جواب درس ۴ آزاد فارسی دهم ادبیات بومی ۱ صفحه ۳۷ و ۳۸

جواب درس 4 چهارم آزاد فارسی دهم ادبیات بومی ۱ ؛ در این نوشته از بخش آموزش و پرورش ماگرتا با جواب و حل متن درسی، کارگاه متن پژوهی قلمرو زبانی، قلمرو ادبی و قلمرو فکری صفحه ۳۷ و ۳۸ درس ۴ چهارم ادبیات بومی ۱ کتاب فارسی دهم ریاضی، تجربی، انسانی و معارف متوسطه دوم آشنا می شوید. در ادامه با ما همراه باشید.

بعدی: جواب درس چهارم آزاد فارسی دهم
معنی و آرایه های شعر درس پنجم فارسی دهم
جواب سوالات کارگاه متن پژوهی درس پنجم فارسی دهم
معنی شعر همای رحمت فارسی دهم
جواب درک و دریافت شعر همای رحمت فارسی دهم

متن درس چهارم آزاد فارسی دهم صفحه ۳۷

نام درس: «طرق نجات»

در یک مجمع بین‌المللی فرهنگی، چاره‌ای جز سخنرانی و اظهار فضل نداشتم. مقدمه‌ای چیدم و عقده دل را گشودم. من می‌خواهم به عنوان عضو کوچکی از جوامع فرهنگی بزرگ جهان، سخنانی تلخ بر زبان آورم و از گردانندگان تعلیم و تربیت جهان شکایت کنم. یکی از شعرای نامدار ایران می‌گوید:

«از دشمنان برند شکایت به دوستان / چون دوست دشمن است شکایت کجا بریم؟!»

مردم کره‌خاک خون‌آلود هیچ‌گاه روی آسایش ندیده‌اند. این مردم گمراه و مظلوم یا همیشه با هم در جنگ بوده‌اند یا در تدارک جنگ. فقط تعلیم و تربیت باید و می‌تواند به چنین وضع اندوه‌باری خاتمه دهد. شمار سال‌ها و قرن‌های صلح و صفای این مردم به مراتب کوتاه‌تر و کمتر از سال‌های جنگ‌ها و خون‌ریزی‌ها بوده است. با این همه خون‌ریزی و کشتار، حیرت‌آور است که چگونه رنگ آب‌های روی زمین، آب‌های رودها، دریاها و اقیانوس‌ها آبی مانده است.

ما هم‌اکنون در همه جا با یکدیگر در جنگیم یا داریم آماده جنگ می‌شویم. من همه زمامداران، فلاسفه و بزرگان دنیای کنونی را متهم می‌کنم که تعلیم و تربیت را خوار و بی‌مقدار شمرده‌اند و به همین دلیل جنگ را بر صلح چیره ساخته‌اند. باید این بنا فرو ریزد و شالوده دیگری استوار گردد.

تعلیم و تربیت امروز، جهان ما را به سوی جنگ‌های بزرگ دیگری می‌کشاند. نگاهی به سلاح‌های جهان از بمب‌های ویرانگر بزرگ تا اسباب بازی‌های کوچک نشان می‌دهد که ما با شتابی عجیب فاصله بین گلستان حیات و گورستان نیستی را می‌پیماییم. دنیای ما دنیای جنگجویان، غارتگران و فاتحان است. افتخارات بزرگ گیتی نصیب ماجراجویان، دیوانگان و خونخواران می‌شود. کار انسان ستمدیده و ستمکش در نتیجهٔ نقایص دستگاه‌های تعلیم و تربیت به جایی رسیده است که در اغلب نقاط جهان، پدران و مادران نام‌های جنگجویان خون‌آشام را برای فرزندان خود انتخاب می‌کنند.

من ساکن شهر شیراز هستم. شیراز، شهری در جنوب ایران، دو شاعر بی‌نظیر به نام‌های سعدی و حافظ پرورده است که این دو شاعر محبوبیت و شهرت جهانی دارند. در چنین شهری که بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارد، یک مرد یا یک پسر به نام سعدی یا حافظ وجود ندارد، ولی در هر یک از کوچه‌ها و خیابان‌های آن، ده‌ها چنگیز، تیمور و هلاکو از سر و کول هم بالا می‌روند.

