غذای شب عید ایرانی در شهرهای مختلف چیست؟
نوروز، جشن باستانی ایران، نه تنها به عنوان یک نقطه عطف در تقویم، بلکه به عنوان یک جشن فرهنگی و اجتماعی در هر گوشه‌ای از این سرزمین با آداب و رسوم خاص خود جشن گرفته می‌شود. یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های این جشن، غذاهایی است که در شب عید آماده می‌شوند. این غذاها نه تنها طعمی دلپذیر دارند، بلکه حامل پیام‌های فرهنگی، نمادهای خوشبختی، برکت و امید هستند. از شمال تا جنوب ایران، از شرق تا غرب، سفره‌های عید رنگ و بویی خاص دارند که هر کدام با دقت و ذوق خاصی برای آغاز سال نو آماده می‌شود. در این مطلب، به معرفی غذاهای ویژه شب عید در نقاط مختلف کشور خواهیم پرداخت و دلایل انتخاب این غذاها در این شب پرخاطره را توضیح می‌دهیم.
سبزی پلو با ماهی؛ غذایی که بوی عید می‌دهد
سبزی‌پلو با ماهی یکی از معروف‌ترین غذاهای شب عید در تهران و بسیاری از شهرهای دیگر ایران است. این غذا نماد برکت و سرسبزی در سال جدید محسوب می‌شود. ترکیب برنج با سبزی‌های معطر مانند شوید، گشنیز، جعفری و تره در کنار ماهی سرخ‌شده یا شکم‌پر، عطر و طعمی بی‌نظیر به سفره شب عید می‌بخشد. ماهی‌هایی که معمولا در این غذا استفاده می‌شوند شامل ماهی سفید، قزل‌آلا، شیر یا سالمون هستند. در کنار این غذا، کوکو سبزی، زیتون پرورده و سیر ترشی نیز سرو می‌شود که هضم غذا را آسان‌تر می‌کند.
اگر شب عید مهمان دارید، کترینگ هفت‌و‌نیم، بهترین تهیه غذای منطقه 5 می‌تواند گزینه‌ای عالی برای سفارش این غذای خوشمزه برای مهمانی شما باشد، به‌خصوص برای خانواده‌هایی که به‌دنبال طعم اصیل و کیفیت بالا هستند.
کوفته تبریزی؛ غذای اصیل آذری
مردم آذربایجان به‌ویژه تبریزی‌ها، شب عید را با کوفته تبریزی جشن می‌گیرند. این غذای محبوب از ترکیب گوشت چرخ‌کرده، لپه، برنج، تخم‌مرغ، سبزیجات معطر و ادویه‌های مختلف تهیه می‌شود. درون این کوفته‌ها معمولا تخم‌مرغ آب‌پز، گردو و آلو گذاشته می‌شود که هنگام پخت طعم فوق‌العاده‌ای ایجاد می‌کنند.
در نهایت کوفته تبریزی در سسی از رب گوجه‌فرنگی، زعفران و پیاز داغ پخته می‌شود که طعمی خوشمزه و خاص به آن می‌دهد. این غذا علاوه بر این که یک وعده کامل و مغذی است، زیبایی خاصی نیز به سفره شب عید می‌بخشد.
ماهی سفید با باقلا قاتق و ترش تره؛ طعم ناب گیلانی
در استان گیلان، سفره‌های شب عید معمولا با غذاهایی مانند ماهی سفید سرخ‌شده یا کبابی و باقلا قاتق تزئین می‌شود. ماهی سفید یکی از پرطرفدارترین غذاهای عید در این منطقه است. این ماهی را با گردو، سیر، سبزی‌های معطر و رب انار مزه‌دار کرده و سپس سرخ یا کبابی می‌کنند.
باقلا قاتق نیز یک خورش سنتی شمالی است که از پاچ باقلا، سیر، شوید و تخم‌مرغ تهیه می‌شود. این غذا همراه با برنج محلی و زیتون پرورده سرو می‌شود. ترکیب این غذاها طعمی منحصربهفرد به شب عید مردم گیلان می‌بخشد و بسیار خوشمزه، سالم و مقوی است.
