نمونه سوالات متن درس ۶ ششم «تفکر (۲) تصمیم گیری» کتاب روانشناسی پایه یازدهم رشته علوم انسانی متوسطه دوم را می توانید در ادامه این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا ، مشاهده نمایید.
همچنین بخوانید: سوالات متن درس پنجم روانشناسی یازدهم انسانی
نمونه سوال های متن امتحانی درس 6 ششم روانشناسی یازدهم انسانی
۱) تصمیم گیری را تعریف کنید.
پاسخ: تصمیم‌گیری یعنی «ارزیابی راه‌های مختلف و انتخاب بهترین راه».
۲) عالی ترین و پیچیده ترین فعالیت شناختی انسان چیست؟
پاسخ: تصمیم‌گیری
۳) دو شرط یک تصمیم گیری درست از کلام امام علی علیه السلام کدم اند؟
پاسخ: ۱- در حکمت ۱۷۳ نهج البلاغه : «آن کس که از افکار و آرای گوناگون استقبال می‌کند، صحیح را از خطا به خوبی تشخیص می‌دهد».
۲- در حکمت 274 نهج البلاغه : «چون به یقین رسیدید، اقدام کنید».
۴) شباهت حل مسئله با تصمیم گیری چیست؟
پاسخ: تصمیم‌گیری، نوعی حل مسئله است؛ چون تصمیم‌گیرندگان با این مسئله مواجه هستند که بهترین انتخاب چیست. از این جهت، حل مسئله و تصمیم‌گیری، هر دو، با مسئله روبه‌رو هستند.
۵) تفاوت های حل مسئله با تصمیم گیری را بیان کنید.
پاسخ: اوّلاً: در تصمیم‌گیری فرد باید از بین «انتخاب‌های» مختلف، بهترین را برگزیند. در حالی که در حل مسئله، حل‌کنندگان مسئله، باید راه حل‌های مسئله موردنظر را خودشان بازآفرینی کنند.
دوم اینکه در تصمیم‌گیری با اولویت‌ها سروکار داریم، در حالی که در حل مسئله با راه حل‌ها مواجه هستیم. اولویت‌های یک تصمیم‌گیری می‌تواند شامل همه گزینه‌های احتمالی باشد؛ به عبارت دیگر هر اولویتی، فرد تصمیم گیرنده را به مقصد می‌رساند، ولی ممکن است اولویت مطلوب نباشد. در حالی که در حل مسئله ممکن است راه حل‌های مختلفی داشته باشیم، ولی فقط یک راه است که ما را به حل مسئله می‌رساند.
سوم اینکه دغدغه تصمیم گیرندگان، انتخاب بهترین اولویت است، در حالی که در حل مسئله، افراد به دنبال روش‌های موفق و کارآمد هستند.
۶) تصمیم ها از چه نظر با یکدیگر تفاوت دارند و بر این اساس چند نوع تصمیم گیری خواهیم داشت؟
پاسخ: «تصمیم‌ها» از نظر تعداد اولویت‌ها و میزان اهمیت با یکدیگر فرق دارند.
با توجه به تعداد اولویت‌ها و میزان اهمیت، چهار نوع تصمیم‌گیری مشاهده می‌کنید: تصمیم مهم ساده، مهم پیچیده، معمولی ساده و معمولی پیچیده.
۷) بر اساس تعداد افراد تصمیم گیری به چند نوع تقسیم بندی می شود؟ مثال بزنید.
پاسخ: تقسیم تصمیم‌گیری به انواع ساده – پیچیده و مهم – معمولی بر اساس نوع تصمیم بوده است. امّا بر اساس تعداد افراد تصمیم‌گیرنده، تصمیم‌گیری به دو نوع فردی و گروهی نیز تقسیم می‌شود.
انتخاب یک رشته تحصیلی، یک تصمیم فردی است، اما انتخاب رئیس جمهور از بین نامزدهای مختلف، یک تصمیم گروهی است.
۸) ملاک های تصمیم گیری را نام ببرید.
