بورس عنوانی است که به تازگی میلیون‌ها نفر در ایران درگیر آن شده و صحبت‌های زیادی پیرامون آن مطرح است. در سال‌های اخیر و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور یکی از بهترین روش‌های کسب سود سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار است. حال سوال اینجاست که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
این سرمایه‌گذاری دارای ریسک متوسطی بوده و اگر با منطق و علم در آن پیشروی کنید، سود سرشار کسب خواهید کرد. بازار بورس چیزی است که همه افرادی که در این جامعه زندگی می‌کنند، به مقدار کمی هم که شده نسبت به آن آشنایی داشته و طریق فعالیت در آن را می‌دانند.
این بازار جایی است که در آن سهام شرکت‌های مختلف معامله شده و فعالان از طریق خرید و فروش این سهام سود کسب می‌کنند. این روزها بسیاری از مردم به سرمایه‌گذاری در بورس و فرابورس به منظور کسب سود و حمایت از اقتصاد کشور روی آورند اما با این حال بسیاری از همین افراد که شاید شما هم جزوشان باشید، تفاوت بورس و فرابورس را نمی‌دانید.
بازار بورس اوراق بهادار، همان بازاری است که اکثر معامله گران در آن فعالیت می‌کنند و در کنار بازار بورس، بازار دیگری با شرایط متفاوت‌تر به نام فرابورس وجود دارد که دارای قوانین و مشخصات متفاوتی است.
پذیرش شرکت‌ها در بورس در چارچوب یک سری قوانین نسبتا سخت گیرانه انجام می‌شود و شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار را ندارند در این بازار یعنی فرابورس وارد شده به انجام معامله سهام خود می‌پردازند.
خرید و فروش سهام در بورس و فرابورس به یک شکل انجام شده اما تفاوت‌های ریزی میان آن‌ها وجود دارد. ما در این مقاله از ماگرتا ابتدا به تعریف بازار بورس و فرابورس پرداخته و در ادامه تفاوت‌های میان بورس و فرابورس را با یکدیگر بررسی کرده ایم. با بورس ماگرتا همراه باشید. عرضه اولیه های بورس را هم بخوانید.
تعریف بورس
بورس یکی از بازارهای مالی است که در آن دارایی‌ها معامله می‌شوند. اگر بخواهیم این بازار را دسته‌بندی کنیم، می‌توان آن را به سه دسته بورس کالا، بورس ارز و بورس اوراق بهادار تقسیم می‌شود.
تعریف این سه دسته همانند نامشان است و در این جا هم به شما می‌گوییم که در این سه حوزه چه فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد.
در بورس کالا، همان‌گونه که از نام آن مشخص است کالاهای خاصی خرید و فروش شده و از این طریق افراد سود یا زیان کسب می‌کنند. در این بورس، معمولاً مواد اولیه معامله شده و هر کالایی هم بازار و بورس مخصوص به خودش را دارد.
مثلاً بورس نفت یا بورس فولاد و… که در این بازار اکثراً صاحبان مشاغل و شرکت‌ها حضور دارند و کمتر افراد عادی را مشاهده می‌کنیم.
در بورس ارز، پول‌های خارجی خرید و فروش شده که البته این بورس فعلا در ایران فعال نبوده و امکان دارد در آینده‌ای نه چندان دور فعال شود. این بورس در کشورهای خارجی وجود دارد و در ایران هنوز به چشم نمی‌خورد.
در بورس اوراق بهادار نیز، دارایی‌های مالی سهام شرکت‌ها و اوراق مشارکت هستند که در قالب برگه سهام توسط افراد حقیقی و حقوقی معامله می‌شود.
در بورس اوراق بهادار که با نام بورس هم شناخته می‌شود، یک بستر جذاب ایجاد شده تا خریداران و فروشندگان بتوانند معاملات مختلفی را انجام داده و از این طریق کسب سود کنند.
در این بازار قوانین خاصی وجود دارد که منافع سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران را حفظ می‌کند. به عبارت بهتر، بازار بورس سرمایه گذاران که افراد حقیقی و حقوقی و سرمایه پذیران که همان شرکت‌ها را در کنار هم قرار داده تا هر دو با توانایی‌ها و دارایی‌هایی خود موجب منفعت دو طرف شوند. امروزه منظور از بورس همان بورس اوراق بهادار است.
