جواب سوالات درس سوم «واج آرایی، واژه آرایی» کتاب علوم و فنون ادبی (۱) پایه دهم انسانی که شامل خودارزیابی صفحه ۲۸ و ۲۹ و ۳۰ می باشد را در ادامه در بخش آموزش و پرورش ماگرتا برای شما دانش آموز عزیز آماده کرده‌ایم.
پاسخ درس بعدی: جواب درس چهارم علوم و فنون دهم انسانی
و
جواب کارگاه تحلیل فصل ۱ علوم و فنون دهم انسانی
جواب خودارزیابی صفحه ۲۸ علوم و فنون دهم انسانی
۱- در بیت‌های زیر، نمونه‌های واج آرایی را بیابید.
سرو را بین بر سماع بلبلان صبح خیز
همچو سرمستان به بستان، پای کوب و دست زن
خواجوی کرمانی
واج‌آرایی صامت‌های «س»، «ن»، «ت»
و مصوت «آ»
گو بهار دل و جان باش و خزان باش، ار نه
ای بسا باغ و بهاران که خزان من و توست
هوشنگ ابتهاج
واج‌آرایی صامت «ن»، «ب»
و مصوّت بلند «آ»
سر ارادت ما و آستان حضرت دوست
که هر چه بر سر ما می‌رود، ارادت اوست
حافظ
واج‌آرایی مصوت کوتاه «ــِـ» و «آ»
و صامت‌های «س»، «ر»
ای تکیه گاه و پناهِ / زیباترین لحظه‌های / پر عصمت و پر شکوه تنهایی و خلوت من! ای شطّ شیرین پر شوکت من!
(مهدی اخوان ثالث)
واج‌آرایی مصوت کوتاه «ــِـ»
و صامت «ت»، «ن»، «ش»
۲- در اشعار زیر، آرایه تکرار (واژه آرایی) را بیابید.
عمر ما را مهلت امروز و فردای تو نیست
من که یک امروز مهمان توام، فردا چرا؟
شهریار
واژه‌آرایی «امروز»، «فردا» و «تو»
دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین
به علی شناختم من، به خدا قسم، خدا را
شهریار
خدا، علی
زمانه قرعه نو می‌زند به نام شما
خوشا شما که جهان می‌رود به کام شما
هوشنگ ابتهاج
واژه‌آرایی «شما»
گر تو گرفتارم کنی من با گرفتاری خوشم
ور خوار چون خارم کنی، ای گُل! بدان خواری خوشم
ابوالقاسم حالت
واژه‌آرایی «گرفتار»، «خوار»
گَرَم باز آمدی محبوب سیم اندام سنگین دل
گل از خارم برآوردی و خار از پای و پای از گل
سعدی
واژه‌آرایی «از»، «خار»، «پا»
بی عمر زنده‌ام من و این بس عجب مدار
روز فراق را که نهد در شمار عمر
حافظ
واژه‌آرایی «عمر»
پای استدلالیان چوبین بود
پای چوبین سخت بی تمکین بود
مولوی
واژه‌آرایی «پای»، «چوبین»
از ننگ چه پرسی که مرا نام ز ننگ است
وز نام چه پرسی که مرا ننگ ز نام اسـت
حافظ
واژه‌آرایی «مرا»، «نام»، «ننگ»، «چه»، «پرسی»
گر اظهار پشیمانی کند گردون مشو ایمن
تنها سر مویی ز سر موی تو دورم
صائب
واژه‌آرایی «پشیمانی»
یک عمر پریشانی دل، بسته به مویی است
تنها سر مویی ز سر موی تو دورم
قیصر امین پور
واژه‌آرایی «موی»، «سر»
هر کجا دردی است درمانیش هست
درد عشق است آنکه درمانیش نیست
سلمان ساوجی
واژه‌آرایی «درد»، «درمان»، «است»
۳- غزلی از دیوان حافظ بیابید که نمونه مناسبی برای کاربرد واج آرایی و واژه آرایی باشد؛ سپس مشخص کنید، کدام واج‌ها و واژه‌ها در ایجاد این آرایه‌ها، مؤثر هستند.
خواب آن نرگس فتان تو بی‌چیزی نیست
تاب آن زلف پریشان تو بی‌چیزی نیست
از لبت شیر روان بود که من می‌گفتم
این شکر گرد نمکدان تو بی‌چیزی نیست
جان درازی تو بادا که یقین می‌دانم
در کمان ناوک مژگان تو بی‌چیزی نیست
مبتلایی به غم محنت و اندوه فراق
ای دل این ناله و افغان تو بی‌چیزی نیست
دوش باد از سرِ و کویش به گلستان بگذشت
ای گل این چاک گریبان تو بی‌چیزی نیست
درد عشق ار چه دل از خلق نهان می‌دارد
حافظ این دیده گریان تو بی‌چیزی نیست
واژه‌آرایی «تو»، «بی‌چیزی» و «نیست» در تمام ابیات و «گل» در بیت ۵
پاسخ درس قبلی: جواب درس دوم علوم و فنون دهم انسانی
✅ به پایان جواب خودارزیابی صفحه ۲۸ و ۲۹ و ۳۰ علوم و فنون دهم انسانی رسیدیم، جهت مشاهده گام به گام سایر دروستان کافیست نام آن را به همراه عبارت ماگرتا در گوگل جست و جو کنید. همچنین اگر سوالی داشتید حتما آن را از بخش نظرات بپرسید.
عالی
عالی بود