سوالات متن درس ۱۰ دهم جامعه شناسی دهم انسانی با جواب

نمونه سوالات متن درس ۱۰ دهم «تغییرات هویت اجتماعی» کتاب جامعه شناسی ۱ پایه دهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.

سوال های متن درس بعدی: سوالات متن درس ۱۱ جامعه شناسی دهم انسانی

همچنین بخوانید: جواب درس دهم جامعه شناسی دهم انسانی

نمونه سوال های متن امتحانی درس 10 دهم جامعه شناسی دهم

۱) منظور از موقعیت اجتماعی چیست؟

پاسخ: منظور از موقعیت اجتماعی، جایگاهی است که فرد در جامعه یا در یک گروه اجتماعی دارد.

۲) با شناخت موقعیت اجتماعی فرد، چه اطلاعاتی درباره او به دست می‌آوریم؟

پاسخ: ما با شناخت موقعیت اجتماعی فرد، دربارۀ او اطلاعاتی به دست می‌آوریم؛ مانند اینکه با چه کسانی در ارتباط است؛ چه انتظاراتی باید از او داشته باشیم؛ چگونه باید با او رفتارکنیم و… .

۳) کسب هویت‌های اجتماعی جدید، با تغییراتی در …………. افراد همراه است.

پاسخ: موقعیت اجتماعی

۴) هویت اجتماعی افراد در بدو تولد چگونه است؟ و چگونه هویت جدید خود را به دست می آورند؟

پاسخ: افراد در بدو تولد، هویت اجتماعیِ انتسابی خود را به صورت انفعالی – خودشان در به‌ دست آوردن نقشی ندارند – در محیط خانواده و… می‌پذیرند.

۵) افراد چگونه هویت انتسابی و هویت اکتسابی خود را به دست می‌آورند؟ توضیح دهید.

پاسخ: افراد در بدو تولد، هویت اجتماعیِ انتسابی خود را به صورت انفعالی – خودشان در به‌دست آوردن نقشی ندارند – در محیط خانواده و… می‌پذیرند. با گذر زمان، آنها به‌گونه‌ای فعّال، با محیط اجتماعی خود برخورد می‌کنند؛ هویت اکتسابی خود را به‌دست می‌آورند و متناسب با این هویت اجتماعی جدید، از موقعیت اجتماعی جدیدی برخوردار می‌شوند.

۶) تحرک اجتماعی چیست؟ انواع آن را نام ببرید.

پاسخ: جابه‌جایی افراد از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت اجتماعی دیگر را تحرک اجتماعی می‌گویند. تحرک اجتماعی انواعی دارد: صعودی، نزولی و افقی.

۷) تحرک اجتماعی صعودی و نزولی را با ذکر مثال توضیح دهید.

پاسخ: تحرک صعودی: کارمند یک اداره، هنگامی که مدیر بخشی از اداره می‌شود یا مدیر یک بخش، هنگامی که مدیر کل می‌شود، تحرک اجتماعی صعودی پیدا کرده است.
تحرک نزولی: مدیر اداره هنگامی که از مدیریت عزل می‌شود و به صورت کارمند عادی به کار خود ادامه می‌دهد، تحرک اجتماعی نزولی دارد.

۸) با یک مثال تحرک اجتماعی افقی را توضیح دهید.

پاسخ: شخصی شغل خود را تغییر می‌دهد، در صورتی که شغل جدید، موقعیت اجتماعی او را تغییر ندهد، تحرک اجتماعی افقی دارد. مانند کارمندی که از یک بخش اداره به بخش دیگر منتقل می‌شود.

۹) در همۀ کشورها رده‌بندی مشاغل وجود دارد ولی رده‌‌بندی در کشورهای مختلف ……….. نیست.

پاسخ: یکسان

۱۰) موقعیت اجتماعی افراد به چه عواملی بستگی دارد؟ نام ببرید. (چهار مورد)

پاسخ: موقعیت اجتماعی افراد صرفاً تابع مشاغل آنها نیست؛ بلکه به عوامل دیگری مانند علم، ایمان، تقوا، هنر، احترام و… نیز بستگی دارد.

۱۱) تحرک اجتماعی یک فرد در طول زندگی‌اش، چه نوع تحرک اجتماعی است؟

پاسخ: درون یک نسل

۱۲) انسداد اجتماعی یعنی چه؟

پاسخ: مسدود بودن راه ارتقا و تحرک اجتماعی صعودی را انسداد اجتماعی می‌گویند.

۱۳) باز بودن راه تحرک اجتماعی یعنی چه؟

پاسخ: باز بودن راه تحرک اجتماعی به معنای امکان دسترسی افراد محروم و کمتر برخوردار جامعه، به موقعیت‌های اجتماعی بالاتر است.