همچنین غذای دیگری که در گیلان برای شب عید آماده می‌شود، خورش ترش تره همراه با ماهی دودی است. این خورش با سبزی‌های معطر محلی، تخم‌مرغ، برنج، سیر، آب نارنج و ادویه‌های مختلف تهیه می‌شود و طعمی ترش و دلپذیر دارد.
کلم‌پلو و رشته‌پلو؛ غذای محبوب شب عید شیرازی‌ها
در شهر شیراز، مردم شب عید را با کلم‌پلو شیرازی جشن می‌گیرند. این غذا از ترکیب برنج، کلم قمری خردشده، گوشت قلقلی، سبزیجات معطر و ادویه تهیه می‌شود. کلم‌پلو شیرازی طعمی خاص دارد و معمولا با سالاد شیرازی و ماست موسیر سرو می‌شود که طعم آن را متعادل و لذت‌بخش‌تر می‌کند. در ضمن این غذا یکی از سالم‌ترین غذاهای شب عید محسوب می‌شود، زیرا در آن از مقدار زیادی سبزیجات مختلف استفاده می‌شود.
رشته‌پلو نیز یکی دیگر از غذاهای مرسوم شب عید شیرازی‌هاست. البته رشته‌پلو در اکثر شهرهای ایران پخته می‌شود. این غذا ترکیبی از برنج و رشته پلویی است که با پیاز داغ، کشمش، خرما و گوشت مرغ یا گوشت قلقلی سرو می‌شود. مردم ایران معتقدند که با خوردن رشته‌پلو در شب عید، رشته کارها در سال جدید به دستشان می‌آید. هر چند حتی رشته‌پلو به تنهایی هم خوشمزه است، ولی در برخی از شهرها، رشته‌پلو را به همراه یک خورش مانند قرمه‌سبزی یا قیمه سرو می‌کنند.
اگر برای مراسم‌های سازمانی قصد تهیه غذا برای کارکنان خود را دارید، رشته‌پلو و سایر غذاهای مدنظرتان را می‌توانید از کترینگ‌هایی که غذای شرکتی با کیفیت و البته با قیمت مقرون‌به‌صرفه دارند، تهیه کنید.
شله مشهدی؛ غذایی لذیذ برای شب عید
مردم مشهد شب عید را با غذای معروف خود، یعنی شله مشهدی جشن می‌گیرند. شله مشهدی غذایی بسیار مقوی و سنگین است که معمولا در کنار نان سنگک و سبزی خوردن سرو می‌شود. این غذا به دلیل مدت زمان طولانی پخت، طعمی منحصربهفرد پیدا می‌کند و یکی از نمادهای فرهنگی شهر مشهد محسوب می‌شود.
ته‌چین مازندرانی
در استان مازندران، علاوه بر سبزی‌پلو با ماهی، ته‌چین مازندرانی نیز در شب عید تهیه می‌شود. این غذا از برنج ایرانی، تکه‌های جوجه محلی یا مرغ، کشمش، زرشک و زعفران تهیه می‌شود و طعمی فوق‌العاده دارد.
خورش خلال کرمانشاهی؛ غذای مجلسی برای عید
در استان کرمانشاه، خورش خلال بادام یکی از غذاهای مرسوم در شب عید است. این خورش با گوشت گوسفندی، خلال بادام، زرشک سیاه، لیموعمانی و ادویه‌های محلی تهیه می‌شود و طعمی ملس و منحصربهفرد دارد.
قلیه ماهی؛ غذای اصیل جنوبی
در شهرهای جنوبی ایران قلیه ماهی به عنوان غذای شب عید تهیه می‌شود. این خورش با ماهی، سبزی‌های معطر مانند گشنیز و شنبلیله، سیر و تمرهندی تهیه می‌شود و طعمی ترش و تند دارد که مورد علاقه مردم جنوب ایران است. البته اهل هر کجای ایران که باشید، بعید است با چشیدن طعم خاص این غذا عاشقش نشوید.
