جواب پودمان ۴ الزامات محیط کار دهم فنی حرفه ای

جواب سوال و فعالیت های پودمان چهارم (4) کتاب الزامات محیط کار دهم فنی حرفه ای و کاردانش ؛ برای مشاهده پاسخ سوالات صفحه 77 تا 113 از فصل چهارم «ایمنی و بهداشت محیط کار» الزامات محیط کار دهم کاردانش در ادامه با آموزش و پرورش ماگرتا همراه باشید.

فصل بعدی: جواب پودمان ۵ الزامات محیط کار دهم فنی حرفه ای

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۷۷ الزامات محیط کار دهم

در خصوص بهداشت، ایمنی و محیط زیست، چه مثال‌های دیگری می‌توانید از زندگی و محیط پیرامونی خود بیان نمایید؟

برای داشتن محیطی سالم و ایمن، بهتر است از شیر آب‌های اتوماتیک استفاده کنیم تا هم بهداشت رعایت شود و هم آب کمتری هدر رود. همچنین، هنگام رانندگی حتماً کمربند ایمنی را ببندیم تا در صورت بروز حادثه، از آسیب‌های جدی جلوگیری شود. علاوه بر این، در روزهایی که هوا آلوده است، استفاده از ماسک ضروری است تا از ورود آلودگی‌ها به بدن جلوگیری کنیم.

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۸۰ الزامات محیط کار دهم

به نظر شما در تصویر زیر چه مخاطراتی وجود دارد؟ آن‌ها را در جدول زیر دسته‌بندی کنید.

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۸۱ الزامات محیط کار دهم

تصویر زیر مخاطراتی که در یک محیط اداری وجود دارد را نشان می‌دهد. مخاطرات را شناسایی کنید و با توجه به آن راهکارهایی برای کنترل آن‌ها ارائه دهید. جدول زیر را تکمیل کنید.

جواب فعالیت کلاسی اول صفحه ۸۲ الزامات محیط کار دهم

جدولی از مخاطراتی که در زندگی روزمره‌تان با آن سروکار دارید تهیه کنید، و راه‌های کنترل آن را بیان کنید. این جدول را در کلاس درس با دوستانتان به اشتراک بگذارید و در رابطه با راه‌های پیشنهادی کنترل مخاطرات با یکدیگر بحث و گفت و گو کنید.

✅ مخاطراتی که با آن‌ها سروکار داریم:

۱- خطرات ناشی از برق گرفتگی در اثر استفاده نکردن از تجهیزات و وسایل ایمنی استاندارد
۲- مسمومیت غذایی در اثر مصرف غذای فاسد
۳- آسیب دیدن چشم در هنگام مطالعه در اثر کمبود نور محیط
۴- آسیب دیدن کمر در اثر استفاده نکردن از صندلی مناسب
۵- احتمال وقوع تصادف به خاطر استفاده نکردن از پل عابر پیاده و یا مکان‌های خط‌کشی شده
۶- آسیب رسیدن به سر موقع رانندگی در اثر عدم استفاده از کمربند ایمنی

✅ راه‌های کنترل کردن این مخاطرات:

۱- استفاده از تجهیزات استاندارد، بررسی سیم‌ها و دوشاخه‌ها، عدم استفاده از وسایل خیس، قطع جریان برق در هنگام تعمیر، نصب فیوز مناسب
۲- نگهداری صحیح مواد غذایی، شستن کامل میوه و سبزیجات، پخت کامل غذا، عدم مصرف غذای مانده
۳- فاصله مناسب از کتاب، استراحت چشم، توجه به فراهم بودن نور کافی، استفاده از عینک مناسب
۴- استفاده از صندلی مناسب، حفظ وضعیت صحیح بدن، بلند کردن صحیح اجسام
۵- استفاده از پل عابر پیاده، توجه به علائم راهنمایی و رانندگی، عبور از محل‌های ایمن
۶- استفاده از کمربند ایمنی، رعایت سرعت مطمئنه

جواب فعالیت کلاسی دوم صفحه ۸۲ الزامات محیط کار دهم

با توجه به رشته تحصیلی خود، مخاطراتی که در محیط کاری‌تان وجود دارد، همراه با راه‌های کنترل آن را در یک جدول فهرست کنید و در کلاس ارائه دهید.