جنگجویانی که هزاران مادر را داغدار ساخته‌اند، جنگجویانی که از کله‌ها مناره‌ها ساخته‌اند و جنگجویانی که به راحتی فرمان‌های قتل عام مردم بی‌گناه شهرها را صادر کرده‌اند. این قساوت‌ها و ستم‌ها همه از کمبودها و اشتباهات تعلیم و تربیت سرچشمه می‌گیرد. باید فلسفه کنونی آموزش و پرورش گیتی زیر و رو شود. باید به فیلسوفان گذشته درود بفرستیم و در انتظار بزرگان دیگری باشیم.

یکی از مهم‌ترین دلایل این شکست عظیم و اندوهبار، عدم احترام کافی به معلمان در دنیای کنونی است. هنگامی که حرفه شریف و عزیز معلمی عزت کافی نیابد، هوش‌ها و استعدادهای گرانبها را از دست می‌دهد. در هیچ‌یک از کشورهای جهان، احترام و عزت معلم به اندازه افسر، مهندس، طبیب، بازرگان، کشتی‌گیر، دونده، قاضی، وکیل و سیاستمدار نیست.

جهان و اولیای آن باید هوشمندترین فرزندان خود را برای آموزگاری، دبیران و استادان اطفال خود برگزینند. هنگامی که شغل نجات‌بخش معلمی نتواند هوش‌ها، قریحه‌ها و استعدادها را جلب کند، کار به همین جا می‌کشد که کشیده است.

من در این زمینه گفت‌وگوهای فراوانی با این و آن داشته‌ام. می‌گویند شمار معلمان زیاد است و افزایش حقوق و دستمزدشان به حدود پزشک و مهندس ارقام نجومی می‌طلبد. می‌گویم چنین افزایشی به یک دهم ارقام نجومی هزینه‌های جنگی و تجهیزات ارتشی نمی‌رسد. فراموش نکنیم که اگر برگزیدگان شایسته و راضی را به شغل معلمی بگماریم، ریشه پلیدی‌ها می‌خشکد. اختلافات قومی، خصومت‌های نژادی، تعصب‌های ملی و تاریخی از میان می‌رود. غائله‌ها و فتنه‌های پرخرج فرو می‌نشیند و راه برای نیکبختی انسان هموار می‌گردد.

به هر حال باید دست به دامن معلم برگزیده و هوشمند شویم. او را خشنود و راضی نگاه داریم و از شمار معلمانی که این شایستگی‌ها را ندارند بکاهیم و آنان را به کارهای دیگر بگماریم. به خاطر داشته باشیم که در امر تعلیم و تربیت، ارزش کیفیت به مراتب بالاتر از کمیت است. نداشتن مدرسه بی‌زیان‌تر از داشتن مدرسه عاطل است. کیفیت کم و مطلوب بهتر از کمیت زیاد و نامطلوب است. مدرسه‌ای که کار نمی‌کند کارنامه می‌دهد؛ مدرسه‌ای که به تعصب دامن می‌زند، مدرسه نیست بلکه زندان کودکان است. چه بهتر که فرو ریزد و زندانیان کوچک و خردسال را آزاد سازد.

جواب قلمرو زبانی درس ۴ آزاد فارسی دهم صفحه ۳۸

۱- درباره کاربرد معنایی «چون» در بیت زیر، توضیح دهید.

«از دشمنان برند شکایت به دوستان / چون دوست دشمن است شکایت کجا بریم؟!»

پاسخ: در این بیت، «چون» به معنای «زیرا» یا «چرا که» به کار رفته است. شاعر با استفاده از این واژه، ارتباط بین دو جمله را برقرار می‌کند و نشان می‌دهد که اگر دوستان نیز به نوعی دشمن هستند، پس شکایت به کجا خواهد رفت. این بیان، عمق ناامیدی و بی‌پناهی را در جامعه‌ای که در آن روابط انسانی دچار آسیب شده است، نمایان می‌سازد.

۲- کلمات جدید درس را یافته و معنای آنها را بنویسید.

پاسخ: عقده: احساس درونی و ناتوانی که فرد نمی‌تواند آن را بیان کند.
قساوت: سخت‌دلی و بی‌رحمی.
نژادی: مربوط به نژاد یا قومیت.
غائله: مشکل یا بحران بزرگ.
عاطل: بی‌فایده و بی‌استفاده.

۳- شکل جمع کلمات زیر را در مقابل آن ها بنویسید.

مجمع ( ……مجامع……….. ) قریحه ( ………قریحه‌ها…….. ) حرفه ( ……حرفه‌ها…….)

پاسخ قلمرو ادبی درس چهارم آزاد فارسی دهم صفحه ۳۸

۱- عبارت زیر دارای کدام آرایه های ادبی است؟

«فاصله بین گلستان حیات و گورستان نیستی را می پیماییم.»

پاسخ: استعاره: استفاده از «گلستان حیات» و «گورستان نیستی» به عنوان نمادهایی برای زندگی و مرگ.
مجاز: پیمودن فاصله به معنای عبور از چالش‌ها و مشکلات زندگی.

۲- به کمک کلمه «مدرسه» یک شبکه معنایی ساخته و آن را در یک بند به کار ببرید.

پاسخ: شبکه معنایی: مدرسه → آموزش → یادگیری → معلم → دانش‌آموز → علم → فرهنگ

بند: مدرسه نه تنها محلی برای آموزش و یادگیری است، بلکه فضایی است که معلمان با تلاش خود، دانش‌آموزان را برای کسب علم و فرهنگ آماده می‌کنند. این محیط باید به گونه‌ای باشد که هر دانش‌آموز بتواند استعدادهای خود را شکوفا کند و به آینده‌ای روشن دست یابد.

۳- در متن درس نویسنده از کدام درد جامعه به تنگ آمده است؟

پاسخ: نویسنده از درد عدم احترام کافی به معلمان و تأثیر منفی آن بر تعلیم و تربیت جامعه به تنگ آمده است. او بر این باور است که کمبود احترام به معلمان باعث کاهش کیفیت آموزش و در نتیجه افزایش قساوت‌ها و جنگ‌ها در جامعه می‌شود.

۴- ……………………………………………………………………………….. .

جواب قلمرو فکری درس چهارم آزاد فارسی دهم صفحه ۳۸

۱- منظور نویسنده از عبارات زیر چیست؟

* افتخارات بزرگ گیتی نصیب ماجراجویان، دیوانگان و خونخواران می شود.

پاسخ: نویسنده بیان می‌کند که در دنیای کنونی، افرادی که با خشونت و جنگ‌طلبی شناخته می‌شوند، مورد تقدیر قرار می‌گیرند، در حالی که انسان‌های شریف و نیکوکار نادیده گرفته می‌شوند.

* این قساوت ها و ستم ها همه از کمبودها و اشتباهات تعلیم و تربیت سرچشمه می گیرند.

پاسخ: نویسنده تأکید دارد که مشکلات اجتماعی مانند جنگ، قساوت و ستم ناشی از نقص‌های سیستم آموزشی هستند؛ زیرا اگر آموزش صحیحی وجود داشته باشد، این مشکلات کاهش خواهند یافت.

۲- با مراجعه به کتب استاد محمد بهمن بیگی بنویسید ایشان در چه زمینه ای بیشترین فعالیت را داشته اند.

پاسخ: استاد محمد بهمن بیگی بیشتر در زمینه آموزش عشایر ایران فعالیت کرده‌اند. او با تأسیس مدارس عشایری و ترویج فرهنگ تعلیم و تربیت در میان این اقشار، نقش بسزایی در ارتقاء سطح آگاهی و دانش آنان ایفا کرده است.

قبلی: معنی گنج حکمت دیوار عدل فارسی دهم
جواب سوال های قلمرو زبانی، ادبی و فکری درس سوم فارسی دهم
معنی درس سوم پاسداری از حقیقت فارسی دهم
جواب درک و دریافت روان خوانی دیوار فارسی دهم

توجه: شما دانش آموز پایه دهم رشته های نظری ریاضی ، تجربی و انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به معنی کلمات و جواب سوالات تمرین درس های کتاب ادبیات فارسی دهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله جواب درس ۴ چهارم آزاد ادبیات بومی ۱ کتاب ادبیات فارسی دهم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. نظرات خود را در بخش دیدگاه بنویسید.