جواب خودارزیابی درس دوم علوم و فنون دوازدهم انسانی ♨️ صفحه ۲۶ تا ۲۸

جواب خودارزیابی درس دوم علوم و فنون ادبی دوازدهم انسانی ؛ در این مطلب به پاسخ و جواب سوالات خودارزیابی صفحه ۲۶ ،‌ ۲۷ و ۲۸ درس ۲ دوم «پایه‌های آوایی ناهمسان» کتاب علوم و فنون ادبی ۳ پایه دوازدهم رشته انسانی پرداخته ایم. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، همراه ما باشید.

همچنین بخوانید: جواب خودارزیابی درس اول علوم و فنون دوازدهم انسانی

جواب خودارزیابی صفحه ۲۶ ،‌ ۲۷ و ۲۸ درس ۲ دوم علوم و فنون ادبی دوازدهم

۱- با خوانش درست بیت‌ها و درک پایه‌های آوایی هر بیت، مشخّص کنید که وزن کدام بیت همسان و کدام بیت ناهمسان است.

الف) آب زنید راه را هین که نگار می‌رسد / مژده دهید باغ را بوی بهار می‌رسد مولوی

رَ ها می

پایه‌های آوایی	آ ب زَ نی	د را ه را	هین کِ نِ گا	ر می رِ سد
پایه‌های آوایی	مژ د دَ هی	د با غ را	بو یِ بَ ها	ر می ر سد
وزن	مفتعلن	مفاعلن	مفتعلن	مفاعلن

ادامه پاسخ: همسان دو لختی است.

ب) دلم سر به هامون رها می‌پسندد / سرم بالش از صخره‌ها می‌پسندد شهریار

پایه‌های آوایی	دِ لم سر	بِ ها مون	رَ ها می	پَ سن دد
پایه‌های آوایی	سَ رم با	لِ شز صخ	رِ ها می	پَ سن دد
وزن	فعولن	فعولن	فعولن	فعولن

ادامه پاسخ: همسان یک لختی است.

پ) باز این چه شورش است که در خلق عالم است؟ / باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است؟ محتشم کاشانی

پاسخ: این بیت را به دو شکل می توان تقطیع کرد که گونه اول بر اساس عروض سنتی است.

پایه‌های آوایی	با زین چِ	با زین چِ	کِ در خل قِ	عال مست
پایه‌های آوایی	با زین چِ	نو حِ و چِ	عَ زا وچِ	ما تَ مست
وزن	مفعولُ	فاعلاتُ	مفاعیلُ	فاعِلن

پایه‌های آوایی	با زین چِ شو	رِ شس ت کِ	در خل قِ عا	ل مست
پایه‌های آوایی	با زین چِ نو	حِ و چِ عَ	زا و چِ ما	تَ مست
وزن	مستفعلن	مفاعلن	مستفعلن	فَعل

ادامه پاسخ: وزن ناهمسان است.

ت) گشته‌ام در جهان و آخر کار / دلبری برگزیده‌ام که مپرس حافظ

پایه‌های آوایی	گش تِ ام در	جَ ها نُ آ	خَ رِ کار
پایه‌های آوایی	دل بَ ری بر	گُ زی د ام	کِ مَ پرس
وزن	فاعلاتن	مفاعلن	فعلن

ادامه پاسخ: وزن ناهمسان است.

ث) دل نیست کبوتر که چو بر خاست نشیند / از گوشه بامی که پریدیم، پریدیم وحشی بافقی

پایه‌های آوایی	دل نی ست	کَ بو تر کِ	چُ بر خا ست	نِ شی ند
پایه‌های آوایی	از گو شِ	یِ با می کِ	پَ ری دی م	پَ ری دیم
وزن	مفعول	مفاعیل	مفاعیل	فعولن

پایه‌های آوایی	دل نی ست ک	بو تر کِ چُ	بر خا ست نِ	شی ند
پایه‌های آوایی	از گو شِ یِ	با می کِ پَ	ری دی م پَ	ری دیم
وزن	مستفعلُ	مستفعلُ	مستفعلُ	مستف

ادامه پاسخ: وزن ناهمسان است.

ج) شفای این دل بیمار جز لقای تو نیست / طبیب جان خرابم کسی ورای تو نیست اسیری لاهیجی

پایه‌های آوایی	شَ فا یِ این	دِ لِ بی ما	ر جز لَ قا	ی تُ نیست
پایه‌های آوایی	طَ بی بِ جا	نِ خَ را بم	کَ سی وُ را	ی تُ نیست
وزن	مفاعلن	فعلاتن	مفاعلن	فَِعلن

ادامه پاسخ: وزن ناهمسان است.

