جواب قلمروهای کارگاه متن پژوهی درس هشتم فارسی دوازدهم

جواب قلمروهای کارگاه متن پژوهی درس هشتم فارسی دوازدهم ؛ در این نوشته با جواب سوالات تمرینات کارگاه متن پژوهی قلمرو های ادبی و زبانی و فکری صفحه ۶۷ و ۶۸ و ۶۹ و ۷۰ درس ۸ هشتم از پاریز تا پاریس کتاب ادبیات فارسی ۳ دوازدهم متوسطه دوم رشته های تجربی و ریاضی و انسانی و فنی حرفه ای آشنا می شوید. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا همراه ما باشید.

بعدی: معنی گنج حکمت سه مرکب زندگی دوازدهم
معنی کلمات و آرایه های درس نهم کویر فارسی دوازدهم
جواب قلمروهای کارگاه متن پژوهی درس نهم فارسی دوازدهم
معنی لغات و آرایه های روان خوانی بوی جوی مولیان فارسی دوازدهم
جواب درک و دریافت بوی جوی مولیان فارسی دوازدهم

جواب قلمرو زبانی صفحه ۶۷ و ۶۸ و ۶۹ درس هشتم فارسی دوازدهم

۱) با واژهٔ «طاق» در هر بیت، به چه معناست؟

الف) طاق پذیر است عشق، جفت نخواهد حریف / بر نَمَط عشق اگر پای نهی طاق نه _{(خاقانی)}

پاسخ: طاق: یکتا، بی‌مانند

ب) نهاده به طاق اندرون تختِ زر / نشانده به هر پایه‌ای در گهر _{(فردوسی)}

پاسخ: طاق: ایوان

پ) چون ابروی معشوقان با طاق و رواق است / چون روی پری رویان با رنگ و نگار است _{(منوچهری)}

پاسخ: طاق: خمیده

۲) پنج گروه کلمه مهمّ املایی از متن درس بیابید و بنویسید.

پاسخ: دولت مستعجل – سوء هاضمه – مارغاشیه – طاق ضربی – غایت القصوای مقصود – استبعاد – اتراق – چریغ آفتاب

۳) همان طور که می‌دانید گروه اسمی از «هسته» و «وابسته» تشکیل می‌شود. بعضی از وابسته‌ها نیز می‌توانند وابسته‌ای داشته باشند.

🟦 اکنون به معرّفی سه نوع از وابسته‌های وابسته می‌پردازیم:

الف) مميز: معمولاً برای شمارش تعداد با اندازه و وزن موصوف، میان صفت شمارشی و موصوف آن، اسمی می‌آید که وابستهٔ عدد است و «ممیّز» نام دارد.

توجّه: ممیّز با عدد همراه خود، یک جا وابستهٔ هسته می‌شود؛ نمونه: دو تخته فرش

مميزها عبارت‌اند از:
«تن، کیلوگرم، گرم، من، سیر، و … » برای وزن؛
«فرسخ (فرسنگ)، کیلومتر، متر، سانتی متر، میلی متر، و …» برای طول؛
«دست» برای تعداد معیّنی از لباس، میز و صندلی، ظرف؛
«توپ و طاقه» برای پارچه؛
«تخته» برای فرش؛
«دستگاه» برای وسایلو لوازم الکتریکی و همانند آنها؛
«تا» برای بسیاری از اسیا؛
و … .

نمونه: هفت فرسخ راه
کلمهٔ «فرسخ»، وابستهٔ وابسته از نوع «ممیّز» است.

توجّه: «ممیز» علاوه بر «عدد» می‌تواند وابستۀ صفت پرسشی و صفت مبهم نیز باشد.
نمونه: چند تخته قالی – کدام تخته قالی؟

ب) مضافٌ الیهِ مضافٌ الیه: اسم + ــِـ + اسم +ــِـ + اسم

در برخی از گروه‌های اسمی، «مضافٌ الیه»، در جایگاه «وابستهٔ» هسته قرار می‌گیرد؛ آنگاه این مضافٌ‌الیه، خود، وابسته‌ای از نوع «اسم»، در نقش مضافٌ‌الیه می‌پذیرد؛ نمونه:

🟦 محوّطهٔ میدانِ شهر
– محوّطهٔ: هسته
– میدانِ: مضافٌ‌الیه
– شهر: مضافٌ‌الیه

🟦 وسعت استان کرمان
واژه‌های «شهر» و «کرمان» وابستهٔ وابسته از نوع «مضافٌ‌الیهِ مضافٌ‌الیه» هستند.