پاسخ: هزینه ها – مزیت ها – خطر
۹) چرا بسیاری از افراد در تصمیم گیری های پرخطر شرکت نمی کنند؟
پاسخ: در چنین حالتی اطمینان کافی به نتایج تصمیم‌گیری وجود ندارد.
۱۰) چرا بسیاری از مردم شرط ۵۰-۵۰ را نمی پذیرند؟
پاسخ: به علت فرار از ضرر.
۱۱) فرار از ضرر چیست؟
پاسخ: یعنی اندک موجودی فرد از دست برود و در آن فرد به از دست دادن، بیشتر از به دست آوردن حساس باشد.
۱۲) سبک تصمیم گیری چیست و آیا همه آنها کارآمد هستند؟
پاسخ: به روش‌های ثابت و یکنواخت تصمیم‌گیری افراد «سبک تصمیم‌گیری» می‌گویند.
۱۳) سبک های تصمیم گیری را نام ببرید.
پاسخ: تکانشی – احساسی – وابسته – اجتنابی – منطقی
۱۴) ویژگی های سبک تصمیم گیری تکانشی را بیان کنید و یک مثال بزنید.
پاسخ: فرید جوان ۱۸ ساله‌ای است که به ماشین‌های جدید و آخرین مدل علاقه و توجه خاصی دارد. روزی در خیابان ماشین جدیدی را می‌بیند که به شدت توجه او را جلب می‌کند. راننده ماشین بدون اینکه سوئیچ را بردارد یا آن را خاموش کند، برای خرید بیرون آمده و به طرف مغازه می‌رود. فرید، ناگهان و بدون توجه به عواقب خطرناک کارش، سوار ماشین شده، به سرعت آن را می‌راند.
مردم، با داد و فریاد صاحب ماشین، شروع به تعقیب فرید می‌کنند. فرید به دلیل عجله و ترس، با چند عابر برخورد می‌کند و بالاخره متوقف می‌شود. به این ترتیب فرید در زمان کوتاهی از یک نوجوان معمولی به یک سارق و قاتل تبدیل می‌شود. سبک تصمیم‌گیری فرید از نوع تکانشی بوده است. در این سبک، فرد به صورت ناگهانی و با عجله و بدون محاسبه تصمیم می‌گیرد. در میان نوجوانان این گونه سبک تصمیم‌گیری، زیاد دیده می‌شود که بلافاصله با پشیمانی همراه است.
۱۵) ویژگی های تصمیم احساسی را با ذکر مثال بیان کنید.
پاسخ: ریحانه ۱۸ سال دارد. وی فرزند یک خانواده آبرومند است. هنگام برگشت از کلاس زبان، سوار یک خودروی شخصی می‌شود. راننده جوان با او سر صحبت را باز می‌کند و این شروعی برای آشنایی بیشتر آنها می‌شود؛ ریحانه احساس می‌کند به او علاقه‌مند شده است و مایل است با او ازدواج کند با آنکه شرایط خانوادگی، فرهنگی و مالی ریحانه با آن جوان تفاوت‌های بسیاری دارد و با وجود مخالفت‌های خانوادگی، با یکدیگر ازدواج می‌کنند. با گذشت زمان به تدریج مشکلاتی به وجود می‌آید و ریحانه هر روز تجارب منفی بیشتری را در زندگی مشترک حس می‌کند و احساس تنهایی می‌کند. بعد از مدتی کوتاه، ریحانه متوجه می‌شود که ملاک تصمیم‌گیری‌اش صحیح نبوده است و می‌بایست با افراد خبره بیشتری مشورت می‌کرد.
سبک تصمیم‌گیری ریحانه، احساسی بوده است. در این سبک، ملاک تصمیم‌گیری، عواطف و هیجانات زودگذر است. در تصمیم‌گیری برای ازدواج، احساسی عمل کردن می‌تواند پیامدهای ناگوار داشته باشد. احساسات، به دلیل زودگذر بودن، نمی‌تواند زیربنای تصمیم‌گیری باشد. تصمیم‌گیری یک امر مهم و پایدار است و همه ابعاد زندگی را در بر می‌گیرد؛ در نتیجه، به روش‌های پایدار و ماندنی نیاز دارد.