آبگوشت بزباش همدان
آبگوشت بزباش یکی از غذاهای محلی و اصیل همدان است که برای شب عید هم طبخ می‌شود. این غذا با گوشت گوسفندی، لوبیا چشم بلبلی، سبزیجات معطر و لیموعمانی تهیه می‌شود و طعمی لذیذ و مقوی دارد.
قیمه نثار قزوین؛ غذای لاکچری شب عید
قیمه نثار یکی از غذاهای سنتی مجلسی و لوکس استان قزوین است که معمولا در مهمانی‌های خاص و شب عید طبخ می‌شود. این غذا ترکیبی از گوشت گوسفندی، خلال بادام و پسته، زرشک، زعفران، برنج و ادویه‌های معطر است.
طرز تهیه این غذا به این صورت است که باید ابتدا گوشت را با پیاز و ادویه‌های مختلف تفت دهید و با رب و ادویه بپزید، سپس برنج را با زعفران دم کرده و روی آن را با خلال‌های بادام و پسته و زرشک تزئین کنید. در نهایت گوشت به همراه برنج سرو می‌شود. طعم شیرین و خوش‌عطر این غذا آن را به یکی از محبوب‌ترین غذاهای شب عید در قزوین تبدیل کرده است. این غذا یکی از مجلسی‌ترین غذاهای ایرانی است و به عنوان غذا برای مهمانی عید، انتخابی عالی محسوب می‌شود. اگر مهمان دارید اما فرصت آشپزی ندارید، این غذای لذیذ را می‌توانید از تهیه غذای مجالس سفارش دهید.
سوتی‌پلو اردبیل
در اردبیل، سوتی‌پلو یا همان شیرپلو یکی از غذاهای مرسوم شب عید است. این غذا با برنج، شیر و زعفران تهیه می‌شود و معمولا با خرما یا کشمش سرو می‌گردد. سوتی‌پلو نمادی از سفیدی و پاکی برای آغاز سال نو است. اردبیلی‌ها سوتی پلو را برای چهارشنبه‌سوری هم درست می‌کنند.
دلمه برگ مو غذای محبوب همه‌پسند
در مناطق آذربایجان، دلمه برگ مو یکی از غذاهای محبوب شب عید است. البته که دلمه برگ مو غذایی محبوب است و در اکثر شهرهای ایران پخته می‌شود. این غذا با برگ‌های انگور و موادی مانند برنج، گوشت چرخ‌کرده و سبزیجات معطر تهیه می‌شود. دلمه برگ مو نمادی از همبستگی و دورهمی خانواده‌ها در شب عید است.
بریانی و خورش ماست؛ غذای عید اصفهانی‌ها
در اصفهان، یکی از غذاهای محبوب شب عید، بریانی یا همان بریونی است. اصفهانی‌ها این غذای اصیل و سنتی را به همراه خورش ماست که به‌عنوان یک دسر مجلسی شناخته می‌شود، در شب عید سرو می‌کنند. خورش ماست از ماست چکیده، زعفران، شکر، زرده تخم‌مرغ، خلال بادام و گوشت گردن گوسفندی تهیه می‌شود. خورش ماست برخلاف دیگر خورش‌ها، طعم شیرین دارد و به‌عنوان پیش‌غذا یا دسر سرو می‌شود. رنگ زرد و طعم خاص آن باعث شده که یکی از غذاهای محبوب شب عید در اصفهان باشد.
فلسفه انتخاب غذاهای خاص در شب عید نوروز
انتخاب غذاهای ویژه در شب عید نوروز در مناطق مختلف ایران، ریشه در سنت‌ها، اعتقادات و شرایط اقلیمی هر منطقه دارد. این انتخاب‌ها نه تنها به منظور تهیه غذایی لذیذ، بلکه به عنوان نمادی از آرزوها و امیدها برای سال جدید صورت می‌گیرد. در ادامه به دلایل انتخاب برخی از این غذاها می‌پردازیم:
سبزی‌پلو با ماهی؛ نماد سرسبزی و برکت
سبزی‌پلو با ماهی در بسیاری از مناطق ایران، به‌ویژه در شمال کشور و تهران، به‌عنوان غذای شب عید تهیه می‌شود. استفاده از سبزی‌های معطر مانند جعفری، تره، شوید، گشنیز و سیر تازه در این غذا، نمادی از سرسبزی، تازگی و رشد در سال جدید است. ماهی نیز به عنوان نمادی از برکت و حیات در سفره عید حضور دارد.
رشته‌پلو؛ به دست گرفتن رشته امور
رشته‌پلو یکی دیگر از غذاهای مرسوم در شب عید است که در برخی مناطق ایران تهیه می‌شود. مردم ایران اعتقاد دارند با پخت رشته‌پلو در شب سال نو، رشته امور را در دست می‌گیرند و گره از کارشان باز می‌شود. همچنین برخی هم اعتقاد دارند که رشته‌پلو در شب عید، طول عمر را زیاد می‌کند. جالب است بدانید آش رشته هم با همین دیدگاه و فلسفه در بسیاری از شهرهای ایران، غذای مخصوص شب عید است.
دلمه برگ مو؛ نماد اتحاد و همدلی
دلمه برگ مو که در آذربایجان و البته بسیاری دیگر از شهرهای کشورمان پخته می‌شود، به دلیل این که موادش داخل برگ پیچیده می‌شوند، نمادی از اتحاد و همدلی است. این ترکیب نشان‌دهنده این است که با همبستگی و همکاری، می‌توان به نتایج مطلوب دست یافت.
قیمه نثار؛ نمایانگر سخاوت و مهمان‌نوازی
قیمه نثار از غذاهای مجلسی قزوین است که با ترکیبی از گوشت، برنج زغفرانی، خلال بادام و پسته تهیه می‌شود. این غذا نشان‌دهنده سخاوت و مهمان‌نوازی مردم قزوین است و در مراسم‌های خاص و شب عید تهیه می‌شود تا بر اهمیت مهمان‌نوازی تاکید شود.
غذاهای گیلانی؛ نماد برکت و زندگی
در گیلان غذاهای متنوعی که در آن‌ها سبزی‌های معطر وجود دارد، مانند ترش تره و باقلا قاتق، سرو می‌شود که همگی نماد برکت و زندگی هستند.
در نهایت، انتخاب هر یک از این غذاها در شب عید نوروز، بازتابی از فرهنگ، اعتقادات و آرزوهای مردم هر منطقه است که نسل به نسل منتقل شده و همچنان در سفره‌های عید حضور دارد.
جمع‌بندی
غذاهای شب عید، بیشتر از آن که تنها بخشی از جشن باشند، نمادی از پیوندهای خانوادگی و ارتباط عمیق مردم با سرزمین و تاریخ خود هستند. هر استان با توجه به فرهنگ، اقلیم و منابع طبیعی خود غذاهای ویژه‌ای را برای شب عید آماده می‌کند که هر کدام با طعمی خاص و متمایز، به نوعی هویت آن منطقه را منعکس می‌کنند. در این میان، غذاهایی مانند سبزی‌پلو با ماهی، قیمه نثار، قلیه ماهی و سایر خوراک‌ها، نه تنها به عنوان وعده‌های غذایی محبوب شناخته می‌شوند، بلکه حامل پیام‌های فرهنگی و آرزوهای خوب برای سال جدید هستند. به این ترتیب، شب عید در ایران نه تنها یک جشن خانوادگی است، بلکه فرصتی است برای بازآفرینی سنت‌ها و یادآوری اهمیت ارتباطات فرهنگی در زندگی روزمره.