در رشته‌های فنی و مهندسی مخاطراتی مثل تماس با مواد شیمیایی، برق گرفتگی، آسیب‌های فیزیکی ناشی از کار با ماشین‌آلات، سر و صدا، گرد و غبار، حرارت و سرما در محیط کار وجود دارد. راه کنترل این مخاطرات استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (مثل دستکش، عینک، ماسک)، رعایت نکات ایمنی در کار با مواد شیمیایی و برق، تعمیر و نگهداری منظم ماشین‌آلات، استفاده از سیستم‌های تهویه مناسب، آموزش‌های ایمنی می‌باشد.

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۸۳ الزامات محیط کار دهم

تصویرهای زیر مخاطراتی که در محیط‌های کاری مختلف وجود دارد را نشان می‌دهد، مخاطرات را شناسایی کنید، و راهکارهایی برای کنترل آن‌ها ارائه دهید.

۱- راه‌پله حفاظ ندارد و با نصب حفاظ فلزی یا چوبی می‌توان این مخاطره را کنترل کرد.
۲- جلوی راه‌پله مایعات ریخته شده است و باید مواد لغزنده را جمع‌آوری کرد.
۳- رد شدن سیم برق از وسط اتاق که باید آن را کنار اتاق برد و یا داخل داکت قرار داد.
۴- جلوی راه موانعی قرار دارد که باید برداشته شوند.

۱- استفاده نکردن کارگران از لباس ایمنی شامل کلاه، کفش و… که برای کنترل مخاطرات ناشی از این کار باید کارگران به لباس کار مناسب مجهز شوند.
۲- نصب نبودن تابلوی هشدار به کارگران که باید هر چه زودتر این تابلو نصب شود.
۳- قرار داشتن موانع سر راه کارگران که باید موانع جمع شوند و در یک گوشه مناسب قرار داده شوند.

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۸۵ الزامات محیط کار دهم

سؤالاتی که در زیر مرتبط با علائم ایمنی طرح شده است، به کمک منابع معتبر (کتابخانه و اینترنت) و هم فکری با هم‌کلاسی‌هایتان پاسخ دهید:

۱- کدام یک از علائم جدول زیر بیانگر یک علامت اجباری است؟ (در هنگام مواجه با این علامت حتماً باید موارد خواسته شده اجرا شود)

۲- کدام یک از علائم جدول زیر بیانگر یک شرایط ایمن است؟

۳- کدام یک از علائم جدول زیر به ترتیب بیانگر هشدار در رابطه با مواد سمی، هشدار خرد شدن، هشدار لبه‌های تیز و هشدار خطر برق گرفتگی می باشند؟

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۸۹ الزامات محیط کار دهم

با جست و جو در اینترنت لوزی خطر اسید سولفوریک را استخراج کنید. سپس راجع به مخاطرات آن با دوستان خود مباحثه کنید.

مایع آبی خطر بهداشتی دارد، مایع زرد واکنش شیمیایی نشان می‌دهد و مایع قرمز قابل اشتعال است. مایع خطرناک مشخص‌شده، غیرقابل اشتعال است اما سرطان‌زا بوده و تماس طولانی‌مدت با آن بیماری‌زا است. این مایع در شرایط سخت شیمیایی، دما و فشار بالا منفجر می‌شود.

جواب فعالیت کلاسی اول صفحه ۹۴ الزامات محیط کار دهم

در شکل زیر روش‌های صحیح و غلط استفاده از یک نردبان را با یکدیگر مقایسه کنید.

برای استفاده ایمن از نردبان، پایه‌های آن را روی سطحی محکم و غیرلغزنده قرار دهید و پایه‌ها را به اندازه‌ای باز کنید که نردبان ثابت بماند. از نردبان‌های چهارپایه استفاده کنید و تا حد امکان از پله‌های پایینی نردبان اجتناب نمایید.

نردبان باید متناسب با ارتفاع کاری و وزنی که قرار است تحمل کند، انتخاب شود. هنگام بالا رفتن و پایین آمدن از نردبان، همیشه با هر دو پا روی یک پله بایستید و از حرکات ناگهانی خودداری کنید. ابزارها را به کمربند ابزار یا به کسی که پایین ایستاده است بسپارید تا از افتادن آن‌ها جلوگیری شود.

نردبان‌هایی که پله‌های شکسته یا پایه‌های لق دارند، بسیار خطرناک هستند. قرار دادن نردبان روی سطح ناصاف یا لغزنده باعث ناپایداری نردبان و افزایش خطر سقوط می‌شود. ایستادن روی سه پله بالای نردبان بسیار خطرناک است. استفاده از نردبان فلزی در نزدیکی خطوط برق، خطر برق‌گرفتگی را به همراه دارد.

جواب فعالیت کلاسی دوم صفحه ۹۴ الزامات محیط کار دهم

نحوه استفاده ایمن از یک نردبان را به صورت عملی تمرین کنید.