۱۶) چرا احساسات زیربنای درستی برای تصمیم گیری نیست؟
پاسخ: احساسات، به دلیل زودگذر بودن، نمی‌تواند زیربنای تصمیم‌گیری باشد.
۱۷) ویژگی های سبک تصمیم گیری وابسته را با ذکر یک مثال توضیح دهید.
پاسخ: مریم قرار است مدرسه محل تحصیل خود را انتخاب کند. دوستان نزدیک او به مدرسه‌ای رفته‌اند که با منزل مریم فاصله نسبتاً زیادی دارد. مریم، به دلیل وجود دوستانش در آن مدرسه، همان مدرسه را انتخاب می‌کند، بدون اینکه به مسافت، هزینه و دیگر مسائل توجهی بکند.
بعد از گذشت یک سال از تحصیل در رشته ریاضی، مریم از ادامهٔ تحصیل منصرف شده و رشته دیگری را انتخاب می‌کند.
سبک تصمیم‌گیری مریم از نوع «وابسته» بوده است؛ یعنی به جای فکر کردن، از دیگران کورکورانه اطاعت کرده است. در این روش دلیل انتخاب فرد این است که دیگران چنین تصمیمی گرفته‌اند، در حالی که انتخاب دیگران ممکن است برای ما انتخاب مناسبی نباشد.
۱۸) ویژگی های سبک تصمیم گیری اجتنابی را با ذکر یک مثال شرح دهید.
پاسخ: ساسان اخیراً با چند نفر دوست شده است. وی در روزهای نخست از این موضوع ابراز رضایت می‌کرد، اما به تدریج متوجه شد که دوستان جدید وی رفتارهای شایسته‌ای ندارند. گاهی سیگار می‌کشند، از واژگان نامناسب استفاده می‌کنند و مردم آزاری می‌کنند. در نتیجه، ساسان تصمیم گرفت این گروه را ترک کند، ولی با وجود گذشت روزهای زیادی از این ماجرا، هنوز موفق به انجام این تصمیم نشده است و هر روز عملی کردن تصمیم خود را به روز دیگری محوّل می‌کند.
سبک تصمیم‌گیری ساسان از نوع «اجتنابی » است. در این سبک، فرد قصد دارد تصمیم بگیرد، ولی هیچ‌گاه تصمیم وی عملی نمی‌شود. به عبارت دیگر، فردی که دارای این سبک، تصمیم‌گیری است «دست، دست می‌کند» و «کار امروز را به فردا می‌اندازد». افرادی که دارای این سبک تصمیم‌گیری هستند، بر این باورند که همه چیز خود به خود درست می‌شود؛ در نتیجه، زمان را از دست می‌دهند و مشکل آنها بیشتر می‌شود.
۱۹) بهترین شیوه تصمیم گیری کدام است؟
پاسخ: سبک تصمیم‌گیری منطقی، بهترین شیوه تصمیم‌گیری است.
۲۰) ویژگی های سبک تصمیم گیری منطقی را بیان کنید.
پاسخ: زیربنای این تصمیم‌گیری، نه عجله و شتاب، نه احساسات و هیجان‌های زودگذر، نه اطاعت و پیروی کورکورانه و نه اجتناب، بلکه اندیشیدن است. در این سبک، تصمیم گیرنده تمامی راهکارهای ممکن را می‌سنجد. سبک تصمیم‌گیری منطقی نه تنها در عوامل زیربنایی با سایر سبک‌ها فرق دارد، بلکه تابع یک روش قاعده‌مند و منظم است. در این سبک، فرد پله پله و طبق قوانین پیش می‌رود.
۲۱) مراحل تصمیم گیری را بیان کنید.
