جواب سوال های قلمرو زبانی ، ادبی و فکری درس سوم فارسی دهم

جواب سوال های قلمرو زبانی ، ادبی و فکری درس ۳ سوم فارسی دهم ؛ در این نوشته از بخش آموزش و پرورش ماگرتا با پاسخ و جواب سوالات کارگاه متن پژوهی قلمرو زبانی ، قلمرو ادبی و قلمرو فکری صفحه ۳۴ و ۳۵ درس ۳ سوم پاسداری از حقیقت کتاب فارسی دهم تجربی ، انسانی و ریاضی متوسطه دوم آشنا می شوید. در ادامه با ما همراه باشید.

بعدی: معنی گنج حکمت دیوار عدل فارسی دهم
جواب درس چهارم آزاد فارسی دهم
معنی و آرایه های شعر درس پنجم فارسی دهم
جواب سوالات کارگاه متن پژوهی درس پنجم فارسی دهم

جواب سوالات قلمرو زبانی درس سوم فارسی دهم صفحه ۳۴

۱) مترادف و متضاد واژۀ «رفیع» را از متن درس بیابید.

پاسخ: واژه مترادف: بلند / واژه متضاد: حضیض

۲)‌ از متن درس، برای هر یک از نمودارهای زیر، یک گروه اسمی بیابید و در نمودار قرار دهید.

هسته ← اسم ← غبطه
وابسته ← صفت ← بزرگ
وابسته ← مضاف‌الیه ← زندگانی

هسته ← اسم ← گوشه
وابسته ← صفت ← روشن
وابسته ← مضاف‌الیه ← وجدان

هسته ← اسم ← نماز
وابسته ← صفت ← صبح
وابسته ← مضاف‌الیه ← شهادت

جواب سوال های قلمرو ادبی درس ۳ فارسی دهم صفحه ۳۴ و ۳۵

۱) دو نمونه از کاربرد «تشخیص» را مشخص کنید.

پاسخ: مرگت چنان زندگی را به سخره گرفت / از گودال بپرس / درختان قیام کرده‌اند :‌ قیام کردن درختان و پرسیدن از گودال

۲)‌ شعر سپید، گونه‌ای از شعر معاصر است که آهنگ دارد امّا وزن عروضی ندارد و جای قافیه‌ها در آن مشخّص نیست.

🟪 شعر «پاسداری از حقیقت» را از این دید بررسی کنید.

پاسخ: این شعر در قالب سپید (سفید) سروده شده است، اول این که وزن عروضی ندارد. دوم این که، هرجا ضرورت شاعری اقتضا کند، قافیه ذکر می‌شود؛ قافیه و ردیف در آن اختیاری است / طول مصراع‌ها برابر نیست / همچنین شعر منثور هم به آن می‌گویند.

۳) به بیت زیر توجه کنید:

«بید مجنون در تمام عمر، سر بالا نکرد / حاصل بی‌حاصلی نبود جز شرمندگی» _صائب

در این بیت، شاعر برای شکل ظاهری و آویزان بودن شاخه‌ها و برگ‌های درخت بید، علتّی شاعرانه امّا غیرواقعی آورده است و آن، سرافکندگی بید، به سبب بی‌حاصلی است.

وقتی شاعر یا نویسنده، دلیلی غیرواقعی امّا ادبی برای موضوعی بیان کند؛ آن چنان که ذهن مخاطب آن را بپذیرد، آرایۀ «حُسن تعلیل» پدید می‌آید.

«حُسن تعلیل»، در لغت، به معنای دلیل و برهان نیکو آوردن است. اگرچه این دلیل و برهان، واقعی، علمی یا عقلی نیست امّا مخاطب آن را از علتّ اصلی دلپذیرتر می‌یابد.

به نمونه‌های دیگر توجّه کنید:

🟨 چو سرو از راستی بَرزد عَلَم را / ندید اندر جهان تاراج غم را _نظامی

🟨 هنگام سپیده دم خروس سحری / دانی ز چه رو همی کند نوحه گری؟
یعنی که نمودند در آیینۀ صبح / از عمر شبی گذشت و تو بی‌خبری _خیام

🟪 در کدام قسمت از متن درس «حسن تعلیل» به کار رفته است؟ دلیل خود را بنویسید.

پاسخ: ـ درختان را دوست می دارم / که به احترام تو قیام کرده اند / و آب را / که مهر مادر توست (شاعر علت ایستاده بودن درختان را احترام آنها به امام حسین (ع) و علت دوست داشتن آب را ، مهربه حضرت زهرا (س) بودن آن می داند.)

ـ و عزمت ضامن دوام جهان شد / که جهان با دروغ می پاشد / و خون تو امضای «راستی» است (شاعر علت دوام نداشتن و ناپایداری جهان را دروغ می داند.)

پاسخ سوالات قلمرو فکری درس ۳ فارسی دهم صفحه ۳۵

۱) با توجه به متن درس، شاعر چه نوع مرگی را غبطه بزرگ زندگانی می داند؟

پاسخ: مرگ در راه خدا (شهادت)

۲) در متن درس، «عقل» با چه ویژگی هایی وصف شده است؟ چرا؟

پاسخ: حیرت و سرگشتگی ؛ زیرا طاقت دیدن عظمت امام حسین (ع) را ندارد و با این همه عظمت گیج می شود.

۳) هریک از موارد زیر، با کدام قسمت از شعر «پاسداری از حقیقت» ارتباط معنایی دارد؟

🟨 شَرَفُ المکانِ باِلمَکینِ (ارزش هرجای و جایگاهی به کسی است که در آن قرار گرفته است.)

پاسخ: در فکر آن گودالم که خون تو را مکیده است / هیچ گودالی چنین رفیع ندیده بودم.

🟨 وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فیکَ لِیَستنقِذَ عبادَکَ مِنَ الجَهالَةِ و حَیرةِ الضَّلالَةِ. (او، حسین (علیه السلام) خونش را در راه تو عطا کرد تا بندگانت را از نادانی و سرگردانیِ گمراهی نجات بخشد.)

پاسخ: بر تالابی از خون خویش / در گذرگه تاریخ ایستاده ای / با جامی از فرهنگ / و بشریت رهگذار را می آشامانی / ـهر کس را که تشنه ی شهادت است.

توجه: برای مشاهده معنی شعر و آرایه های درس سوم فارسی دهم، وارد لینک «معنی درس سوم پاسداری از حقیقت فارسی دهم» شوید.

قبلی: جواب درک و دریافت روان خوانی دیوار فارسی دهم
معنی کلمات و آرایه های ادبی درس دیوار فارسی دهم
جواب سوالات قلمرو زبانی ، ادبی و فکری درس دوم فارسی دهم
معنی و آرایه های ادبی درس دوم فارسی دهم

توجه: شما دانش آموز پایه دهم رشته های نظری ریاضی ، تجربی و انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به معنی کلمات و جواب سوالات تمرین درس های کتاب ادبیات فارسی دهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوال های کارگاه متن پژوهشی قلمرو زبانی ، ادبی و فکری صفحه 34 و 35 درس سوم کتاب ادبیات فارسی دهم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد.