جواب فعالیت های درس نهم تاریخ دوازدهم انسانی صفحه ۱۱۴ تا ۱۲۶

جواب فعالیت های درس 2 نهم تاریخ دوازدهم انسانی : گام به گام درس یکم تاریخ ۳ ایران و جهان معاصر که شامل جواب های فعالیت های صفحه ۱۱۴، ۱۱۸، ۱۲۲ و ‍۱۲۴ و کاوش خارج از کلاس صفحه ۱۲۲ و پرسش های نمونه صفحه ۱۲۶ درس ۹ نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران از کتاب تاریخ دوازدهم رشته انسانی است. در ادامه در بخش آموزش و پرورش ماگرتا آماده کرده ایم.

بعدی: جواب فعالیت های درس دهم تاریخ دوازدهم انسانی

جواب فعالیت ۱ صفحه ۱۱۴ درس ۹ تاریخ دوازدهم انسانی

بحث و گفت‌ و گو

پس از همفکری و مرور آموخته‌های قبلی، دیدگاه خود را در بارة تأثیر منابع نفت بر تحولات مهم تاریخ معاصر ایران، به ویژه دو جنگ جهانی اول و دوم، بیان کنید.

پاسخ: رقابت شدیدی بین کشورهای صنعتی برای تسلط بر منابع نفتی کشورهای نفت‌خیز آغاز شد. یکی از اهداف انگلیسی‌ها از تجزیه امپراتوری عثمانی، دستیابی به مناطق نفتی در کشورهای عربی بود. در جنگ جهانی دوم، پیشروی نیروهای آلمانی در خاک شوروی و منطقه قفقاز و احتمال دستیابی به مناطق نفتی دریای مازندران (خزر) و تهدید مناطق نفت‌خیز جنوب، کشورهای اروپایی و آمریکا را به فعالیت واداشت که نتیجه آن اشغال ایران در جنگ جهانی دوم بود.

پاسخ فعالیت ۲ صفحه ۱۱۸ درس نهم تاریخ دوازدهم انسانی

بررسی شواهد و مدارک

با بررسی و ارزیابی مفاد قرارداد الحاقی گس – گلشاییان، که دبیر در اختیار شما قرار می‌دهد، استدلال کنید که آیا این قرارداد حداقل حقوق و منافع ملی ایرانیان را تأمین می‌کرد یا خیر.

پاسخ: خیر، در واقع این دولت انگلستان بود که با این قرارداد (گس – گلشاییان) توانست اعتبار قانونی قرارداد دارسی، که به تصویب مجلس نرسیده بود، را افزایش دهد و همچنین با تمدید ۳۳ ساله آن، منافع خود را تثبیت و تقویت کند.

پاسخ فعالیت ۳ صفحه ۱۲۲ درس ۹ تاریخ دوازدهم انسانی

بررسی شواهد و مدارک

بخشی از سخنرانی دکتر مصدق در جلسۀ شورای امنیت سازمان ملل متحد را بخوانید و ارزیابی خود را از آن بیان کنید.

«آقای رئیس، آقایان اعضای محترم شورای امنیت، امروز من در این شورا حاضر شده تا صدای مردم ایران را در مقابل ادعاهای بی‌اساس دولت انگلستان به گوش شما و مردم جهان برسانم. هرچند ما این دعوا را به دلائلی که بعد اقامه خواهیم کرد، در حدود صلاحیت شورای امنیت نمی‌دانیم اما نمی‌توانیم منکر شویم که سازمان ملل متحد آخرین مرجع و عالی‌ترین مقامی است که مسئول حفظ صلح دنیاست. …. ملت ایران نیز از کشورهای بزرگ و از یک مؤسسه بین‌المللی جز این انتظار ندارد تا آن را کمک کنند تا بتواند استقلال اقتصادی خود را به دست آورده و در سایهٔ آن رفاه اجتماعی خود را تأمین و به این وسیله استقلال خویش را تقویت کند. اگر دولتی مسئله‌ای را که در صلاحیت شورای امنیت نمی‌باشد در این شورا مطرح کند و شورای امنیت بنا به دلایل و جهات سیاسی تصمیم بگیرد که به آن مسئله رسیدگی کند، در این صورت شورای امنیت وسیله‌ای برای مداخلۀ یک کشور در امور داخلی کشور دیگر خواهد شد و به این‌ ترتیب، اعتماد مردم از آن سلب خواهد گردید و شورای امنیت از وظایفش، که حفظ صلح جهان می‌باشد، باز خواهد ماند» (۸۲۲، اسناد سخن می‌گویند!، ج ۱، ۸۲۲).

پاسخ: دکتر مصدق علاوه بر داشتن حامیان پرشور داخلی، تلاش کرد تا برای حل مسئله نفت از پشتوانه‌های قانونی بین‌المللی نیز بهره‌مند شود و حقانیت ایران را در مجامع جهانی مطرح کند. به این ترتیب، او جنبه قانونی به مبارزات خود می‌داد و در داخل کشور نیز مردم را در تلاش‌هایشان مصمم‌تر می‌کرد. مصدق خود را نماینده مردم می‌دانست و خواسته‌های آنها را در راستای رهایی منابع نفتی کشور از سلطه انگلستان مطرح می‌کرد.

پاسخ دیگر: سخنرانی دکتر مصدق در شورای امنیت سازمان ملل متحد، به‌خوبی نشان‌دهنده موضع مستقل و حق‌طلبانه ایران در برابر ادعاهای دولت انگلستان است. او با تأکید بر ضرورت حفظ صلح جهانی و استقلال اقتصادی ملت ایران، سعی دارد تا توجه اعضای شورای امنیت را به مشکلات کشورش جلب کند.

ارزیابی سخنرانی:

1. صدای ملت ایران: مصدق به‌عنوان نماینده مردم ایران، به‌وضوح از حقایق و مشکلات کشورش سخن می‌گوید و تلاش می‌کند تا صدای ملت را به گوش جهانیان برساند. این رویکرد نشان‌دهنده تعهد او به دموکراسی و حقوق بشر است.
2. انتقاد از مداخلات خارجی: او به‌صراحت به خطرات مداخلات خارجی در امور داخلی کشورها اشاره می‌کند و این موضوع را به‌عنوان تهدیدی برای استقلال و حاکمیت ملی مطرح می‌کند. این نگرش، اهمیت خودمختاری و استقلال کشورها را در نظام بین‌الملل تأکید می‌کند.
3. تأکید بر نقش سازمان ملل: مصدق به نقش سازمان ملل به‌عنوان نهاد مسئول حفظ صلح جهانی اشاره می‌کند و از آن انتظار دارد که به کشورهایی که در حال مبارزه برای استقلال اقتصادی و اجتماعی خود هستند، کمک کند. این درخواست، نشان‌دهنده امیدواری او به کارایی سازمان ملل در حمایت از حقوق ملت‌ها است.
4. نقد صلاحیت شورای امنیت: او با انتقاد از این‌که برخی مسائل ممکن است در صلاحیت شورای امنیت نباشد، به‌دنبال جلوگیری از استفاده ابزاری از این نهاد برای مداخلات سیاسی است. این موضع نشان‌دهنده درک عمیق او از چالش‌های موجود در نظام بین‌الملل و اهمیت حفظ اعتبار نهادهای بین‌المللی است.

در مجموع، سخنرانی دکتر مصدق در شورای امنیت نه‌تنها به‌عنوان دفاع از حقوق ملت ایران، بلکه به‌عنوان بیانیه‌ای در حمایت از اصول دموکراسی و حقوق بشر در سطح جهانی تلقی می‌شود. این رویکرد، مصدق را به‌عنوان یک رهبر ملی و بین‌المللی معرفی می‌کند که به‌دنبال برقراری عدالت و استقلال برای کشورش است.

جواب کاوش خارج از کلاس صفحه ۱۲۴ درس نهم تاریخ دوازدهم انسانی

با استفاده از منابعی که دبیر معرفی می‌کند، مجموعۀ حوادث و اقداماتی را که موجب تفرقه و چند دستگی در نهضت ملی شدن نفت در فاصلهٔ قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱ تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شد، فهرست و علل این اختلاف‌ها را استخراج کنید.

پاسخ: منابع:
– جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲
– ایران بین دو انقلاب از یرواند آبراهامیان
– تاریخ ایران مدرن از یرواند آبراهامیان
– اقتصاد سیاسی ایران از محمدعلی کاتوزیان
– مقاومت شکننده از جان فوران
– تاریخ معاصر ایران از پیترآوری

علل اختلاف، تفرقه و چنددستگی در نهضت ملی نفت ایران شامل موارد زیر است:

1. تفاوت دیدگاه‌ها: بین رهبران نهضت ملی نفت، تفاوت‌های نظری و دیدگاهی وجود داشت که منجر به ایجاد تفرقه شد. این اختلافات به ویژه در مورد روش‌های مبارزه و اهداف نهضت مشهود بود.
2. تندروی‌ها: تندروی‌های برخی گروه‌ها و احزاب، مانند حزب توده، به ایجاد تنش و اختلاف در بین حامیان نهضت کمک کرد. این تندروی‌ها باعث شد که برخی از گروه‌ها از مسیر اصلی نهضت منحرف شوند.
3. سیاست‌های دکتر مصدق: دکتر مصدق با سیاست‌هایی که به کاهش نفوذ احزاب منجر شد، زمینه را برای سوءاستفاده برخی از این احزاب فراهم کرد. این موضوع باعث تضعیف اتحاد در بین حامیان نهضت گردید.
4. تلاش‌های پنهانی عوامل داخلی و خارجی: عوامل داخلی و خارجی، از جمله مأموران و سفرای کشورهای آمریکایی و انگلیسی، به طور مخفیانه در تلاش بودند تا بین رهبران نهضت تفرقه ایجاد کنند. اقدامات شبکه بدامن در ایران نمونه‌ای از این تلاش‌ها بود.
5. مقابله عناصر درباری و شاه: عناصر درباری و حامیان شاه به شدت با اقدامات دکتر مصدق مقابله کردند و سعی در تضعیف او داشتند. این مقابله‌ها به تفرقه در نهضت دامن زد.
6. فعالیت‌های مطبوعات مخالف: مطبوعات مخالف دکتر مصدق به انتشار شایعات و تخریب شخصیت او پرداختند که این امر به افزایش تفرقه و بی‌اعتمادی در بین حامیان نهضت کمک کرد.

این عوامل در مجموع به تضعیف نهضت ملی نفت و ایجاد چنددستگی در میان رهبران و حامیان آن منجر شد.

پاسخ فعالیت ۴ صفحه ۱۲۴ درس ۹ تاریخ دوازدهم انسانی

تحلیل و قضاوت

تحلیل یکی از مورخان معاصر درباره اتحاد آمریکا و انگلستان علیه نهضت ملی شدن نفت را بخوانید و نظر خود را درباره آن بیان کنید.

«از نظر واشنگتن و همچنین لندن، کنترل ایرانی‌ها بر نفت احتمالاً پیامدهای دراز مدت ویرانگری به همراه داشت. این امر صرفاً یک ضربهٔ مستقیم به منافع بریتانیا نبود. ممکن بود کنترل نفت را کاملاً در اختیار ایران قرار دهد. ممکن بود الهام‌بخش دیگر کشورها – به‌ویژه اندونزی، ونزوئلا و عراق – شود؛ به‌طوری که آنان نیز از این رویه پیروی کنند و در نتیجه، کنترل بازار بین‌المللی نفت از شرکت‌های نفت غربی به کشورهای تولیدکننده منتقل شود. همچنین، تهدیدی بالقوه برای شرکت‌های آمریکایی و سایر کشورهای غربی – و طبعاً دولت آمریکا و بریتانیا – بود (آبراهامیان، تاریخ ایران مدرن، ص ۲۱۸).

پاسخ: موفقیت ایرانی‌ها در تسلط بر منافع نفتی خود به معنای پایان سلطهٔ کشورهای استعماری در ایران و نیز الگوسازی برای بسیاری از کشورهای جهان بود. این مسئله در دراز مدت اقتصاد آنها را به خطر می‌انداخت و استقلال آنها در کنترل منابع نفتی کشورها را به وابستگی آنها به کشورهای تولید کننده تغییر می‌داد. به نوعی معادلات سیاسی – اقتصادی نظام جهانی تغییر می‌یافت.

پاسخ دیگر: تحلیل آبراهامیان درباره اتحاد آمریکا و انگلستان علیه نهضت ملی شدن نفت ایران به وضوح نشان می‌دهد که این دو کشور به دلایل استراتژیک و اقتصادی، نگران کنترل ایرانی‌ها بر منابع نفتی بودند. او اشاره می‌کند که این کنترل می‌تواند پیامدهای ویرانگری برای منافع بریتانیا و همچنین تهدیدی برای شرکت‌های آمریکایی و دیگر کشورهای غربی به همراه داشته باشد.

ارزیابی تحلیل:

1. نگرانی از الگوپذیری: یکی از نکات کلیدی در تحلیل آبراهامیان، احتمال الهام‌بخشی نهضت ملی شدن نفت ایران برای سایر کشورهاست. این نگرانی از آنجا ناشی می‌شود که اگر ایران موفق به کنترل منابع نفتی خود می‌شد، کشورهای دیگری مانند اندونزی، ونزوئلا و عراق نیز ممکن بود به همین سمت حرکت کنند و این می‌توانست به تغییرات عمده‌ای در بازار جهانی نفت منجر شود.
2. تأثیر بر منافع غرب: آبراهامیان به درستی اشاره می‌کند که کنترل ایرانی‌ها بر نفت نه تنها به منافع بریتانیا آسیب می‌زد، بلکه تهدیدی برای منافع اقتصادی آمریکا و دیگر کشورهای غربی نیز بود. این تحلیل نشان‌دهنده وابستگی عمیق اقتصاد جهانی به منابع نفتی و تأثیرات سیاسی آن است.
3. استراتژی‌های مداخله: این تحلیل به نوعی پیش‌بینی می‌کند که چگونه آمریکا و انگلستان برای حفظ منافع خود، به مداخله در امور داخلی ایران روی آوردند. این مداخله نه تنها به سرنگونی دولت مصدق انجامید، بلکه به تضعیف نهضت ملی شدن نفت و از بین رفتن استقلال اقتصادی ایران منجر شد.
4. پیامدهای تاریخی: تحلیل آبراهامیان همچنین به پیامدهای درازمدت این مداخله‌ها اشاره دارد. این مداخله‌ها نه تنها به تضعیف نهضت ملی شدن نفت انجامید، بلکه به بی‌اعتمادی مردم ایران به قدرت‌های خارجی و ایجاد زمینه‌ساز انقلاب اسلامی در سال‌های بعد شد.

در مجموع، تحلیل آبراهامیان به خوبی ابعاد پیچیده و چندوجهی اتحاد آمریکا و انگلستان علیه نهضت ملی شدن نفت را روشن می‌کند و تأثیرات عمیق این اتحاد بر تاریخ معاصر ایران را به تصویر می‌کشد.

جواب پرسش های نمونه صفحه ۱۲۶ درس نهم تاریخ دوازدهم انسانی

۱- پس از شهریور ۱۳۲۰ و برکناری و تبعید رضاشاه، چه تغییر و تحول سیاسی مهمی در کشور به وجود آمد؟

پاسخ: پس از اشغال ایران، کنترل مستقیم راه‌های اصلی خلیج فارس به مرزهای شوروی و حفاظت از چاه‌ها و تأسیسات نفتی جنوب به متفقین واگذار شد و برخی از شخصیت‌های ایرانی حامی دولت‌های محور و تعدادی از آلمانی‌های فعال در ایران بازداشت شدند. محمدرضاشاه به سلطنت رسید و تنها بر ارتش تسلط داشت، در حالی که قدرت اداری و اجرایی کشور در اختیار مجلس شورای ملی و هیئت مدیره بود. در این دوره، گروه‌های اجتماعی اعیان و اشراف، چه زمین‌دار و چه غیرزمین‌دار، در مجلس و کابینه نفوذ زیادی داشتند.

۲- علت و هدف از طرح سیاست موازنه منفی چه بود؟

پاسخ: سیاست ایستادگی در برابر امتیازخواهی دولت‌های سلطه‌جو، به ویژه در زمینه نفت، در برابر سیاست موازنه مثبت که خواهان واگذاری امتیاز به قدرت‌های بزرگ بود، مطرح شد.

