سوالات متن درس دهم جامعه شناسی دوازدهم انسانی

نمونه سوالات متن درس ۱۰ دهم «افق علوم اجتماعی در جهان اسلام» کتاب جامعه شناسی ۳ پایه دوازدهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.

همچنین بخوانید: سوالات متن درس نهم جامعه شناسی دوازدهم انسانی

نمونه سوال های متن امتحانی درس 10 دهم جامعه شناسی دوازدهم

۱) ویژگی های تمدن اسلامی از دیدگاه عبدالحسین زرین کوب چیست؟

پاسخ: «تمدن اسلام که وارث فرهنگ قدیم شرق و غرب شد، نه تقلیدکننده صرف از فرهنگ‌های سابق بود، نه ادامه دهندهٔ محض: ترکیب‌کننده و تکمیل کننده بود.
مرکز آن قرآن بود، نه شام و نه عراق، 
در سراسر آن یک قانون اساسی وجود داشت: قرآن.

۲) آیا اسلام به قرون خاصی محدود و منحصر است؟

پاسخ: اسلام دین زندگی و حیات است. اسلام دین زمان و مکان خاصی نیست تا حیات بخشیدن آن به قرون و دوران خاصی محدود و منحصر باشد. جهان اسلام با همهٔ فراز و فرودهایش همچنان زنده است. 

۳) دو ویژگی اساسی که یک جهان اجتماعی را زنده نگاه می دارد، چیست؟

پاسخ: جهان اجتماعی‌ای که آگاهیِ همراه عمل و عملِ توأم با آگاهی دارد، زنده است.

۴) پیامد آگاهی همراه عمل و عمل توام با آگاهی چیست؟

پاسخ: این دو ویژگی اساسی، سایر نشانه‌ها همچون همبستگی، تعاون و همکاری، امید و اطمینان، توجه به آینده و برنامه‌ریزی برای آن و نیز واکنش متناسب را به‌دنبال می‌آورد. 

۵) علوم و دانش جهان اسلام بر چه مبنایی شکل گرفت؟

پاسخ: جهان اسلام با توجه به تعریفی که از دانش علمی داشته، و به تناسب جریان‌های فکری و اجتماعی درون خود، علوم و دانش‌هایی را شکل داده است.

۶) علوم اجتماعی در جهان اسلام، همواره ناظر به چه چیزی بود؟

پاسخ: علوم اجتماعی جهان اسلام همواره ناظر به مسائل و نیازهای اجتماعی آن بوده است.

۷) یکی از مهم‌ترین شاخه‌های علوم اجتماعی مسلمانان، ………. است. 

پاسخ: علم فقه

۸) موضوع علم فقه چیست؟

پاسخ: ۱- فقه مسائل اجتماعی را توصیف یا تبیین نمی‌کند اما درباره چگونگی رفتار اجتماعی مسلمانان و جامعهٔ اسلامی، احکام و قواعدی را مطرح می‌کند.
۲- جامعه اسلامی با استفاده از این شاخهٔ علم اجتماعی خود، رفتارها و هنجارهای اجتماعی را ارزیابی و نقد می‌نماید و درباره آنها داوری می‌کند.
۳- به علاوه، علم فقه نه تنها ویژگی‌های جامعه مطلوب و آرمانی را مشخص می‌کند بلکه راه‌های برون‌رفت از وضعیت موجود به سوی وضعیت مطلوب را تجویز می‌کند.

۹) در طول تاریخ، در جهان اسلام، مکاتب و مذاهب مختلف فقیهی در مواجهه با چه اموری فعال بوده اند؟

پاسخ: در مواجهه با شیوه‌های زندگی، نظام‌های اجتماعی و به ویژه قدرت‌های اجتماعی موجود، فعال بوده‌اند.

۱۰) بین فقه اسلامی و شکل گیری امت اسلامی چه ارتباطی وجود دارد؟

پاسخ: فقه اسلامی با به رسمیت شناختن تفاوت‌های قومی، نژادی، زبانی و فقهی، این تفاوت‌ها را به فرصتی برای شکل‌گیری امت اسلامی تبدیل کرد.

۱۱) دو مورد از آرمان های اجتماعی که فقه اسلامی عهده دار بین آنهاست را بنویسید.