توجّه: علاوه بر اسم، «ضمیر» یا «صفت جانشین اسم» نیز می‌تواند به عنوان مضافٌ‌الیهِ مضافٌ‌الیه به کار رود؛ نمونه:

🟦 گیرایی سخن او 
گیرایی: هسته
سخن: مضافٌ‌الیه
او: مضافٌ‌الیه

🟦 قدرت قلم نویسنده
قدرت: هسته
قلم: مضافٌ‌الیه
نویسنده: مضافٌ‌الیه
«او» و «نویسنده»، وابستهٔ وابسته، از نوع «مضافٌ‌الیهِ مضافٌ‌الیه» هستند.

پ) صفتِ مضافٌ الیه: اسم + ــِـ + اسم +ــِـ + صفت / اسم + ــِـ + صفت پیشین + اسم

در این نوع گروه اسمی، «مضافٌ‌الیه» که وابستهٔ «هسته» است، به کمک «صفت» (پسین یا پیشین) توضیح داده می‌شود؛ نمونه:

🟦 دانش‌آموز پایهٔ دوازدهم
دانش‌آموز: هسته
پایهٔ: مضافٌ‌الیه
دوازدهم: صفت

🟦 اسیر این جهان
اسیر: هسته
این: صفت
جهان: مضافٌ‌الیه

🟦 یادآوری خاطرهٔ دلپذیر

🟦 برنامه کدام سفر؟

در مثال‌های بالا، واژه‌های «دوازدهم»، «این»، «دلپذیر» و «کدام» وابستهٔ وابسته از نوع «صفتِ مضافٌ‌الیه» هستند.

🟦 از متن درس، برای هر یک از انواع «وابستهٔ وابسته» نمونه‌ای مناسب بیابید.

پاسخ: ممیّز: ده فرسخ (ممیّز) راه (هسته) / سی ‌و پنج (صفت) فرسنگ (ممیّز) راه (هسته) / سیصد (صفت) تومان (ممیز) پول (هسته)
مضاف‌الیه، مضاف‌الیه: بانکِ اعتباراتِ ایران (مضاف‌الیه، مضاف‌الیه) / داخل کازیه میز (مضاف‌الیه مضاف‌الیه) – خاطرات سفر ماه (مضاف‌الیه مضاف‌الیه)
صفت مضاف‌الیه: غرق تصوّرات تاریخی (صفت م الیه) – فراز همین (صفت م الیه) برج‌ها – اعتصابِ کارگران فقیر (صفت م الیه)

جواب قلمرو ادبی صفحه ۶۹ و ۷۰ درس ۸ فارسی دوازدهم

۱) عبارت بیت‌های زیر را از نظر آرایه‌های ادبی بررسی کنید.

الف) یک روز دنیایی به روم چشم داشت و از آن چشم می‌زد.

پاسخ: دنیایی: مجاز (مردم دنیا)
چشم داشت: کنایه (توجّه داشت)
چشم می‌زد: کنایه (می‌ترسید، حساب می‌برد)

ب) کاووس کیانی که کی‌اش نام نهادند / کی بود؟ کجا بود؟ کی‌اش نام نهادند؟

پاسخ: واج آرایی (تکرار صامت «ک»، «ن» و «ی»)
جناس تام (کی: پادشاه – کِی: چه زمانی – کی: چه کسی)

پ) دل گرمی و دم سردی ما بود که گاهی / مرداد مه و گاه دی‌اش نام نهادند

پاسخ: کنایه (دلگرمی و دم‌سردی)
تناسب (مرداد و دی)
تضاد (مرداد و دی / دل‌گرمی و دم‌سردی)
حُسن تعلیل – واج آرایی (تکرار صامت «م» و «د»)

۲) عبارت زیر، یادآور کدام مَثَل است؟
«از بیم عقرب جرّارهٔ دموکراسی قرن بیستم، ناچار شده به مار غاشیهٔ حکومت سرهنگ‌ها پناه ببرد.»