از یک بزرگتر بخواه که بهت کمک کنه تا این نکات رو به صورت عملی تمرین کنی. سناریوهای مختلف رو شبیه‌سازی کن. مثلا سعی کن از نردبان برای تعویض لامپ، تمیز کردن پنجره یا رسیدن به یک شیء بالا بروی. این تمرینات رو چندین بار تکرار کن تا به طور کامل به این نکات مسلط بشی.

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۹۶ الزامات محیط کار دهم

به صورت عملی نحوه صحیح پوشیدن کمربند ایمنی را تمرین نمایید.

قبل از استفاده از کمربند ایمنی، باید تمامی اجزای آن از جمله نقاط اتصال، سگک‌ها و بست‌ها به دقت بررسی شوند تا از سلامت و کارکرد صحیح آن‌ها اطمینان حاصل شود. هارنس باید به طور کامل و بدون تاب خوردگی روی بدن بسته شود و در قسمت قفسه سینه فضایی به اندازه یک کف دست باز وجود داشته باشد.

همچنین، باید مطمئن شد که کمربند به مواد آلوده‌کننده‌ای مانند رنگ یا روغن آغشته نشده است. پس از بستن کمربند، مجدداً تمام اتصالات آن چک شود و قبل از شروع کار، یک نفر دیگر نیز تجهیزات را بررسی کند. توجه داشته باشید که کمربند نباید بیش از حد محکم بسته شود تا مانع از حرکت آزادانه بدن شود.

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۹۸ الزامات محیط کار دهم

در شکل زیر نقاطی از خانه که احتمال حریق در آن‌ها وجود دارد را شناسایی نمایید.

۱- آشپزخانه به خاطر وجود اجاق گاز
۲- شوفاژخانه به خاطر وجود مواد قابل اشتعال
۳- پارکینگ (به خاطر وجود خودرو و داشتن باک بنزین)
۴- نشیمن بخاطر وجود شومینه
۵- اتاق شیروانی به خاطر بخاری و لوله آن

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۱۰۰ الزامات محیط کار دهم

به صورت عملی نحوه صحیح استفاده از یک خاموش کننده را تمرین نمایید.

۱- آرامش خود را حفظ کنید: در شرایط اضطراری، حفظ آرامش بسیار مهم است. نفس عمیق بکشید و سعی کنید بر ترس خود غلبه کنید.

۲- کپسول مناسب را انتخاب کنید: خاموش‌کننده‌ها انواع مختلفی دارند و هر کدام برای نوع خاصی از آتش مناسب هستند. قبل از استفاده، مطمئن شوید که خاموش‌کننده‌ای که انتخاب کرده‌اید برای نوع آتش‌سوزی مناسب است.

۳- به محل امن بروید: قبل از استفاده از خاموش‌کننده، به مکانی امن بروید که از شعله‌های آتش دور باشد.

۴- پین ایمنی را بکشید: پین ایمنی را با یک حرکت سریع و قاطع بکشید.

۵- شیلنگ را به سمت پایه آتش بگیرید: شیلنگ خاموش‌کننده را به سمت پایه آتش بگیرید، نه به سمت شعله‌ها.

۶- دسته را فشار دهید: دسته خاموش‌کننده را محکم فشار دهید تا ماده خاموش‌کننده خارج شود.

۷- آتش را از پایین به بالا خاموش کنید: با حرکت جارویی شکل، آتش را از پایین به بالا خاموش کنید.

۸- تا زمانی که آتش کاملاً خاموش شود به پاشش ادامه دهید: حتی پس از خاموش شدن ظاهری آتش، به پاشش ادامه دهید تا مطمئن شوید که آتش به طور کامل خاموش شده است.

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۱۰۵ الزامات محیط کار دهم

هر یک از تجهیزات حفاظت فردی زیر را نام برده و بنویسید برای کنترل چه نوع مخاطراتی کاربرد دارند؟

۱- عینک: در تراشکاری و جوشکاری، برای محافظت از چشم در برابر پریدن براده‌های آهن یا فلز از عینک استفاده می‌شود.
۲- پیش‌بند: از جلوی بدن در برابر اسیدها محافظت می‌کند.
۳- دستکش و لباس کار: از آسیب دیدن بدن در اثر برخورد اشیاء سنگین جلوگیری می‌کنند.
۴- ماسک: از سیستم تنفسی بدن محافظت می‌کند.
۵- کفش ایمنی: از پا محافظت می‌کند.
۶- گوشی: از گوش در برابر صداهای ناهنجار مانند فرزکاری محافظت می‌کند.