پاسخ: ۱- مدارای اجتماعی با مسلمانان و همهٔ کسانی که به دنبال زندگی صلح آمیزند،
۲- دفاع از مرزهای اسلامی در برابر تهاجم متجاوزان،
۳- تلاش برای تحقق و گسترش عدالت، از جمله آرمان‌های اجتماعی هستند که فقه اسلامی عهده‌دار بیان آنهاست.

۱۲) نقش مهم فقه شیعه در ایران را بنویسید.

پاسخ: فقه شیعه در ایران همواره نقش مهمی در تعیین نوع رابطه مردم با قدرت‌های داخلی و خارجی داشته و در قرن بیستم توانسته است نظریات لازم برای دو انقلاب اجتماعی را پدید آورد: انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی.

۱۳) ………… در ایران همواره نقش مهمی در تعیین نوع رابطه مردم با قدرت‌های داخلی و خارجی داشته است.

پاسخ: فقه شیعه

۱۴) چگونه دو انقلاب اجتماعی در قرن بیستم در جامعه ایران شکل گرفت؟

پاسخ: مقبولیت و مرجعیت علم فقه در فرهنگ عمومی جامعه ایران موجب شد که بر اساس این دو نظریه فقهی، دو انقلاب اجتماعی در یک قرن در جامعه ایران شکل بگیرد.

۱۵) امام خمینی با توجه به شرایط اجتماعی پایان قرن بیستم

پاسخ: امام خمینی با توجه به شرایط اجتماعی پایان قرن بیستم، مسئله ولایت فقیه و انقلاب اسلامی را طرح نمود. 

۱۶) در آغاز قرن بیستم، میرزای نائینی چگونه نظام مشروطه را تبیین کرد؟

پاسخ: در آغاز قرن بیستم، میرزای نائینی با توجه به واقعیت‌های اجتماعی ایران با استفاده از فقه، نظام مشروطه را تبیین کرد.

۱۷) ………… در فرهنگ عمومی جامعه ایران موجب شد که بر اساس این دو نظریه فقهی، دو انقلاب اجتماعی در یک قرن در جامعه ایران شکل بگیرد.

پاسخ: علم فقه

۱۸) جامعه مطلوب از نظر فقه شیعه دارای دو ویژگی است آن را بیان کنید.

پاسخ: اول اینکه روابط و ساختارهای آن با مشارکت و همراهی مردم، عادلانه باشد؛ دوم اینکه حاکمان و کارگزاران جامعه نیز عالم به عدالت و عمل کننده به آن باشند؛ یعنی عالم و عادل باشند.

۱۹) میرزای نائینی در مورد شرایط تحقق جامعه مطلوب شیعه چه دیدگاهی داشت؟

پاسخ: میرزای نائینی در آغاز قرن بیستم و در شرایط آن روز جامعهٔ خود، معتقد بود که ما نمی‌توانیم ویژگی دوم جامعهٔ مطلوب را – که مستلزم تغییر نظام پادشاهی است – تحقق ببخشیم ولی می‌توانیم ویژگی اول چنین جامعه‌ای را محقق کنیم تا مردم از طریق مجلس، سازمان‌ها و ساختارهای اجتماعی را به گونه‌ای عادلانه شکل دهند.

۲۰) از نظر میرزای نائینی بهترین نظام ممکن در شرایط موجود آن روزگار ایران چه بود؟

پاسخ: مطابق این نظریه، مشروطه که مجلس را برقرار می‌سازد، گرچه نظام مطلوب در زمان غیبت امام معصوم نیست، ولی بهترین نظام ممکن در شرایط موجود آن روزگار است.

۲۱) کدام فقیه بر حمایت مردم از تشکیل مجلس در نظام مشروطه تاکید می کرد؟

پاسخ: میرزای نائینی

۲۲) از نظر میرزای نائینی مشروطه به چه معناست؟

پاسخ: از نظر او مشروطه به معنای مشروط کردن حاکمان و حکومتی است که در چارچوب مقررات عادلانه مجلس عمل کند.

۲۳) در پایان قرن بیستم امام خمینی در ادامه تلاش و مبارزه برای تشکیل جامعه مطلوب به کدام نتیجه رسید؟

پاسخ: در پایان قرن بیستم، امام خمینی در ادامهٔ تلاش و مبارزه برای تشکیل جامعه مطلوب به این نتیجه رسید که مردم ایران می‌توانند با مشارکت و حضور فعال خود، جامعه‌ای ایجاد کنند که هر دو ویژگی جامعه مطلوب را داشته باشد؛ یعنی هم قوانین آن عادلانه باشند و هم مجریان این قوانین از دو شرط علم و عدالت برخوردار باشند.