۲- بیت‌های زیر را تقطیع هجایی کنید و مرز پایه‌های آوایی هر بیت را مشخص کنید.

الف) راستی کن که راستان رستند / راستان در جهان قوی دستند اوحدی مراغه‌ای

پایه‌های آوایی	را س تی کن	را س تی کن	را س تی کن
پایه‌های آوایی	را س تی کن	را س تی کن	را س تی کن
وزن	فاعلاتن	مفاعلن	فعلن

ب) محمّد کآفرینش هست خاکش / هزاران آفرین بر جان پاکش نظامی

پایه‌های آوایی	مُ حَم مد کا	فَ ری نِش هس	ت خا کش
پایه‌های آوایی	هِ زا ران آ	فَ رین بر جا	نِ پا کش
وزن	فاعلاتن	مفاعلن	مفاعی (فعولن)

ادامه پاسخ: وزن ناهمسان است.

پ) با آنکه جیب و جام من از مال و می تهی است / ما را فراغتی است که جمشید جم نداشت فرخی یزدی

پایه‌های آوایی	با آن کِ	جی بُ جا مِ	مَ نز ما لُ	می تُ هیست
پایه‌های آوایی	ما را فَ	را غَ تی ست	کِ جم شی دِ	جم نَ داشت
وزن	مفعولُ	فاعلاتُ	مفاعیلُ	فاعِلن

پایه‌های آوایی	با آن کِ جی	بُ جا مِ مَ	نز ما لُ می	تُ هیست
پایه‌های آوایی	ما را فَ را	غَ تی ست کِ	جم شی د جم	نَ داشت
وزن	مستفعلن	مفاعِلُ	مستفعلن	فَعل

ت) آتش حبّ الوطن چو شعله فروزد / از دل مؤمن کند به مجمره اسپند ادیب الممالک فراهانی

پایه‌های آوایی	آ تَ شِ حب	بُل وَ طن چُ	شع لِ فُ رو	زن
پایه‌های آوایی	از د لِ مو	من کُ ند بِ	مج مَ رِ اس	پند
وزن	مفتعلن	فاعلات	مفتعلن	فع

۳- کدام بیت‌ها دو به دو از نظر وزن با هم یکسان‌اند؟

الف) چو بشنوی سخن اهل دل، مگو که خطاست / سخن شناس نه ای، جان من، خطا اینجاست حافظ

پایه‌های آوایی	چُ بش نَ وی	سُ خَ نِ اَه	لِ دل مَ گو	کِ خَ طاست
پایه‌های آوایی	سُ خن شِ نا	س نِ ئی جا	نِ من خَ طا	این جاست
وزن	مفاعلن	فعلاتن	مفاعلن	فَِعلن

ب) جانا نظری که ناتوانم / بخشا که به لب رسید جانم عراقی

پایه‌های آوایی	جا نا نَ ظَ	ری کِ نا تَ	وا نم
پایه‌های آوایی	بخ شا کِ بِ	لب رِ سی د	جا نم
وزن	مستفعل	فاعلاتُ	فع لن

پایه‌های آوایی	جا نا نَ	ظَ ری کِ نا	تَ وا نم
پایه‌های آوایی	بخ شا کِ	بِ لب رِ سی	دِ جا نم
وزن	مفعول	مفاعلن	فعولن

پ) برداشته دل ز کار او بخت / درماند پدر به کار او سخت نظامی

پایه‌های آوایی	بر دا ش تِ	دل زِ کا رِ	او بخت
پایه‌های آوایی	در ما ند پِ	دَر بِ کا رِ	او سخت
وزن	مستفعل	فاعلاتُ	فع لن

پایه‌های آوایی	بر دا ش	تِ دل زِ کا	رِ او بخت
پایه‌های آوایی	در ما ند	پِ دَر بِ کا	رِ او سخت
وزن	مفعول	مفاعلن	فعولن

ت) بیا به خانهٔ آلاله‌ها سری بزنیم / ز داغ با دل خود حرف دیگری بزنیم قیصر امین پور

پایه‌های آوایی	ب یا بِ خا	نِ یِ آ لا	لِ ها سَ ری	بِ زَ نیم
پایه‌های آوایی	ز دا غ با	دِ لِ خُد حر	فِ دی گَ ری	بِ زَ نیم
وزن	مفاعلن	فعلاتن	مفاعلن	فعلن

۴- نشانه‌های هجایی بیت‌های زیر را به دو صورت برش بزنید؛ پس از تعیین پایه‌های آوایی، وزن هر یک را بنویسید.

الف) همّت طلب از باطن پیران سحرخیز / زیرا که یکی را ز دو عالم طلبیدند فروغی بسطامی

پایه‌های آوایی	هم مَت طَ لَ	هم مَت طَ لَ	پی را نِ سَ	حر خیز
پایه‌های آوایی	زی را کِ یِ	گُ زی د ام	کِ مَ پرس	بی دند
وزن	مستفعلُ	مستفعلُ	مستفعلُ	مستف
نشانه‌های هجایی	– – U U	– – U U	– – U U	– –

پایه‌های آوایی	هم مَت طَ	لَ بز با طِ	نِ پی را نِ	سَ حر خیز
پایه‌های آوایی	زی را کِ	یِ کی را زِ	دُ عا لم طَ	لَ بی دند
وزن	مفعول	مفاعیل	مفاعیل	فعولن
نشانه‌های هجایی	– – U	U – – U	U – – U	U – –

ب) کشتی شکستگانیم، ای باد شرطه برخیزباشد که بازبینیم دیدار آشنا را حافظ

پایه‌های آوایی	کش تی شِ	کَس تِ گا نیم	ای با د	شر طِ بر خیز
پایه‌های آوایی	با ز بی نیم	با ز بی نیم	دی دا رِ	آ شِ نا را
وزن	مفعول	فاعلاتن	مفعول	فاعلاتن
نشانه‌های هجایی	– – U	– U – –	– – U	– U – –

پایه‌های آوایی	کش تی شِ کَس	تِ گا نیم	ای با د شر	طِ بر خیز
پایه‌های آوایی	با شد کِ با	ز بی نیم	دی دا رِ آ	شِ نا را
وزن	مستفعلن	فعولن	مستفعلن	فعولن
نشانه‌های هجایی	– – U –	U – –	– – U –	U – –

پ) ای سرو بلند قامت دوست / وه وه که شمایلت چه نیکوست! سعدی

پایه‌های آوایی	ای سر وِ	بُ لن د قا	مَ تِ دوست
پایه‌های آوایی	وه وه کِ	شَ ما یِ لت	چِ نی کوست
وزن	مفعول	مفاعلن	فعولن
نشانه‌های هجایی	– – U	U – U –	U – –

پایه‌های آوایی	ای سر وِ ب	لن د قا مَ	تِ دوست
پایه‌های آوایی	وه وه کِ شَ	ما یِ لت چِ	نی کوست
وزن	مفعول	فاعلات	فع لن
نشانه‌های هجایی	– – U	– U – U	– –

ت) ‌لبخند تو خلاصهٔ خوبی‌ها است / لَختی بخند، خندهٔ گل زیبا است قیصر امین پور

پایه‌های آوایی	لَب خَن د	تُ خ لا صِ	یِ خو بی هاست
پایه‌های آوایی	لَخ تی ب	خنـ د خنـ د	یِ گل زی باست
وزن	مفعولُ	فاعلات	مفاعیلن
نشانه‌های هجایی	– – U	– U – U	U – – –

پایه‌های آوایی	لَب خَن د ت	خَ لا صِ یِ	خو بی هاست
پایه‌های آوایی	لَخـ تی ب خَنـ	د خنـ د یِ	گل زی باست
وزن	مستفعلن	مفاعِلُ	مفعولن
نشانه‌های هجایی	– – U –	U – U U	– – –

۵- بیت ادیب الممالک را در خودارزیابی شماره ۲ از نظر قلمرو فکری تحلیل کنید.

پاسخ: مفهوم این بیت، وطن دوستی ست. وطن دوستی و علاقه به میهن، می تواند باعث بی قراری دائمی یک فرد باشد؛ زیرا همیشه نگران بی تاب وطن خویش است. (اغراق در توصیف وطن دوستی)

پاسخ دیگر: مضمون این بیت بر وطن دوستی استوار است.
انسان با ایمان در مقابل دشمنان برای دفاع از وطن می‌ایستد و سر فدا می‌کند. به عبارت دیگر شاعر عشق به وطن را چون آتشی می‌داند که از شعلهٔ آن انسان با ایمان در دل خود به وطن عشق می‌ورزد و جان خود را در این راه فدا می‌کند.

همچنین بخوانید: گام به گام دروس پایه دوازدهم متوسطه دوم

توجه: شما دانش آموز پایه دوازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و سوالات دروس کتاب علوم و فنون ادبی ۳ دوازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله جواب سوالات خودارزیابی درس 2 دوم صفحه 26 ، 27 و 28 کتاب علوم و فنون ادبی پایه دوازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید. 💕