معنی کلمات درس ۱۶ آداب مطالعه فارسی ششم + هم خانواده و متضاد

معنی کلمات درس ۱۶ شانزدهم آداب مطالعه فارسی ششم ابتدایی ؛ امروز قصد داریم تا در این مقاله از بخش آموزش و پرورش ماگرتا به معنی متن درسی، لغات و کلمه های جدید و هم خانواده و متضاد و مخالف درس شانزدهم آداب مطالعه کتاب ادبیات فارسی پایه ششم بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

بعدی: جواب سوالات درس ۱۶ آداب مطالعه فارسی ششم
معنی شعر به گیتی به از راستی پیشه نیست فارسی ششم
معنی کلمات و هم خانواده درس هفدهم ستاره روشن فارسی ششم
جواب سوالات درک مطلب درس ۱۷ هفدهم فارسی ششم
معنی کلمات درس آوای گنجشکان فارسی ششم
جواب سوالات درس آوای گنجشکان فارسی ششم
معنی شعر نیایش فارسی ششم

معنی و آرایه های ادبی بخش های سخت و مهم متن درس ۱۶ فارسی ششم

صفحه ۱۰۱ درس شانزدهم فارسی ششم :

بدان که قصّه خواندن و شنیدن، فایده‌ی بسیار دارد:
معنی: آگاه باش که قصّه خواندن و شنیدن قصّه (داستان)، فایده‌ی فراوانی دارد:

اوّل آنکه از احوال گذشتگان خبردار شود.
معنی: فایده‌ی اوّل آن است که از شرح حال گذشتگان، آگاه و باخبر شود.

دویم آنکه چه عجایب بشنود، نظر او به قدرت الهی، گشاده گردد.
معنی: دوم آنکه وقتی از شگفتی های جهان، مطالبی را بشنود، اندیشه و نگاه او به قدرت خداوند وسیع تر و درک او بیشتر می شود.

سیّم، چون محنت و شدّت گذشتگان شنَوَد، داند که هیچکس از بندِ محنت آزاد نبوده است، او را تسلّی باشد.
معنی: سوم این است که وقتی انسان قصّه‌ی درد و رنج و سختی های زندگی گذشتگان را می شنود، می فهمد که هیچ انسانی از سختی های روزگار در امان نبوده است و همین سبب می شود که آرامش یابد.

آرایه ادبی: بند محنت: تشبیه ( محنت مانند بند است.)

چهارم، چون زوال مُلک و مال سلاطین گذشته شنود، دل از مال دنیا و دنیا بردارد و داند که با کس، وفا نکرده و نخواهد کرد.
معنی: فایده‌ی چهارم این است که وقتی نابودی سلطنت و ثروت های پادشاهانِ گذشته را بشنود، به دنیا و ثروت دنیا علاقه مند نمی شود و می فهمد که دنیا به کسی وفا نکرده و وفا نخواهد کرد.

پنجم، عبرت بسیار و تجربه‌ی بی شمار او را حاصل شود.
معنی: فایده‌ی پنجم، او پند بسیار و تجربه های فراوانی به دست می آورد.

و خدای تعالی با حضرت رسول ( ص) میگوید: «ا ی محمّد، ما از قصّه های رسولان و خبرهای پیغمبران، بر تو می خوانیم. آنچه بدان، دل را ثابت گردانیم و فایده های کلّی تو را حاصل گردد».( قرآن کریم، سوره‌ی هود، آیه‌ی ۱۲۲ .)
معنی: خدای بلند مرتبه به حضرت محمّد رسول ( ص ) میگوید: « ای محمّد، ما داستانهای پیامبران و خبرهای آنها را برای تو می خوانیم، چیزهایی که به وسیله‌ی آن دل تو را مطمئن و استوار می کنیم و فایده های زیادی برای تو دارد ».

پس معلوم شد که در قصّه های گذشتگان، فایده ای هست و خواننده و گوینده و شنونده را از آن فایده رسد. اگر پرسند که قصّه خوانی، چند نوع است؟ بگوی دو نوع: اوّل حکایت گویی و دویم نظم خوانی.
معنی: پس مشخّص شد که در داستان‌های گذشتگان، فایده های زیادی وجود دارد که خواننده و گوینده و شنونده از آن داستان ها، سود و فایده‌ی بسیاری می برند. اگر از تو بپرسند که چند نوع قصّه گویی داریم، بگو دو نوع: اوّل: خواندن حکایت و قصّه و دوم: خواندن شعر.

اگر پرسند که آداب حکایت گویان چند است؟ بگوی: اوّل آنکه قصّه ای که ادا خواهد کرد، باید که بر اُستاد خوانده باشد و با خود تکرار کرده باشد تا فرو نماند.
معنی: اگر از تو بپرسند قصّه گویان به چه شکلی قصّه ای را بیان می کنند؟ بگو: قبل از اینکه قصّه ای را بیان کند باید آن را برای یک استاد بخواند و با خود تکرار بکند تا مشکلی پیش نیاید.

صفحه ۱۰۲ درس شانزدهم فارسی ششم :

دویم آنکه چُست و چالاک، به سخن درآید و خام نباشد.
معنی: دوم آنکه باید در سخن گفتن تند و تیز باشد و با تسلّط کامل حکایت را بگوید و بی تجربه و نپخته نباشد.

سیم باید که داند که جماعت، لایق چه نوع سخن است، بیشتر، از آن گوید که مردم، راغب آن باشند. چهارم، نثر را وقت وقت، به نظم آراسته گرداند که بزرگان گفته اند: نظم در قصّه خوانی چون نمک است در دیگ؛ اگر کم باشد، طعام بی مزه بوَد و اگر بسیار گردد شور شود. پس اعتدال، نگاه باید داشت.
معنی: سوم آنکه باید بداند که برای چه گروهی، چه سخنی شایسته و مناسب است و بیشتر درباره‌ی آن موضوع سخن بگوید که مردم علاقه مند هستند. چهارم، نثر و نوشته‌ی خود را گاهی با شعر زیبا گرداند که بزرگان گفته اند: شعر در قصّه گویی مانند نمک در غذا، لازم و ضروری است که اگر نمک کم باشد، غذا بی مزه می شود و اگر زیاد باشد، شور می شود؛ بنابراین باید میانه روی کرد.

آرایه ادبی: نظم در قصّه خوانی مانند نمک است: تشبیه

پنجم، سخنانِ محال و گزاف نگویند که در چشم مردم، سَبُک شود.
معنی: پنجم، سخنانِ غیرممکن و بیهوده نگویند زیرا در نگاه مردم، بی ارزش می شوند.

اگر پرسند که آداب نظم خوانی چند است؟
معنی: اگر بپرسند که شعر خوانی به چه شکلی است؟

بگوی: اوّل آنکه به آهنگ خواند.
معنی: بگو: اوّل این که باید با آهنگ و وزن بخواند.

دویم، سخن را در دلِ مردم بنشاند.
معنی: دوم آنکه، سخن ( شعر ) را اثرگذار بخواند تا برای مردم دل چسب باشد.

سیم، اگر بیتی مشکل پیش آید، شرح آن با حاضران بگوید.
معنی: سوم، اگر بیتی سخت بود، آن را برای شنوندگان توضیح دهد.

چهارم، چنان نکند که مُستَمِع، مَلول گردد.
معنی: چهارم اینکه شعر را به شکلی نخواند که شنونده آزرده و ناراحت شود.

پنجم، صاحب آن نظم را در اوّل یا در آخر، یاد کند و فاتحه و تکبیر گوید.
معنی: پنجم، از آن شاعر ( سر آینده‌ی شعر ) در آغاز و پایان شعر یاد کند و برای شادی روحش فاتحه بخواند.

معنی کلمه های جدید درس شانزدهم فارسی ششم

احوال : جمع حال ، وضع ها ، سرگذشت ها
عجایب : جمع عجیب ، شگفتی ها
گشاده : باز ، مفتوح ، جاری ، وسیع
محنت : رنج
شدت : سختی ، بدبختی ، رنج

بند : طناب ، ریسمان
تسلی : آرامش دادن ، کم کردن غم و اندوه کسی
زوال : نابودی ، رو به نیستی رفتن
ملک : پادشاهی ، کشور
سلاطین : پادشاهان
عبرت گرفتن : پند گرفتن
بی شمار : بی حساب ، بسیار زیاد
تعالی : بلند مرتبه ، برتر
رسولان : جمع رسول ، پیامبران ، فرستادگان
ثابت : پابرجا ، استوار