۲۴) از نظر امام خمینی مردم چگونه می توانند در تحقق بخشیدن به نظام مطلوب در عصر غیبت مشارکت کنند؟

پاسخ: مردم در این جامعه از طریق مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان در تحقق بخشیدن به نظام مطلوب در عصر غیبت مشارکت می‌کنند.

۲۵) مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان چگونه می توانند در تحقق بخشیدن به نظام مطلوب در عصر غیبت مشارکت کنند؟

پاسخ: مجلس شورای اسلامی با مشارکت نمایندگان مردم موظف است شرط اول را محقق کند. مجلس خبرگان نیز موظف است شرط دوم را تحقق بخشد؛ یعنی رهبر جامعه را بر اساس معیارهای اسلامی شناسایی و معرفی کند و بر عملکرد او نظارت نماید.

۲۶) …………….. نیز این امکان را دارد که نظام‌های سیاسی و اجتماعی اسلامی متناسب با خود را پدید آورد.

پاسخ: فقه اهل سنت

۲۷) هر عبارت نشانه کدام یک از انواع عقل در معنای خاص می باشد؟
الف) علمی مانند فلسفه، ریاضیات و طبیعت را پدید آورد.
ب) خوبی عدالت و بدی ظلم را می شناسد.

پاسخ: الف) عقل نظری
ب) عقل عملی

۲۸) گاهی عقل را در ………… به‌کار می‌بریم که هرگونه …………. را شامل می‌شود.

پاسخ: معنای عام – تلاش ذهنی و علمی

۲۹) گاهی عقل را در کلمه و فقط برای ………… از تفکر به‌کار می‌بریم. 

پاسخ: معنای خاص – نوع خاصی

۳۰) کدام نوع عقل در معنای خاص، علوم انسانی و علوم اجتماعی را پدید آورد.

پاسخ: عقل عملی: واقعیت‌هایی را که با آگاهی و ارادهٔ انسان به وجود می‌آیند، مانند ارزش‌ها و آرمان‌ها، شناسایی می‌کند؛ مثلا خوبی عدالت و بدی ظلم را می‌شناسد. این عقل، علوم انسانی و اجتماعی را پدید می‌آورد.

۳۱) چرا علوم اجتماعی اندیشمندان مسلمان، از نوع جامعه شناسی تبیینی نیست؟

پاسخ: اندیشمندان مسلمان با شناخت تفاوت پدیده‌های اعتباری و پدیده‌های تکوینی، علوم اجتماعی را شبیه علوم طبیعی نمی‌دانند؛ به همین دلیل علوم اجتماعی آنان از نوع تبیینی نیست.

۳۲) چرا علوم اجتماعی اندیشمندان مسلمان، از نوع تفسیری نیست؟

پاسخ: آنان دانش علمی را به دانش حسی و تجربی محدود نمی‌کنند. از این‌رو، برخلاف رویکرد تفسیری، تفسیر را در تقابل با تبیین نمی‌دانند بلکه هر تفسیری را نوعی تبیین به شمار می‌آورند؛ زیرا تفسیر را هم نیازمند استدلال می‌دانند.

۳۳) آیا جامعه شناسان انتقادی، به معیار جهان شمولی دسترسی دارند؟

پاسخ: رویکرد انتقادی برای داوری درباره ارزش‌ها به معیار جهان شمولی که فراتر از محصولات اجتماعی و تاریخی انسان‌ها باشد دسترسی ندارد.

۳۴) آیا اندیشمندان مسلمان، برای داوری درباره ارزش ها به معیار جهان شمولی دسترسی دارند؟

پاسخ: اندیشمندان مسلمان برای داوری درباره ارزش‌ها از ظرفیت عقل نظری، عقل عملی و وحی بهره می‌برند. از نظر آنان تبیین، تفسیر و تجویز، استدلال‌های ویژه خود را دارند و در هر سه سطح، پژوهشگر اجتماعی به‌دنبال کشف واقعیت‌ها و حقایق است.

نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.

همچنین بخوانید: سوالات متن درس هشتم جامعه شناسی دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب جامعه شناسی دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله نمونه سوالات متن درس ۱۰ دهم کتاب جامعه شناسی پایه دوازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش دیدگاه بیان کنید. 💖