تعریف فرابورس
فرابورس، بازار مالی‌ای است که شباهت بسیار زیادی با بورس اوراق بهادار تهران دارد. این بازار، بازاری برای معامله اوراق بهادار است که البته نسبت به بورس تهران دارای شرایط ساده‌تر پذیرش و قبول شرکت‌ها است. همان طور که می‌دانید برای این که شرکت‌ها بتوانند سهام خود را عرضه و قابل معامله کنند، باید در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس عضو شوند.
فرابورس بستری است که برای پذیرش این شرکت‌ها قوانین ساده‌تری را نسبت به بورس در نظر گرفته است. در این بازار انواع متنوعی از اوراق بهادار با روش‌های مختلف قابل معامله بوده و کسب سود نیز از همین طریق است.
مهم‌ترین وظیفه فرابورس در ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر و ساده‌تر به بازار را دارند.
شایان ذکر است بدانید فرآیند پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش در بازار فرابورس به شکلی است که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار اوراق بهادار نیز می‌توانند استفاده کنند.
بنابراین اغلب شرکت‌های کوچک ابتدا در فرابورس عضو شده و با گسترش فعالیت‌های خود به عضویت بورس اوراق بهادار در می‌آیند. جالب است بدانید خود بازار فرابورس دارای پنج بازار دیگر به نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم یا بازار عرضه، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه می‌باشد.
همچنین قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و معاملات شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس بوده و به عنوان یک نهاد مرجع و رسمی تمام فعالیت‌های این ارگان‌ها را زیر نظر دارد.
تفاوت بورس و فرابورس
نوبتی هم که باشد نوبت به موضوع اصلی این مقاله جذاب و کاربردی است. تفاوت بورس و فرابورس موضوعی است که شاید برای خیلی‌ها سوال باشد. در این قسمت به شرح تعدادی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین تفاوت‌های این دو بازار مالی پرداخته ایم.
عدم وجود مکانی فیزیکی برای فرابورس
یکی از جالب‌ترین تفاوت‌هایی که بورس و فرابورس با یکدیگر دارند، تفاوت در مکان معاملات است. جالب است بدانید بازار فرابورس مکان فیزیکی خاصی ندارد که معامله گران گرد هم آمده و در آن مکان به انجام معاملات بپردازند و هر چه هست مجازی، آنلاین و یا به شکل‌های ساده می‌باشد.
اما در بازار بورس، ساختمان بورس و بسیار از کارگزاری‌ها این امکان را فراهم کرده‌اند که سرمایه گذاران در کنار یکدیگر جمع شده و به انجام معاملات بپردازد.
تفاوت در قوانین موجود
یکی دیگر از تفاوت‌هایی که بین بورس و فرابورس وجود دارد این است که قوانین موجود در فرابورس بسیار انعطاف‌پذیر‌تر و ساده‌تر از بورس بوده و این قوانین معمولاً با استفاده از توافق طرفین ایجاد می‌شود.
اما در بازار بورس این چنین نبوده و استانداردها و قوانین خاصی وجود دارد که سهامداران حقیقی و حقوقی و همچنین شرکت‌ها ملزم به پیروی از آن هستند.
دلیل این سخت گیری بزرگی بازار بورس و جامع‌تر بودن آن است که به نوعی بازار پیشرو در میان بازارهای مالی قلمداد می‌شود.
حد نوسان مجاز روزانه
مهم‌ترین تفاوت بورس و فرابورس که بیشتر افراد نیز آن را می‌دانند، حد نوسان مجاز روزانه بازار فرابورس و بورس است. به طوری که این حد نوسان در فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران بوده و همین موضوع ریسک‌پذیری آن را افزایش می‌دهد.
همان طور که می‌دانید حد نوسان روزانه مجاز برای شرکت‌های بازار بورس ۴ و برای شرکت‌های بازار فرابورس ۵ درصد است که البته با توجه به نوع بازاری که در آن معامله صورت می‌پذیرد این حد نوسان ممکن است تغییراتی داشته باشد.
میزان ریسک پذیری
برای کسانی که در بازارهای مالی به خصوص بازاری مثل بورس و فرابورس فعالیت می‌کنند، شاید مهم‌ترین هدف و خواسته کاهش ریسکی باشد که خواسته یا ناخواسته متحمل آن می‌شوند.
در واقع فعالیت در بازارهای مالی همواره توام با ریسک بوده و این بازارها را بدون ریسکی که دارند نمی‌توان تصور کرد.