حکایت : داستان ، قصه ، سرگذشت
نظم : شعر ، کلام موزون و با قافیه
ادا کردن : اجرا کردن ، بیان کردن
بر : نزد ، جانب ، کنار
فرونماند : درمانده نشود ، ناتوان نشود
چست : چابک ، تند و تیز
خام : بی تجربه ، ناپخته
لایق : سزاوار ، شایسته
راغب : مایل ، علاقه مند
نثر : نوشته ، نوشته ای که شعر نباشد

وقت وقت : گه گاه ، گاهی وقت ها
آراسته : منظم ، مزین
طعام : غذا
دیگ : ظرف بزرگی که در آن غذا می پزند
اعتدال : میانه روی
محال : نشدنی ، غیر ممکن
گزاف : دروغ ، لاف
سبک : پست ، خفیف ، در این درس به معنای خوار و ذلیل
آداب : جمع ادب ، رسوم ، عادات
شرح : توضیح دادن
فرو نماند : درمانده نشود ، ناتوان نشود

مستمع : شنونده
ملول : غمگین ، آزرده
فاتحه: آغاز کار ، اول چیزی ، گشایش ، اولین سوره قرآن کریم
تکبیر : الله اکبر گفتن ، بزرگ شمردن
دویم : دوم
ادا : انجام دادن
سیم : سوم
چست و چالاک : تند و سریع

کلمات هم خانواده درس شانزدهم فارسی ششم

تسلّی: تسلیت
جماعت: جمعیّت، مجمع، مجموع، جمع
سلاطین: سلطان، سلطنت
رسولان: رسول، ارسال، رسالت
تعالی: علی، عالی، متعالی
اعتدال: عادل، متعادل، معتدل، عدالت
راغب: مرغوب، رغبت
مستمع: سمع، اِستماع، مُستمعین
فاتحه: فتح، فتوح، افتتاح
تکبیر: مُکَبّر، اکبر، کبری
اندیشه: اندیشمند، بیندیش، اندیشمندان، اندیشیدن
سخن: سخنان، سخنور، سخنوران، سخنوری
راستی: راست، راستگو، راستان
فروغ: فروغی، فروغمند
گشاده: گشایش، گشوده
دروغ: دروغگو، دروغین

لغات متضاد و مخالف درس ۱۶ فارسی پایه ششم

گذشتگان ≠ آیندگان
محنت ≠ آسایش
تسلّی ≠ آزردن
زوال ≠ نیستی
ثابت ≠ سست ، بی دوام
تعالی ≠ تنزل
جماعت ≠ فرد
اعتدال ≠ افراط، تفریط
محال ≠ ممکن
کژی ≠ راستی، درستی
کاستی ≠ فزونی
هیچ ≠ همه
گریست ≠ خندید
دروغ ≠ صداقت، راستی
ستمکار ≠ درستکار، عادل
دشمن ≠ دوست

واژگان مهم املایی درس ۱۶ فارسی ششم

احوال – شدّت – تسلّی – محنت – عجایب – دویم – سیُم – زوال – سلاطین – عبرت – ثابت – چست و چالاک – لایق – نظم خوانی – نثر – راغب – اعتدال محال – گزاف – مستمع – تکبیر – فاتحه – حکایت گویی

قبلی: معنی حکایت افلاطون و مرد جاهل فارسی ششم
جواب درک مطلب صفحه ۹۹ درس ۱۵ پانزدهم فارسی ششم
معنی کلمات شعر درس ۱۵ میوه‌ی هنر فارسی ششم
معنی کلمات درس پیاده و سوار فارسی ششم
جواب درک مطلب و درک و دریافت درس ۱۴ فارسی ششم
معنی کلمات و شعر درس ۱۴ راز زندگی فارسی ششم

توجه: شما دانش آموزان عزیز و کوشا می توانید برای دسترسی سریع تر و بهتر به مطالب کمک درسی کتاب فارسی پایه نهم متوسطه اول ، کلمه و عبارت « ماگرتا » را به همراه مطلب مورد نظر خود جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله معنی کلمات و کلمه های هم خانواده و متضاد درس ۱۶ شانزدهم آداب مطالعه کتاب فارسی پایه ششم ابتدایی ، برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد و توانسته باشید تا از آن استفاده و بهره برده باشید.