جواب فعالیت کلاسی اول صفحه ۱۰۶ الزامات محیط کار دهم

به نظر شما علائم زیر به کدام تجهیز حفاظت فردی اشاره دارند؟

✅ شکل سمت چپ:
۱- کلاه ایمنی: این علامت به کلاه ایمنی اشاره دارد که از سر و مغز در برابر ضربه محافظت می‌کند.
۲- عینک ایمنی: این علامت به عینک ایمنی اشاره دارد که از چشم‌ها در برابر ذرات، پرتوهای مضر و سایر آسیب‌ها محافظت می‌کند.
۳- گوشی ایمنی: این علامت به گوشی ایمنی اشاره دارد که از گوش‌ها در برابر صدای بلند محافظت می‌کند.
۴- دستکش: این علامت به دستکش اشاره دارد که از دست‌ها در برابر مواد شیمیایی، حرارت، بریدگی و سایر خطرات محافظت می‌کند.
۵- کفش ایمنی: این علامت به کفش ایمنی اشاره دارد که از پاها در برابر سقوط اجسام سنگین، مواد شیمیایی و لغزش محافظت می‌کند.
۶- جلیقه ایمنی: این علامت به جلیقه ایمنی اشاره دارد که از تنه در برابر ضربه و اصطکاک محافظت می‌کند.
۷- ماسک‌های محافظتی: این علامت به ماسک اشاره دارد که از دستگاه تنفسی در برابر گرد و غبار، گازهای سمی و سایر آلودگی‌های هوا محافظت می‌کند.

✅ شکل سمت راست:
این شکل به صورت تصویری نشان می‌دهد که هر یک از این تجهیزات روی کدام قسمت از بدن استفاده می‌شود.

جواب فعالیت کلاسی دوم صفحه ۱۰۶ الزامات محیط کار دهم

در شکل صفحه بعد، افراد پس از مدت زمان طولانی کار در چه عضوی از بدنشان احساس خستگی و درد می‌کنند؟

جواب سوال صفحه ۱۰۷ الزامات محیط کار دهم

چرا ارگونومی موضوع بسیار مهمی است؟

ارگونومی به ما کمک می‌کند تا محیط کار، ابزارها و محصولات را طوری طراحی کنیم که با بدن انسان سازگار باشند و از آسیب‌ها، ناراحتی‌ها و خستگی‌های ناشی از کار جلوگیری کنند. به عبارت ساده‌تر، ارگونومی باعث می‌شود که ما در محیط کار راحت‌تر باشیم، کارآمدتر باشیم و سالم‌تر بمانیم.

با طراحی مناسب محیط کار، می‌توان از بروز مشکلات اسکلتی عضلانی مانند کمر درد، گردن درد و درد مچ دست جلوگیری کرد. با کاهش مشکلات سلامتی، تعداد روزهای غیبت از کار به دلیل بیماری کاهش می‌یابد. از طرفی محیط کاری که برای کارکنان مناسب باشد، رضایت شغلی را افزایش می‌دهد.

جواب فعالیت کلاسی اول صفحه ۱۰۸ الزامات محیط کار دهم

برای کاربرد ارگونومی در زندگی روزمره خود چند مثال بزنید.

محیط کار: تنظیم ارتفاع میز و صندلی، استفاده از کیبورد و موس ارگونومیک، قرار دادن صفحه نمایش در ارتفاع مناسب چشم، استفاده از موس مناسب برای کار با رایانه

خانه: انتخاب مبلمان راحت، استفاده از تشک مناسب برای خواب، طراحی آشپزخانه به شکلی که کارهای روزمره را آسان‌تر کند.

وسایل شخصی: انتخاب کیف مناسب برای حمل وسایل، استفاده از گوشی با اندازه مناسب دست، انتخاب کفش راحت برای راه رفتن.

ورزش: استفاده از تجهیزات ورزشی مناسب، انجام حرکات ورزشی با فرم صحیح.

رانندگی: تنظیم صندلی و آینه‌ها، استفاده از کمربند ایمنی، حفظ فاصله مناسب با خودرو جلویی.

جواب فعالیت کلاسی دوم صفحه ۱۰۸ الزامات محیط کار دهم

چند وسیله ارگونومیکی مورد استفاده در زندگی روزمره خود را نام ببرید.

صندلی‌های ارگونومیک: این صندلی‌ها با طراحی خاص، از ستون فقرات و گردن حمایت کرده و خستگی را کاهش می‌دهند.

میزهای ایستاده: با تنظیم ارتفاع میز، می‌توانید بین نشستن و ایستادن جابه‌جا شده و از یکنواختی وضعیت بدنی جلوگیری کنید.