پاسخ: از چاله به چاه افتادن
از چنگ گرگ رهاشدن و در چنگ قصّاب افتادن
از چاله درآمدن و به چاه افتادن
از بیم مار به دهان اژدها رفتن
از چنگ دزد درآمدن و به چنگ رمّال افتادن
از ترس باران به آب چاه جَستن
از زیر باران برخاستن و در زیر ناودان نشستن

پاسخ قلمرو فکری صفحه ۷۰ درس هشتم فارسی دوازدهم

۱) مقصود نویسنده از عبارت زیر چیست؟
چه خوش گفته‌اندکه «امپراتوری‌های بزرگ هم مانند آدم‌های ثرتمند، معمولاً از سوءِ هاضمه می‌میرند.»

پاسخ: یعنی کشور‌های قدرتمند به خاطر خوی کشورگشایی و جنگ‌طلبی خود کم‌کم قدرت خود را از دست داده و آرام آرام رو به تباهی و ویرانی نهاده‌اند (حرص و ولع کشورگشایی موجب نابودی امپراتوری‌ها شده است).

پاسخ دیگر: حرص و طمع فراوان داشتن و زیاده خواهی؛ یعنی از افراط در کارها از بین می‌روند.

۲) مفهوم کلّی هر بیت را مقابل آن در جدول بنویسید.

بیت	مفهوم کلّی
با خاک عجین آمد و ازتاک عیان شد خون دل شاهان که می‌اش نام نهادند	زوال پادشاهان و ناپایداری دنیا
آیین طریق از نَفَس پیر مغان یافت آن خضر که فرخنده پی‌اش نام نهادند	تأثیر نفس گرم پیر (مرشد) بر مرید

۳) با توجّه به متن درس، «دولت مستعجل» یادآور کدام بیت از حافظ است؟ دریافت خود را از آن بنویسید.

راستی خاتم فیروزهٔ بواسحاقی / خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود

پاسخ: اگر چه، چند صباحی روزگار به کام قدرتمندان (از جمله شیخ ابواسحاق والی شیراز) بود و سوار بر اسب مراد بودند، امّا این خوشی و کامرانی، به سرعت سپری شد و آن بخت و اقبال از بین رفت. (ناپایداری حکومت‌ها و نابودی آن‌‌ها)

پاسخ دیگر: یادآور این بیت حافظ است: راستی خاتم فیروزه بواسحاقی / خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود.

مفهوم: ناپایداری قدرت و حکومت؛ مانند حکومت ابواسحاق در عصر حافظ و موسولینی در روزگار معاصر.

توجه: برای مشاهده معنی و آرایه های درس اول فارسی دوازدهم، وارد لینک «معنی و آرایه های درس هشتم از پاریز تا پاریس فارسی دوازدهم» شوید.

قبلی: جواب درک و دریافت شعر صبح ستاره باران فارسی دوازدهم
معنی و آرایه های شعر صبح ستاره باران فارسی دوازدهم
جواب تمرین های کارگاه متن پژوهی درس هفتم فارسی دوازدهم
معنی و آرایه های درس هفتم در حقیقت عشق فارسی دوازدهم

توجه: شما دانش آموزان عزیز و کوشا می توانید برای دسترسی سریع تر و بهتر به مطالب کمک درسی کتاب فارسی پایه دوازدهم متوسطه دوم ، کلمه و عبارت « ماگرتا » را به همراه مطلب مورد نظر خود جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله جواب و پاسخ سوالات قلمروهای کارگاه متن پژوهی صفحه ۶۷ و ۶۸ و ۶۹ و ۷۰ درس ۸ هشتم ادبیات فارسی دوازدهم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید.