جواب خودارزیابی درس ششم علوم و فنون یازدهم انسانی ☄️ صفحه ۵۳ و ۵۴

جواب خودارزیابی درس ششم علوم و فنون ادبی یازدهم انسانی ؛ در این مطلب به پاسخ و جواب سوالات خودارزیابی صفحه ۵۳ و ۵۴ درس ۶ ششم «مجاز» کتاب علوم و فنون ادبی ۲ پایه یازدهم رشته انسانی پرداخته ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، همراه ما باشید.

همچنین بخوانید: جواب خودارزیابی درس پنجم علوم و فنون یازدهم انسانی

جواب خودارزیابی صفحه ۵۳ و ۵۴ درس ۶ ششم علوم و فنون ادبی یازدهم

۱- معنای حقیقی و مجازی را در واژه‌های مشخص شده بررسی کنید:

الف) درخت تو گر بار دانش بگیرد / به زیرآوری چرخ نیلوفری را ناصر خسرو

پاسخ: معنای نهاد: وسیله‌ای که می‌چرخد.
معنای نانهاد: آسمان، روزگار

بازگردانی: اگر درخت وجود تو بار دانش بگیرد، آسمان آبی را فرمانبردار خودت می‌کنی.

ب) سر آن ندارد امشب که برآید آفتابی / چه خیال ها گذر کرد و گذر نکرد خوابی سعدی

پاسخ: معنای نهاده: تندامی از بدن
معنای نانهاده: قصد و اندیشه (زیرا سر جایگاه اندیشه و اراده است).

بازگردانی: امشب قصد آن ندارد که آفتابی برآید. چه خیال‌هایی از ذهن من گذر کرد ولی خوابم نبرد.

پ) سینه خواهم شرحه شرحه از فراق / تا بگویم شرح درد اشتیاق مولوی

پاسخ: معنای نهاده: اندامی از بدن
معنای نانهاده: قلب (زیرا قلب در سینه جای دارد).

بازگردانی: آدمی می‌خواهم که دلش از فراق شرحه شرحه شده باشد تا شرح درد عشقم را به او بگویم.
شرحه شرحه: پاره پاره

۲- در سروده‌های زیر مجاز را مشخّص کنید:

الف) فردا که آن شهر خاموش / در حلقه‌ی شهربندان دشمن / از خواب دوشینه برخاست / دیدند / زان مرغ فریاد و آتش / خاکستری سرد برخاست شفیعی کدکنی

پاسخ: فردا: مجاز از آینده
شهر: مجاز از مردم شهر
مرغ: مجاز از پرنده

ب) فریشتگان سنگ به وی می‌زدند که خاکی و آبی را چه رسد که حدیث کند؟ رشیدالدین میبدی

پاسخ: خاکی و آبی: مجاز از انسان
نکته: خاکی و آبی، مجاز از تمامی موجودات زنده است؛ اما در این جمله فقط مجاز از انسان است که در اصل از آب و خاک (گِل) آفریده شده است.

بازگردانی: فرشتگان سنگ به او می‌زدند و می‌گفتند: بشر حق سخن گقتن ندارد.

پ) چرا چون لاله خونین دل نباشم / که با ما نرگس او سر گران کرد حافظ

پاسخ: نرگس: مجاز از چشم

بازگردانی: چرا مانند لاله خونین دل نباشم چراکه چشم یار به من بی محلی کرد.
سرگران کردن: بی محلی کردن

ت) دل عالمی بسوزی چو عذار برفروزی / تو از این چه سود داری که نمی‌کنی مدارا حافظ

پاسخ: عالمی: مجاز از مردم عالم

بازگردانی: دل مردم جهان را می‌سوزانی، هنگامی که چهره ات را می‌آرایی. تو از این کار که با کسی سازش نمی‌کنی چه سودی می‌بری.
عذار: گونه

ث) برو ای گدای مسکین در خانه علی زن / که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را شهریار

پاسخ: نگین: مجاز از انگشتری

بازگردانی: ای گدای مسکین، برو و در خانه علی را بزن؛ زیرا او از کرمش انگشتر پادشاهی اش را به گدا می‌دهد.

۳- در بیت زیر مجاز و قرینه را مشخّص نمایید:

دست فلک ز کارم وقتی گره گشاید / کز یک دگر گشایی زلف گره گشا را فروغی بسطامی

پاسخ: دست: مجاز از انگشتان دست است.
قرینه: گره‌گشای

بازگردانی: قدرت آسمان وقتی مشکلاتم را حل می‌کند که تو زلف گره گشایت را از هم باز می‌کنی.
فلک: آسمان

۴- بیت زیر را از نظر فکری و ادبی بررسی نمایید:

سپید شد چو درخت شکوفه‌دار سرم / وز این درخت همین میوه‌ٔ غم است برم جامی

پاسخ: ویژگی فکری: غم‌گرایی و شکایت از زمانه بارزترین ویژگی فکری بیت است که آن را در حیطهٔ سبک عراقی قرار می‌دهد.
ویژگی ادبی: کاربرد تشبیه و بهره‌گیری از آرایهٔ مجاز
مجاز: سر مجاز از موی سر است به قرینه‌ٔ سپید شدن.
تشبیهات: سرم چو درخت شکوفه‌دار سپید شد/ میوه‌ی غم: غم به میوه تشبیه شده است.

بازگردانی: مانند درخت شکوفه دار که پر از شکوفه سپید است موی سرم سپید شد. از این موی سپید فقط غم و اندوه بهره من شد.

۵- وزن واژهٔ بیت زیر را مشخّص کنید:

بضاعت نیاوردم الّا امید / خدایا ز عفوم مکن ناامید سعدی

پاسخ: فعولن – فعولن – فعولن – فعل.

بازگردانی: سرمایه ای جز امید ندارم. ای خدا، من را از بخشایشت ناامید نکن.
بضاعت: سرمایه

همچنین بخوانید: جواب خودارزیابی درس چهارم علوم و فنون یازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه یازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و سوالات دروس کتاب علوم و فنون ادبی یازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوالات خودارزیابی درس ۶ ششم کتاب علوم و فنون ادبی پایه یازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 💕