بازار فرابورس با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین گردیده و قوانین ساده‌تری دارد، از ریسک بیشتری برخوردار بوده و شفافیت قیمت‌ها در آن وجود ندارد.
اما بالعکس در بازار بورس، یک چارچوب مشخص و معینی وجود دارد که معاملات را حرفه‌ای‌تر و اصولی‌تر می‌کند که همین امر باعث کاهش ریسک بازار بورس نسبت به فرابورس شده است.
ساعات معامله
تفاوت دیگر بورس و فرابورس در ساعات معاملات این دو بازار است. به طوری که ساعات کار فرابورس و انجام معاملات در آن نسبت به بورس از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار بوده و معامله گران می‌توانند ساعات بیشتری را در آن فعالیت کنند.
در بازار فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ساعته را امکان‌پذیر کرده که، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده‌ای محسوب شده.
در بازار بورس، تایم عادی معاملات از ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر بوده و نسبت به فرابورس بسیار کمتر است. شاید همین حالت هم علتی برای کاهش ریسک بورس و جذابیت بیشتر آن برای استفاده کنندگان باشد.
تعداد بازارهای زیر مجموعه
دیگر تفاوت میان بورس و فرابورس در تعداد بازارهای زیر مجموعه آن‌ها است. به طوری که بازار فرابورس دارای پنج بازار به نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم (یا همان بازار عرضه)، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه است در حالی که بورس اوراق بهادار دارای دو بازار اول و ثانویه می‌باشد.
تفاوت در فرآیند پذیرش
همان طور که در تعریف این دو بازار اشاره کردیم، بازار بورس شرایط به مراتب سخت‌تری را برای پذیرش شرکت‌ها نسبت به فرابورس در نظر می‌گیرد. این موضوع تفاوت دیگر میان بورس و فرابورس را رقم می‌زند.
بورس یا فرابورس؟ کدام بهتر است؟
این موضوع که بین بازار بورس و فرابورس کدام را انتخاب کنیم، سوالی مهم و اساسی است که برای افراد زیادی در ابتدای مسیر فعالیت در بازارهای مالی مطرح می‌شود.
به طور دقیق و شفاف نمی‌توان گفت کدام بازار بهتر از دیگری است اما شفافیت صورت‌های مالی و اطلاع‌رسانی شرکت‌ها و انسجام گزارشات مالی در شرکت‌های فعال بورسی بسیار دقیق‌تر و بهتر است.
همچنین برگزاری دقیق و منظم مجامع سالیانه، فوق العاده و غیره در شرکت‌های بورسی بهتر و بیشتر از شرکت‌های فرابورسی است.
از این رو می‌توان گفت ساختار فعالیت شرکت‌ها در بورس کمی دقیق‌تر و حرفه‌ای‌تر از فرابورس است اما این موضوع به تنهایی دلیل نمی‌شود که ما صدها شرکت فعال در بازار فرابورس را نادیده گرفته و ارزش این بازار را زیر سوال ببریم.
بازار فرابورس نیز بازار بسیار ارزشمندی است که شرکت‌ها در آن با تغییر اوضاع و تنظیم بهتر و دقیق‌تر صورت‌های مالی و افزایش میزان سودآوری خود، بستر لازم برای ارتقا رتبه و جایگاه در بازار سرمایه ایران را بدست آورده و به بازار اول بورس می‌روند.
بنابراین می‌توان گفت فرابورس همانند یک زمین تمرین برای ورود به بورس است و اگر بتوانید با تحلیل و تحقیق شرکت‌هایی که فعالیت آن‌ها بسیار سودآور و حرفه‌ای است را در بازار فرابورس پیدا کنید، خواهید توانست با ورود این شرکت‌ها به بورس از سود سرشاری بهره‌مند شوید.
سهمی که از فرابورس به بازار اول بورس راه پیدا می‌کند، هم از نظر قیمت و هم جایگاه و برند ارتقا زیادی پیدا کرده و تعداد سهامداران آن افزایش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
بنابراین با تحلیل درست و علمی در هر کدام از بازارهای یاد شده می‌توانید مسیر پرسودی را داشته باشید.
از این که تا پایان این مطلب تفاوت بورس و فرابورس چیست از ماگرتا همراه ما بودید سپاسگزاریم؛ شما عزیزان می‌توانید سوالات، پیشنهادات و انتقادات خود را در زمینه با این مطلب و سایر مطالب ارائه شده از طریق بخش نظرات به اطلاع ما و سایر کاربران برسانید.