کیبورد و ماوس ارگونومیک: این تجهیزات با طراحی ارگونومیک، از فشار بر روی مچ دست و انگشتان جلوگیری می‌کنند.

بالشت‌های طبی: این بالشت‌ها با حمایت از نواحی مختلف بدن مانند گردن، کمر و زانو، به کاهش درد و ناراحتی کمک می‌کنند.

عینک‌های مخصوص کار با کامپیوتر: این عینک‌ها با فیلتر کردن نور آبی، از خستگی چشم و سردرد جلوگیری می‌کنند.

گوشی‌های بلوتوث: با استفاده از این گوشی‌ها، می‌توانید بدون نیاز به نگه داشتن گوشی در دست، تماس بگیرید و از درد گردن و شانه جلوگیری کنید.

سایر وسایل ارگونومیک: دسته‌های چاقو، قیچی، جاروبرقی، دسته جارو و … نیز با طراحی ارگونومیک، کار با آن‌ها را راحت‌تر و کم‌خطرتر می‌کنند.

جواب فعالیت کلاسی صفحه ۱۰۹ الزامات محیط کار دهم

بررسی کنید که فعالیت‌ها در شکل زیر چگونه ارگونومیک شده‌اند؟

در تصویر راست به خاطر سنگین بودن دریل، آن را مهار کرده است که جلوی خستگی را می‌گیرد. در تصویر وسط وسیله‌ای که می‌بایست بلند شود در ارتفاع مناسبی قرار گرفته است که باعث می‌شود به کمر فشار نیاید. در شکل سمت چپ لپ‌تاپ در ارتفاع مناسبی قرار گرفته است که جلوی خستگی کمر و گردن را می‌گیرد.

جواب فعالیت کلاسی اول صفحه ۱۱۳ الزامات محیط کار دهم

بررسی کنید که آیا وسایل کلاس شما ارگونومیک هستند؟

✅ برای پاسخ به این سوال مواردی که در ادامه گفته می‌شود را بررسی کنید:
۱- آیا ارتفاع میز و صندلی طوری تنظیم شده که آرنجت روی میز قرار بگیره و کف پات صاف روی زمین باشه؟
۲- آیا پشتی صندلی به کمرت تکیه می‌ده و از قوز کردن جلوگیری می‌کنه؟
۳- آیا صندلی چرخ داره و می‌تونی راحت جابجا بشی؟
۴- آیا تخته سیاه یا وایت‌برد در جایی نصب شده که همه دانش‌آموزا بتونن به راحتی مطالب رو ببینن بدون اینکه مجبور باشن گردن‌شون رو زیاد خم کنن یا بچرخونن؟
۵- آیا نور کلاس کافی هست و سایه‌ای روی تخته یا کتاب‌هات نمی‌افته؟
۶- آیا نور مستقیم به چشمات نمی‌تابه و باعث اذیت شدن نمی‌شه؟
۷- آیا مداد، خودکار و سایر لوازم التحریر به اندازه کافی بزرگ و راحت هستن که بتونی بدون فشار آوردن به دستات ازشون استفاده کنی؟
۸- آیا کیف مدرسه‌ت خیلی سنگین نیست و به کمر و شونه‌هات فشار نمیاره؟
۹- آیا بندهای کیف طوری تنظیم شده که به طور مساوی وزن رو روی دو شونه تقسیم کنه؟

جواب فعالیت کلاسی دوم صفحه ۱۱۳ الزامات محیط کار دهم

بررسی کنید دو تصویر زیر، که شیوه درست و نادرست استفاده از صفحه کلید را نمایش می‌دهند، چه تفاوت‌هایی با هم دارند.

در هنگام کار با صفحه کلید دست‌ها باید به شکل صاف قرار بگیرند، یعنی شکل سمت چپ حالت کار صحیح را نشان می‌دهد.

نکته: شما دانش آموزان عزیز پایه دهم متوسطه دوم، برای دسترسی سریع و بهتر به جواب تمرینات کتاب های‌تان، می توانید با اضافه کردن کلمه «ماگرتا» در سرچ های درسی خود، به مطلب مورد نظرتان دست پیدا کنید.

فصل قبلی: جواب پودمان ۳ الزامات محیط کار دهم فنی حرفه ای

❤️ در انتها امیدواریم که این پاسخ پودمان چهارم 4 الزامات محیط کار دهم متوسطه دوم کلیه رشته‌های فنی حرفه‌ای و کاردانش، برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد و از آن استفاده و بهره برده باشید.