۱۴) در کدام جوامع، محرومان با انسداد اجتماعی مواجه هستند؟

پاسخ: در جوامعی که رده‌بندی موقعیت‌های اجتماعی بر اساس سرمایۀ اقتصادی است، محرومان با انسداد اجتماعی مواجه‌اند.

۱۵) تفاوت تحرک اجتماعی درون یک نسل و درون دو نسل چیست؟

پاسخ: تحرک اجتماعی گاه درون یک نسل (یک فرد در طول زندگی خودش) و گاه در دو نسل (یک فرد نسبت به والدینش) اتفاق می‌افتد.

۱۶) در جوامع فئودالی غربی، موقعیت اجتماعی افراد به چه چیزی بستگی داشت؟ و شامل چه گروه‌هایی بود؟

پاسخ: در جوامع فئودالی غربی، موقعیت اجتماعی افراد به رابطۀ آنها با زمین بستگی داشت. برخی ارباب و گروهی رعیت بودند. در این جوامع، طبقه‌ای از مردم عادی هم وجود داشت که نه اشراف بودند و نه رعیت.

۱۷) طبقه سوم در جوامع فئودالی شامل چه کسانی بود؟ و چه ویژگی‌هایی داشتند؟

پاسخ: شامل صرّاف، بنّا، کفاش و… بود. این طبقه هویت منفی و پست داشت و از نظر قانونی و اجتماعی از هیچ اهمیت و اعتباری برخوردار نبود؛ ولی به علت فواید و کارکردهایی که داشت، تحمل می‌شد.

۱۸) طبقه سوم در جوامع فئودالی، جهت کسب اعتبار برای خودش چه اقدامی انجام می‌داد؟

پاسخ: این طبقه همان طبقۀ متوسط بود که جهت کسب اعتبار برای خودش، به ارزیابی گروه‌های دیگر براساس مفید بودن یا نبودن آنها پرداخت و با ارزیابی اشراف با معیار فایده‌مندی آنها را بی‌اعتبار ساخت؛ زیرا خود را تولید کننده و مفید، و اشراف را مصرف کننده و سربار جامعه معرفی می‌کرد.

۱۹) پذیرش معیار فایده مندی توسط مردم، منجر به پیدایش چه نوع فرهنگی شد؟

پاسخ: پذیرش این معیار توسط عموم مردم، به پیدایش فرهنگ فایده‌گرایی منجر شد که همۀ انسان‌ها را صرفا براساس همین ملاک ارزیابی می‌کرد. این روند به شکل‌گیری جوامعی انجامید که در آنها وضعیت اقتصادی افراد، موقعیت اجتماعی آنها را معین می‌کرد و سایر ویژگی‌های هویتی به آن وابسته می‌شد.

۲۰) آیا نحوه‌ی عکس العمل همه‌ی جوامع برای انجام هر نوع رفتاری، یکسان است؟ توضیح دهید.
(آیا همه جوامع فرصت‌های یکسانی برای تحرک اجتماعی در اختیار افراد قرار می‌دهند؟)

پاسخ: خیر – در جهان‌های اجتماعی مختلف، فرصت‌های پیش روی افراد برای تحرک اجتماعی و کسب هویت‌های جدید، متفاوت است. هر جامعه‌ای به تناسب عقاید و ارزش‌هایی که دارد، برخی تغییرات هویتی و تحرک‌های اجتماعی را تشویق و برخی دیگر را منع می‌کند.

۲۱) در هر یک از جوامع زیر، به چه نوع رفتارهایی اجازه‌ی تحرک اجتماعی صعودی داده می شود؟ مثال بزنید.
الف) نژاد پرستی ب) سرمایه داری ج) سکولار د) دینی

پاسخ: الف) مثلاً جامعه‌ای که براساس ارزش‌های نژادی شکل می‌گیرد، صرفا برای یک نژاد خاص، امکان تحرک اجتماعی صعودی را فراهم می‌آورد.
ب) جامعه‌ای که قواعد و روابط آن براساس ارزش‌های اقتصادی است، تحرک اجتماعی صعودی را تنها برای کسانی ممکن می‌سازد که منابع ثروت را در اختیار دارند.
ج) در یک جهان سکولار، هویت دینی و معنوی افراد نمی‌تواند بروز و ظهور اجتماعی داشته باشد. در این جهان فعّالیت‌هایی که هویت دینی افراد را آشکار کند، منع می‌شوند. برای نمونه، می‌توان به جلوگیری از تحصیل دختران محجّبه در برخی جوامع غربی اشاره کرد.
د) در یک جهان دینی و معنوی نیز، هویت‌هایی که ابعاد متعالی و الهی انسان را نفی کنند، به رسمیت شناخته نمی‌شوند.