پاسخ: در جدول زیر می توانید مشاهده کنید:
| مراحل | اقدام مورد نیاز | مثال توضیحی |
|---|---|---|
| ۱ | شناسایی و تعریف تصمیم موردنظر | انتخاب رشته تحصیلی |
| ۲ | شناسایی تعداد انتخاب‌ها یا اولویت‌های آن تصمیم | انتخاب رشته تحصیلی دورهٔ دوم متوسطه از بین چهار انتخاب |
| ۳ | بیان ویژگی‌های هر انتخاب یا اولویت | بررسی دروس هر رشته و … |
| ۴ | ارزیابی پیامدهای هر انتخاب یا اولویت | امنیت شغلی و علایق تحصیلی |
| ۵ | اجرای بهترین اولویت | انتخاب رشتهٔ علوم انسانی |
| ۶ | تعهد و پایبندی به اجرای اولویت موردنظر | مطالعه دقیق هدفمند و کارآمد دروس این رشته |
| ۷ | بررسی پیامدها و نتایج اجرای اولویت موردنظر | پیشرفت تحصیلی مطلوب و ابراز رضایت تحصیلی |
۲۲) موانع تصمیم گیری را نام ببرید.
پاسخ: ۱- سوگیری تأیید
۲- اعتماد افراطی
۳- کوچک شمردن خود
۴- کنترل نکردن هیجانات
۲۳) سوگیری تأیید به چه معناست با ذکر یک مثال توضیح دهید.
پاسخ: در این قاعده غلط، فرد از اطلاعاتی که دیدگاهش را تأیید کند، استفاده می‌کند. مانند کسی که با وجود دسترسی به شواهد ناراستی یکی از همشهریانش، همچنان بر این باور است که همشهریان وی عاری از خطا هستند.
۲۴) اعتماد افراطی در تصمیم گیری چه تأثیری دارد؟ یک مثال بزنید.
پاسخ: برخی از تصمیم‌گیرندگان، به قضاوت‌ها و روش‌های تصمیم‌گیری خود اعتماد بیش از حد دارند. در نتیجه تصمیم‌گیری آنها غلط از آب در می‌آید. برای مثال دانش آموز زرنگی فکر می‌کند در همه جا با اندک مطالعه‌ای بهترین نتیجه را به دست می‌آورد.
۲۵) نتیجه کوچک شمردن خود در تصمیم گیری افراد چگونه است؟
پاسخ: کوچک شمردن خود، دست کم گرفتن خود، عصبانی بودن، ترسو بودن و «اعتماد به نفس پایین» مانع تصمیم‌گیری درست می‌شود. بسیاری از تصمیم‌گیری‌های مهم، علاوه بر دانش لازم، به اعتماد به نفس قوی نیاز دارد. تصمیم‌گیرنده‌ای که اعتماد به نفس کمی داشته باشد، نمی‌تواند در فرایند تصمیم‌گیری موفق باشد.
۲۶) کنترل نکردن هیجانات چه تأثیری در تصمیم گیری افراد دارد؟ یک مثال بزنید.
پاسخ: در موقعیت تصمیم‌گیری، با افراد و حالت‌های مختلفی مواجه می‌شویم. افراد مختلف، واکنش‌های هیجانی متفاوتی در ما ایجاد می‌کنند. این واکنش‌های عاطفی، به دلیل زودگذر بودن، نمی‌تواند ملاک تصمیم‌گیری باشد. افرادی که قادر به کنترل هیجان‌های خویش نباشند، به‌طور مداوم با شکست در تصمیم‌گیری روبه‌رو می‌شوند؛ مانند مربی فوتبالی که به دلیل ابراز احساسات منفی تماشاگران، بهترین بازیکن زمین را تعویض می‌کند.
۲۷) تعارض چیست و چه نتیجه ای دارد؟
پاسخ: وقتی در موقعیتی باشیم که حتماً باید تصمیم بگیریم ولی قادر به تصمیم‌گیری نباشیم، حالت عاطفی ناخوشایندی را تجربه می‌کنیم که «تعارض» نام دارد.
تعارض، محصول ناتوانی در تصمیم‌گیری است. مواجه شدن پی‌درپی با تعارض، به بهداشت روانی ما لطمه می‌زند.
۲۸) انواع تعارض را نام ببرید.
پاسخ: ۱- تعارض گرایش – گرایش
۲- تعارض گرایش – اجتناب
۳- تعارض اجتناب – اجتناب
۲۹) تعارض – گرایش – گرایش چگونه ایجاد می شود؟
پاسخ: تعارض ناشی از ناتوانی در تصمیم‌گیری برای انتخاب دو موضوع جذاب و خواستنی است. به این نوع تعارض اصطلاحاً «تعارض گرایش – گرایش» گویند.
۳۰) تعارض گرایش – اجتناب چه زمانی ایجاد می شود؟
پاسخ: تعارض بین دو امر خواستنی (رشته مورد علاقه) و ناخواستنی (دوری از خانواده) مواجه است. به این نوع تعارض اصطلاحا «تعارض گرایش – اجتناب» گویند.
۳۱) تعارض اجتناب – اجتناب در چه حالتی ایجاد می شود؟ مثال بزنید.
پاسخ: درد ناشی از بیماری و مواجه شدن با پیامدهای نامطلوب شیمی درمانی هر دو نامطلوب‌اند که نمونه دیگری از «تعارض اجتناب – اجتناب» است.
۳۲) مواجهه پی در پی با تعارض های مختلف چه نتیجه ای دارد؟
پاسخ: اگر فردی، به‌صورت مداوم و پی‌درپی، تعارض‌های مختلفی را تجربه کند، دچار آسیب‌های روانی و جسمانی می‌شود.
۳۳) تصمیم گیری های شتاب زده و بدون تفکر چه عواقبی برای فرد و جامعه در پیش خواهد داشت؟
پاسخ: تصمیم‌گیری‌های شتاب‌زده و بدون تفکر، علاوه بر آسیب فرد، آسیب‌های روانی – اجتماعی همچون اعتیاد، ایدز، بزهکاری، خشونت، بی‌بندوباری و تصادفات جاده‌ای را به دنبال دارد.
۳۴) راهکارهای مناسب جهت ارتقای مهارت تصمیم گیری را نام ببرید.
پاسخ: ۱- تصمیم موردنظر را به خوبی بشناسید.
۲- از سبک تصمیم‌گیری منطقی استفاده کنید.
۳- در تصمیم‌گیری‌های پیچیده و مهم از روش‌های میان بر استفاده کنید.
۴- موقعیت‌های پرخطر را بشناسید.
۳۵) دوازده موقعیت پرخطر برای کودکان و نوجوانان را بیان کنید.
پاسخ: – صحبت کردن با افراد غریبه
– راه دادن افراد غریبه به منزل
– مخفی کردن موضوع مهم از والدین
– به تنهایی در فضای تاریک رفتن
– رفتن به خانه غریبه
– سوار ماشین غریبه شدن
– مصرف سیگار
– پاسخ به پیام‌های ناشناس در فضای مجازی
– مصرف ماده‌ای که خود نمی‌داند چیست؟
– پاسخ عاطفی غیرمعمول به دیگر افراد
– اذیت و آزار دیگران
– اعتماد بیش از حد به دیگران
نکته مهم: دانش آموزان عزیز، تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما متن درس را هم به دقت مطالعه کنید.
همچنین بخوانید: سوالات متن درس چهارم روانشناسی یازدهم انسانی
توجه: شما دانش آموز پایه یازدهم رشته علوم انسانی می توانید برای دسترسی سریع و آسان تر به جواب تمرینات و فعالیت های دروس کتاب روانشناسی یازدهم متوسطه دوم ، در انتهای عنوان خود عبارت «ماگرتا» را نیز در گوگل جستجو کنید.
✅ در انتها امیدواریم که مقاله سوالات متن درس ۶ ششم کتاب روانشناسی پایه یازدهم متوسطه دوم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. شما می توانید سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید.
