‌پردازد.
– به تبیین یعنی علّت‌یابی واقعیت‌های اجتماعی و بررسی تغییرات و تحولات آنها می‌پردازد.
– درباره هنجارها، ارزش‌ها و آرمان‌های جوامع مختلف، داوری علمی می‌کند و رویکرد انتقادی به جامعه خود و دیگر جوامع دارد.
– درباره هنجارها، نحوه رفتار و سبک زندگیِ کنش‌گران سخن می‌گوید و بایدها و نبایدهایی برای زندگی اجتماعی تجویز می‌کند.

۴۶) ابوعلی مسکویه، با چه نگاهی، کدام کتاب را تالیف کرد؟

پاسخ: ابوعلی مسکویه با نگاهی تبیینی کتاب «تَجارِبُ‌الاُمَمْ» در هشت جلد تألیف کرد.

۴۷) ابوریحان بیرونی در کتاب ……….. با روش تجربی و تفهمی، فرهنگ ………….. را توصیف کرد.

پاسخ: «تحقیق مالِلْهِند» – جامعه هند

۴۸) ابوریحان بیرونی با کدام روش، فرهنگ جامعه‌ی هند را توصیف کرد؟

پاسخ: با روش تجربی و تفهمی

۴۹) ابوریحان علت وجود کاست ها در جامعه هند را چه می داند؟

پاسخ: علت وجود کاست‌ها در جامعه هند را باورهای دینی هندوها می‌داند که معتقدند خداوند جهان را این‌گونه طبقه‌بندی شده آفریده است.

۵۰) چرا ابن خلدون از جامعه آرمانی سخن نگفت؟

پاسخ: ابن خلدون یکی دیگر از اندیشمندان مسلمان است که با تأثیرپذیری از قرآن، به دنبال شناخت سنت‌های الهی در جامعه بود. او در مطالعات خود به روش عقلی توجه چندانی نداشت و بیشتر از روش حسی و تجربی استفاده می‌کرد و بنابراین از جامعه آرمانی سخنی نگفت.

۵۱) ………. با استفاده از تجربه تاریخی جوامع پیرامون خود از ……….. به عنوان عامل شکل‌گیری جوامع یاد می‌کند.

پاسخ: ابن خلدون – «عصبیت»

۵۲) رویکرد ابن‌خلدون، انتقادی نیست و جامعه‌شناسی او در مقایسه با جامعه‌شناسی فارابی ………….. است.

پاسخ: محافظه کارانه

۵۳) ابن خلدون، علم اجتماعی خود را چه می نامد؟

پاسخ: ابن خلدون علم اجتماعی خود را علم عمران می‌نامد.

۵۴) هر یک از مثال های زیر، استفاده از کدامیک از انواع عقل در معنای عام را نشان می دهد؟
الف) درک عوامل مهاجرت.
ب) ارزیابی وضعیت عدالت در روابط انسانی.

پاسخ: الف) عقل ابزاری
ب) عقل انتقادی

۵۵) هر یک از مثال های زیر،‌اشاره به کدام عقل در معنای عام دارد؟
الف) اصل انبساط و انقباض
ب) برخاستن یک فرد در جمع

پاسخ: الف) عقل ابزاری
ب) عقل تفهمی

۵۶) جامعه شناسی تفسیری و جامعه شناسی انتقادی، در استفاده از انواع عقل چه تفاوتی با هم دارند؟

پاسخ: جامعه‌شناسی تفسیری به توصیف ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی بسنده می‌کند ولی جامعه‌شناسی انتقادی از عقل ابزاری و عقل تفسیری عبور می‌کند و به دنبال عقلانیت دیگری می‌گردد که ظرفیت و توان داوری ارزشی و انتقادی داشته باشد و این ظرفیت و توان را در عقل انتقادی جست‌وجو می‌کند.

نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.

همچنین بخوانید: سوالات متن درس هفتم جامعه شناسی دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب جامعه شناسی دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله نمونه سوالات متن درس ۹ نهم کتاب جامعه شناسی پایه دوازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش دیدگاه بیان کنید. 🌹