۳- قرارداد الحاقی گس – گلشاییان با چه هدفی به امضا رسید و سرانجام آن چه شد؟

پاسخ: این قرارداد با هدف بازنگری در قرارداد نفت جنوب و تأمین منافع ایران مطرح شد، ولی به دلیل نادیده گرفتن حقوق مادی مردم ایران و در نتیجه نقض حاکمیت ملی و استقلال کشور و نیز مشروعیت بخشیدن به تسلط بیگانگان بر منابع و صنعت نفت مورد مخالفت نمایندگان قرار گرفت و به تصویب نرسید.

پاسخ دیگر: این قرارداد با هدف بازنگری در قرارداد نفت جنوب و تأمین منافع ایران مطرح شد، اما به دلایل زیر مورد مخالفت نمایندگان قرار گرفت و به تصویب نرسید:

1. نادیده گرفتن حقوق مادی مردم ایران: این قرارداد به حقوق مادی مردم ایران در بهره‌برداری از منابع نفتی کشور توجه نداشت و منافع آنان را نادیده می‌انگاشت.
2. نقض حاکمیت ملی و استقلال کشور: مفاد این قرارداد به نوعی استقلال ایران را در تصمیم‌گیری درباره منابع نفتی زیر سؤال می‌برد و زمینه را برای تسلط بیگانگان بر این منابع فراهم می‌کرد.
3. مشروعیت بخشیدن به تسلط بیگانگان: این قرارداد به نوعی مشروعیت قانونی به حضور و نفوذ بیگانگان در صنعت نفت ایران می‌بخشید که با خواست ملت برای استقلال و خودمختاری در تضاد بود.

بنابراین، با وجود اهداف اولیه این قرارداد در جهت بازنگری و تأمین منافع ایران، مفاد آن به گونه‌ای تنظیم شده بود که به نقض حقوق مردم و استقلال کشور می‌انجامید. به همین دلیل، نمایندگان مجلس با آن مخالفت کرده و از تصویب آن جلوگیری کردند.

۴- عوامل سیاسی و اجتماعی مؤثر بر تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران را توضیح دهید.

پاسخ: حمایت گسترده افکار عمومی، اتحاد و همکاری تنگاتنگ نیروهای ملی و مذهبی و پشتیبانی قاطع آیت‌الله کاشانی، قتل رزم‌آرا توسط خلیل طهماسبی یکی از اعضای جمعیت فداییان اسلام و نیز پیروزی جنبش‌های ضد استعماری مردم هندوستان علیه استعمار انگلستان و موفقیت حرکت‌های استقلال‌طلبی در برخی از کشورهای آسیایی و آفریقایی

۵- دیدگاه و ارزیابی خود را درباره تأثیر و نقش عوامل داخلی و خارجی بر موفقیت کودتای ۲۸ مرداد و سقوط دولت دکتر مصدق بیان کنید.

پاسخ: شاه و درباریان که دیگر نتوانسته بودند در امور کشور دخالت کنند، با این کودتا موافق بودند. در ارتش و نیروهای نظامی، افسرانی وفادار به شاه وجود داشتند که در امور کشور توسط دولت مصدق کارشکنی می‌کردند و در نهایت، با هماهنگی مأموران سازمان‌های جاسوسی آمریکا و انگلستان، دست به کودتا زدند. نیروهای مذهبی به رهبری آیت‌الله کاشانی به تدریج از حمایت دولت مصدق و سیاست‌های او فاصله گرفتند و دکتر مصدق این پشتوانه ارزشمند را از دست داد. دولت‌های آمریکا و انگلیس با صرف هزینه‌های مالی و سیاسی در داخل و خارج از ایران، نقشه کودتا را طراحی کردند. این عوامل باعث دلسردی مردم از دولت مصدق شد و زمینه را برای وقوع کودتا هموار کرد.

قبلی: جواب فعالیت های درس هشتم تاریخ دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموزان عزیز و کوشا می توانید برای دسترسی سریع تر و بهتر به مطالب کمک درسی کتاب تاریخ دوازدهم انسانی، کلمه و عبارت « ماگرتا » را به همراه مطلب مورد نظر خود جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله پاسخ فعالیت های درس نهم تاریخ دوازدهم انسانی متوسطه دوم ، برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد و توانسته باشید تا از آن استفاده و بهره برده باشید. همچنین اگر سوالی در رابطه با جواب فعالیت ها و پرسش های نمونه درس ۹ تاریخ انسانی دوازدهم دارید آن را از قسمت دیدگاه بپرسید.