۲۲) در جامعه‌ای که قواعد و روابط آن بر اساس ارزش‌های اقتصادی است، تحرک اجتماعی چگونه است؟

پاسخ: تحرک اجتماعی صعودی را تنها برای کسانی ممکن می‌سازد که منابع ثروت را در اختیار دارند.

۲۲) هویت اجتماعی افراد در یک جهان سکولار چگونه است؟ مثال بزنید.

پاسخ: در یک جهان سکولار، هویت دینی و معنوی افراد نمی‌تواند بروز و ظهور اجتماعی داشته باشد. در این جهان فعّالیت‌هایی که هویت دینی افراد را آشکار کند، منع می‌شوند. برای نمونه، می‌توان به جلوگیری از تحصیل دختران محجّبه در برخی جوامع غربی اشاره کرد.

۲۳) آیا در جوامع سکولار رای دادن به قوانین الهی وجود؟ مثال بزنید.

پاسخ: خیر – در جوامع سکولار و دنیوی، امکان رأی دادن به قوانین الهی وجود ندارد. اکثریت مردم الجزایر در سال ۱۹۹۱ میلادی به حاکمیت اسلامی رأی دادند، اما کودتای نظامی مانع از اجرای نتایج انتخابات شد.

۲۴) در یک جهان دینی و معنوی چه هویت‌هایی به سمیت شناخته نمی‌شود؟

پاسخ: در یک جهان دینی و معنوی نیز، هویت‌هایی که ابعاد متعالی و الهی انسان را نفی کنند، به رسمیت شناخته نمی‌شوند.

۲۵) چرا اسلام برخی مشاغل را تحسین می‌کند و برخی را مذمت می‌کند؟

پاسخ: اساس منع و ترغیب اسلام نسبت به مشاغل و حرفه‌ها، آثار مخرب یا سازندۀ این حرفه‌ها بر تربیت و هویت انسان‌هاست.

۲۶) در چه شرایطی تغییرات هویتی افراد و گروه‌ها با هویت جهان اجتماعی سازگار است؟ مثال بزنید.

پاسخ: مادامی که هویت اجتماعی افراد در چارچوب عقاید و ارزش‌های اساسی جامعه شکل می‌گیرد، تغییرات هویتی افراد و گروه‌ها با هویت جهان اجتماعی سازگار است و مورد تشویق و تأ‌یید جامعه نیز قرار می‌گیرد.
مثال: فردی که با تلاش و پشتکار خود، در یکی از عرصه‌های اجتماعی دست به نوآوری می‌زند و از این طریق، موقعیت اجتماعی خود و بخشی از افراد جامعه را ارتقا می‌بخشد، مورد تأیید جامعه واقع می‌شود.

۲۷) تعارض فرهنگی چیست؟ علل آن را نام برده و توضیح دهید.

پاسخ: تغییرات هویتی افراد، گاه از مرزهای مورد قبول جهان اجتماعی فراتر می‌رود. اگر تغییرات هویتی بیرون از مرزهای مقبول جهان اجتماعی رخ دهد و شیوه‌هایی از زندگی را که با عقاید و ارزش‌ها در تقابل هستند به دنبال بیاورد، به تعارض فرهنگی منجر می‌شود که اضطراب و نگرانی‌های اجتماعی فراوانی به همراه دارد.

تعارض فرهنگی، گاهی ناشی از علل درونی است و به نوآوری‌ها و فعّالیت‌های اعضای جهان اجتماعی باز می‌گردد و گاه، ناشی از علل بیرونی است و پیامد تأثیرپذیری از جهان‌های اجتماعی دیگر است.

۲۸) نتیجه و پیامد تعارض فرهنگی چیست؟

پاسخ: اضطراب و نگرانی‌های اجتماعی فراوانی به همراه دارد.

۲۹) انواع تعارض فرهنگی را نام ببرید.

پاسخ: ۱- گاهی ناشی از علل درونی است و به نوآوری‌ها و فعّالیت‌های اعضای جهان اجتماعی باز می‌گردد.
۲- گاه، ناشی از علل بیرونی است و پیامد تأثیرپذیری از جهان‌های اجتماعی دیگر است.

۳۱) اضطراب و نگرانی‌های اجتماعی در جهان اجتماعی، نتیجه چه عاملی است؟

پاسخ: تعارض فرهنگی

۳۲) علل بیرونی تعارض فرهنگی، پیامد چیست؟

پاسخ: پیامد تاثیر پذیری از جهان‌های اجتماعی دیگر است.

نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.

سوال های متن درس قبلی: سوالات متن درس نهم جامعه شناسی دهم انسانی

توجه: شما دانش آموز پایه دهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب جامعه شناسی دهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

✅ در انتها امیدواریم که مقاله نمونه سوالات متن درس ۱۰ دهم کتاب جامعه شناسی پایه دهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش دیدگاه بیان کنید. 🌹